Could a tattoo help you stay healthy? | Carson Bruns

121,981 views ・ 2019-06-04

TED


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz
0
0
7000
Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:13
I'd like to introduce you to an interesting person named Ötzi.
1
13042
5017
Ötzi လို့ခေါ်တဲဘ စိတ်ဝင်စားစရာ လူတစ်ယောက်နဲ့ မိတ်ဆက်ပေးချင်ပါတယ်။
00:18
He lives in Italy
2
18083
1518
သူက အီတလီက
00:19
at the South Tyrol Museum of Archaeology
3
19625
2476
South Tyrol Museum of Archaeology မှာနေတယ်၊
00:22
because he's a mummy.
4
22125
1667
အကြောင်းက သူက မမ်မီမို့လိုပါ။
00:24
This is an artist's rendition of what he might have looked like
5
24833
2976
ဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၅၃၀၀ က ​အသက်ရှင်စဉ်မှာ ဖြစ်လောက်တဲ့
00:27
when he was alive 5,300 years ago.
6
27833
1625
သူ့အသွင်ကို ပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားတာပါ။
00:30
You want to see what he looks like today?
7
30481
1953
ဒီနေ့ သူဘယ်ပုံပေါက်နေလဲဆိုတာ မြင်ချင်လား။
00:32
(Laughter)
8
32458
1310
(ရယ်သံများ)
00:33
OK, brace yourselves, gross mummy pic coming at you.
9
33792
2875
အိုကေ၊ တောင့်ထားကြပါ၊ ပုံပျက်ပန်းပျက် မမ်မီ သင့်ဆီ လာနေတယ်။
00:37
So, he's not as handsome as he used to be,
10
37833
4476
ဒီတော့ သူက အရင်ကလောက် မချောပေမဲ့
00:42
but he's actually in great shape for a mummy
11
42333
2768
မမ်မီတစ်ခုအတွက်တော့ တကယ့်ကို ပုံပန်းကျပါတယ်။
00:45
because he was discovered frozen in ice.
12
45125
2292
သူ့ကို ရေခဲထဲမှာ အေးခဲနေစဉ် တွေ့ရှိခဲ့လို့ပါ။
00:48
Ötzi is the oldest mummy that's been discovered with preserved skin.
13
48417
4226
Ötzi ဟာ ဆေးစိမ်ထားတဲ့ အရေပြားနဲ့ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ သက်တမ်းအရင့်ဆုံး မမ်မီပါ။
00:52
5,300 years is super old,
14
52667
2101
နှစ် ၅၃၀၀ ဆိုတော့ အတော် အိုတယ်၊
00:54
older than the Egyptian pyramids,
15
54792
2267
အီဂျစ်ပိရမစ်တွေထက် ပိုသက်တမ်းရင့်ပြီး
00:57
and Ötzi's skin is covered in 61 black tattoos,
16
57083
5935
Ötzi ရဲ့အရေပြားဟာ အနက်ရောင် တက်တူး ၆၁ ခုနဲ့ ဖုံးနေတယ်၊
01:03
all lines and crosses on parts of his body
17
63042
2476
နာကျင်မှု ခံစားရလောက်မယ့် သူ့ခန္ဓာကိုယ်
01:05
where he might have experienced pain.
18
65542
2851
အစိတ်အပိုင်းတွေပေါ်မှာ မျဉ်းတွေ၊ ကန့်လန့်ဖြတ်မျဉ်းတွေချည်းပဲ။
01:08
So scientists think that they might have been used
19
68417
2559
ဒီတော့ ဒါတွေကို အပ်စိုက်ကုထုံးလို ကုထုံးမျိုးတွေအတွက်
01:11
to mark sites for some kind of therapy,
20
71000
1934
နေရာတွေ မှတ်သားဖို့ သုံးခဲ့လောက်တယ်လို့
01:12
like acupuncture.
21
72958
1250
သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ထင်ကြတယ်။
01:15
So clearly, if the oldest skin we've seen
22
75375
3643
ဒီတော့ ရှင်းတာက ကျွန်တော်တို့တွေရတဲ့ ရှေးအကျဆုံးအရေပြားဟာ
01:19
is all tattooed up,
23
79042
1642
တစ်ခုလုံး တက်တူးထိုးထားတယ်ဆိုရင်
01:20
tattooing is a very ancient practice.
24
80708
2643
တက်တူးထိုးတာက အလွန်ရှေးကျတဲ့ လုပ်ငန်းတစ်ခုပါ။
01:23
But fast-forward to today and tattoos are everywhere.
25
83375
3893
ဒါပေမဲ ဒီနေ့ခေတ်ကို အမြန်သွားလိုက်ရင် တက်တူးဟာ နေရာတိုင်းမှာရှိတယ်။
01:27
Almost one in four Americans has a tattoo,
26
87292
2851
အမေရိကန်လေးယောက်မှာ တစ်ယောကက်နီးနီး တက်တူး တစ်ခုရှိတယ်။
01:30
it's a multibillion-dollar industry,
27
90167
2684
ဒေါ်လာဘီလီယံများစွာ တန်တဲ့ လုပ်ငန်းပါ၊
01:32
and whether you love tattoos or hate them,
28
92875
2559
သင်ကြိုက်ကြိုက်၊ မုန်းမုန်း
01:35
this talk will change the way you think about them.
29
95458
2667
ဒီဟောပြောချက်ဟာ သင်တွေးပုံကို ပြောင်းလဲသွားစေလိမ့်မယ်။
01:38
So, why are tattoos so popular?
30
98833
2417
ဒီတော့ တက်တူးတွေက ဘာလို့ ဒီလောက် လူကြိုက်များတာလဲ။
01:42
Unlike Ötzi, most of us today use tattoos for some kind of self-expression.
31
102542
4750
Ötzi နဲ့မတူပဲ ဒီနေ့ အများစုက တက်တူးကို ကိုယ်ပိုင် ဖွင့်ဆိုတာမျိုးအတွက် သုံးတယ်။
01:48
Personally, I love tattoos because I love art
32
108333
3060
ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ တက်တူးတွေကို နှစ်သက်တာက အနုပညာကို နှစ်သက်လို့ပါ။
01:51
and there is something so wonderful to me,
33
111417
2309
ကျွန်တော့အတွက် ထူးဆန်းတာ တစ်ခုခုရှိတယ်၊
01:53
almost romantic, about the way a tattoo as an art form
34
113750
3476
စိတ်ကူးယဉ်ဆန်လုလု အနုပညာပုံစံတစ်ခု အဖြစ်နဲ့ တက်တူးတစ်ခုကို
01:57
cannot be commodified.
35
117250
2476
ကုန်ပစ္စည်းအဖြစ် ပြောင်းလို့မရဘူး။
01:59
Right? Your tattoo lives and dies with you.
36
119750
2518
ဟုတ်လား၊ သင့်တက်တူးက သင်နဲ့နေပြီး သင်နဲ့သေသွားတာလေ။
02:02
It can't be bought or sold or traded,
37
122292
2684
ဝယ်လို့၊ ရောင်းလို့၊ လဲလှယ်လို့မရဘူး၊
02:05
so its only value is really personal to you,
38
125000
2268
ဒီတော့ ၎င်းရဲ့တန်ဖိုးက သင့်တစ်ကိုယ်ရေအတွက်ပဲ၊
02:07
and I love that.
39
127292
1892
ဒါကို ကျွန်တော် ကြိုက်တယ်။
02:09
Now, I tend to gravitate towards really colorful tattoos
40
129208
2685
အခု တကယ့်ကို အရောင်စုံတဲ့ တက်တူးတွေဘက်ကို ဦးတည်လိုပါတယ်။
02:11
because I'm obsessed with color.
41
131917
1726
ကျွန်တော်ဟာ အရောင်ကို စွဲလမ်းလို့ပါ။
02:13
I teach a whole course on it at my university.
42
133667
2601
တက္ကသိုလ်မှာ ဒါအကြောင်း သင်ရိုးအပြည့် ကျွန်တော်သင်တယ်။
02:16
But my very first tattoo was an all-black tattoo
43
136292
3142
ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့ ပထမဆုံး ဆေးမင်ကြောင်က Ötzi ရဲ့ဟာလို
02:19
like Ötzi's.
44
139458
1726
အနက်ရောင် အပြည့်တစ်ခုပါ။
02:21
Yep, I did that clichéd thing that young people do sometimes
45
141208
3643
အင်း၊ လူငယ်တွေ တစ်ခါတစ်ရံ ထိုးတဲ့ ဖန်တစ်ရာတေနေတာတစ်ခု လုပ်ခဲ့တာပါ၊
02:24
and I got a tattoo in a language I can't even read.
46
144875
3184
ကျွန်တော်တောင် မဖတ်တတ်တဲ့ ဘာသာစကားတစ်ခုနဲ့ ဆေးမင်ကြောင်ထိုးထားတယ်။
02:28
(Laughter)
47
148083
1560
(ရယ်သံများ)
02:29
OK, but I was 19 years old,
48
149667
2767
အိုကေ ဒါပေမဲ့ ၁၉ နှစ်သားတုန်းက
02:32
I had just returned from my first trip overseas,
49
152458
3101
ကျွန်တော့ရဲ့ပထမဆုံး နိုင်ငံရပ်ခြားခရီးက ပြန်လာခါစပါ၊
02:35
I was in Japan in the mountains
50
155583
2393
ကျွန်တော် ဂျပန်က တောင်တွေပေါ်က
02:38
meditating in Buddhist monasteries,
51
158000
2476
ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ တရာထိုင်နေခဲ့တယ်၊
02:40
and it was a really meaningful experience to me,
52
160500
2268
ကျွန်တော့အတွက် တကယ် အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံပါ
02:42
so I wanted to commemorate it with this Japanese and Chinese character
53
162792
3309
ဒီတော့ "တောင်"အတွက် ဂျပန်နဲ့တရုတ် အက္ခရာတွေနဲ့
02:46
for "mountain."
54
166125
1292
ဒါကို အမှတ်တရဖြစ်ချင်တယ်။
02:48
Now, here's what blows my mind.
55
168708
3226
ကဲ ဒီမှာ ကျွန်တော့ကို မှင်တက်မိစေတာပါ။
02:51
My 14-year-old tattoo
56
171958
2435
ကျွန်တော့ရဲ့ ၁၄ နှစ်သက်တမ်း တက်တူးနဲ့
02:54
and Ötzi's 5,300-year-old tattoos
57
174417
3517
Ötzi's ရဲ့ နှစ် ၅၃၀၀ သက်တမ်း တက်တူးတွေဟာ
02:57
are made of the same exact stuff:
58
177958
3060
တစ်မျိုးတည်းသော အရာကနေ ဖန်တီးထားတာပါ။
03:01
soot,
59
181042
1559
ကျပ်ခိုးပါ၊
03:02
that black powdery carbon dust
60
182625
2101
ပစ္စည်းကို မီးရှို့လိုက်တဲ့အခါ
03:04
that gets left behind in the fireplace when you burn stuff.
61
184750
3601
မီးဖိုမှာ စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ ဒီအနက်ရောင် ကာဗွန်မှုန့်ပါ။
03:08
And if you zoom way, way in on either my tattoo or Ötzi's tattoos,
62
188375
4184
အနီးကပ်ဆွဲကြည့်ရင် ကျွန်တော်ရဲ့ တက်တူး (သို့) Ötzi's ရဲ့ တက်တူးဖြစ်ဖြစ်
03:12
you'll find that they all look something like this.
63
192583
2417
အားလုံးဟာ ဒီလိုမျိုးပုံပေါက်နေတာ မြင်ရလိမ့်မယ်။
03:16
A tattoo is nothing more than a bunch of tiny pigment particles,
64
196167
3559
တက်တူးဟာ သေးငယ်တဲ့ အရောင်အမှုန်လေးတွေရဲ့ အစုတစ်ခု သက်သက်ပါ။
03:19
soot in this case,
65
199750
1726
ဒီအဖြစ်မှာ ကျပ်ခိုးက
03:21
that get trapped in the dermis,
66
201500
1518
အရေပြားထဲမှာ ပိတ်မိနေတယ်၊
03:23
which is the layer of tissue right underneath the surface of the skin.
67
203042
3851
ဒါက အရေပြားရဲ့ မျက်နှာပြင် အောက်တည့်တည့်က တစ်ရှူးအလွာပါ။
03:26
So in over five thousand years,
68
206917
2726
ဒီတော့ နှစ် ငါးထောင်ကျော်အတွင်း
03:29
we've done very little to update tattoo technology,
69
209667
3184
တက်တူး နည်းပညာကို မဆိုစလောက်ပဲ မွမ်းမံခဲ့တာပါ၊
03:32
apart from getting access to more colors
70
212875
2684
အရောင်တွေ ပိုရလာအောင်၊
03:35
and slightly more efficient methods of installation.
71
215583
2792
နည်းနည်းလေး ပိုထိရောက်တဲ့ ဆေးသွင်းခြင်း နည်းတွေကလွဲရင်ပေါ့
03:39
While I'm an artist, I'm also a scientist,
72
219958
2976
ကျွန်တော်က ပန်းချီပညာရှင်ဆိုပေမဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်လည်းဖြစ်ပြီး
03:42
and I direct a laboratory that researches nanotechnology,
73
222958
3893
နာနိုနည်းပညာကို သုတေသနပြုတဲ့ စမ်းသပ်ခန်းတစ်ခုကို ဦးစီးပါတယ်၊
03:46
which is the science of building things with ultratiny building blocks,
74
226875
4268
ဒါက လူ့ဆံပင်ရဲ့ဗျက်ထက်တောင် အဆထောင်ချီသေးငယ်တဲ့
03:51
thousands of times smaller even than the width of a human hair.
75
231167
3642
အင်မတန်သေးငယ်တဲ့ အခြေခံအုပ်ချပ်တွေနဲ တည်ဆောက်ရေး အရာတွေရဲ့ သိပ္ပံပါ။
03:54
And I began to ask myself,
76
234833
1810
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စမေးမိတာက
03:56
how could nanotechnology serve tattooing?
77
236667
2416
တက်တူးထိုးရာမှာ နာနိုနည်းပညာက ဘယ်လို အသုံးဝင်လဲ။
04:00
If tattoos are just a bunch of particles in the skin,
78
240125
3268
တက်တူးတွေဟာ အရေပြားထဲက အမှုန်တွေရဲ့ အစုတစ်ခုပဲဆိုရင်
04:03
could we swap those particles out for ones that do something more interesting?
79
243417
4083
ဒီအမှုန်တွေကို ပိုစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ တစ်ခုခု လုပ်တာတွေအတွက် ဖလှယ်ထုတ်နိုင်လား။
04:08
Here's my big idea:
80
248542
1851
ဒီမှာ ကျွန်တော့ရဲ့ စိတ်ကူးကြီးပါ။
04:10
I believe that tattoos can give you superpowers.
81
250417
2767
တက်တူးတွေက သင့်ကို အစွမ်းထူးတွေ ပေးနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။
04:13
(Laughter)
82
253208
1643
(ရယ်သံများ)
04:14
Now, I don't mean they're going to make us fly,
83
254875
2226
သင့်ကို မိုးပျံအောင် လုပ်ပေးမယ် မဆိုလိုပါဘူး။
04:17
but I do think that we can have superpowers
84
257125
2268
ဒါပေမဲ့ ဆေးမင်ကြောင်တွေက လောလောဆယ်
04:19
in the sense that tattoos can give us new abilities
85
259417
3809
ကျွန်တော်တို့မှာမရှိတဲ့ စွမ်းရည်သစ်တွေ ပေးနိုင်တဲ့သဘောရှိတဲ့
04:23
that we don't currently possess.
86
263250
1708
အစွမ်းထူးတွေ ရှိတယ်လို့တော့ ထင်တယ်။
04:26
By upgrading the particles, we can engineer tattooing
87
266167
3767
အမှုန်တွေကို မွမ်းမံခြင်းနဲ့ အရေပြားရဲ့ အသွင်အပြင်သာမက
04:29
so that it will change not only the appearance of our skin,
88
269958
3184
အရေပြားရဲ့လုပ်ဆောင်မှုအတွက်ပါ ပြောင်းလဲသွားစေဖို့
04:33
but also the function of our skin.
89
273166
1751
ဆေးမင်ကြောင်ထိုးတာကို စီမံနိုင်တယ်။
04:36
Let me show you.
90
276083
1560
ပြပါရစေ။
04:37
This is a diagram of a microcapsule.
91
277667
2791
ဒါက ဆေးတောင့်လေးရဲ့ ပုံကြမ်းပါ။
04:41
It's a tiny hollow particle with a protective outer shell,
92
281083
3101
ကာကွယ်ပေးတဲ့ အပြင်ဘက်အခွံပါတဲ့ တက်တူး ဆိုးဆေးအရွယ်လောက်ရှိတဲ့
04:44
about the size of a tattoo pigment,
93
284208
2060
အခေါင်းပွ အမှုန်လေးတစ်ခုပါ၊
04:46
and you can fill the inside with practically whatever you want.
94
286292
3041
ဖြည့်ချင်တာမှန်သမျှ နီးနီးနဲ့ အတွင်းဘက်မှာ ဖြည့်နိုင်ပါတယ်။
04:50
So what if we put interesting materials inside of these microcapsules
95
290417
4267
ဒီတော့ ဒီဆေးတောင့်လေးတွေထဲမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ ပစ္စည်းတွေထည့်ပြီး
04:54
and made tattoo inks with them?
96
294708
1500
ဒါတွေနဲ့ တက်တူးမင် လုပ်ရင်ရော။
04:57
What sorts of things could we make a tattoo do?
97
297083
2500
တက်တူးတစ်ခုကို ဘယ်လို အရာတွေ ကျွန်တော်တို့ လုပ်ခိုင်းနိုင်လဲ။
05:00
What problems could we solve?
98
300458
2226
ဘယ်ပြဿနာတွေ ဖြေရှင်းနိုင်လဲ။
05:02
What human limitations could we overcome?
99
302708
2084
ဘယ် လူသား အကန့်အသတ်တွေကို ကျော်လွှားနိုင်လဲ။
05:06
Well, here's one idea:
100
306208
1292
ကဲ၊ ဒီမှာ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။
05:08
one of our weaknesses as humans
101
308875
1601
လူသားအနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့အားနည်းချက်က
05:10
is that we can't see ultraviolet, or UV, light.
102
310500
3976
ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် (သို့) UV အလင်းကို ကျွန်တော်တို့ မမြင်နိုင်တာပါ။
05:14
That's the high-energy part of sunlight
103
314500
1893
ဒါက နေလောင်တာနဲ့ အရေပြားကင်ဆာ
05:16
that causes sunburn and increases our risk of skin cancer.
104
316417
3291
အန္တရာယ်တိုးစေတဲ့ နေရောင်ခြည်ရဲ့ စွမ်းအင်မြင့်အပိုင်းပါ။
05:20
Many animals and insects can actually see UV light, but we can't.
105
320875
3417
တိရိစ္ဆာန်ပိုးမွှားတွေ UV အလင်းကို မြင်နိုင်ပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ မမြင်ဘူး။
05:25
If we could, we'd be able to see sunscreen when it was applied on our skin.
106
325292
3958
မြင်နိုင်ရင်တော့ အရေပြားပေါ် လိမ်းတဲ့အခါ နေရောင်ခံလိမ်းဆေးကို တွေ့နိုင်မှာပေါ့။
05:30
Unfortunately, most of us don't wear sunscreen,
107
330208
3185
ကံဆိုးချင်တော့ ကျွန်တော်တို့အများစုက နေရောင်ခံလိမ်းဆေး မလိမ်းကြဘူး။
05:33
and those of us who do
108
333417
1601
လိမ်းတဲ့လူတွေကျတော့လည်း
05:35
can't really tell when it wears off, because it's invisible.
109
335042
3309
ဘယ်အချိန် ပြယ်သွားလည်း တကယ် မပြောနိုင်ကြဘူး၊ မြင်မှမမြင်ရတာကိုး။
05:38
It's the main reason we treat over five million cases
110
338375
2643
ဒါက US မှာတင် နှစ်စဉ် ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အရေပြားကင်ဆာ ရောဂါ
05:41
of preventable skin cancer every year in the US alone,
111
341042
3767
ငါးသန်းကျော်ကိုကျွန်တော်တို့ ကုသတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းပါ၊
05:44
costing our economy over five billion dollars annually.
112
344833
2917
စီးပွားရေးကိုနှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ငါးဘီလီယံကျော် နစ်နာစေတာပါ။
05:49
So how could we overcome this human weakness with a tattoo?
113
349167
3041
ဒီတော့ ဒီလူသား အားနည်းချက်ကို တက်တူးနဲ့ ဘယ်လို ကျော်လွှားနိုင်လဲ။
05:53
Well, if the problem is that we can't see UV rays,
114
353375
4143
ကဲ၊ ပြဿနာက ကျွန်တော်တို့ဟာ UV ရောင်ခြည်တွေကို မမြင်နိုင်တာပါ၊
05:57
maybe we can make a tattoo detect them for us.
115
357542
3017
ဒါတွေ ကျွန်တော်တို့အတွက် ရှာပေးဖို့ တက်တူး ဖန်တီးနိုင်လောက်မယ်။
06:00
So I thought, why don't we take some microcapsules,
116
360583
3560
ဒီတော့ တွေးမိတာက "UV ဓာတ်ပြုတဲ့ အရောင်းပြောင်း ဆိုးဆေးတစ်ခု ထည့်ထားတဲ့
06:04
load it up with a UV-sensitive, color-changing dye,
117
364167
3934
ဆေးတောင့်လေးတွေသုံးပြီး ဒီကနေ တက်တူးမင်ကို
06:08
and make a tattoo ink out of that?
118
368125
1625
06:11
Now, one of the troubles of being a tattoo technologist
119
371167
4351
အခု တက်တူး နည်းပညာရှင် ဖြစ်ခြင်းရဲ့ဒုက္ခတစ်ခုက
06:15
is finding willing test subjects.
120
375542
1976
ပါဝင်ချင်တဲ့ အစမ်းသပ်ခံတွေရှာခြင်းပါ။
06:17
(Laughter)
121
377542
1517
(ရယ်သံများ)
06:19
And when it came time to test this tattoo ink,
122
379083
3476
တက်တူး မင်ကို စမ်းသပ်ချိန် ရောက်တဲ့အခါ
06:22
I thought it best not to torture my poor graduate students.
123
382583
3810
ကျွန်တော့သနားစရာ ဘွဲ့ရကျောင်းသာတွေကို မနှိပ်စက်မိဖို့က အကောင်းဆုံးလို့တွေးမိတယ်။
06:26
So I decided to tattoo a couple of spots on my own arm instead.
124
386417
4541
ဒါနဲ့ ဒီအစား ကိုယ့်လက်မောင်းပေါ်က တစ်နေရာ၊ နှစ်နေရာမှာ ဆေးမင်ထို့ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
06:31
And It actually worked. Check it out!
125
391875
3184
ဒါက တကယ် အလုပ်ဖြစ်တယ်၊ ကြည့်ကြပါဦး။
06:35
I call these tattoos solar freckles
126
395083
2310
ဒီတက်တူးတွေကို နေရောင် မှဲ့ခြောက်တွေလို့ခေါ်တယ်
06:37
because they're powered by sunshine.
127
397417
2476
အကြောင်းက နေရောင်ခြည်နဲ့ စွမ်းအားပေးလို့ပါ။
06:39
And right now, they're invisible,
128
399917
1601
လောလောဆယ် ဒါတွေကို မမြင်ရပေမဲ့
06:41
but as soon as I expose them to a UV light, acting as the Sun --
129
401542
3642
နေလိုလုပ်ဆောင်တဲ့ UV အလင်းနဲ့ ထိတွေ့လိုက်တာနဲ့
06:45
there they are, blue spots.
130
405208
1334
အပြာရောင် အပြောက်တွေပေါ်တယ်
06:47
Now, I'm not wearing sunscreen in this video,
131
407542
3059
အခု ဒီဗီဒီယိုထဲမှာ နေပူခံလိမ်း ဆေးလိမ်းမထားဘူး။
06:50
but if I was, those blue spots would not appear,
132
410625
3101
ဒါပေမဲ့ လိမ်းထားရင် ဒီအပြာရောင် အပြောက်တွေ ပေါ်မှာမဟုတ်ဘဲ
06:53
and then when my sunscreen wore off later,
133
413750
2309
နောက်ပိုင်း နေရောင်ခံလိမ်းဆေး ပြယ်သွားရင်
06:56
the solar freckles would reappear in UV light
134
416083
2476
နေရောင်ခြည် မှဲ့ခြောက်တွေဟာ UV အလင်းမှာ ပြန်ပေါ်လာမယ်
06:58
and I would know that it was time to reapply sunscreen.
135
418583
3226
ဒါဟာ နေရောင်ခံလိမ်းဆေး ပြန်လိမ်းချိန်လို့ ကျွန်တော်သိလိမ့်မယ်။
07:01
So these tattoos act as a real-time, naked-eye indicator
136
421833
3935
ဒီတော့ တက်တူးတွေက သင့်အရေပြားရဲ့ UV ထိတွေ့မှုရဲ့ အချိန်ကိုက်၊ ပကတိမျက်လုံး
07:05
of your skin's UV exposure.
137
425792
1708
အညွှန်းအဖြစ် လုပ်ဆောင်တယ်။
07:08
And of course,
138
428583
1310
တကယ်တမ်းက
07:09
I think there are lots of really cool, artistic things you could do
139
429917
4934
ဒီလိုမျိုး အရောင်ပြောင်း တက်တူးနဲ့ သင်လုပ်နိုင်တဲ့ တကယ်မိုက်တဲ့
07:14
with a color-changing tattoo like this,
140
434875
2375
အနုပညာဆန်တာတွေ အများကြီးရှိပေမဲ့
07:18
but I hope that it will also help us solve a big problem
141
438292
3934
ဒါက အရေပြား ကာကွယ်ရေးမှာ ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုကို ကူညီဖြေရှင်းပေးမယ်လို့လည်း
07:22
in skin protection.
142
442250
2059
မျှော်လင့်ပါတယ်။
07:24
(Applause)
143
444333
5209
(လက်ခုပ်သံများ)
07:32
Let me give you another example.
144
452583
2185
နောက်ထပ် နမူနာတစ်ခု ပေးပါရစေ။
07:34
Normal human body temperature is about 97 to 99 degrees Fahrenheit,
145
454792
5142
သာမန် လူ့ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်က ၉၇ က ၉၉ ဖာရင်ဟိုက်လောက်ပါ၊
07:39
and if you fall outside of that range,
146
459958
2310
ဒီအပိုင်းအခြားအပြင်ဘက်မှာ ရှိနေရင်
07:42
you need to seek medical attention right away.
147
462292
3017
ဆေးဝါးဆောင်ရွက်မှု ချက်ချင်း လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။
07:45
Now, the problem is that humans can't detect our own body temperature
148
465333
3726
အခု ပြဿနာက ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်ကို သာမိုမီတာမပါဘဲ
07:49
without a thermometer.
149
469083
1810
သတိမပြုနိုင်တာပါ။
07:50
Sure, you could try the old hand-on-the-forehead trick,
150
470917
2726
သေချာတယ်၊ ရှေးဟောင်း လက်တွေ့ နဖူးကို စမ်းနိုင်ပေမဲ့
07:53
but there's zero scientific evidence to back that up.
151
473667
2517
ဒါကိုထောက်ခံတဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ အထောက်အထားက နတ္ထိပါ။
07:56
(Laughter)
152
476208
1768
(ရယ်သံများ)
07:58
So what if we could create a tattooable thermometer
153
478000
2726
ဒီတော့ တက်တူးထိုးနိုင်တဲ့ သာမိုမီတာ ဖန်တီးနိုင်ရင်
08:00
that you could access anytime?
154
480750
1708
အချိန်တိုင်း သုံးနိုင်မလားပေါ့။
08:03
Well, remember how the solar freckles used a UV-sensitive dye
155
483333
4268
ကဲ၊ နေရောင်ခြည် မှဲ့ခြောက်တွေ ဆေးတောင့် အသေးလေးထဲက
08:07
inside of the microcapsules of the tattoo ink?
156
487625
3184
UV ဓာတ်ပြုတဲ့ ဆိုးဆေးကို အသုံးပြုပုံကို သတိရလား။
08:10
Well, you could also put heat-sensitive dyes
157
490833
2601
ကဲ၊ အပူကို ဓာတ်ပြုတဲ့ ဆိုးဆေးတွေလည်း ထည့်နိုင်ပြီး
08:13
inside of microcapsules
158
493458
1768
မတူတဲ့အပူချိန်တွေမှာ
08:15
and you could make different tattoo inks
159
495250
1934
အရောင်ပြောင်းတဲ့ မတူတဲ့ တက်တူး မင်ကို
08:17
that change color at different temperatures.
160
497208
2351
ဆေးတောင့်လေးထွေထဲမှာ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
08:19
Suppose it was 96, 98, and a hundred degrees Fahrenheit.
161
499583
5084
အပူချိန်က ၉၆၊ ၉၈၊ ၁၀၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် ဆိုပါစို့။
08:25
If you place those inks side by side,
162
505417
2267
ဒီမင်တွေကို တွဲပြီးထားလိုက်ရင်
08:27
now you have a temperature scale
163
507708
1893
လူ့ခန္ဓာကိုယ်ဆီ ပြောင်းပေးတဲ့
08:29
tuned to the human body.
164
509625
2000
အပူချိန်​ စကေးတစ်မျိုးကို ရပါတယ်။
08:32
In this video, you can see the different patches of tattoos
165
512500
4643
ဒီဗီဒီယိုမှာ ကျွန်တော်တို့ စမ်းသပ်ခဲ့တဲ့ ဝက်သားရေးကို အပူပေးသလို
08:37
disappearing sequentially
166
517167
1351
အမျိုးမျိုးသော တက်တူး
08:38
as the pigskin we tested them on
167
518542
2184
အကွက်တွေ စီစဉ်တကျ ပျောက်ကွယ်နေတာ
08:40
is heated up.
168
520750
1726
မြင်နိုင်ပါတယ်။
08:42
So if you were to place a tattoo like this
169
522500
2018
ဒီတော့ ဒီလို တက်တူးကို
08:44
in a location that was stable to external temperature fluctuations --
170
524542
4766
ပြင်ပ အပူချိန် အတက်အကျတွေကို တည်ငြိမ်စေတဲ့ နေရာတစ်ခုမှာ ထားလိုက်ရင်
08:49
maybe inside of the mouth, perhaps on the back of the lip? --
171
529332
3043
ပါးစပ် အတွင်းမှာဖြစ်ဖြစ် နှုတ်ခမ်းအနောက်မှာဖြစ်ဖြစ်ပေါ့၊
08:53
then you'd be able to read your body temperature anytime
172
533500
2643
မှန်ထဲက သင့်ဆေးမင်ကြောင်ကို တစ်ချက်ကြည့်ရုံနဲ့
08:56
by just glancing at your tattoo in the mirror.
173
536167
2166
ကိုယ် အပူချိန်ကို အချိန်တိုင်းဖတ်လို့ရတယ်။
08:59
Amazing, right?
174
539042
1250
အံ့သြစရာမို့လား။
09:01
(Applause)
175
541750
1309
(လက်ခုပ်သံများ)
09:03
Thank you.
176
543083
1310
ကျေးဇူးပါ။
09:04
(Applause)
177
544417
3559
(လက်ခုပ်သံများ)
09:08
Another limitation that we have as humans
178
548000
2184
လူသားတွေအနေနဲ့ရှိတဲ့ နောက်ထပ် ကန့်သတ်ချက်က
09:10
is that our skin doesn't conduct electricity,
179
550208
3268
ကျွန်တော်တို့ အရေပြားဟာ လျှပ်စစ်ဓာတ် မကူးတာပါ၊
09:13
and that can be a good thing, but not necessarily --
180
553500
3059
ကောင်းတာတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပေမဲ့ သေချာပေါက်တော့ မဟုတ်ဘူး။
09:16
(Laughter)
181
556583
1601
(ရယ်သံများ)
09:18
if you have an electronic biomedical implant,
182
558208
3851
သင့်မှာ အိလက်ထရွန်းနစ် ဇီဝေဆေးဝါး အစားထိုးပစ္စည်းတစ်ခုရှိရင်
09:22
like a pacemaker for example.
183
562083
2226
ဥပမာ နှုလုံးခုန်စက်တစ်ခုပေါ့၊
09:24
Right now, if you have a pacemaker,
184
564333
2268
လောလောဆယ် သင့်မှာ နှလုံးခုန်စက်တစ်ခုရှိရင်
09:26
you need surgery every five or 10 years to replace the battery when it dies.
185
566625
4518
ဘက်ထရီကုန်သွားတဲ့အခါ အစားထိုးဖို့ ၅ နှစ် (သို့) ၁၀ နှစ်တစ်ခါ ခွဲစိတ်ဖို့လိုတယ်။
09:31
And wouldn't it be nice if, instead,
186
571167
2559
ဒီအစား လျှပ်ကူးတဲ့ အရေပြား အကွက်တစ်ခုကနေ
09:33
we could simply recharge the battery through a patch of conducting skin?
187
573750
3583
ဘက်ထရီကို အားပြန်သွင်းနိုင်မယ်ဆို မကောင်းဘူးလား။
09:38
Well, if you were to try to tackle that problem with a tattoo,
188
578708
3226
အင်း၊ တက်တူးတစ်ခုနဲ့ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားမယ်ဆိုရင်
09:41
the first step would be to make a tattoo that conducts electricity.
189
581958
3893
ပထမ ခြေလှမ်းက လျှပ်စစ်ဓာတ်ကို လျှပ်ကူးတဲ့ တက်တူးတစ်ခု ဖန်တီးဖို့ဖြစ်မယ်။
09:45
So we've been working on a conducting tattoo ink in my lab.
190
585875
3393
ကျွန်တော့လက်တွေ့ခန်းမှာ လျှပ်ကူးနိုင်တဲ့ တက်တူးမင်နဲ့ လုပ်နေတယ်။
09:49
And right now, we're able to increase the conductivity of skin over 300-fold
191
589292
5934
လောလောဆယ် လျှပ်ကူးနိုင်တဲ့ ဆေးမင်ကြောင် မင်နဲ့အရေပြားရဲ့လျှပ်ကူးသတ္တိကို
09:55
with our conducting tattoo ink.
192
595250
1875
အဆ ၃၀၀ ကျော် တိုးပွားနိုင်ပါတယ်။
09:57
Now, we have a long way to go before we reach the conductivity
193
597833
2935
အခု ကြေးနန်းကြိုးလို တစ်ခုခုရဲ့ လျှပ်ကူးသတ္တိကို မရောက်ခင်
10:00
of something like a copper wire,
194
600792
1726
ရှေ့ဆက်ဖို့ အဝေးကြီးလိုပါသေးပေမဲ့
10:02
but we're making progress and I'm really excited about this
195
602542
3101
တိုးတက်မှုတွေရှိနေပြီး ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ်စိတ်လှုပ်ရှားမိတာက
10:05
because I think that it could open up a whole new world of possibility
196
605667
3517
ဒါဟာ တက်တူးတွေအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေရဲ့ လောကသစ်တစ်ခုကို
10:09
for tattoos.
197
609208
1893
ဖွင့်ပေးနိုင်တယ်လို့ ထင်လို့ပါ။
10:11
I envision a future where tattoos enable us --
198
611125
3934
တက်တူးတွေက ကျွန်တော်တို့ကို ထောက်ကူပေးတဲ့ အနာဂတ်ကို မှန်းကြည့်ရာမှာ
10:15
tattooable wires and tattooable electronics enable us
199
615083
4018
ကျွန်တော်တို့ခန္ဓာကိုယ်တွေနဲ့ နည်းပညာတွေ ပေါ်ထွက်ဖို့
10:19
to merge our technologies with our bodies
200
619125
4101
ထောက်ကူပေးတဲ့ တက်တူး ထိုးနိုင်တဲ့ ဝိုင်ယာတွေ၊ အီလက်ထရွန်းနစ်တွေပါ၊
10:23
so that they feel more like extensions of ourselves
201
623250
2434
ပြင်ပ ကိရိယာတွေထက် ကျွန်တော်တို့ကိုယ်တိုင်ရဲ့
10:25
rather than external devices.
202
625708
1542
ကိုယ်ခွဲတွေလို ခံစားနိုင်အောင်ပါ။
10:28
So these are a few examples of the new abilities that we can gain
203
628958
4143
ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တက်တူးတွေ ကို ခေတ်မီဖို့ နာနိုနည်းပညာနဲ့
10:33
by using nanotechnology to upgrade our tattoos,
204
633125
5059
ကျွန်တော်တို့ ရရှိနိုင်တဲ့ တတ်ကျွမ်းမှု အသစ်တွေရဲ့ နမူနာ အနည်းငယ်ရှိပေမဲ့
10:38
but this really is only the beginning.
205
638208
2268
ဒါက တကယ် အစပဲ ရှိပါသေးတယ်။
10:40
I believe the sky is the limit for what we can do with high-tech tattoos.
206
640500
4375
နည်းပညာမြင့် ဆေးမင်ကြောင်နဲ့ လုပ်နိုင်တာ အတွက် အကန့်အသတ်မရှိဘူးလို့ ယုံကြည်တယ်။
10:45
In the future, tattoos will not only be beautiful,
207
645708
3643
အနာဂတ်မှာ တက်တူးတွေဟာ လှပဖို့သာမဟုတ်ပဲ
10:49
they'll be functional too.
208
649375
1417
လက်တွေ့လည်း အသုံးဝင်မှာပါ။
10:51
Thank you.
209
651833
1476
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
10:53
(Applause)
210
653333
3584
(လက်ခုပ်သံများ)
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7