How I became part sea urchin | Catherine Mohr

Translator: Daban Q Jaff Reviewer: Razaw Bor

My story starts in the northern Galapagos Islands,

چیڕۆكەكەم لە باكووری دوورگەكانی گالاپاگۆس، پەنجا پێ لە ژێر ئاو و

under 50 feet of water and a big school of sharks.

بۆ ماوەی هەفتەیەك لەگەڵ كۆمەڵێك لە هاوڕێكانم چووینە ژێر ئاوەوە،

I'd been scuba diving with a group of friends for about a week,

و دیمەنی جوانی:

and it had been glorious:

manta rays, whale sharks,

ماسی شەیتانی دەریا، و قڕشە نەهەنگییەکان

penguins and, of course, hammerhead sharks.

پەنگوینەكان، و هەروەها، قڕشە سەر چەكوچیەكان سەرنج ڕاکێش بوو.

Today's dive was particularly tricky.

چوونە ژێر ئاوی ئەمڕۆمان زۆر قورس و زەحمەت بوو.

The surge was terrible.

جووڵەیەكی زۆر سامناك بوو.

You had to have your camera rig tight in

دەبێت كامێراكەت توند بەخۆتەوە گرێ بدەیت

and your arm out,

و دەستەكانت لە دەرەوە بن،

because the surge kept throwing you into the rocks

چونكە ئەو جووڵەیە بەرەو بەردەكانی دەبڕدی

while you're scanning up for that beautiful photograph.

لەو کاتەی دەتەوێت وێنەیەكی جوان بگریت.

It was going OK, until ...

زۆر بە باشی بەرێوە دەچوو، تا ئەو کاتەی

not OK.

بەرەو خراپی چوو.

Something was terribly, terribly wrong.

شتێكی ترسناک هاتە پێشمان.

I pulled my hand back,

دەستەکانم کێشاوە لای خۆم

and I had long, black sea urchin spines

سەیرم کرد چەند دڕکێکی ژووژکی دەریای ڕەش

all the way through my gloves,

بە دەستەوانەکەم گیر ببوو.

which meant all the way through my hand.

واتا بەناو دەستمدا چوو ببوو.

Now, this is bad.

ئێستا، ئەمەیان خراپە.

I mean, obviously when you have something all the way through your hand,

مەبەستم ئەوەیە، کاتێک شتێک دەستت کون دەکات

هەرچۆنێك بێت خراپە،

it's kind of bad anyway,

but in this case, sea urchins have a venom on them that,

بەڵام لەو بارەدا، ژووژكە دەریاییەكان ژەهراوین بە جۆرێک كەوا،

if you've ever tangled with them,

ئەگەرهەر كاتێك دەستیان بۆ ببەیت،

you know that a sea urchin spine in you gives you horrible, painful inflammation.

ئەوا ژووژكە دەریاییەكە پێتەوە دەدات وتوشی هەوكردنێكی سەخت و بە ئازارت دەکات.

But that wasn't even topmost in my mind at this point.

بەڵام لەم كاتەدا ئەم حاڵەتە لە خەیاڵم دا نەبوو.

This did not look real.

ئەوەیان لەڕاستی نە دەچوو.

I could not believe that this was my hand.

باوەڕم نەدەكرد ئەوە دەستی من بێت.

Now, in a crisis, I tend to disassociate into, like, little scientists,

ئێستا، لە قەيرانێكدا، وەك، زانایەکی تازە ترس دایگرتم ویستم واز بهێنم

and I start talking very analytically.

بارودۆخەکەم شی کردەوە.

All analysis was gone, adrenaline brain kicked in,

لێكۆڵینەوە كۆتایی پێهات، مێشک کەوتە ژێر فرمانی ئەدریناڵینەوە،

and I just yanked the spines out.

و دڕکەکانی پشت دەستم ڕاتەكاند ولامبردن .

I don't remember doing it.

بیرم نایەت چۆن ئەم کارەم كرد.

I just remember thinking, "I can't get my glove off with these in here."

بیرم دەکردەوە گەر دەستەوانەکانم ئەم دڕکانەی پێوە بێت ئەوا ناتوانم دایانکەنم,

I do remember taking the glove off

بیرم دێتەوە كاتێك دەستەوانەكانم داكەند

and a big plume of black coming up in front of my face.

و هەوڕێکی ڕەش لەبەر دەمم بەدیار کەوت.

And biologist brain now shows up and starts freaking out.

‎مێشكی بایۆڵۆجی دەردەکەوێت ودەشڵەژێت.

"How could all that toxin have gotten into that wound already?"

‎"چۆن ئەم هەموو ژەهرە ‎لەو برینەدا جێگەی دەبێتەوە؟"

Well, physicist brain then shows up and very calmly explains,

باشە، مێشكی فیزیایی دەردەکەوێت و زۆر لەسەرخۆ ڕوونی دەكاتەوە،

"No, no, no, we're at 50 feet,

"نەخێر، پەنجا پێ لە خوار ئاستی زەریاین،

red wavelengths are attenuated.

دڕێژی شەپۆڵەکان کەم دەبنەوە.

That's blood -- not black.

ئەوە خوێنە ..... ڕەش نییە.

And sharks.

و قڕشەكان.

So what are you gonna do?"

بەنیازی چی بكەیت؟"

Well, I cranked my cummerbund down really hard over my hand,

باشە، كەمەری خۆمم بەرەو خوارەوە لەسەر دەستم خواركردەوە،

and I simply swam away.

وبە مەلەوانی لەم شوێنە دووركەوتمەوە.

"Let's let that big old cloud of blood dissipate a bit before we have to surface

"لە ناو ئەم هەموو قڕشانە با ئەم هەورە كۆنە خوێناوییە لاببەین

through all of these sharks."

پێش ئەوەی بگەنە سەر ڕووی ئاوەکە."

So when I did surface,

كاتێك گەیشتمە سەر ڕووی ئاوەكە،

my warm-blooded-mammal brain

مێشكە شیردەرە خوێن گەرمەکەم

was in an absolute gibbering panic:

لە ترسان وڕێنەی دەكرد:

"They don't feed when they're schooling. They don't feed when they're schooling.

قرشەکان کاتێ بەیەکەوەن ڕاو ناکەن و هیچ ناخۆن.

All the way up."

لە چینەکانی سەرەوەدا."

And they didn't.

نەیانخواردم.

So apparently, they have read the same books that I have.

بۆیە زۆر بە ڕوونی، هەمان كتێبیان دەخوێندەوە كە من خوێندبوومەوە.

(Laughter)

(پێكەنین)

Now, it turns out,

ئێستا، دەردەکەوێت،

when you've been stabbed with sea urchin spines,

كاتێك ژووژكی دەریایی پێتەوە دەدات،

and you're two days away from any medical help,

و دوو ڕۆژ ڕێگەت لە خزمەتگوزاری پزیشکی دوورە،

the thing that you've got to do is, unfortunately, cook your hand.

پێویستە، بەداخەوە، دەستت بکوڵێنیت.

So you put it in water as hot as you can stand,

دەستت بخەیتە ناو ئاوێك تا ئەو ڕادەی بەرگە دەگریت گەرم دەکرێت،

and you keep adding boiling water

و لە ئاو کوڵاندن بەردەوام دەبیت

until you think you will go absolutely insane.

بیر دەکەیتەوە تاکەی لەم کارە شێتانەییە بەردەوام دەبم.

Now, it worked --

ئێستا، سەری گرت.

the hand itself did not work so well for several weeks after that,

و دەستەكە تاوەكو چەند هەفتەیەك دواتر تەواو چاك نابێتەوە،

but eventually, fine motor skills returned.

بەڵام لە كۆتاییدا، دەستم توانایی جوڵەی بۆ گەڕایەوە.

All except for one spot, that stayed stiff and painful for weeks

جگە لە خاڵێك، كەوا ڕەق ببوو بۆ چەند هەفتەیەك ئازاری هەبوو

after the other things had gotten better.

پاش ئەوەی شتەكانی تریش باش بووبوون.

So it turned out, I'd broken off a tip of the urchin spine

بۆم دەرکەوت سەری یەکێک لە دڕکی پشتی ژووژكەكان

in the joint itself,

لە نێوان یەکێک لە جومگەکانی پەنجەم بەجێ ماوە،

and that's why it wasn't getting better.

و هەر بۆیەش باشتر نەدەبوو.

So the orthopedist says, "You know, we should get this out.

بۆیە پزیشكانی ئێسك دەڵین" دەبێت ئەوە دەربهێنین.

Nothing too urgent, not an emergency."

هەرچەندە بەپەلە و پێویست نییە."

So we scheduled a small surgery for a few weeks out on a Monday.

بۆیە چەند هەفتەیەك دواتر لە ڕۆژی دووشەمە نەشتەرگەرییەكی بچووكمان ڕێكخست.

And on the Friday before,

و لە ڕۆژی هەینی پێشتر دا،

I broke my pelvis in a horseback riding accident.

حەوزم شكا كاتێك لەسەرئەسپ بەربوومەوە.

(Laughter)

(پێكەنین)

Yeah.

بەڵێ.

So we kind of postponed that surgery.

بۆیە ئەو نەشتەرگەریەمان دواخست.

My broken pelvis and I were now facing six weeks on the couch,

من بە حەوزە شكاوەكەمەوە بۆ ماوەی شەش هەفتە لەسەر قەڕەوێڵە كەوتم،

and I would have gone absolutely insane if it hadn't been for my friends.

و ئەگەر هاوڕێكانم هاوکارم نەبان ئەوا تەواو كۆنتڕۆڵی خۆمم لە دەست دەدا.

Spontaneous parties broke out at my house every night for weeks.

بۆ ماوەی چەند هەفتەیەك هەموو شەوێک لە ماڵەكەمدا ئاهەنگ ڕێکدەخرا.

I was fed. I was entertained.

خواردنم پێ دەدرا، دڵم خۆش دەكرا.

It was great.

زۆرخۆش بوو.

But that kind of enthusiasm is sort of hard to sustain over the long term,

بەڵام بەردەوامی دان بەم جۆرە پەرۆشبوونە بۆ ماوەیەکی درێژ ئەستەمە،

and eventually it petered down to just one friend,

ژمارەی ئاهەنگەکان و هاوڕێەکانم کەم بوونەوە، تەنها یەک کەس نەبێت

who would send me jokes during the day

ڕۆژانە نوکتەی بۆ دەناردم

and come and keep me company in the evenings --

ئێوارانیش سەردانی دەکردم لام دەمایەوە،

someone I got to know a whole lot better during this period of convalescence.

لەم ماوەیە ئەم کەسەم زۆر باشتر ناسی.

And when I was finally pronounced well enough

و كاتێك لە كۆتاییدا تەواو باش بووم

to do weight-bearing activities,

بۆ ئەنجامدانی كاری قورس،

we loaded a telescope in the car and drove up into the mountains

تەلیسكۆبێكمان خستە ناو ئۆتۆمبێلەكە و بەرەو چیاكان بەڕێ كەوتین

to look at the Hale–Bopp comet.

تا سەیری ئەستێرەی كلكداری هەیل ــبۆپی بکەین.

Yes, we are geeks.

بەڵێ، ئێمە گەمژەین.

And got caught in a landslide.

بەهۆی هەرەسی زەوی گیرمان خوارد.

(Laughter)

(پێكەنین)

I know -- like, really?

دەزانم دەتانەوێت بڵێن: بەڕاست؟

No. Just kidding.

نەخێر. گاڵتە دەكەم.

(Laughter)

(پێكەنین)

No more disasters. No. Just the opposite, in fact.

چیتر كارەسات ڕوونادات، بە پێچەوانەكەی ڕاستە، لەڕاستیدا.

That was 21 years ago,

ئەوە ٢١ سالڵ لەمەوبەر بوو،

and for 19 of those years,

بۆماوەی ۱۹ ساڵ لەو ساڵانە،

I have been married to that marvelous introvert

لەگەڵ ئەم کەسە گۆشەگیرە جوانە هاوسەرگیریم کرد.

who never in a million years would have approached me

ئەو كەسەی كەوا لە بارودۆخێکی جیاواز بە ملیۆنان ساڵ

under other circumstances.

بە من نە دەگەیشت.

We have a wonderful 14-year-old daughter,

كچێكی جوانی ۱٤ساڵانمان هەیە،

هەموو گرافیکانەی کە دەیبینن کاری ئەوە.

who did all my illustrations.

(Cheers and applause)

(دڵخۆشی و چەپڵەڕێزان)

Yeah.

بەڵێ.

So, pro tip:

ئامۆگاریەکی پسپۆرانە:

apparently, nothing makes you sexier than needing a walker

لە یەکەم ژوانتدا، هیچ شتێک بە قەد پێوستی بە یارمەتی بۆ پیاسە کردنێک

on your first date.

جوانت ناکات.

So this isn't a story about piercings

و ئەمە چیرۆكێك سەبارەت بە بڕیاری پێشوەختە

or sharks or boilings or breakings.

یان قڕشەكان یان كوڵاندن یان شكاندنەكان نییە.

It's a love story.

ئەوە چیرۆكی خۆشەویستییە.

It's a love story with a funny little epilogue.

‎چیرۆكی خۆشەویستییە لەگەڵ ‎كۆتاییەكی خەندە ئامێز.

Now I was weight-bearing again, I could reschedule that surgery,

و ئێستا دەتوانم دووبارە كاری قورس ئەنجام بدەم، دەتوانم کات بۆ نەشتەرگەرییەكە دابنێم

get the spine out.

تاكو دڕکەکە دەربهێنم.

But I didn't need it anymore.

بەڵام چیتر پێویستم پێی نەبووە.

Turns out, when you break a bone,

كاتێك ئێسكێك دەشكێت، دێتە دەرەوە،

your body scavenges calcium from all the bones in your body --

جەستەت كالیسیۆم لە هەموو ئێسكەكانی ناو لەشت وەردەگرێت

and from the little sea urchin spine that you happen to have lodged

و تەنانەت لەم دڕکی پشتی ژووژكە دەریاییەكانیش کە لە ناو پەنجەم

in the joint of your finger.

جێماوە وەردەگرێت.

So yes,

كەواتە بەڵێ،

my pelvis is now part sea urchin.

حەوزم بەشێكە لە ژووژكی دەریایی.

(Laughter)

(پێكەنین)

So to biology brain, physicist brain,

بۆیە بۆ مێشکی بایۆڵۆجی، مێشكی فیزیایی،

adrenaline brain, warm-blooded-mammal brain,

مێشكی ئەدریناڵین و مێشكی خوێنی گەرمی خۆم

I get to add "urchin brain,"

و دەبێت "مێشكی ژووژكی دەریایی" ش دابنێم

with all of the superpowers that that confers.

لەگەڵ هەموو ئەو توانا بەرزانەی دەبەخشێت.

You don't need to worry, though:

پێویست ناکات نیگەران بن، هەرچەندە:

that I am not fully human is one of the things

ئەو ڕاستەیەی کە هەموو جەستەم لە ئەندامی مرۆڤ پێکنایەت

that my family loves the most about me.

لە لایەن خێزانەکەم بە جوانترین بەشی من دادەنێن.

(Laughter)

(پێكەنین)

Thank you very much.

زۆرسوپاس

(Applause)

(چەپڵەڕێزان)