The function and fashion of eyeglasses | Small Thing Big Idea, a TED series

Transcriber: TED Translators admin Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

I think that at the time,

Batman အခန်းဆက် ရုပ်ရှင်ကို ရုပ်သံမှာ ပြသပေးခဲ့စဉ်တုန်းက

Catwoman had a really cool pair of glasses

Catwoman ဝတ်ထားခဲ့တဲ့ မျက်မှန်ဟာ

in the Batman series that was on television.

အရမ်းကို မိုက်တာပဲလို့ ကျွန်မ ထင်မှတ်မိခဲ့တယ်။

And I wanted to be cool like her.

ကျွန်မကလည်း သူမလိုပဲ အရမ်းမိုက်သူ ဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်။

It didn't occur to me

ဒါပေမဲ့ မျက်မှန်ကို ကျန်းမာရေး အရ တပ်ရတာမို့

that glasses were really a medical device.

ကျွန်မ မျက်မှန် မတပ်ဖြစ်ခဲ့ပါ။

(Small Thing.)

[သေးငယ်တဲ့အရာလေး။ ]

(Big Idea.)

[ကြီးမားတဲ့ စိတ်ကူး။]

အလင်းရောင်ဟာ အရာဝတ္ထု တစ်ခုမှ ထင်ဟပ်ပြီး လာရာတွင်

When light rays reflect off an object

မျက်ကြည်လွှာမှတဆင့် မျက်စိထဲကို ဝင်တဲ့အခါ၊

and enter the eye through the cornea,

မျက်စိအာရုံခံလွှာဟာ အလင်းရောင်ကို လျှပ်စစ် လှုံ့ဆော်ချက်များသို့ ပြောင်းလဲပေးပြီး

your retina converts this light into electrical impulses

that are sent to the brain,

ကျုပ်တို့ ဦးနှောက်ဆီကို ပို့ပေးတယ်၊

which interprets the impulses

လှုံ့ဆော်ချက်တွေကို ဆန်းစစ်ပြီးလို့

and allows you to understand what you're seeing.

ကိုယ်မြင်နေတာ ဘာများလဲဆိုတာကို သိနားလည်စေပါတယ်။

Eyeglasses help you see.

မျက်မှန်တွေဟာ မြင်ရအောင် ကူပေးကြပါတယ်။

The earliest forms of eye gear

ရှေးအကျဆုံး မျက်စိအား ပံ့ပိုးရေး အရာကို

can be traced back 4,000 years.

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၄၀၀၀ တုန်းက ရှာတွေ့နိုင်ပါတယ်။

Cultures that needed to adapt to climates that were snowy

ဆီးနှင်းကျတတ်တဲ့ ရာသီဥတုမျိုးမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ကျ ယဉ်ကျေးမှုတွေဟာ

created eye shields,

မျက်လုံး အကာများကို တီထွင်ခဲ့ကြရတယ်၊

and they were made of bone and animal hides.

အရိုးများနဲ့ တိရစ္ဆာန်အရေခွံများဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

They had small slits for people to see through,

၎င်းတို့ထဲက ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ လှီးရာမှ တစ်ဆင့် ကြည့်ခဲ့ကြရပြီး

but no lenses.

မှန်ဘီလူးတွေ မပါခဲ့ပါ။

မြင်ရအောင် ကူပေးတဲ့ ပထမဦးဆုံး အရာကို စာဖတ် ကျောက်တုံးလို့ ခေါ်ခဲ့ကြပြီး

The first vision aid was called a reading stone

and was invented over 1,000 years ago.

အဲဒါကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်က တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။

It's not exactly clear who invented the first eyeglasses,

မျက်မှန်ကို ပထမဦးဆုံး တီထွင်ခဲ့တာ ဘယ်သူလဲ ဆိုတာ အတိအကျ မသိရပေမဲ့၊

but many people attribute it to the Italians.

လူတော်တော်များများက အီတလီ လူမျိုးတွေလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။

Early versions of eyeglasses were called rivet spectacles.

အစောပိုင်း မျက်မှန်တွေကို rivet ကြည့်မှန် များလို့ ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြတယ်။

They were two magnifying glasses that were hinged together

မှန်ဘီလူးနှစ်ခုကို အတူတူတွဲချိတ်ထားလျက်

နှာခေါင်းအလယ်မှာ တင်ပြီး ကြည့်ရတာပါ။

at the bridge of the nose.

It took some time for eyeglasses to land

မျက်မှန်တွေ အဆင်ပြေတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်လာဖို့

on the perfect design.

အချိန်အနည်းငယ် ကြာခဲ့ပါတယ်။

ဒါတောင် ၎င်းတို့ဆီမှာ ဘေးရှိအတံတွေ မရှိသေးပါဘူး၊

They didn't really have sides,

which are also called temples, or arms,

၁၇ ရာစုမတိုင်မီအထိ နားထင်ထိန်း သို့မဟုတ် လက်တံများ

until about the 17th century.

ဆိုတာ ပေါ်မလာခဲ့ကြသေးပါ။

Modern-day eyeglasses feature a pair of rims

ဒီနေ့ ကျုပ်တို့ သုံးကြတဲ့ မျက်မှန်တွေဟာ မှန်ဘီလူးကို ကိုင်ပေးထားတဲ့

that hold corrective lenses,

ကွင်းနှစ်ကွင်း ပါဝင်ကြပြီး၊

a bridge that connects the rims,

ကွင်းများကို ချိတ်ဆက်ပေးတဲ့ ပေါင်းကူးတံတား ရှိပါတယ်၊

sides that slide behind the ears,

နားရဲ့ နောက်ဘက်သို့ စွပ်သွင်းရတဲ့ ကိုင်နှစ်ဘက်နှစ်ချက်မှာ ရှိပြီး၊

hinges that connect the sides to the frames,

ကိုင်နှစ်ခုကို ဘောင်နဲ့ ချိတ်ပေးတဲ့ ပတ္တာတွေ ရှိကြပါတယ်၊

and on some glasses, a pair of temple tips

ပြီးတော့ တချို့ နေကာ မျက်မှန်တွေရဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ

for behind the ear comfort.

ကိုင်နှစ်ခုကို ချိတ်တွယ်ပေးတဲ့အရာ ပါပါသေးတယ်။

In American culture,

အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှုထဲတွင်၊

20th century cinema helped popularize eyeglasses.

၂၀ ရာစု ရုပ်ရှင်ကားတွေဟာ မျက်မှန်တွေ လူကြိုက်များလာစေခဲ့ပါတယ်။

Audiences would see glamorous actresses and actors

မျက်မှန် တပ်လျက် လူပုံစံကို ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ မျက်မှန်တပ်ကြတဲ့

donning glasses to take on a different persona.

စွဲလမ်းဖွယ်ရာ မင်းသားနဲ့ မင်းသမီးတွေကို ပရိသတ်ဟာ လိုက်တုချင်လာကြတယ်။

Sometimes a pair of glasses became popularized

တစ်ခါတစ်ရံတွင် မင်းသားက တပ်ထားခဲ့တဲ့ မျက်မှန်ပုံစံကမှ

by the actual person that was wearing them,

လူကြိုက်များလာခဲ့တာမျိုးလည်း ရှိခဲ့ဘူးပါတယ်၊

and then that personality trait

အဲဒီဇာတ်လိုက် မင်းသားရဲ့ အသွင်လက္ခဏာတွေကို

was projected into the actual device.

အဲဒီ မျက်မှန်တွေက ကိုယ်စားပြုသလို ခံယူခဲ့ကြပါတယ်။

You had the aviator glasses,

လေယာဉ်မှူး မျက်မှန်မျိုး ဆိုပါစို့။

which showed a forward-thinking,

ရှေ့ကို ကြည့်သူ၊ တည့်တည့် ထင်မြင်သူ၊

adventurous type of person.

စွန့်စားရဲသူလို့ ထင်မှတ်စရာပါ။

Glasses with heavy frames signified intelligence

လေးလံတဲ့ ဘောင်ပါတဲ့ မျက်မှန်ကျတော့ ပညာရှိပုံစံမျိုး

or nerdiness.

ဒါမှမဟုတ် ငြီးငွေ့စရာမျိုးပါ။

Wayfarers signified this kind of nerdy punk,

ခြေလျင် လမ်းလျှောက်သွားသူတွေက စိတ်ညစ်စရာ punk တို့၊

ရာဇဝတ်ကောင်တွေ၊ ဂွကျသူတွေကို ညွှန်ပြပါတယ်။

the outlaw, the misfit.

Glasses have become so popular as a fashion device

မျက်မှန်ဟာ ဖက်ရှင်ပစ္စည်းအဖြစ် သိပ်ကို ကျော်ကြားလာလို့

that some people actually don glasses

တချို့လူတွေက ဆရာဝန်ရဲ့ ဆေးစာ မရှိဘဲနဲ့ကို

without a prescription lens at all,

ဝတ်ဆင်လာတာမျိုးတောင် ရှိလာပါတယ်၊

because they want to portray a certain attribute about themselves.

အဲဒီလိုသူတွေက သူတို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပုံစံတစ်ခုခုကို ဖေါ်ထုတ်ပြသချင်ကြလို့ပါ။

Glasses are a lifeline to people.

မျက်မှန်ကို လူတွေ တသက်တာလုံး သုံးကြရပါတယ်။

People that can't see well enough to drive,

ကောင်းကောင်းမမြင်ရတဲ့ လူတွေ ကားမောင်းတဲ့ အခါမှာ၊

well enough to cook, well enough to read

ချက်ပြုတ်တဲ့ အခါမှာ၊ စာအုပ် ဖတ်ချင်ရင်၊

rely on glasses for maintaining their lives.

သူတို့ရဲ့ အသက်ထဲမှာ မျက်မှန်ကို အားကိုးကြရပါတယ်။

ကျုပ်တို့ရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲက အခက်အခဲ အမျိုးမျိုးကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့

And there's lots of other objects in our society

that have been created

တီထွင်ဖန်တီးခဲ့ကြရတဲ့

to help overcome various physical obstacles.

အရာတွေ၊ ပစ္စည်းတွေဟာ များပြားကြပါတယ်။

And it's only the eyeglasses

ဒါပေမဲ့ ၎င်းတို့ထဲက မျက်မှန် တစ်ခုတည်းကသာ

that have catapulted to that fashion statement.

ဖက်ရှင်ဆိုင်ရာ နယ်ပယ်ထဲကို ခြေချနေရာယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

Wouldn't it be wonderful if anything that we use,

ကျုပ်တို့ အသုံးပြုကြတဲ့ အရာတစ်ခုခုဟာ၊

any device that we've invented to help our humanity

ဒါမှမဟုတ် လူသားတို့ကို ကူညီပေးရန် တီထွင်ပေးလိုက်တဲ့ ကိရိယာ တစ်ခုခုဟာ

အလားတူစွာပဲ မြှင့်တင်ခံခဲ့ရမယ်ဆို အံ့ဩချီးကျူးကြရမှာ အမှန်ပါပဲ။

could also be elevated in the same way?

(Upbeat music)

(အားတက်စရာ ဂီတသံ)