Tiny robots with giant potential | Paul McEuen and Marc Miskin

Translator: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

Mark Miskin: This is a rotifer.

Mark Miskin- ဒါက rotifer ပါ။

It's a microorganism about a hair's width in size.

ဆံပင်လောက် ဗျစ်ရှိတဲ့ မိုက်ခရိုအကောင်ပါ။

They live everywhere on earth -- saltwater, freshwater, everywhere --

သူတို့ဟာ ကမ္ဘာပေါ် နေရာတိုင်းမှာ၊ ရေငံ၊ ရေချိုနေရာတိုင်းမှာ နေနိုင်ကြပြီး

and this one is out looking for food.

ဒီအကောင်လေးဟာ စားစရာကို ရှာဖွေနေတယ်။

ကျွန်တော် အဲဒါကို ပထမဆုံးအကြိမ် မြင်ခဲ့တာကို မှတ်မိနေသေးတယ်၊

I remember the first time I saw this thing,

I was like eight years old and it completely blew me away.

ကျွန်တော် ရှစ်နှစ်လောက်ရှိခဲ့ပြီး ကျွန် တော့် အရမ်း အံ့အားသင့်သွားတယ်။

I mean, here is this incredible little creature,

လုံးဝကို မယုံနိုင်အောင် သေးတဲ့ အကောင်ပါ၊

it's hunting, swimming,

လိုရင် အမဲလိုက်တယ်၊ ရေကူးနိုင်တယ်၊

going about its life,

သူ့ဘဝနဲ့ သူနေထိုင်နေတယ်၊

but its whole universe fits within a drop of pond water.

ဒါပေမဲ့ သူ့လောကကြီး တစ်ခုလုံးဟာ ရေကန်ထဲက ရေတစ်စက်မျှပါ။

Paul McEuen- ဒီ rotifer လေးဟာ ကျုပ်တို့ကို တကယ့်ကို အံ့အားသင့်စရာကို ပြသနေတယ်။

Paul McEuen: So this little rotifer shows us something really amazing.

It says that you can build a machine

သူက ပြောပြနေတာက ကျုပ်တို့ဟာ စက်တစ်ခုကို

that is functional, complex, smart,

မျိုးစုံလုပ်ကိုင်နိုင်ပြီး ရှုပ်ထွေးကာ စမတ်ကျတဲ့အပြင်

but all in a tiny little package,

သေးငယ်အောင် ထုပ်ပိုးထားလို့

one so small that it's impossible to see it.

မြင်ဖို့တောင် မလွယ်တဲ့ စက်ကလေးပါ။

Now, the engineer in me is just blown away by this thing,

ကျွန်တော်လို အင်ဂျင်နီယာဟာ ဒီအကောင်ကြောင့် ဘာပြောရမှန်း မသိဘူး။

that anyone could make such a creature.

ဒါမျိုးကို တစ်ယောက်ယောက် ဖန်တီးပေးနိုင်မလား။

But right behind that wonder, I have to admit, is a bit of envy.

အံ့အားသင့်မှုရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ မနာလိုစိတ်လိုဟာမျိုး ခံစားမိပါတယ်။

I mean, nature can do it. Why can't we?

သဘာဝမိခင်ဟာ ဒါမျိုးကို လုပ်နိုင်တယ်၊ ကျုပ်တို့က ဘာဖြစ်လို့ မလုပ်နိုင်ကြတာလဲ။

ကျုပ်တို့ဟာ သေးနုပ်တဲ့ စက်ရုပ်တွေကို ဘာဖြစ်လို့ မတည်ဆောက်နိုင်ကြတာလဲ။

Why can't we build tiny robots?

Well, I'm not the only one to have this idea.

ဒီလို စတ်ကူး ပေါ်လာတာ ကျွန်တော် တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။

In fact, in the last, oh, few years,

တကယ်တော့၊ ကမ္ဘာ့တဝမ်းမှ သုတေသီတို့က

researchers around the world have taken up the task

သေးလွန်းလို့ မြင်ဖို့တောင် မလွယ်အောင်ကို သေးနုပ်တဲ့

of trying to build robots

စက်ရုပ်တွေကို ကြိုးပမ်းနေကြတာ

that are so small that they can't be seen.

နှစ်အနည်းငယ်လောက် ရှိပါပြီ။

And what we're going to tell you about today

ဒီနေ့ ကျုပ်တို့ ခင်ဗျားတို့ကို ပြောပြချင်တာက

is an effort at Cornell University

Cornell University မှာ

and now at the University of Pennsylvania

ပြီးတော့ အခုဆိုရင် University of Pennsylvania မှာ

to try to build tiny robots.

သေးနုပ်တဲ့ စက်ရုပ်တွေကို တည်ဆောက်ဖို့ အားထုတ်နေကြပါတယ်။

OK, so that's the goal.

ဒီတော့ ကျုပ်တို့ရဲ့ ပန်းတိုင်က အဲဒီလိုပါ။

But how do we do it?

အဲဒါကို ကျုပ်တို့ ဘယ်လို လုပ်ကိုင်နေကြလဲ။

How do we go about building tiny robots?

ကျုပ်တို့ဟာ သေးနုပ်တဲ့ စက်ရုပ်တွေကို ဘယ်လိုများ ဖန်တီးကြမလဲ။

Well, Pablo Picasso, of all people, gives us our first clue.

ဒီနေရာမှာPablo Picasso က ပထမဦးဆုံး သဲလွန်စာကို ပေးထားပါတယ်။

Picasso မိန့်ကြားခဲ့ဘူးတာက -

Picasso said --

["ကောင်းတဲ့ အနုပညာရှင်တွေဟာ ပုံတူကူးကြတယ်၊ မဟာအနုပညာရှင်တွေကျတော့ ခိုးယူကြတယ်။"]

["Good artists copy, great artists steal."]

(Laughter)

"Good artists copy. Great artists steal."

(ရယ်မောသံများ)

"ကောင်းတဲ့ အနုပညာရှင်တွေဟာ ပုံတူကူးကြတယ်၊ မဟာအနုပညာရှင်တွေကျတော့ ခိုးယူကြတယ်။"

(Laughter)

OK. But steal from what?

(ရယ်မောသံများ)

အိုကေ။ ဘယ်သူ့ဆီက ခိုးယူရမှာလဲ။

Well, believe it or not,

ခင်ဗျားတို့ ယုံချင်ယုံ၊ မယုံချင် မယုံကြပါနဲ့၊

most of the technology you need to build a tiny robot already exists.

သေးနုပ်တဲ့ စက်ရုပ်ကို ဖန်တီးဖို့ လိုတဲ့ နည်းပညာ အားလုံး ဒီနေ့ ရှိနေကြပါပြီ။

The semiconductor industry has been getting better and better

ဆီမီးကွန်ဒတ်တာစက်မှုလုပ်ငန်းဟာ တိုးတိုး တိုးတက်လာနေပြီး

at making tinier and tinier devices,

ကိရိယာတွေကို ပိုပိုသေးအောင် လုပ်နိုင်ကြလို့

so at this point they could put something like a million transistors

သူတို့ဟာ ထရန်စစ္စတာ တစ်သန်းလောက်ကို

into the size of a package that is occupied by, say,

paramecium ဆဲလ်တစ်ခုတည်းလို အရွယ်အစားထဲမှာကို

a single-celled paramecium.

စုပေါင်း ထည့်ပေးနိုင်ကြပါပြီ။

And it's not just electronics.

အီလက်ထရွန်နစ်နဲ့ သာမကပါဘူး။

They can also build little sensors,

သူတို့ဟာ သေးနုပ်တဲ့ အာရုံခံကိရိယာတွေ၊

LEDs,

LED တွေ၊

whole communication packages that are too small to be seen.

မြင်မရအောင်ကို သေးနုပ်ကြတဲ့ ဆက်သွယ်ရေး အထုပ်လေးတွေကို ဖန်တီးနိုင်ကြတယ်။

So that's what we're going to do.

ကျုပ်တို့ လုပ်ချင်တာက အဲဒါမျိုးပါ။

We're going to steal that technology.

ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒီနည်းပညာကို ခိုးယူလိုကြပါတယ်။

Here's a robot.

ဒီမှာ စက်ရုပ် တစ်ခုပါ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

Robot's got two parts, as it turns out.

စက်ရုပ်ထဲမှာ အပိုင်း နှစ်ပိုင်းရှိတာ တွေ့နိုင်တယ်။

It's got a head, and it's got legs.

၎င်းဆီမှာ ဦးခေါင်းနဲ့ ခြေထောက်တွေ ရှိပါတယ်။

[Steal these: Brains]

[အဲဒါတွေကို ခိုးယူပါ- Brains]

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

We're going to call this a legless robot,

ဒါကို ကျုပ်တို့က ခြေမဲ့ စက်ရုပ်လို့ ခေါ်ကြမယ်၊

which may sound exotic,

ထူးဆန်းသလို ထင်စရာဖြစ်နိုင်တယ်၊

but they're pretty cool all by themselves.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ဟာ သိပ်ကို အားကျစရာတွေပါ။

In fact, most of you have a legless robot with you right now.

တကယ်တော့၊ ခင်ဗျားတို့ အားလုံးလိုလိုဆီမှာ လည်း ခြေမဲ့ စက်ရုပ် ရှိပါတယ်။

Your smartphone is the world's most successful legless robot.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ စမတ်ဖုန်းတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်က အအောင်မြင်ဆုံး ခြေမဲ့ စက်ရုပ်ပါပဲ။

In just 15 years, it has taken over the entire planet.

၁၅ နှစ်အတွင်းမှာကို ၎င်းဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့တယ်။

ဒီတော့ လုပ်မရနိုင်စရာ မရှိပါဘူး။

And why not?

It's such a beautiful little machine.

အဲဒါဟာ သေးငယ်လှပတဲ့ စက်ပါပဲ။

It's incredibly intelligent,

အဲဒါဟာ မယုံနိုင်အောင် ဉာဏ်ထက်တယ်၊

it's got great communication skills,

အဲဒီမှာ ဆက်သွယ်ရေး ကျွမ်းကျင်မှုတွေ များပြားလှပါတယ်၊

and it's all in a package that you can hold in your hand.

အားလုံးကို ထုပ်ပိုးထားပုံက ခင်ဗျားတို့ လက်ထဲမှာ ကိုင်ထားနိုင်ပါတယ်။

So we would like to be able to build something like this,

ကျုပ်တို့ကလည်း အဲဒါမျိုး တစ်ခုခု တည်ဆောက်ချင်ကြတယ်၊

only down at the cellular scale,

ဆဲလ်ရဲ့ အရွယ်အစားလို သေးချင်ပါတယ်၊

the size of a paramecium.

ခုနက paramecium ဆဲလ် ဆိုက်မျိုးပါ။

And here it is.

ဒီမှာ ကြည့်ကြပါ။

This is our cell-sized smartphone.

ဒါဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ ဆဲလ်ဆိုက် စမတ်ဖုန်းပါ။

It even kind of looks like a smartphone,

ပုံစံအရလည်း စမတ်ဖုန်းနဲ့ ဆင်ချင်ပါတယ်။

only it's about 10,000 times smaller.

ဒါပေမဲ့ အဆ ၁၀၀၀၀ ပိုသေးတယ်။

We call it an OWIC.

ကျုပ်တို့က အဲဒါကို OWIC လို့ ခေါ်ကြတယ်။

[Optical Wireless Integrated Circuits]

[Optical Wireless Integrated Circuits]

OK, we're not advertisers, all right?

ဒါကို ကြော်ငြာနေတာလို့ မထင်ကြပါနဲ့ နော်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ သိပ်ကို တော်တဲ့ အရာပါ။

But it's pretty cool all by itself.

တကယ်တော့ ဒီ OWIC ထဲမှာ အစိတ် အပိုင်းလေးတွေ ရှိကြပါတယ်။

In fact, this OWIC has a number of parts.

So up near the top,

ဒီ ထိပ်နားဆီမှာ

there are these cool little solar cells that you shine light on the device

ခင်ဗျားတို့ ဝင်းလက်လျက် မြင်နေရတာက ကိရိယာထဲက နေရောင်သုံး ဆဲလ်ပါ၊

and it wakes up a little circuit that's there in the middle.

ခလယ်မှာ ရှိတဲ့ သေးတဲ့ ပတ်လမ်းကြောင်းကို ၎င်းက နှိုးပေးတာပါ။

And that circuit can drive a little tiny LED

အဲဒီ ပတ်လမ်းကြောင်းက သေးနုပတဲ့ LED ကို မောင်းနှင်ပေးနိုင်လို့

that can blink at you and allows the OWIC to communicate with you.

လင်းလိုက်မှိတ်လိုက် OWIC ကို ခင်ဗျားတို့နဲ့ ဆက်သွယ်နိုင်မယ်။

So unlike your cell phone,

ခင်ဗျားတို့ ဆဲလ်ဖုန်းနဲ့ မတူဘဲ

the OWIC communicates with light,

OWIC ဟာ အလင်းကိုသုံးပြီး ဆက်သွယ်တယ်၊

sort of like a tiny firefly.

သေးငယ်တဲ့ ပိုးစုန်းကြူးနဲ့ တူပါတယ်။

အခု ပြောပြနေတဲ့ ဒီ OWIC တွေရဲ့ သဘောကျစရာ အချက်က

Now, one thing that's pretty cool about these OWICs

is we don't make them one at a time,

တစ်ချိန်မှာ တစ်ခုစီ လုပ်ပေးကြတာ မဟုတ်ဘဲ

soldering all the pieces together.

အပိုင်းအစအားလုံးကို အတူတူ ဂဟေဆော်လို့ ရပါတယ်။

We make them in massive parallel.

အလုံးအရင်းနဲ့ တပြိုင်နက်တည်း ထုတ်လုပ်နိုင်ကြတယ်။

For example, about a million of these OWICs

ဥပမာ၊ ဒီလို OWIC တစ်သန်းလောက်ကို

can fit on a single four-inch wafer.

လေးလက်မ ဝေဖာပေါ်တွင် တပ်ဆင်ပေးနိုင်ကြတယ်။

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဖုန်းထဲမှာ အက်ပ် အမျိုးမျိုး ပါရှိသလိုပဲ၊

And just like your phone has different apps,

you can have different kinds of OWICs.

ကျုပ်တို့ဟာ OWIC အမျိုးမျိုးကို လုပ်နိုင်ကြတယ်။

There can be ones that, say, measure voltage,

တစ်ခုက ဗို့အား တိုင်းပေးမယ် ဆိုပါစို့၊

some that measure temperature,

တချို့က အပူချိန်ကို တိုင်းပေးကြမယ်၊

or just have a little light that can blink at you to tell you that it's there.

ဒါမှမဟုတ် အလင်းရောင်ကို မှိတ်ပြလျက် ဒီမှာ ရှိနေတာ ခင်ဗျားကို အချက်ပေးနိုင်တယ်။

So that's pretty cool, these tiny little devices.

ဒီတော့ ဒီသေးနုပ်ကြတဲ့ ကိရိယာတွေ သိပ်ကို အသုံးဝင်ကြပါတယ်။

And I'd like to tell you about them in a little more detail.

ခင်ဗျားတို့ကို သူတို့အကြောင်း နည်းနည်လေး အသေးစိတ် ပြောပြချင်တယ်။

But first, I have to tell you about something else.

ဒါပေမဲ့၊ အစပိုင်းတွင် ကျွန်တော် တစ်ခုခုကို ပြောဖို့ လိုသေးတယ်။

I'm going to tell you a few things about pennies that you might not know.

ခင်ဗျားတို့ သိချင်မှသိမယ့် ပဲနိကြေးပြား အကြောင်း နည်းနည်း ပြောပြပါ့မယ်။

So this one is a little bit older penny.

ဒါဟာ နည်းနည်းလေး ပိုဟောင်းတဲ့ ပဲနိပါ။

It's got a picture of the Lincoln Memorial on the back.

၎င်းရဲ့ ကျောဘက်မှာ Lincoln အထိမ်းအမှတ် ရဲ့ ပုံရှိပါတယ်။

But the first thing you might not know,

ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားတို့ မသိနိုင်တဲ့ ပမထအရာက

that if you zoom in, you'll find in the center of this thing

အဲဒါကို ချဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊ အဲဒါရဲ့ အလယ်ဗဟိုမှာ တွေ့မြင်ရမှာက

you can actually see Abraham Lincoln,

Abraham Lincoln ကိုယ်တိုင်ကိုပါ၊

just like in the real Lincoln Memorial not so far from here.

Lincoln အထိမ်းအမှတ် ကိုယ်၌ထဲက အတိုင်းပါပဲ။

What I'm sure you don't know,

ခင်ဗျားတို့ သေချာပေါက် မသိကြတာက၊

that if you zoom in even further --

ရှေ့ဆက်ပြီး ချဲ့ကြည့်ဦးမယ်ဆိုရင်--

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

you'll see that there's actually an OWIC on Abe Lincoln's chest.

ခင်ဗျားတို့ဟာ Abe Lincoln ရဲ့ ရင်ဘတ်ပေါ်မှာ တကယ့် OWIC ကို မြင်ကြရမှာပါ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

But the cool thing is,

တကယ့်တကယ် အံ့အားသင့်စရာ အချက်က

you could stare at this all day long and you would never see it.

ခင်ဗျားတို့ ဘယ်လောက်ပဲ စူးစိုက်ကြည့်ကြည့် အဲဒါကို ဘယ်တော့မှ မြင်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဗလာမျက်စိနဲ့ ဘယ်လိုမှ မြင်မရနိုင်ဘူး။

It's invisible to the naked eye.

ဒီ OWIC တွေက သိပ်ကို သေးနုပ်ကြပြီး

These OWICs are so small,

and we make them in such parallel fashion,

ကျုပ်တို့က တပြိုင်နက်တည်း များစွာကို ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်လို့

that each OWIC costs actually less than a penny.

အဲဒီ OWIC တစ်ခုစီရဲ့ တန်ဖိုးဟာ ပဲနိတောင် မရှိပါဘူး။

In fact, the most expensive thing in this demo is that little sticker

တကယ်တမ်းတွင် ဒီပြသမှုထဲက ဈေးအကြီးဆုံး အရာက "OWIC" လို့

that says "OWIC."

ရေးမှတ်ထားတဲ့ စတီကာလေးပါ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

That cost about eight cents.

အဲဒါက ရှစ်ဆင့်လောက် ကုန်ကျပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

အခုတော့ ကျုပ်တို့ဟာ အကြောင်းအမျိုးမျိုး ကြောင့် သိပ်ကို စိတ်လှုပ်ရှားနေကြပါတယ်။

Now, we're very excited about these things for all sorts of reasons.

ဥပမာ၊ ကျုပ်တို့ဟာ ၎င်းတို့ကို သေးနုပ်တဲ့ စမတ်တဲဂ်တွေလို သုံးနိုင်ကြတယ်၊

For example, we can use them as little tiny secure smart tags,

more identifying than a fingerprint.

လက်ဗွေထက်တောင် ပိုပြီး ဖေါ်ထုတ်ပေးနိုင်တဲ့ အရာပါ။

We're actually putting them inside of other medical instruments

လက်တွေ့တွင် ၎င်းတို့ကို အခြား ကုသရေးကိရိယာများထဲကို ထည့်ပေးလျက်

to give other information,

တခြား အချက်အလက်တွေကို ပြပေးနိုင်တယ်၊

and even starting to think about putting them in the brain

အဲဒါတွေကို ဦးနှောက်ထဲတောင် ထည့်ပေးပြီး နျူရွန်း တစ်ခုစီကို

to listen to neurons one at a time.

နားထောင်ကြည့်ဖို့ စဉ်းစားနေကြတယ်။

In fact, there's only one thing wrong with these OWICs:

ဒီ OWIC တွေထဲမှာ လွဲမှားနေတာဆိုလို့ တစ်ခုပဲ ရှိပါတယ်၊

it's not a robot.

အဲဒါက စက်ရုပ် မဟုတ်ခြင်းပါပဲ။

It's just a head.

အဲဒါဟာ ဦးခေါင်း သက်သက်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

And I think we'll all agree

ဒီတော့ စက်ရုပ်ရဲ့ တစ်ဝက်ဟာ ဘယ်လိုမှ

that half a robot really isn't a robot at all.

စက်ရုပ်မဖြစ်နိုင်တာကို ကျုပ်တို့ သဘောတူကြရမှားပါ။

Without the legs, we've got basically nothing.

ခြေထောက် မပါဘူးဆိုရင်၊ တကယ်တမ်းတွင် ဘာမှ မရှိတဲ့ သဘောပါပဲ။

MM: OK, so you need the legs, too, if you want to build a robot.

MM: အိုကေ၊ စက်ရုပ်ကို တည်ဆောက်ချင်ရင် ခြေထောက်တွေလည်း လိုအပ်တယ်ပေါ့။

Now, here it turns out you can't just steal

ဒီနေရာမှာ ရှိနှင့်ပြီးသား နည်းပညာတချို့ကို

some preexisting technology.

ခိုးယူဖို့ မဖြစ်နိုင်တာ ရှင်းလာတယ်။

If you want legs for your tiny robot, you need actuators, parts that move.

စက်ရုပ် သေးသေးအတွက် ခြေထောက် တပ်ပေး ချင်ရင်၊ လှုပ်ပေးရမယ့် အပိုင်း လိုအပ်မယ်။

They have to satisfy a lot of different requirements.

ပြီးတော့ တောင်းဆိုချက်တွေ အများကြီးကိုပါ ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ လိုအပ်မယ်။

They need to be low voltage.

သူတို့ဟာ ဗို့အားနည်းရပါမယ်။

They need to be low power, too.

ပြီးတော့ ပါဝါနည်းနည်း သုံးဖို့ လိုအပ်မယ်။

But most importantly, they have to be small.

ဒါပေမဲ့ အရေးကြီးဆုံးက သေးနုပ်ရန်ပါ။

ကိုယ်က ဆဲလ်အရွယ် စက်ရုပ် တည်ဆောင်ချင်ရင် ဆဲလ်အရွယ် ခြေထောက်တွေလည်း လိုအပ်လိမ့်မည်။

If you want to build a cell-sized robot, you need cell-sized legs.

Now, nobody knows how to build that.

ဒီနေ့တွင် အဲဒါ ဘယ်လို ဆောက်လုပ်ရမှန်း ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။

There was no preexisting technology that meets all of those demands.

တောင်းဆိုချက် အားလုံးနဲ့ ကိုက်ညီမယ့် နည်းပညာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။

To make our legs for our tiny robots,

ကျုပ်တို့ စက်ရုပ်အတွက် ခြေထောက် လုပ်ပေးရန်

we had to make something new.

အသစ်အဆန်း တစ်ခုခု ပြုလုပ်ကြရမယ်။

So here's what we built.

ဒီတော့ ကျုပ်တို့ တည်ဆောက်ခဲ့ကြတာက ဒီလိုဟာပါ။

This is one of our actuators, and I'm applying a voltage to it.

ဒါက လှုပ်ရှားစေမယ့် ကိရိယာပါ၊ အခု ကျွန်တော် ဗို့အား ပေးကြည့်မယ်။

When I do, you can see the actuator respond by curling up.

ဗို့အားပေးရင် လှုပ်ရှားစက်က ကောက်ကွေးလျက် တုံ့ပြန်ပါတယ်။

Now, this might not look like much,

ဒါ ကြည့်ရတာ သိပ်မထင်ရှားပေမဲ့၊

but if we were to put a red blood cell up on the screen, it'd be about that big,

ကျုပ်တို့က စခရင်ပေါ်မှာ သွေးနီဆဲလ်ကို တင် ပေးလိုက်ရင် အဲဒါဟာ ဒီလောက် ကြီးမှာပါ၊

so these are unbelievably tiny curls.

မယုံနိုင်လောက်အောင် သေးနုပ်တဲ့ ကွေးကောက်မှုပါ။

They're unbelievably small,

မယုံနိုင်အောင်ကို သေးကြပေမဲ့၊

and yet this device can just bend and unbend, no problem, nothing breaks.

ဒီကိရိယာဟာ ကောက်နိုင် ဖြောင့်နိုင်ပြီး ကျိုးမှာကို ဘာမှ မစိုးရိမ်ရပါဘူး။

So how do we do it?

ဒါကို ကျုပ်တို့ ဘယ်လို လုပ်နိုင်ကြလဲ။

Well, the actuator is made from a layer of platinum

လှုပ်ရှားစက် ပလက်တီနံနဲ့ လုပ်ထားပြီး

just a dozen atoms or so thick.

အထူဟာ အက်တမ် အနည်းငယ်လေးတင်ပါ။

Now it turns out, if you take platinum and put it in water

အဲဒီမှာ ဘာသွားတွေ့လဲ ဆိုတော့၊ ပလက်တီနံကို ယူပြီး ရေထဲနှစ်လိုက်ကာ

and apply a voltage to it,

ဗို့အားနဲ့ ဆက်ပေးလိုက်ပါက၊

atoms from the water will attach or remove themselves

ရေထဲက အက်တမ်တွေဟာ ပလက်တီနံရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာ

from the surface of the platinum,

သုံးလိုက်တဲ့ ဗို့အားကို လိုက်ပြီး

depending on how much voltage you use.

ကပ်လိုက် ခွာလိုက် လုပ်နေကြမှာပါ။

This creates a force,

ဒါက စွမ်းအားကို ဖန်တီးပေးနိုင်လို့

and you can use that force for voltage-controlled actuation.

ကျုပ်တို့ ဗို့အားနဲ့ ထိန်းချုပ်နိုင်မယ့် လှုပ်ရှားမှုကို ရနိုင်တယ်။

The key here was to make everything ultrathin.

ဒီထဲမှာ အရေးကြီးဆုံးက အားလုံး လွန်စွာမှ ပါးလွှားဖို့ပါပဲ။

Then your actuator is flexible enough

အဲဒီလိုဆိုရင် ကျုပ်တို့ရဲ့ လှုပ်ရှားစက်ဟာ

to bend to these small sizes without breaking,

သေးနုပ်တဲ့ အရာတွေကို ကွေးပေးပေမဲ့၊ မကျိုးပျက်စေဘဲ

and it can use the forces that come about

ပြောခဲ့သလို အက်တမ်ရဲ့ ကပ်မှု သို့မဟုတ် ခွာမှုမှ ရမယ့်

from just attaching or removing a single layer of atoms.

စွမ်းအားကို အသုံးနိုင်မှာပါ။

Now, we don't have to build these one at a time, either.

ဒါကို ကျုပ်တို့ဟာ တစ်ခုချင်းစီ ပြုလုပ်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး၊

In fact, just like the OWICs,

အထက်က OWIC တွေလိုပဲ၊

we can build them massively in parallel as well.

ကျုပ်တို့ဟာ အလုံးအရင်းနဲ့ တပြိုင်နက်တည်း ထုတ်လုပ်နိုင်တယ်။

So here's a couple thousand or so actuators,

ဒီမှာ လှုပ်ရှားစက် နှစ်ထောင်လောက် ရှိပြီး

and all I'm doing is applying a voltage,

ကျွန်တော်ဘက်မှ ဗို့အားကို ထည့်ပေးလိုက်တာနဲ့

and they all wave,

၎င်းတို့အားလုံးဟာ လှုပ်ယမ်းကြမယ်၊

looking like nothing more than the legs of a future robot army.

အနာဂတ် စက်ရုပ်ရဲ့ ခြေထောက်နဲ့ သိပ်ကို တူတာ မြင်နိုင်ကြပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

ဒီတော့ ကျုပ်တို့ဆီမှာ အခုတော့ ဦးနှောက်ရော၊ ခွန်အားပါ ရှိလာပါပြီ။

So now we've got the brains and we've got the brawn.

We've got the smarts and the actuators.

ပြီးတော့ စမတ်တွေနဲ့ လှုပ်ရှား စက်တွေလည်း ရှိနေပါပြီ။

The OWICs are the brains.

OWIC တွေဟာ ဦးနှောက်တွေပါ။

They give us sensors, they give us power supplies,

သူတို့ဟာ အာရုံခံကိရိယာတွေ၊ ပါဝါ ထုတ်လုပ် ပေးမယ့် စက်တွေ၊

and they give us a two-way communication system via light.

အလင်းကို သုံးပြီး အသွားအပြန် ဆက်သွယ်ရေး စနစ်လည်း ဖြစ်နိုင်ကြပါတယ်။

The platinum layers are the muscle.

ပလက်တီနံ အချပ်က ကြွက်သားတွေပါ။

They're what's going to move the robot around.

စက်ရုပ်ကို လှုပ်ရှား လည်ပတ်စေမှာပါ။

Now we can take those two pieces, put them together

အဲဒီအစိတ်အပိုင်း နှစ်ခုကို ယူပြီး ပေါင်းပေးလိုက်ကာ

and start to build our tiny, tiny robots.

ကျုပ်တို့ရဲ့ သေးနုပ်တဲ့ စက်ရုပ်ကို တည်ဆောက်နိုင်ပြီ။

The first thing we wanted to build was something really simple.

ဦးစွာ ကျုပ်တို့ တည်ဆောက်ချင်တာက ရိုးရှင်းမယ့် အရာတစ်ခုပါ။

This robot walks around under user control.

ဒီစက်ရုပ်က သုံးစွဲသူရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုဖြင့် လမ်းလျှောက်နိုင်တယ်။

In the middle are some solar cells and some wiring attached to it.

ခလယ်မှာ နေရောင်ဆဲလ်တချို့နဲ့ ဝိုင်ယာတွေ တပ်ထားပါတယ်။

That's the OWIC.

They're connected to a set of legs which have a platinum layer

အဲဒါ OWIC ပါပဲ။

၎င်းတို့ကို ပလက်တီနံ အလွှာပါတဲ့ ခြေထောက်နဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးထားပြီး

and these rigid panels that we put on top

ဒီမှာ ထိပ်ပေါ် တင်ထားတဲ့ ချပ်ပြားတွေက

that tell the legs how to fold up, which shape they should take.

ခြေထောက်တွေကို ဘယ်လို ကွေးရမယ်၊ ဘယ်လိုပုံစံ ဖြစ်ရမယ် ပြောပေးပါတယ်။

The idea is that by shooting a laser at the different solar cells,

စိတ်ကူးက နေရောင်သုံး ဆဲလ်အမျိုးမျိုးကို လေဆာရောင်ချည်နဲ့ ပစ်ပေးရင်း

you can choose which leg you want to move

ကိုယ် လှုပ်ရှားစေချင်တဲ့ ခြေထောက်ကို ရွေးနိုင်ပြီး

and make the robot walk around.

စက်ရုပ်ကို လမ်းလျှောက်စေမှာပါ။

Now, of course, we don't build those one at a time, either.

ဒါတွေကိုလည်း ကျုပ်တို့ဟာ တစ်ခုချင်းစီ ထုတ်လုပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး။

We build them massively in parallel as well.

တပြိုင်နက်တည်း အလုံးအရင်းနဲ့ ထုတ်လုပ်ကြတာပါ။

We can build something like one million robots on a single four-inch wafer.

လေးလက်မဝေဖာပေါ်တွင် စက်ရုပ် တစ်သန်းလောက်ကို တည်ဆောက်နိုင်ကြတယ်။

So, for example, this image on the left, this is a chip,

ဥပမာအဖြစ်၊ ဘယ်ဘက် ပုံဟာ ချီပ် တစ်ခုပါ၊

and this chip has something like 10,000 robots on it.

ပြီးတော့ အဲဒီချီပ်ထဲတွင် စက်ရုပ် ၁၀၀၀၀ ခန့် ရှိပါတယ်။

အဲဒါဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ မာခရိုကမ္ဘာကြီးထဲမှာ ကျတော့၊

Now, in our world, the macro world,

this thing looks like it might be a new microprocessor or something.

ဒါဟာ မိုက်ခရိုပရိုဆက်ဆာ ဒါမှမဟုတ် အဲဒါမျိုး တစ်ခုခုနဲ့ တူသလိုပါပဲ။

But if you take that chip and you put it under a microscope,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီချီပ်ကို ယူပြီး အဏုကြည့် ကိရိယာနဲ့ ကြည့်ကြည့်ပါက၊

what you're going to see are thousands and thousands of tiny robots.

ကျုပ်တို့ဟာ ထောင်သောင်းချီ ရှိကြတဲ့ စက်ရုပ် အသေးလေးတွေကို မြင်ကြရမှာပါ။

လောလောဆယ်မှာ၊ အဲဒီ စက်ရုပ်တွေဟာ ပြားချပ်နေကြတယ်။

Now, these robots are still stuck down.

ကျုပ်တို့က ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့တဲ့ မျက်နှာပြင် ပေါ်မှာ ကပ်နေကြတုန်းပါပဲ။

They're still attached to the surface that we built them on.

In order for them to walk around, we have to release them.

သူတို့ လမ်းလျှောက်နိုင်ဖို့အတွက် လွှတ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

We wanted to show you how we do that live, how we release the robot army,

ကျုပ်တို့ ခင်ဗျားတို့ကို စက်ရုပ် စစ်တပ်ကို စေလွှတ်ပုံ ပြပေးချင်တာပါ၊

but the process involves highly dangerous chemicals,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီလုပ်ငန်းစဉ်ထဲမှာ သိပ်ကို အန္တရာယ်များတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေ ပါကြတယ်၊

like, really nasty stuff,

တကယ့်ကို ကြောက်မက်စရာဟာတွေပါ၊

အဲတော့ ကျုပ်တို့ဟာ အိမ်ဖြူတော်မှ အနည်းဆုံး တစ်မိုင်လ​ောက် ဝေးဖို့ လိုတယ်။

and we're like a mile from the White House right now?

Yeah. They wouldn't let us do it.

အဟုတ်နော်။ သူတို့က ခုလေးတင် ခွင့်ပြုပေးလိုက်တယ်။

So --

ဒီတော့-

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

so we're going to show you a movie instead. (Laughs)

ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒီအစား ရုပ်ရှင်ကို ပြပေးမယ်။ (ရယ်မောသံများ)

အခု မြင်ကြရမှာကို စက်ရုပ်တွေကို ဖြန့်ချပေးမယ့် နောက်ဆုံး အဆင့်ပါပဲ။

What you're looking at here are the final stages of robot deployment.

ကျုပ်တို့ စက်ရုပ်တွေရဲ့ အောက်မှာ ရှိနေတဲ့

We're using chemicals

to etch the substrate out from underneath the robots.

အရာကို ဖယ်ရှားပစ်ဖို့ ဓာတု ပစ္စည်းတွေကို သုံးနေကြတယ်။

When it dissolves, the robots are free to fold up into their final shapes.

အဲဒါ အရည်ပျော်သွားတာနဲ့ စက်ရုပ်တွေဟာ နောက်ဆုံး ပုံသဏ္ဌာန်ကို ဆောင်လာကြမှာပါ။

Now, you can see here, the yield's about 90 percent,

အခု ခင်ဗျားတို့ မြင်နေရတာက ၉၀% လောက်ကို ရှိပါ့မယ်၊

so almost every one of those 10,000 robots we build,

ကျုပ်တို့ ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ စက်ရုပ် ၁၀၀၀၀ ထဲက အားလုံးနီးပါးပါပဲ၊

that's a robot that we can deploy and control later.

လိုအပ်တဲ့ နေရာမှာ ချပေးလျက် ထိန်းချုပ်နိုင်ကြမှာပါ။

And we can take those robots and we can put them places as well.

စက်ရုပ်တွေကို ကောက်ယူပြီး သူတို့အတွက် နေရာတွေ စီစဉ်ပေးနိုင်တယ်။

So if you look at the movie on the left, that's some robots in water.

ဘယ်ဘက်က ရုပ်ရှင်ကို ကြည့်ရင် စက်ရုပ်တချို့ကို ရေထဲမှာ တွေ့မြင်နိုင်တယ်။

I'm going to come along with a pipette,

ကျွန်တော်ဟာ ပစ်ပက် တစ်ခု ယူလာပြီး

and I can vacuum them all up.

၎င်းတို့ အားလုံးကို စုပ်ယူနိုင်တယ်။

Now when you inject the robots back out of that pipette,

နောက်မှာ စက်ရုပ်တွေကို ပစ်ပက်ထဲမှနေပြီး ပြန်မှုတ်ထုတ်လိုက်ရင်၊

they're just fine.

အနေတော်ပဲ။

In fact, these robots are so small,

တကယ်တော့၊ ဒီစက်ရုပ်တွေဟာ သေးလွန်းလို့

they're small enough to pass through the thinnest hypodermic needle

ခင်ဗျားတို့ ဝယ်နိုင်တဲ့ ဘယ်ဆေးထိုးအပ်ထဲကို မဆို

ဖြတ်သွားနိုင်အောင် သေးကြတယ်။

you can buy.

Yeah, so if you wanted to,

ဟုတ်တယ်၊ ခင်ဗျားတို့က

you could inject yourself full of robots.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို စက်ရုပ်တွေ အများကြီးကို ထိုးပေးလို့ ရနိုင်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

I think they're into it.

သူတို့ဟာ အခုအထဲကို ရောက်နေကြပီ ထင်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

On the right is a robot that we put in some pond water.

ညာဘက်မှာက ရေကန်ငယ်ထဲက စက်ရုပ်ပါ။

I want you to wait for just one second.

ခင်ဗျားတို့ တစ်စက္ကန့်လောက် စောင့်ကြပါ။

Ooop!

အူးပ်!

You see that? That was no shark. That was a paramecium.

ခင်ဗျားတို့ မြင်လိုက်လား။ ငါးမန်းကောင် မဟုတ်ခဲ့ဘူး။ အဲဒါဟာ paramecium ပါ။

So that's the world that these things live in.

ဒီတော့ ဒီအရာတွေ နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာက အဲဒါမျိုးပါ။

OK, so this is all well and good,

ကောင်းပြီ၊ ဒါတွေဟာ ကောင်းမွန်တဲ့ အရာပါ၊

but you might be wondering at this point,

ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာမှာ ခင်ဗျားတို့ စဉ်းစားနိုင်ကြတာက

"Well, do they walk?"

"သူတို့ဟာ လမ်းကော လျှောက်နိုင်ကြမလား?"

Right? That's what they're supposed to do. They better. So let's find out.

မသူတို့ အဲဒါကို လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိကြရမယ်။ ပိုတောင် သာကြပါတယ်။ ကျွန်တော် ရှာကြည့်မယ်။

So here's the robot and here are its solar cells in the middle.

ဟောဒီမှာ စက်ရုပ်၊ ပြီးတော့ ဒီမှာက အလယ်မှာ ရှိတဲ့ နေရောင်စု ဆဲလ်ပါ။

Those are those little rectangles.

ဟိုမှာ မြင်ကြရတဲ့ စတုဂံပုံလေးတွေပါ။

I want you to look at the solar cell closest to the top of the slide.

ဆလိုက်ရဲ့ ထိပ်နားကပ်နေတဲ့ နေရောင်စု ဆဲလ်ကို ကြည့်နေကြပါ။

See that little white dot? That's a laser spot.

ဟိုမှာမြင်ရတဲ့ အဖြူရောင် အစက်ကလေးလေ? အဲဒါက လေဆာ နေရာပါ။

Now watch what happens when we start switching that laser

အဲဒီ လေဆာကို ခလုတ်နှိပ်ပေးကြတာနဲ့ စက်ရုပ်တွေပေါ်က နေရောင်စု ဆဲလ်တွေ

between different solar cells on the robot.

ဘယ်လို ဖြစ်လာကြမှာကို စောင့်ကြည့်နေကြပါ။

Off it goes!

ကဲ၊ သူတို့ စပြီးသွားကြပြီ!

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Yeah!

တွေ့ကြတယ် နော်!

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

စက်ရုပ်ဟာ စတင်ပြီး လမ်းလျှောက်ရင်း မိုက်ခရိုကမ္ဘာကို လည်ပတ်တော့မယ်။

Off goes the robot marching around the microworld.

Now, one of the things that's cool about this movie is:

ဒီရုပ်ရှင်ထဲမှာ သိပ်ကို မှတ်သားစရာ ကောင်းတာက-

ဒီရုပ်ရှင်ထဲက စက်ရုပ်တွေကို ထိန်းချုပ်လှုပ်ရှားစေနေတာက ကျွန်တော်ပါပဲ။

I'm actually piloting the robot in this movie.

In fact, for six months, my job was to shoot lasers at tiny cell-sized robots

တကယ်ပြောရရင်၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ခြောက်လလုံး သေး နုပ်ကြတဲ့ စက်ရုပ်တွေ လေဆာနဲ့ ပစ်နေခဲ့တာပါ။

to pilot them around the microworld.

သူတို့ကို လှုပ်ရှားလည်ပတ်စေဖို့ အတွက်ပါ။

This was actually my job.

အဲဒါဟာ ကျွန်တော့ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

As far as I could tell, that is the coolest job in the world.

အဲဒါဟာ ကမ္ဘာပေါ်က အနှစ်ခြိုက်ဆုံး အလုပ်ပါပဲ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

It was just the feeling of total excitement,

ကျွန်တော်ဟာ အရမ်းကို စိတ်လှုပ်ရှားမိခဲ့တယ်။

like you're doing the impossible.

ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အရာကို လုပ်နိုင်သလိုပါပဲ။

It's a feeling of wonder like that first time I looked through a microscope

အဲဒီခံစားရမှုဟာ ကျွန်တော် ငယ်ငယ်တုန်းက rotifer ကို အဏုကြည့်စက်ထဲ

as a kid staring at that rotifer.

မြင်ခဲ့ရတုန်းက ခံစားမှုအတိုင်းပါပဲ။

Now, I'm a dad, I have a son of my own, and he's about three years old.

အခုတော့ ကျွန်တော်ဟာ ဖခင်တစ်ယောက်ပါ၊ သုံးနှစ်အရွယ် သားတစ်ယောက်ရှိပါတယ်။

But one day, he's going to look through a microscope like that one.

တစ်နေ့ကျရင် သူဟာလည်း ကျွန်တော့လိုပဲ အဏုကြည့်စက်ထဲ ကြည့်နိုင်ပါမယ်။

And I often wonder:

ကျွန်တော် မကြာခဏ တွေးမိတာက-

What is he going to see?

သူဟာ ဘာကိုများ မြင်ရမှာလဲ?

Instead of just watching the microworld,

မိုက်ခရိုကမ္ဘာကြီးကို စောင့်ကြည့်နေမယ့် အစား၊

we as humans can now build technology to shape it,

ကျုပ်တို့ လူသားတွေဟာ ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲနိုင်မယ့် နည်းပညာတွေ ရှိနေပါပြီ၊

to interact with it, to engineer it.

လိုအပ်သလို တုံ့ပြန်နိုင်ကြပြီး ပြုပြင်စီမံနိုင်ကြပါတယ်။

In 30 years, when my son is my age, what will we do with that ability?

နှစ် ၃၀ အတွင်းမှာ၊ ကျွန်တော့သား ကြီးလာရင် ကျုပ်တို့ ဘာတွေ ပြုလုပ်နိုင်ကြမလဲ။

မိုက်ခရိုစက်ရုပ်တွေဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ သွေးစီးကြောင်းထဲမှာ နေထိုင်နေကြမှာလား၊

Will microrobots live in our bloodstream,

as common as bacteria?

သာမန် ဘက်တီးရီးယားတွေလိုလေ?

Will they live on our crops and get rid of pests?

သူတို့ဟာ ကျုပ်တို့ သီးနှံတွေပေါ် နေထိုင် ကြပြီး ဖျက်ကောင်တွေကို ပထုတ်ကြမှာလား?

Will they tell us when we have infections, or will they fight cancer cell by cell?

ကျွန်ုပ်တို့ ကူးစက်ရောဂါရှိလာရင် ပြပေးလျက် ကင်ဆာ ဆဲလ်တွေကို တစ်ခုစီ သတ်ပေးကြမှာလား?

PM: And one cool part is,

PM: နောက်တစ်ခု အားရစရာက၊

you're going to be able to participate in this revolution.

ခင်ဗျားတို့ဟာ အဲဒီ တော်လှန်ရေးထဲမှာ ပါဝင်နိုင်ကြမှာပါ။

Ten years or so from now,

နောက် ဆယ်နှစ်ခန့်လောက်မှာ၊

when you buy your new iPhone 15x Moto or whatever it's called --

ခင်ဗျားတို့က iPhone 15x Moto ဒါမှမဟုတ် နောက်တစ်ခုခုကို ဝယ်ရင်၊

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

it may come with a little jar with a few thousand tiny robots in it

အဲဒါနဲ့အတူ စက်ရုပ်တွေ ထောင်ချီပါမယ့် ဘူးလေးတစ်ဘူးလည်း ပါလာပြီး

that you can control by an app on your cell phone.

ဖုန်းထဲက အက်ပ်တစ်ခုနဲ့ ခင်ဗျားတို့ ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ကြမှာပါ။

So if you want to ride a paramecium, go for it.

ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ကိုယ်တိုင် paramecium ကို စီးချင်ရင် ရပါတယ်။

If you want to -- I don't know -- DJ the world's smallest robot dance party,

ခင်ဗျားတို့ ဆန္ဒရှိရင် စက်ရုပ်ကပွဲကိုတောင် စီစဉ်ဆင်နွှဲနိုင်မှာပါ၊

make it happen.

လုပ်ပေးနိုင်မှာပါ။

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

And I, for one, am very excited about that day coming.

ပြီးတော့ ကျွန်တော့အနေနဲ့ လာမယ့်အနာဂတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိပ်ကို စိတ်လှုပ်ရှားမိတယ်။

MM: Thank you.

MM: ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)