What soccer can teach us about freedom | Marc Bamuthi Joseph

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

The two places

ကျွန်တော် အလွတ်လပ်ဆုံးလို့

where I feel most free

ခံစားရတဲ့ နေရာနှစ်ခုဟာ

aren't actually places.

တကယ်တော့ နေရာတွေမဟုတ်ဘူး။

They're moments.

ဒါတွေက တဒင်္ဂလေးတွေပါ။

The first is inside of dance.

ပထမတစ်ခုက အကရဲ့ အတွင်းဘက်ပါ။

Somewhere between rising up against gravity

ကမ္ဘာမြေဆွဲအားကို ဆန့်ကျင်ပြီး မြင့်တက်လာခြင်းနဲ့

and the feeling that the air beneath me

လေထုက ကျွန်တော့ အောက်ခြေမှာဆိုတာကို ခံစားခြင်းကြားက နေရာတစ်ခုခုဟာ

is falling in love with my body's weight.

ကျွန်တော့ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ အလေးချိန်နဲ့ ချစ်မိခြင်းပါ။

I'm dancing and the air is carrying me

ကျွန်တော်က ကနေပြီး လေထုက ကျွန်တော့ကို သယ်ဆောင်နေတယ်၊

like I might never come down.

ဘယ်တော့မှ ဆင်းမလာနိုင်တာမျိုးပေါ့။

The second place that I feel free

လွတ်လပ်တယ်လို့ခံစားရတဲ့ ဒုတိယနေရာက

is after scoring a goal on the soccer pitch.

ဘောလုံးကွင်းထဲမှာ ဂိုးဝင်သွားတဲ့ နောက်ပိုင်းပါ။

My body floods with the chemical

ကျွန်တော့ကိုယ်ဟာ လူသေကို ပြန်ရှင်ဖို့

that they put inside of EpiPens to revive the dead,

EpiPens ရဲ့အတွင်းဘက်ကို သူတို့ထည့်တဲ့ ဓာတုဗေဒနဲ့ ပြည့်လျှမ်းနေတယ်။

and I am weightless,

ကျွန်တော်ဟာ အလေးချိန်မဲ့ပြီး

raceless.

လူမျိုးဆိုတာ ကင်းမဲ့နေတယ်။

My story is this: I'm a curator at a contemporary arts center,

ကျွန်တော့ ဇာတ်လမ်းက ဒါပါ၊ခေတ်ပြိုင် အနုပညာ ဗဟိုတစ်ခုကို စောင့်ရှောက်သူပေမဲ့

but I don't really believe in art that doesn't bleed or sweat or cry.

သွေးမထွက်၊ ချွေးမထွက်၊ မငိုရတဲ့ အနုပညာကို ကျွန်တော် မယုံကြည်ဘူး။

I imagine that my kids are going to live in a time

စိတ်ကူးမိတာက ကျွန်တော့ကလေးတွေဟာ တန်ဖိုးအရှိဆုံး

when the most valuable commodities are fresh water and empathy.

ကုန်စည်တွေဟာ ရေချိုနဲ့ မျှဝေခံစားမှုဖြစ်တဲ့ အချိန်တစ်ခုကိုပါ

I love pretty dances and majestic sculpture

လှပတဲ့ အကတွေနဲ့ ခမ်းနားတဲ့ ရုပ်ထုတွေကို

as much as the next guy,

ဘေးက ငနဲလောက်ကို နှစ်သက်တယ်၊

but give me something else to go with it.

ဒါပေမဲ့ ဒါနဲ့လိုက်ဖက်ဖို့ အခြားတစ်ခုကိုပေးပါ။

Lift me up with the aesthetic sublime

သုခုမဆန်တဲ့ ရှုမောဖွယ်ရာနဲ့ ကျွန်တော့ကို မတင်ပြီး

and give me a practice or some tools to turn that inspiration

ဒါကို စေ့ဆော်မှုကို နားလည်မှု၊ လုပ်ရပ် အဖြစ်ပြောင်းနိုင်းတဲ့ အလေ့အကျင့် (သို့)

into understanding and action.

ကိရိယာ တစ်ချို့ကိုပေးပါ။

For instance, I'm a theater maker who loves sports.

ဥပမာ ကျွန်တော်ဟာ အားကစားကို 
ချစ်တဲ့ ပြဇာတ်ဖန်တီးသူပါ။

When I was making my latest piece /peh-LO-tah/

ကျွန်တော့ နောက်ဆုံးလက်ရာ /peh-LO-tah/ ဖန်တီးစဉ်

I thought a lot about how soccer was a means for my own immigrant family

အများကြီးတွေးမိတာက အမေရိကရဲ့ အခြေအနေသစ် အတွင်းမှာ ဆက်စပ်မှု၊ ပုံမှန်ဖြစ်မှုနဲ့

to foster a sense of continuity and normality and community

ရပ်ရွာအသိကို အားပေမြှင့်တင်ဖို့ ဘောလုံးဟာကျွန်တော့ရဲ့

within the new context of the US.

ရွေပြောင်း မိသားစုအတွက် နည်းလမ်တစ်ခုဖြစ်ပုံကိုပါ။

In this heightened moment of xenophobia and assault on immigrant identity,

အရှိန်တက်နေတဲ့ သူစိမ်းကြောက်မှု ကာလနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုလက္ခဏာကို ကျူးလွန်မှုမှာ

I wanted to think through

ကျွန်တော်တွေးချင်ခဲ့တာက

how the game could serve as an affirmational tool

ဒီကစားပွဲကနေ ပထမမျိုးဆက် အမေရိကန်နဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့ ကလေးတွေအတွက်

for first-generation Americans and immigrant kids,

အခိုင်အမာရပ်တည်ပေးတဲ့ ကိရိယာအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်ပုံကိုပါ၊

to ask them to consider movement patterns on the field

ကွင်းပြင်ပေါ်က ရွှေ့ပြောင်းမှု အဆင်တွေကို လူမှုရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး နယ်နိမိတ်တွေ

as kin to migratory patterns across social and political borders.

ပြောင်းရွှေ့မှု ပုံစံတွေကို အမျိုးတွေအဖြစ် သူတို့ကို တွေးဆစေဖို့ပါ။

Whether footballers or not,

ဘောလုံးသမားတွေ ဟုတ်၊မဟုတ်

immigrants in the US play on endangered ground.

အမေရိကကို ရွှေ့ပြောင်းလာသူတွေဟာ ဘေးသင့်နေတဲ့မြေပြင်မှာ ဘောလုံးကစားတယ်။

I wanted to help the kids understand

ကလေးတွေကို နားလည်ဖို့ ကူညီချင်တာက

that the same muscle that they use to plan the next goal

နောက်ထပ် ရည်မှန်းချက်တစ်ခုကို အစီအစဉ်ချဖို့ သုံးတဲ့ ကြွက်သားတွေနဲ့ပဲ

can also be used to navigate the next block.

နောက်အတားအဆီးကို ရှာဖွေဖို့ရာမှာ သုံးနိုင်တာကိုပါ။

For me, freedom exists in the body.

ကျွန်တော့အတွက်တော့ လွတ်လပ်မှုဟာ ကိုယ်တွင်းမှာ တည်ရှိပါတယ်။

We talk about it abstractly and even divisively,

ဒီအကြောင်းကို စိတ်မပါ့တပါနဲ့ သဘောထားကွဲအောင်ကို ပြောတယ်၊

like "protect our freedom," "build this wall,"

ဒီလိုပေါ့ "ငါတို့ရဲ့ လွတ်လပ်မှုကို ကာကွယ်ပါ။" "ဒီတံတိုင်းကို တည်ဆောက်ပါ။"

"they hate us because of our freedom."

"ငါတို့ လွတ်လပ်လို့ သူတို့မုန်းကြတာ။"

We have all these systems that are beautifully designed

ကျွန်တော်တို့ကို ထောင်ချတာ (သို့) တိုင်းပြည်ကနှင်ထုတ်ဖို့ လှလှပပ

to incarcerate us or deport us,

ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ ဒီစနစ်အားလုံးရှိပေမဲ့

but how do we design freedom?

ကျွန်တော်တို့ လွတ်လပ်မှုကို ဘယ်လို ပုံစံထုတ်လဲ။

For these kids, I wanted to track the idea back to something that exists inside

ဒီကလေးတွေအတွက် ဘယ်သူမှ ယူမသွားနိုင်တဲ့ အတွင်းဘက်မှာတည်ရှိတဲ့ စိတ်ကူးဆီကို

that no one could take away,

ပြန်ကောက်ချင်ပါတယ်၊

so I developed this curriculum

ဒီတော့ အနုပညာ ပွဲတော်တစ်ခု အတွင်းက

that's part poli-sci class, part soccer tournament,

နိုင်ငံရေး စာသင်ခန်းသိပ္ပံအပိုင်း ဘောလုံး ပြိုင်ပွဲအပိုင်းပါတဲ့

inside of an arts festival.

သင်ရိုးညွှန်းတမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။

It accesses /peh-LO-tah/'s field of inquiry

လူငယ်တွေအတွက် နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုကို အခြေခံတဲ့ အားကစားတစ်ခုကို

to create a sports-based political action for young people.

ဖန်တီးဖို့ ၎င်းက /peh-LO-tah/' ရဲ့ စုံစမ်းရေးကွင်းဆီ ရောက်ပါတယ်။

The project is called "Moving and Passing."

ဒီပရောဂျက်ကို "ရွေ့ခြင်းနဲ့ ကမ်းပေးခြင်း" လို့ခေါ်တယ်။

It intersects curriculum development, site-specific performance

၎င်းဟာ သင်ရိုးညွှန်တမ်း ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ နေရာတကျ ဖျော်ဖြေမှုနဲ့ ပျော်ရွှင်မှုရဲ့

and the politics of joy,

နိုင်ငံရေးကို ပေါင်းဆုံပေးပါတယ်။


while using soccer as a metaphor for the urgent question

ပြောင်းရွှေ့လာတဲ့ လူငယ်တွေကြားက မဲဆန္ဒ ပေးပိုင်ခွင့်ရဲ့အရေးတကြီး မေးခွန်းအတွက်

of enfranchisement among immigrant youth.

ဥပစာအဖြစ် ဘောလုံးကို အသုံးပြုရင်းပါ။

Imagine that you are a 15-year-old kid from Honduras

သင်ဟာ အခု Harlem မှာ နေနေတဲ့ Honduras က ၁၅ နှစ်သားလေးလို့

now living in Harlem,

စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊


or you're a 13-year-old girl born in DC to two Nigerian immigrants.

(သို့) Nigerian ရွှေ့ပြောင်းသူ နှစ်ယောက်က DC မှာမွေးတဲ့ ၁၃ နှစ် သမီးလေးပေါ့။

You love the game.

သင် ဒီကစားပွဲကို နှစ်သက်တယ်။

You're on the field with your folks.

သင်ဟာ သင့်လူတွေနဲ့ ကစားကွင်းထဲမှာလေ။

You've just been practicing dribbling through cones

သင်ဟာ လာတဲ့ဘောတွေကနေ ၁၅ မိနစ်လောက်

for, like, 15 minutes,

တို့ကာပုတ်ကာနဲ့ပေါ့၊

and then, all of a sudden, a marching band comes down the field.

နောက်တော့ ရုတ်တရက်ပဲ ကွင်းထဲကို စစ်ချီတီးဝိုင်းက ဝင်ချလာတယ်။

I want to associate the joy of the game with the exuberance of culture,

ကစားပွဲထဲက ပျော်ရွှင်မှု တည်နေရာတွေ့ဖို့ ဒီကစားပွဲရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို

to locate the site of joy in the game

ယဉ်ကျေးမှုရဲ့ ရွှင်မြူးတက်ကြွမှုနဲ့ တွဲဖက်ချင်တယ်၊

at the same physical coordinate

အနုပညာနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ သရုပ်ဖော်နေစဉ်

as being politically informed by art,

တူညီတဲ့ ကာယပိုင်း ဟန်ချက်ညီမှုပါ၊

a grass-laden theater for liberation.

လွတ်မြောက်မှုအတွက် မြက်ခင်းထားတဲ့ ပြဇာတ်ရုတစ်ရုံပါ။

We spend a week

အလယ်တန်းတိုက်စစ်မှုးက

looking at how the midfielder would explain Black Lives Matter,

Black Lives Matter ကို ဘယ်လိုရှင်းပြမလဲ ဆိုတာကြည့်ရင်း တစ်ပတ်ကုန်ဆုံးတယ်၊

or how the goalkeeper would explain gun control,

(သို့) ဂိုးသမားက သေနတ်ထိန်းချုပ်မှုကို ရှင်းပြပုံ၊

or how a defender's style is the perfect metaphor

(သို့) ခံစစ်သမားဟာ အမေရိကန် ခြွင်းချက်ဝါဒရဲ့

for the limits of American exceptionalism.

အကန့်အသတ်တွေအတွက် အကော်းဆုံး ဥပစာဖြစ်တာကိုပေါ့။

As we study positions on the field,

ကွင်းထဲက နေရာတွေကို လေ့လာနေစဉ်

we also name and imagine our own freedoms.

ကျွန်တော်တို့ လွတ်လပ်မှုတွေကို အမည်ပေး၊ စိတ်ကူးကြည့်ပါသေးတယ်။

I don't know, man, soccer is, like,

ဘောလုံးဟာ ဒီလို ကမ္ဘာပေါ် မှာ

the only thing on this planet that we can all agree to do together.

အားလုံး သဘောတူပြီးလုပ်လို့ရတဲ့ တစ်ခုတည်းသောအရာဆိုတာ မသိပါဘူး။

You know? It's like the official sport of this spinning ball.

သင်သိလား၊ ဒါဟာ ဒီလည်နေတဲ့ ဘောလုံးရဲ့ တရာဝင် အားကစားလေ။

I want to be able to connect the joy of the game

ကစားပွဲရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို အမြဲ ရွေ့လျားနေတဲ့ ဘောလုံးသမားနဲ့

to the ever-moving footballer,

ဒီ ရွေ့လျားနေတဲ့ ဘောလုံးသမာကို

to connect that moving footballer

ပိုကောင်းတဲ့ နေရာတစ်ခုရဲ့ မြင်ကွင်းကို

to immigrants who also moved in sight of a better position.

ပြောင်းခဲ့သူ ရွှေ့ပြောင်းလာသူတွေနဲ့လည်း ဆက်စပ်လို့ ရနိုင်ချင်တယ်။

Among these kids, I want to connect their families' histories

ဒီကလေးတွေထဲက သူတို့မိသားစု သမိုင်းတွေကို ဂိုးသွင်းသူတစ်ယောက်ရဲ့

to the bliss of a goal-scorer's run,

အပြေးရဲ့ ပျော်ရွင်မှုနဲ့ ဆက်စပ်ချင်တယ်၊

family like that feeling after the ball beats the goalie,

ဘောလုံးက ဂိုးသမားကို အနိုင်ယူပြီးနောက် ခံစားမှုမျိုးနဲ့ မိသားစု၊

the closest thing going to freedom.

လွတ်လပ်မှုဖြစ်တော့မယ့် အနီးဆုံးအရာပေါ့။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)