What soccer can teach us about freedom | Marc Bamuthi Joseph

Translator: Razaw Bor Reviewer: Daban Q Jaff

The two places

دوو شوێن

where I feel most free

کە تیێیدا هەست بە ئازادێکی ڕەها دەکەم

aren't actually places.

شوێنکی ڕاستەقینە نییە.

They're moments.

ئەمانە ساتەکانن.

The first is inside of dance.

یەکەمیان لە کاتی سەما کردن.

Somewhere between rising up against gravity

شوێنک لە نێوان بەرز بوونەوە و کێشکردنی زەوی

and the feeling that the air beneath me

کاتێ هەست دەکەم هەوا لە خوارەوەمە

is falling in love with my body's weight.

کەوتمە خۆشەویستی لەگەڵ جەستەم.

I'm dancing and the air is carrying me

سەما دەکەم و هەوا هەڵمدەگرێت

like I might never come down.

وەک ئەوە وایە هەرگیز نێمە خوارەوە

The second place that I feel free

دووەم شوێن کە تێیدا هەست بە ئازادی دەکەم

is after scoring a goal on the soccer pitch.

ئاوازی دوای تۆمارکردنی گوڵ لەیاری تۆپی پێیە.

My body floods with the chemical

خوێنم لەگەڵ مادەی کیمیاویی تێکەڵ دەبێت

that they put inside of EpiPens to revive the dead,

ئەوان لە ئیپی پێنس دانا تاکو زیندووبێتەوە،

and I am weightless,

منیش بێ کێش،

raceless.

و نەژادم.

My story is this: I'm a curator at a contemporary arts center,

چیڕۆکی من: کارمەندم لە سەنتەری هونەری نوێ،

but I don't really believe in art that doesn't bleed or sweat or cry.

بەڵام بە ڕاستی باوەڕم بە هونەرێک کە، خوێنیلێ نەچۆڕێت، ئارەقە و هاوار نەکات نیە.

I imagine that my kids are going to live in a time

پێشبینی ئەوە دەکەم کە منداڵەکانم لە سەردەمێک بژین

when the most valuable commodities are fresh water and empathy.

کاتێک بە نرخترین کاڵا ئاوی شیرین و هاوسۆزیە

I love pretty dances and majestic sculpture

حەزم لە سەمای جوان و پەیکەری مەزنە

as much as the next guy,

وەک نەوەکانی داهاتوو

but give me something else to go with it.

بەڵام شتێکی ترم بدەیە لەگەڵی بڕۆم.

Lift me up with the aesthetic sublime

لەگەڵ ناونیشانە بەرزەکان بەرزم بکەوە

and give me a practice or some tools to turn that inspiration

کرداری بێ یان هەندێک ئامێر بۆ گۆڕینی سروش

into understanding and action.

بۆ تێگەیشتن و کارکردن.

For instance, I'm a theater maker who loves sports.

بۆ نمونە، بەرهەمهێنەری شانۆم. وحەزم لە وەرزشە.

When I was making my latest piece /peh-LO-tah/

کاتێ کۆتا شانۆم/پێه- لۆ-تاه/ بەرهەمهێنا

I thought a lot about how soccer was a means for my own immigrant family

زۆر بیرم لە تۆپی پێ کردۆتەوە کە چی دەگەیەنێ بۆ خێزانە کۆچبەرییەکەی من

to foster a sense of continuity and normality and community

بۆ بەردەوامی ژیری بێپچڕان و ئاسایی کۆمەڵگە

within the new context of the US.

لە نێو سنورە نوێیەکەی ئەمریکادا.

In this heightened moment of xenophobia and assault on immigrant identity,

زۆربەی کات، ترس لە بێگانە هەیە بۆ پەلاماردانی ناسنامەی کۆچبەرەکان،

I wanted to think through

من دەمویست بیربکەمەوە

how the game could serve as an affirmational tool

چۆن یاری وەکو ئامرازێک توانی خزمەت بە

for first-generation Americans and immigrant kids,

یەکەم نەوەی ئەمریکییەکان و کۆچبەرەکان بکات،

to ask them to consider movement patterns on the field

تکا دەکەم ڕەچاوی شێوازی جوڵەیان لە یاریگا بکەن بەهۆی

as kin to migratory patterns across social and political borders.

نزیکیان لە شێوازی کوچبەرەکان لە چوارچێوەی سنورە سیاسی و کۆمەڵایەتیە نوێیەکان.

Whether footballers or not,

ئەگەر یاریزان بن یان نا،

immigrants in the US play on endangered ground.

کۆچبەرەکانی ئەمریکا یاری. لەسەر خاکی مەترسیدار دەکەن.

I wanted to help the kids understand

دەمەوێ یارمەتی منداڵەکان بدەم تا تێبگەن

that the same muscle that they use to plan the next goal

ئەم ماسولکە کە بۆ گۆڵی داهاتوویان بەکاردەهێنن

can also be used to navigate the next block.

دەتوانین بەکاریبێنی بۆ زاڵبوون بەسەر کۆسپی داهاتوو.

For me, freedom exists in the body.

بۆ من ،ئازادی لە جەستەیە.

We talk about it abstractly and even divisively,

پارچە پارچە و بە ئەبستراکت قسەمان لەسەری کرد.

like "protect our freedom," "build this wall,"

"وەک" پارێزەری ئازادمان"دیوار بنیات بنێن،

"they hate us because of our freedom."

"ڕقیان لێمانە لەبەرئەوەی سەربەخۆین".

We have all these systems that are beautifully designed

ئێمە هەموو سیستەمەکانمان بە جوانی دروستکردوە

to incarcerate us or deport us,

بۆ گرتنە خۆی ئێمە یان دەرکردنمان،

but how do we design freedom?

بەڵام چۆن ئێمە نەخشەی سەربەخۆی بکێشین؟

For these kids, I wanted to track the idea back to something that exists inside

دەمەوێت بیرۆکەی مناڵەکان لە سەرچاوەیەکی ناوەخۆ هەڵبقوڵێت.

that no one could take away,

بۆ ئەوەی هیچ کەسێک نەتوانێت لەناوی بەرێت،

so I developed this curriculum

ئەم بەرنامەم پەرەپێداوە

that's part poli-sci class, part soccer tournament,

کە لە لایەک پڕۆگرامێکی سیاسیە و لەهەمان کات خوولی فێربوونی تۆپی پێیە.

inside of an arts festival.

لە ناو ئاهەنگێکی هونەری.

It accesses /peh-LO-tah/'s field of inquiry

گەیشتن بە/ پیهـ -لۆ-تاە/مەیدانی لێکۆڵینەوە

to create a sports-based political action for young people.

دروستکردنی بنکەی وەرزش-کاری سیاسی بۆ گەنج.

The project is called "Moving and Passing."

"بە پڕۆژەکە دەڵێن" جوڵاو و سەردەمی.

It intersects curriculum development, site-specific performance

پێشخستنی پەیڕەوان لە شوێنی چالاکیەکان

and the politics of joy,

سیاسیەتی دڵخۆشی جیا دەکاتەوە،

while using soccer as a metaphor for the urgent question

لە کاتێکدا تۆپی پێ بەکاردێنێت بۆ پرسیاری لەناکاو

of enfranchisement among immigrant youth.

ئازادی دەبێت لە نێوان کۆچبەرە گەنجەکان.

Imagine that you are a 15-year-old kid from Honduras

وا دابنێ تۆ مناڵێکی تەمەن15 ساڵی لە هیندۆڕاس

now living in Harlem,

ئێستا دەژیت لە هەرڵم،

or you're a 13-year-old girl born in DC to two Nigerian immigrants.

یاخود کچێکی13 ساڵانیت لە واشنتۆن لە دوو کۆچبەرە نەیجیری لە دایک بوویت..

You love the game.

ئێوە یاریەکەتان خۆشدەوێ.

You're on the field with your folks.

ئێوە لە یاریگان و لەگەڵ خەڵکن.

You've just been practicing dribbling through cones

تا ئێستاش مەشق لەسەر شێوە قوچەکیەکان دەکەن

for, like, 15 minutes,

بۆ ١٥خولەک،

and then, all of a sudden, a marching band comes down the field.

دواتر لە ناکاو گروپێکی مۆزیکژەن دێنە مەیدان.

I want to associate the joy of the game with the exuberance of culture,

دەمەوێ چێژی یاری لەگەڵ چالاکی کلتوری ببەستمەوە،

to locate the site of joy in the game

تا خاڵی چێژی یاری دەستنیشان بکەم

at the same physical coordinate

لە هەمان مادەیی هاوتا

as being politically informed by art,

وەک هونەر سیاسیانە دەوڵەمەند کرابێت،

a grass-laden theater for liberation.

گیا لێیدان شانۆیەکە بۆ ڕزگار بوون.

We spend a week

هەفتەیەک بەسەردەبەین تا

looking at how the midfielder would explain Black Lives Matter,

بزانین یاریزانی هێڵی ناوەڕاست بۆمان ڕوون بکاتەوە کە ژیانی ڕەشپێستەکان گرنگە،

or how the goalkeeper would explain gun control,

یان چۆن گۆڵچی کۆنتڕۆل کردنی چەک ڕووندەکاتەوە،

or how a defender's style is the perfect metaphor

یان شێوازی بەرگریکار باشترین لێکچوونە

for the limits of American exceptionalism.

لە دیاری کردنی سیاسەتی جیاکاری ئەمریکا.

As we study positions on the field,

وەک لێکۆڵینەوەکانمان لە بارودۆخی یاریگە.

we also name and imagine our own freedoms.

ئێمە ناو و پێشبینیمان سەربەخۆیمان هەیە.

I don't know, man, soccer is, like,

نازانم ،تۆپی پێ، وەک،

the only thing on this planet that we can all agree to do together.

تاکە شتی ئەم هەسارەیە هاوڕاین بە یەکەوە بکەین.

You know? It's like the official sport of this spinning ball.

دەزانی؟ وەکو وەرزشی فەرمی ڕاکرن بە دوای تۆپە.

I want to be able to connect the joy of the game

دەمەوێ بتوانم چێژی تۆپی پێ پەیوەست بە

to the ever-moving footballer,

یاریزانە جوڵاوەکان بکەم،

to connect that moving footballer

بۆ بەستنەوەی ئەو جوڵانەوەی یاریزانانە

to immigrants who also moved in sight of a better position.

بۆ ئەو کۆچبەرانەی گەیشتونتە بارێکی باشتر.

Among these kids, I want to connect their families' histories

لە نێوان ئەم منداڵانە، دەمەوێت مێژووی بنەماڵەکانیان

to the bliss of a goal-scorer's run,

بە ڕاکرنی دوای تۆمارکردنی گۆڵ ببەستمەوە،

family like that feeling after the ball beats the goalie,

خێزان وەک هەستی دوای هەڵدانی تۆپە بۆ ناو گۆڵ،

the closest thing going to freedom.

نزیکترین هەستە لە هەستی ئازادی.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە ڕێزان)