It's time for women to run for office | Halla Tómasdóttir

53,277 views ・ 2016-12-02

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Tuya Bat Reviewer: Binderiya Oyunbaatar
00:12
I feel incredibly lucky
0
12760
2776
Би хувьдаа
эмэгтэй хүнд хамгийн таатай
00:15
to be from a country
1
15560
1856
00:17
that's generally considered to be the best place in the world
2
17440
3856
оронд төрсөндөө
өөрийгөө маш азтай гэж боддог.
00:21
to be a woman.
3
21320
1440
00:24
In 1975, when I was seven years old,
4
24720
3736
1975 онд намайг долоон настай байхад
00:28
women in Iceland went on a strike.
5
28480
2480
Исландын эмэгтэйчүүд ажил хаялт хийсэн.
00:31
They did no work that day,
6
31600
2016
Тэд мэргэжлийн ажил хийдэг ч бай,
00:33
whether they held professional jobs
7
33640
2776
гэрийн ажил хийдэг ч бай ялгаагүй
00:36
or had the work of the home.
8
36440
2120
бүгд тэр өдөр ажиллаагүй.
00:39
They marched into the center of Reykjavík --
9
39160
2616
Нийт эмэгтэйчүүдийн 90 хувь нь
00:41
90 percent of women participated --
10
41800
2575
Рейкьявик хотын төв рүү алхацгааж
00:44
and peacefully and in solidarity
11
44400
3776
тайван, хүндэтгэлтэйгээр
00:48
asked for equality.
12
48200
1840
эрх тэгш байдлыг хүссэн.
00:51
Nothing worked in Iceland that day,
13
51720
2360
Тэр өдөр Исландад юу ч ажиллаагүй,
00:54
because nothing works when women are not at work.
14
54800
2936
учир нь эмэгтэйчүүд ажиллахгүй бол ямар ч ажил явахгүй.
00:57
(Applause)
15
57760
2280
(Алга ташилт)
01:05
Five years later, Icelanders had the courage
16
65800
3536
Таван жилийн дараа исландчууд
01:09
to be the first country in the world
17
69360
2136
ардчилсан сонгуулиар
01:11
to democratically elect a woman as their president.
18
71520
4416
эмэгтэй ерөнхийлөгчтэй болж чадсан.
01:15
I will never forget this day,
19
75960
2816
Бидний нэрээр нь дуудаж заншсанаар, Ерөнхийлөгч Вигдис
01:18
that President Vigdís, as we know her by her first name,
20
78800
4176
өрх толгойлсон эх байсан ч
01:23
stepped out on the balcony of her own home,
21
83000
3376
охинтойгоо хамт сонгуульд ялсныхаа дараа гэрийнхээ тагтан дээр гарсан
01:26
a single mom with her daughter by her side as she had won.
22
86400
4216
тэр өдрийг би хэзээ ч мартахгүй.
01:30
(Applause)
23
90640
2480
(Алга ташилт)
01:37
This woman was an incredible role model
24
97320
2376
Энэ эмэгтэй тухайн үед өсч хүмүүжиж байсан
01:39
for me and everyone growing up at that time,
25
99720
4336
бүх хүүхдүүдэд гайхалтай үлгэр дууриалал байсан.
01:44
including boys.
26
104080
1200
Хөвгүүдийн хувьд ч адил.
01:45
She frequently shares the story of how a young boy approached her
27
105840
4056
Түүнийг ажлаа аваад хэсэг хугацаа өнгөрсний дараа өөр дээр нь ирж
01:49
after a couple of terms in office
28
109920
2016
"Хөвгүүд ч бас том болоод ерөнхийлөгч болж болох уу?"
01:51
and asked, "Can boys really grow up to be president?"
29
111960
3896
гэж асуусан хөвгүүний тухай тэр үе үе дурсан ярьдаг.
01:55
(Laughter)
30
115880
2136
(Инээд)
01:58
Role models really matter,
31
118040
2776
Үлгэр дууриалал үнэхээр чухал,
02:00
but even with such strong role models
32
120840
2816
гэвч ийм хүчирхэг, маш их талархаж явдаг
02:03
who I am so grateful for,
33
123680
2296
үлгэр дууриалалтай байсан ч,
02:06
when I was encouraged to run for president,
34
126000
2856
надад анх ерөнхийлөгчид нэр дэвшихийг санал болгоход
02:08
my first reaction was, "Who am I to run for president?
35
128880
5336
"Би ерөнхийлөгчид өрсөлдөх хэн юм бэ?
Би ерөнхийлөгч болох хэн юм бэ?" гэж хэлж байсан.
02:14
Who am I to be president?"
36
134240
2360
02:17
It turns out that women
37
137640
2375
Үнэн хэрэгтээ, нэр дэвших талаар бодох нь
02:20
are less likely to consider running than men.
38
140039
2561
эмэгтэйчүүдийн хувьд эрчүүдээс бага байдаг байна.
02:23
So a study done in the US in 2011
39
143600
3376
АНУ-д 2011 онд хийсэн судалгаагаар
02:27
showed that 62 percent of men had considered running for office,
40
147000
5240
эрчүүдийн 62 хувь нь сонгуульд нэр дэвших талаар бодож үзсэн байхад,
02:33
but 45 percent of women.
41
153360
2736
эмэгтэйчүүдийн 45 хувь нь л бодсон байдаг.
02:36
That's gap of 16 percentage points,
42
156120
3376
Энэ бол 16 хувийн ялгаа ба
02:39
and it's the same gap that existed a decade earlier.
43
159520
3480
10 жилийн өмнөхтэй адил байна.
02:44
And it really is a shame,
44
164000
2296
Энэ бол зүгээр л ичгэвтэр явдал.
02:46
because I am so convinced that the world is in real need for women leaders
45
166320
5016
Учир нь дэлхий дахинд эмэгтэй удирдагчид болон
02:51
and more principle-based leadership
46
171360
2056
зарчимч манлайллаар дутдаг гэдэгт
02:53
in general.
47
173440
1200
би гүнээ итгэдэг.
02:56
So my decision to run
48
176080
2520
Ингээд миний нэр дэвших шийдвэр бол
02:59
ultimately came down to the fact
49
179680
3456
улс төрийн туршлагагүй байсан ч хамаагүй
03:03
that I felt
50
183160
1200
өөрийнхөө хувь нэмрийг оруулах хэрэгтэй,
03:05
that I had to do my bit,
51
185360
2280
бас хүүхдүүдэд маань утга учраар дүүрэн,
03:09
even if I had no political experience,
52
189640
2400
тогтвортой хөгжлөөр хангагдсан,
03:12
to step up and try to be part of creating the world
53
192920
3640
охин ч бай, хүү ч бай ялгаагүй
03:17
that will make sense and be sustainable
54
197560
2816
том болоод жинхэнэ утгаар нь
03:20
for our kids,
55
200400
1536
хүссэнээ хийх боломжтой
03:21
and a world where we truly allow both our boys and girls
56
201960
5376
тийм орчинг бий болгоход
өөрийн хувь нэмрээ оруулах хүслээс минь шалтгаалсан.
03:27
to be all they can be.
57
207360
1880
03:31
And it was the journey of my life.
58
211080
4360
Ингээд амьдралынхаа том адал явдалтай би учирсан даа.
03:36
It was amazing.
59
216280
1600
Үнэхээр гайхалтай байсан.
03:39
The journey started with potentially as many as 20 candidates.
60
219040
4536
Аялал маань 20 нэр дэвшигчтэй эхэлсэн.
03:43
It boiled down to nine candidates qualifying,
61
223600
3416
Удалгүй 9 хүн тэнцэж,
03:47
and ultimately the race came down to four of us,
62
227040
3240
эцэст нь надтай нийлээд 4 хүн үлдсэн.
03:51
three men and me.
63
231120
1896
3 эрэгтэй, тэгээд би.
03:53
(Applause)
64
233040
2680
(Алга ташилт)
03:59
But that's not all the drama yet.
65
239760
2696
Гэхдээ энэ гол зангилаа нь хараахан биш байлаа.
04:02
You may think you have drama in the US,
66
242480
2256
Та нар Америкт л адал явдал байдаг гэж боддог байх,
04:04
but I can --
67
244760
1216
гэхдээ...
04:06
(Laughter)
68
246000
1440
(Инээд)
04:08
I can assure you we had our own drama in Iceland.
69
248280
3776
Манай Исландад ч бас өөрсдийн адал явдал байсан.
04:12
So our sitting president of 20 years
70
252080
2936
20 жил эрх барьсан тухайн үеийн ерөнхийлөгч
04:15
announced initially that he was not going to run,
71
255040
2656
эхлээд нэр дэвшихгүй гэж мэдэгдсэн байсан ба
04:17
which is probably what gave rise
72
257720
1576
магадгүй энэ нь тийм олон хүн
04:19
to so many candidates considering running.
73
259320
2400
дэвших талаар бодоход хүргэсэн байх.
04:22
Then later he changed his mind
74
262880
2216
Харин дараа нь манай ерөнхий сайд болон
04:25
when our prime minister resigned
75
265120
3536
түүний гэр бүлийнхэн Панамын баримтуудтай холбогдож,
04:28
following the infamous Panama Papers
76
268680
3255
улмаар огцроход нь
04:31
that implicated him and his family.
77
271959
2897
ерөнхийлөгч маань бодлоо өөрчилсөн.
04:34
And there was a popular protest in Iceland,
78
274880
2056
Исландад эсэргүүцлийн жагсаал
04:36
so the sitting president thought they needed a trusted leader.
79
276960
5280
нилээн газар авсан учир итгэлтэй удирдагч хэрэгтэй гэж тэр бодсон хэрэг.
04:43
A few days later, relations to his wife and her family's companies
80
283040
3976
Хэд хоногийн дараа түүний эхнэр, эхнэрийн гэр бүлийн компаниуд
04:47
were also discovered in the Panama Papers,
81
287040
2200
Панамын баримтуудад олдсон болохоор
04:50
and so he withdrew from the race again.
82
290000
2640
тэр дахин өрсөлдөхөөс татгалзав.
04:53
Before doing so, he said he was doing that
83
293680
2616
Ингэх болсноо тэр тайлбарлахдаа
04:56
because now there were two qualified men
84
296320
3120
түүнийг орлож чадах
05:00
who he felt could fill his shoes running for office.
85
300280
3600
хоёр чадварлаг эр өрсөлдөж байна гэсэн юм.
05:05
So on May 9, 45 days before election day,
86
305040
6416
5 сарын 9 буюу сонгууль болоход 45 хоног дутуу байхад
05:11
it was not looking too good for me.
87
311480
2200
надад тийм ч таатай үр дүн харагдахгүй байлаа.
05:14
I did not even make the graph in the newspaper.
88
314720
3336
Бүр сонин дээр гарсан урьдчилсан дүнгийн графикт ч багтаагүй.
05:18
The polls had me at 1 percent,
89
318080
2976
Урьдчилсан байдлаар надад 1 хувийн магадлал байсан нь
05:21
but that was still the highest
90
321080
1456
өмнөх эмэгтэй нэр дэвшигчдээс
05:22
that any woman announcing her candidacy had earned.
91
322560
3040
хамгийн өндөр нь байсан.
05:27
So it would be an understatement to say that I had to work extremely hard
92
327440
4736
Ширээн дээр суух, телевизийн нэвтрүүлэгт оролцох боломжтой болохын тулд
05:32
to get my seat at the table
93
332200
2296
маш их ажилласан гэж
05:34
and access to television,
94
334520
2456
хэлэхэд ч багадна.
05:37
because the network decided that they would only include
95
337000
3416
Яагаад гэвэл мэдээллийн хэрэгслүүд урьдчилсан байдлаар
05:40
those with 2.5 percent or more in the polls
96
340440
3416
2.5-аас дээш хувьтай оролцогчдыг эхний халз мэтгэлцээнд
05:43
in the first TV debate.
97
343880
1720
оролцуулна гэж шийдсэн.
05:46
I found out on the afternoon of the first TV debate
98
346680
3376
Би мэтгэлцээн болох яг тэр өдрийн үдээс хойш л
05:50
that I would participate along with the three men,
99
350080
3736
өөр 3 эрэгтэйн хамт оролцох эрхтэй болсноо
05:53
and I found out on live TV
100
353840
2416
телевизийн шууд мэдээгээр л олж мэдсэн нь
05:56
that I came in at exactly 2.5 percent on the day of the first TV debate.
101
356280
5336
тэр өдөр яг 2.5 хувь хүрснийг зарласан явдал байсан юм.
06:01
(Applause)
102
361640
3080
(Алга ташилт)
06:07
So, challenges.
103
367000
2200
Сорилтуудын тухай ярья л даа.
06:10
The foremost challenges I had to face and overcome on this journey
104
370520
3456
Энэхүү аялалд тулгарч даван туулсан сорилтууд
06:14
had to do with media, muscle and money.
105
374000
2896
мэдээллийн хэрэгслүүд, хүч чадал, мөнгөтэй холбоотой байсан.
06:16
Let's start with media.
106
376920
1816
Мэдээллийн хэрэгслээс эхэлье.
06:18
There are those who say gender doesn't matter
107
378760
2376
Мэдээлэл, улс төр хоёрт хүйс огт хамаагүй гэж
06:21
when it comes to media and politics.
108
381160
1736
хэлдэг хүмүүс бий.
06:22
I can't say that I agree.
109
382920
1640
Би үүнтэй санал нийлж чадахгүй.
06:25
It proved harder for me to both get access and airtime in media.
110
385440
3600
Надад мэдээллийн хэрэгслүүдийн олдоц болон олдсон цаг нь хангалтгүй байсан.
06:29
As a matter of fact, the leading candidate appeared in broadcast media
111
389800
3336
Үнэн хэрэгтээ, тэргүүлж байсан өрсөлдөгчийн маань талаар
06:33
87 times in the months leading up to the elections,
112
393160
3096
сонгууль хүртэлх хэдэн сарын дотор 87 удаа гарсан байхад
06:36
whereas I appeared 31 times.
113
396280
2120
миний талаар 31 удаа гарсан байдаг.
06:39
And I am not saying media is doing this consciously.
114
399720
4136
Мэдээллийн хэрэгслүүд санаатай ингэдэг гэж би хэлэх гэсэнгүй.
06:43
I think largely this has to do with unconscious bias,
115
403880
2896
Өөрсдөө ч мэдэлгүй ингэдэг.
06:46
because in media, much like everywhere else,
116
406800
2800
Учир нь бусад бүх л салбарын адил
06:50
we have both conscious and unconscious bias,
117
410280
3816
санаатай болон санаандгүй мэдээллийн тэнцвэргүй байдал гэж байдаг.
06:54
and we need to have the courage to talk about it if we want to change it.
118
414120
4456
Бид үүнийг өөрчлөхийг хүсч л байвал энэ тухай ярих хэрэгтэй.
06:58
When I finally got access to TV,
119
418600
2136
Надад арайхийж телевизийн нэвтрүүлэгт оролцох боломж гарахад
07:00
the first question I got was, "Are you going to quit?"
120
420760
3160
надаас асуусан анхны асуулт нь: "Та нэрээ татах уу?" байлаа.
07:05
And that was a hard one.
121
425720
2616
Энэ маш хэцүү асуулт байсан.
07:08
But of course, with 1 percent to 2.5 percent in the polls,
122
428360
2856
Гэхдээ мэдээж 1-2.5 хувийн саналтай байхад
07:11
maybe it's understandable.
123
431240
1280
энэ нь ойлгомжтой байх л даа.
07:13
But media really matters, and every time I appeared on TV,
124
433160
3696
Мэдээллийн хэрэгсэл маш чухал, учир нь намайг гарах бүрт
07:16
we saw and experienced a rise in the polls,
125
436880
3216
миний санал нэмэгдэж байсан юм.
07:20
so I know firsthand how much this matters
126
440120
2616
Тиймээс хамгийн түрүүнд үүнийг ямар чухал болохыг,
07:22
and why we have to talk about it.
127
442760
2296
яагаад ярих хэрэгтэйг би маш сайн мэднэ.
07:25
I was the only one out of the final four candidates
128
445080
2416
Би 4 нэр дэвшигчээс сонингийн эхний нүүрэнд
07:27
that never got a front page interview.
129
447520
2296
гараагүй ганц хүн.
07:29
I was sometimes left out of the questions asked of all other candidates
130
449840
4096
Заримдаа бусад бүх нэр дэвшигчдээс асуусан асуултыг надаас асуулгүй орхидог байсан,
07:33
and out of coverage about the elections.
131
453960
2120
бас сонгуулийн тухай мэдээнд намайг дурддаггүй байлаа.
07:36
So I did face this,
132
456640
1336
Надад бэрхшээлүүд тулгарсан,
07:38
but I will say this to compliment the Icelandic media.
133
458000
3456
гэхдээ Исландын мэдээллийн хэрэгслийн тухай нэг сайн зүйл хэлье.
07:41
I got few if any comments about my hair and pantsuit.
134
461480
4696
Миний үс болон хувцасны талаар бараг дурдаагүй.
07:46
(Applause)
135
466200
2576
(Инээд)
(Алга ташилт)
07:48
So kudos to them.
136
468800
1200
Үүнд нь талархах хэрэгтэй.
07:51
But there is another experience that's very important.
137
471640
4456
Үүнээс гадна өөр нэг чухал туршлага бий.
07:56
I ran as an independent candidate,
138
476120
2256
Би аль нэг намаас эсвэл арын албагүйгээр
07:58
not with any political party or muscle behind me.
139
478400
3296
бие дааж нэр дэвшсэн.
08:01
That lack of experience
140
481720
2336
Надад туршлага болон хөрөнгийн
08:04
and lack of access to resources
141
484080
2256
эх үүсвэр байгаагүй нь
08:06
probably came at a cost to our campaign,
142
486360
3016
сурталчилгааны ажилд маань муугаар нөлөөлсөн байх.
08:09
but it also allowed us to innovate and do politics differently.
143
489400
4616
Гэхдээ энэ нь улс төрд инновацийг хэрэгжүүлэх боломж олгосон.
08:14
We ran a positive campaign,
144
494040
2240
Бид эерэг сурталчилгаа өрнүүлснээрээ
08:17
and we probably changed the tone of the election for others by doing that.
145
497880
5000
магадгүй бусад хүмүүсийн хувьд тухайн сонгуулийн өнгө аясыг өөрчилсөн байх.
08:23
It may be the reason why I had less airtime on TV,
146
503480
2696
Энэ бас миний зурагтаар бага гарсан шалтгаан болсон ч байж магад.
08:26
because I wanted to show other contenders respect.
147
506200
3080
Учир нь би өрсөлдөгчиддөө хүндэтгэлтэй хандсан.
08:30
When access to media proved to be so difficult,
148
510640
2976
Мэдээллийн хэрэгслээр гарах нь хэцүү гэдгийг ойлгоод
08:33
we ran our own media.
149
513640
2056
бид өөрсдөө мэдээллийн хэрэгсэлтэй болсон.
08:35
I ran live Facebook sessions
150
515720
1856
Би Facebook-ээр сонгогчидтойгоо
08:37
where I took questions from voters on anything and responded on the spot.
151
517600
5120
шууд ярилцаж, асуусан асуултанд нь тэр дор нь хариулж байсан.
08:43
And we put all the questions I got and all the answers on an open Facebook
152
523560
4296
Бүх асуулт, тэдгээрт өгсөн хариултаа Facebook дээр нээлттэй байршуулсан.
08:47
because we thought transparency is important
153
527880
3056
Учир нь хүмүүсийн итгэлийг олж авахад ил тод байдал зайлшгүй хэрэгтэй гэж
08:50
if you want to establish trust.
154
530960
1520
бид үзсэн юм л даа.
08:53
And when reaching young voters proved to be challenging,
155
533120
3136
Залуу сонгогчдын анхаарлыг татахад хэцүүг ойлгосныхоо дараа
08:56
I became a Snapchatter.
156
536280
2000
би "Snapchat-чин" болсон.
08:59
I got young people to teach me how to do that,
157
539080
2456
Би залуучуудаар яаж ашиглахыг нь заалгаж аваад
09:01
and I used every filter on Snapchat during the last part of the campaign.
158
541560
5256
Snapchat-ын бүх шүүлтүүрийг сурталчилгааныхаа төгсгөлд ашигласан.
09:06
And I actually had to use a lot of humor and humility, as I was very bad at it.
159
546840
5216
Хэдий би тийм сайн биш байсан ч шог, даруу байдлыг хослуулах хэрэгтэй болсон.
09:12
But we grew the following amongst young people by doing that.
160
552080
4016
Гэвч ингэсний ачаар залуу хүмүүсийн дунд танигдаж эхэлсэн дээ.
09:16
So it's possible to run a different type of campaign.
161
556120
3176
Тиймээс сонгуулийн сурталчилгааг өөрөөр хийх бүрэн боломжтой шүү.
09:19
But unfortunately, one cannot talk about politics without mentioning money.
162
559320
5080
Харамсалтай нь, улс төрийн тухай ярихад мөнгөний тухай дурдахгүй байхын аргагүй.
09:25
I am sad that it is that way, but it's true,
163
565600
2216
Онцгүй ч гэлээ энэ бол гашуун үнэн.
09:27
and we had less financial resources than the other candidates.
164
567840
4080
Надад бусад нэр дэвшигчдээс харьцангуй бага санхүүгийн эх үүсвэр байсан.
09:32
This probably was partly due to the fact
165
572760
4136
Магадгүй санхүүгийн туслалцаа хүсэхэд
09:36
that I think I had a harder time asking for financial support.
166
576920
4096
надад илүү хүндрэлтэй байснаас болсон байх.
09:41
And maybe I also had the ambition to do more with less.
167
581040
5376
Бас надад бага зүйлээр ихийг хийх хүсэл байсантай ч холбоотой байж мэднэ.
09:46
Some would call that very womanly of me.
168
586440
2960
Зарим нь үүнийг "эмэгтэйлэг" ч гэж нэрлэдэг.
09:50
But even with one third the media, one third the financial resources,
169
590600
5616
Бусадтай харьцуулахад хэвлэлийн 1/3, санхүүгийн эх үүсвэрийн 1/3,
09:56
and only an entrepreneurial team, but an amazing team,
170
596240
3536
ганцхан гэлтгүй гайхалтай энтрепренёр багийн тусламжтайгаар
09:59
we managed to surprise everyone on election night,
171
599800
4176
бүх хүмүүсийг сонгуулийн шөнийн урьдчилсан үр дүнгээр
10:04
when the first numbers came in.
172
604000
1720
гайхшруулж чадсан юм.
10:06
I surprised myself, as you may see in that photo.
173
606680
2616
Би өөрийгөө ч гайхшруулсан.
10:09
(Laughter)
174
609320
1800
(Инээд)
10:11
So the first numbers,
175
611600
1680
Урьдчилсан үр дүнгийн тухайд,
10:14
I came in neck to neck to the leading candidate.
176
614160
2656
би ялсан нэр дэвшигчтэй зуузай холбон орж ирсэн байлаа.
10:16
(Cheers)
177
616840
3400
(Алга ташилт)
10:24
Well, too early, because I didn't quite pull that,
178
624520
3136
Хараахан эрт байна, яагаад гэвэл би арай л ялж чадаагүй.
10:27
but I came in second,
179
627680
1496
Гэхдээ авсан саналаараа хоёрт орсон ба
10:29
and we went a long way from the one percent,
180
629200
3176
1 хувийн саналаас эхлээд нийт саналын 1/3-ийг автал
10:32
with nearly a third of the vote,
181
632400
1976
маш урт замыг туулсан.
10:34
and we beat the polls by an unprecedented margin,
182
634400
3016
Бид сонгуулийг урьд өмнө байгаагүй ялгаатай буюу
10:37
or 10 percentage points above what the last poll came in at.
183
637440
3880
өмнөх сонгуулийн дүнгээс 10 хувиар илүү дуусгасан юм.
10:42
Some people call me the real winner of the election because of this,
184
642360
3296
Үүний дараа зарим хүмүүс намайг жинхэнэ ялагч нь байсан гэж дүгнэн
10:45
and there are many people who encouraged me to run again.
185
645680
3200
дахиж өрсөлдөхийг зөвлөсөн.
10:49
But what really makes me proud
186
649520
2576
Гэхдээ надад хамгийн бахархмаар зүйл нь
10:52
is to know that I earned
187
652120
1656
залуучуудаас харьцангуй илүү
10:53
proportionately higher percentage support from the young people,
188
653800
4696
өндөр хувийн санал авсанд байсан ба
10:58
and a lot of people encouraged my daughter to run in 2040.
189
658520
5136
миний охиныг 2040 онд өрсөлдөхийг санал болгосон.
11:03
(Applause)
190
663680
1920
(Алга ташилт)
11:10
She is 13,
191
670400
1480
Харин тэр одоо 13 настай,
11:12
and she had never been on TV before.
192
672960
2416
зурагтаар нэг ч гарч үзээгүй шүү дээ.
11:15
And on election day, I observed her on TV repeatedly,
193
675400
4256
Сонгуулийн өдөр би түүнийг зурагтаар гарч байхыг нь олон удаа ажигласан.
11:19
and she was smart, she was self-confident,
194
679680
3336
Тэр маш ухаалаг, өөртөө итгэлтэй байж,
11:23
she was sincere, and she was supportive of her mother.
195
683040
3376
чин сэтгэлээсээ надад хандаж, намайг дэмжиж байсан.
11:26
This was probably the highlight of my campaign.
196
686440
3176
Энэ магадгүй миний сонгуулийн сурталчилгааны оргил үе байсан байх.
11:29
(Applause)
197
689640
2560
(Алга ташилт)
11:36
But there was another one.
198
696600
1816
Бас нэг зүйл бий.
11:38
These are preschool girls out on a walk,
199
698440
2536
Цэцэрлэгийн насны эдгээр охид
11:41
and they found a poster of me on a bus stop,
200
701000
2176
миний зурагт хуудсыг автобусны буудал дээр хараад
11:43
and they saw the need to kiss it.
201
703200
2216
үнсмээр санагдсан байх нь.
11:45
Audience: Aw!
202
705440
1696
Үзэгчид: Хөөх!
11:47
This picture was really enough of a win for me.
203
707160
3480
Энэ зураг надад өөрийгөө ялагч болсон гэж бодоход хангалттай байсан.
11:51
What we see, we can be.
204
711280
2280
Бид харж байгаа бүхнээ өөрсдөө ч хийж чадна.
11:54
So screw fear and challenges.
205
714480
2856
Айдас, сорилтуудыг бүү тоо!
11:57
(Applause)
206
717360
2376
(Алга ташилт)
11:59
It matters that women run,
207
719760
2256
Эмэгтэйчүүд нэр дэвших нь чухал,
12:02
and it's time for women to run for office,
208
722040
3936
эмэгтэйчүүд нэр дэвших цаг нь ч болсон.
12:06
be it the office of the CEO or the office of the president.
209
726000
3920
Гүйцэтгэх захиралд ч бай, ерөнхийлөгчид ч бай ялгаагүй.
12:11
I also managed to put an impression on your very own "New Yorker."
210
731280
3960
Би бас танай "Нью-Йорк хүн" сэтгүүлд гүн сэтгэгдэл төрүүлж амжсан шүү.
12:16
I earned a new title, "A living emoji of sincerity."
211
736600
4096
Намайг "Чин сэтгэлтний амьд эможи" гэж нэрлэсэн.
12:20
(Cheers)
212
740720
2160
(Алга ташилт)
12:24
It is possibly my proudest title yet,
213
744680
3160
Энэ миний хамгийн бахархмаар цол,
12:29
and the reason is that women too often get penalized
214
749560
4016
учир нь эмэгтэйчүүд сэтгэл хөдлөлөө гаргасныхаа төлөө
12:33
for using what I call their emotional capital,
215
753600
3576
хэтэрхий их зэмлүүлдэг,
12:37
but I know from experience that we become so good
216
757200
3896
гэхдээ зөвхөн үүн дээр л тулгуурлан
12:41
when we do just that.
217
761120
1696
бид гайхалтай сайжирдаг.
12:42
(Applause)
218
762840
2560
(Алга ташилт)
12:47
And we need more of that.
219
767720
1720
Бидэнд ингэх ч хэрэгтэй.
12:51
We celebrated as if we had won on election night,
220
771200
3496
Сонгуулийн шөнө бид ялалт байгуулсан юм шиг л тэмдэглэсэн.
12:54
because that's how we felt.
221
774720
1776
Үнэхээр л тийм мэдрэмж төрсөн дөө.
12:56
So you don't necessarily have to reach that office.
222
776520
4336
Заавал ерөнхийлөгч болох албагүй.
13:00
You just have to go for it,
223
780880
1736
Зүгээр л үзээд алд,
13:02
and you, your family, your friends, everyone working with you,
224
782640
3056
өөрийнхөө, гэр бүлийнхээ, найзуудынхаа, чамтай хамт ажилладаг хүн бүрийн төлөө.
13:05
if you do it well, you will grow beyond anything you will experience before.
225
785720
4520
Хэрвээ сайн хичээвэл, чи төсөөлснөөсөө ч илүү хөгжинө.
13:12
So we had a good time,
226
792000
1480
Бид цагийг сайхан өнгөрүүлсэн,
13:14
and I learned a lot on this journey,
227
794440
2656
би ч ихийг сурсан.
13:17
probably more lessons than I can share here
228
797120
2736
Өнөөдрийн энэ цагт багтахгүй
13:19
in the time we have today.
229
799880
1776
тийм их зүйл сурсан байх.
13:21
But rest assured, it was hard work.
230
801680
3496
Гэхдээ энэ бол маш их зүтгэл байсан юм шүү.
13:25
I lost a lot of sleep during those months.
231
805200
2720
Би тэр хэдэн сар маш бага унтаж байсан.
13:28
It took resilience and perseverance to not quit,
232
808800
5576
Бууж өгөхгүй байхын тулд уян хатан, тууштай байх ёстой болсон.
13:34
but I learned something that I knew before on the one percent day,
233
814400
4256
Харин 1 хувийн санал авдаг тэр өдөр би нэг зүйлийг ойлгосон.
13:38
and that is that you can only be good
234
818680
3016
Энэ бол ямар нэг зүйлд сайн байхын тулд
13:41
when you are truly, authentically listening to your own voice
235
821720
3896
жинхэнэ утгаар нь өөрийнхөө дотоод дуу хоолойг маш сайн сонсож,
13:45
and working in alignment with that.
236
825640
2680
түүнийгээ дагах хэрэгтэй.
13:49
As a good sister of mine sometimes says,
237
829080
2616
Нэг эгчийн маань хэлдгээр
13:51
you may cheat on your intuition,
238
831720
2576
чи өөрийнхөө зөн совинг хуурч болно,
13:54
but your intuition never cheats on you.
239
834320
2440
харин чиний зөн совин хэзээ ч чамайг хуурахгүй.
13:59
I think it's also very important, and you all know this,
240
839640
3176
Өөр нэг чухал зүйлийг та нар ч бас сайн мэдэх байх.
14:02
that on any journey you go on,
241
842840
1576
Энэ бол ямар ч аялалд гарсан
14:04
it's the team you take along.
242
844440
1640
чамтай хамт явах баг хамгийн чухал.
14:06
It's having people around you who share your values, your vision,
243
846560
4816
Тэд бол чамтай адил үнэт зүйл, алсын хараатай мөртлөө
14:11
but are different in every other way.
244
851400
2040
бусад талаараа чамаас тэс өөр байх ёстой.
14:14
That's the formula for success for me,
245
854040
2376
Энэ бол миний амжилтын нууц.
14:16
and I am blessed with an amazing husband,
246
856440
2456
Надад гайхалтай хань заяасан,
14:18
here today,
247
858920
1200
өнөөдөр энд байгаа.
14:21
an incredible family --
248
861080
1736
Сайхан гэр бүл,
14:22
(Applause)
249
862840
1936
(Алга ташилт)
14:24
and great friends,
250
864800
1216
бас гайхалтай найзууд бий.
14:26
and we came together as entrepreneurs in the political arena,
251
866040
3376
Бид хамтдаа улс төрийн энтрепренёрууд болж,
14:29
and pulled something off that everyone said would be impossible.
252
869440
3816
хүн бүрийн боломжгүй гэж байсан зүйлийг бодит болгож чадсан даа.
14:33
As a matter of fact, the leading PR expert told me
253
873280
3176
Яг үнэндээ намайг шийдвэрээ гаргахаас өмнө
14:36
before I made my decision
254
876480
1736
нэгэн олон нийттэй харилцах албаны мэргэжилтэн хэлэхдээ
14:38
that I would do well to get seven percent.
255
878240
2640
намайг хамгийн ихдээ 7 хувийн л санал авна гэсэн.
14:41
I appreciated his perspective, because he was probably right,
256
881640
4216
Би түүний байр суурийг хүндэлсэн л дээ, учир нь тэр өөрийн үнэт туршлагаар
14:45
and he was basing it on valuable experience.
257
885880
2176
дүгнэсэн болохоор түүний зөв байсан байх.
14:48
But on the one percent day,
258
888080
1336
1 хувь авдаг тэр өдөр
14:49
I decided here to show him that he was wrong.
259
889440
3120
би түүний буруу гэдгийг харуулахаар шийдсэн.
14:54
It's very important to mention this, because I did lose a lot of sleep,
260
894320
3376
Үүнийг дурдах нь их чухал, учир нь бүтэн нойртой хонолгүй би маш шаргуу ажилласан.
14:57
and I worked hard, and so did the people with me.
261
897720
2320
Багийнхны маань хувьд ч мөн адил.
15:00
We can never go the distance if we forget to take care of ourselves.
262
900440
4096
Бид өөрсдийгөө хайхралгүй орхивол хэзээ ч тэр урт замыг туулж чадахгүй.
15:04
And it's two things that I think are very important in that,
263
904560
2856
Үүнд хоёр чухал зүйл бий.
15:07
in surrounding yourself with people and practices that nourish you,
264
907440
3536
Нэг нь чамд эрч хүч өгдөг хүмүүс болон үйл ажиллагаагаар өөрийгөө хүрээлүүлэх.
15:11
but it's equally important, maybe even more important,
265
911000
2776
Харин чиний хүчийг сааруулдаг
15:13
to have the courage to get rid of people and practices
266
913800
3736
хүмүүс, үйл ажиллагаанаас ангижрах зоригтой байх нь
15:17
that take away your energy,
267
917560
2056
үүнтэй адилхан, магадгүй бүр илүү чухал байх.
15:19
including the wonderful bloggers and commentators.
268
919640
3640
Үүнд гайхалтай блогчид болон шүүмжлэгчид орно.
15:24
I took a lot of support from others in doing this,
269
924200
2976
Би бусдаас тусламж их авсан,
гэхдээ бусдыгаа сэтгэлээр унах үед би өөрөө эерэг байхаар шийдсэн.
15:27
and I made the decision to go high when others went low,
270
927200
4056
15:31
and that's partly how I kept my energy going throughout all of this.
271
931280
4856
Энэ л намайг тэр бүхнийг туулах эрч хүчээ алдахгүй байхад нэмэр болсон гэж боддог.
15:36
And when I lost my energy for a moment --
272
936160
2176
Их амаргүй байсан болохоор
15:38
and I did from time to time, it wasn't easy --
273
938360
3296
заримдаа эрч хүчээ алдах үедээ
15:41
I went back to why I decided to run,
274
941680
3296
яагаад анх нэр дэвших болсноо, хэрхэн өөрийгөө сорихоор шийдэж байснаа
15:45
and how I had decided to run my own race.
275
945000
3400
би эргээд санадаг байлаа.
15:49
I called it a 4G campaign,
276
949520
2576
Би үүнийгээ "4G" ажиллагаа гэж нэрлэсэн.
15:52
the G's representing the Icelandic words.
277
952120
2776
"G"-нүүд нь исланд үгний эхний үсгүүд л дээ.
15:54
And the first one is called "Gagn."
278
954920
2136
Эхний үг нь "Gagn".
15:57
I ran to do good,
279
957080
2256
Би сайн үйл хийж,
бусдын төлөө зүтгэхээр дэвшсэн.
15:59
to be of service,
280
959360
1216
16:00
and I wanted servant leadership
281
960600
2496
Өөрийгөө болон багийн бусад бүх гишүүдээ
16:03
to be at the center of how I worked and everybody else in the campaign.
282
963120
3520
бусдын төлөөх манлайллыг гол зорилтоо болгоосой гэж би хүссэн.
16:07
Second one is "Gleði," or joy.
283
967520
2696
Дараагийн үг нь "Gleði" буюу баяр хөөр.
16:10
I decided to enjoy the journey.
284
970240
2096
Би энэ замыг туулахдаа өөртөө сайхан байлгахаар шийдсэн.
16:12
There was a lot to be taken out of the journey,
285
972360
2216
Эцсийн зорилгодоо хүрсэн үгүйгээс үл хамааран
16:14
no matter if the destination was reached or not.
286
974600
2616
энэ аяллаас сурах зүйл маш их байсан.
16:17
And I tried my utmost to inspire others to do so as well.
287
977240
3080
Би бусдад ч ийм урам өгөхөөр хийж чадах бүхнээ хийсэн.
16:21
Third is "Gagnsæi."
288
981200
1776
Гурав дахь үг нь "Gagnsæi".
16:23
I was open to any questions.
289
983000
1736
Би ямар ч асуултанд хариулахад бэлэн байсан.
16:24
I kept no secrets,
290
984760
1536
Надад нуух зүйл байгаагүй.
16:26
and it was all open, on Facebook and websites.
291
986320
3096
Бүх зүйл Facebook, цахим хуудсууд дээр нээлттэй байсан.
16:29
Because I think if you're choosing your president,
292
989440
2376
Учир нь хэрвээ ерөнхийлөгчөө сонгох гэж байгаа бол
16:31
you deserve answers to your questions.
293
991840
2080
асуултынхаа хариултыг авах эрх бий гэж би боддог.
16:34
Last but not least,
294
994840
2296
Сүүлийн үгийг энэ танхимд байгаа хүмүүст
16:37
I don't need to explain that in this room,
295
997160
2376
тайлбарлах шаардлагагүй гэж бодож байна.
16:39
we ran on the principle of Girlpower.
296
999560
2896
Бид "Girlpower" зарчмыг ашигласан.
16:42
(Cheers)
297
1002480
2480
(Алга ташилт)
16:48
I am incredibly glad
298
1008080
2096
Би нэр дэвшихээр зориг шулуудсандаа,
16:50
that I had the courage to run,
299
1010200
2216
эрсдэлтэй ч гэсэн маш олон зүйл дээр
16:52
to risk failure but receive success
300
1012440
3056
амжилт олсондоо
16:55
on so many levels.
301
1015520
1880
үнэхээр их баяртай байгаа.
16:58
I can't tell you that it was easy,
302
1018560
3376
Үүнийг амархан байсан гэж би хэлж чадахгүй ч,
17:01
but I can tell you,
303
1021960
2096
нэг зүйлийг би хэлж чадна.
17:04
and I think my entire team will agree with me,
304
1024080
3656
Багийн маань бүх гишүүд ч надтай санал нийлэх байх.
17:07
that it was worth it.
305
1027760
2040
Энэ бол маш үнэ цэнэтэй туршлага байсан.
17:10
Thank you.
306
1030600
1216
Баярлалаа.
17:11
(Applause)
307
1031840
1696
(Алга ташилт)
17:13
Thank you.
308
1033560
1200
Баярлалаа.
17:16
Thank you.
309
1036760
1216
Баярлалаа.
17:18
(Applause)
310
1038000
2480
(Алга ташилт)
17:26
Pat Mitchell: I'm not letting you go yet.
311
1046920
2010
Пэт Мичелл: Би таныг шууд явуулахгүй шүү.
17:29
Halla Tómasdóttir: What a great crowd.
312
1049880
1810
Халла Томасдоттир: Ямар гайхалтай хүмүүс цуглаа вэ.
17:33
PM: I can't let you go without saying
313
1053839
2096
ПМ: Энд цугласан бүх хүн Исланд руу нүүж очоод
17:35
that probably everybody in the room is ready to move to Iceland
314
1055960
2975
чиний төлөө саналаа өгөхөд бэлэн байгаа байх гэдгийг хэлэлгүй
17:38
and vote for you.
315
1058960
1696
таныг явуулж чадахгүй нь.
17:40
But of course we probably can't vote there,
316
1060680
2056
Гэвч мэдээж бид тэнд санал өгөх боломжгүй л дээ.
17:42
but one thing we can get from Iceland
317
1062760
2376
Харин Исландаас авах, авсаар ч ирсэн
17:45
and have always gotten is inspiration.
318
1065160
2816
нэг зүйл бол урам зориг.
17:48
I mean, I'm old enough to remember 1975
319
1068000
3176
Би 1975 оныг санахаар хангалттай насалсан.
17:51
when all the Icelandic women walked out,
320
1071200
2016
Бүх эмэгтэйчүүд очиж жагссан нь
17:53
and that really was a very big factor in launching the women's movement.
321
1073240
3576
эмэгтэйчүүдийн хөдөлгөөнийг эхлүүлэхэд хүчтэй түлхэц болсон.
17:56
You made a reference to it earlier. I'd love to bring the picture back up
322
1076840
3456
Та үүний тухай дурдсан шүү дээ. Тэр зургийг дахин гаргаад
18:00
and just have us remember what it was like when a country came to a standstill.
323
1080320
4216
аливаа улс түр зогсолт хийхэд ямар байдгийг дахин сануулмаар санагдлаа.
18:04
And then what you may not know
324
1084560
2336
Та бүхний мэдээгүй нэг зүйл байна.
18:06
because our American media did not report it,
325
1086920
4016
Америкийн хэвлэлээр мэдээллээгүй юм л даа.
18:10
the Icelandic women walked out again on Monday. Right?
326
1090960
3896
Исландын эмэгтэйчүүд өнгөрсөн даваа гаригт дахин жагссан гэсэн. Энэ үнэн үү?
18:14
HT: Yes, they did. PM: Can you tell us about that?
327
1094880
2667
ХТ: Тийм ээ, тэгсэн. ПМ: Үүний тухай бидэнд сонирхуулаач.
18:17
HT: Yes, so 41 years after the original strike,
328
1097571
2805
ХТ: Анхны жагсаалаас хойш 41 жилийн дараа
18:20
we may be the best place in the world to be a woman,
329
1100400
3256
манай улс эмэгтэйчүүдэд хамгийн ээлтэй орон байж болох ч,
18:23
but our work isn't done.
330
1103680
2336
бидний ажил хараахан дуусаагүй байна.
18:26
So at 2:38pm on Monday,
331
1106040
2616
Тэгээд даваа гаригийн 2 цаг 38 минутанд
18:28
women in Iceland left work,
332
1108680
1696
Исландын эмэгтэйчүүд ажлаасаа явсан.
18:30
because that's when they had earned their day's salary.
333
1110400
2896
Яагаад гэвэл тэдний нэг өдрийн цалин яг энэ цагт эрэгтэйчүүдийнхтэй тэнцдэг.
18:33
(Applause)
334
1113320
1960
(Алга ташилт)
18:48
What's really cool about this
335
1128080
2376
Хамгийн сайхан нь
18:50
is that young women and men participated
336
1130480
3696
залуу охид болон залуучууд
18:54
in greater numbers than before,
337
1134200
2176
өмнөхөөсөө идэвхтэй оролцсон.
18:56
because it is time that we close the pay gap.
338
1136400
3840
Учир нь цалингийн ялгааг арилгах цаг нь болсон.
19:02
PM: So I'm not going to ask Halla to commit right now
339
1142720
2856
ПМ: Дараагийн төлөвлөгөөгөө яг одоо гарга гэж
19:05
to what she's doing next,
340
1145600
1256
би Халлагаас хүсэхгүй,
19:06
but I will say that you'd have a very large volunteer army
341
1146880
3376
гэхдээ дахин хийхээр шийдвэл
19:10
should you decide to do that again.
342
1150280
2416
сайн дурын маш том баг ард чинь байгааг сануулъя.
19:12
Thank you Halla.
343
1152720
1256
Баярлалаа, Халла.
19:14
HT: Thank you all.
344
1154000
1416
ХТ: Бүгдэд нь баярлалаа.
19:15
(Applause)
345
1155440
2395
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7