The link between fishing cats and mangrove forest conservation | Ashwin Naidu

Translator: Wafa Edris Reviewer: Daban Q Jaff

(Imitates fishing cat)

(لاسایکردنەوەی پشیلەی ڕاوکەر)

That's my impersonation of a fishing cat,

ئەمە شێوازی منە لە لاسایکردنەوەی پشیلەی ڕاو کردن،

which actually sounds more like this.

کە لە ڕاستیدا، زیاتر لەم شێوەیە دەچێت.

(Prerecorded fishing cat sounds)

(دەنگی تۆمارکراوی پێشینەی پشیلەی ڕاوکەر)

It's a cat that loves water,

ئەوە پشیلە، ئارەزووی ئاو دەکات

loves to fish,

ئارەزووی ماسی دەکات،

and lives in some of the most unique and valuable ecosystems on earth:

کە لە نایابترین و بە بەهاترن سیستەمی ژینگەی هەسارەکەمان دەژیت:

the wetlands and mangrove forests of South and Southeast Asia.

زەلکاو و دارستانەکانی مانگرۆڤ لە باشور و باشوری خۆرهەڵاتی ئاسیا.

Aren't they fishing awesome?

ئایا زۆر سەرنج ڕاکێشانە ڕاوناکەن؟

(Laughter)

(پێکەنین)

Fishing cats are one of about 40 species of wildcats.

پشیلەکانی ڕاو کردن، یەکێکن لە نزیکەی ٤۰ جۆری پشیلە کێویەکان.

Like tigers and lions, only much smaller.

وەک پڵینگ و شێر تەنها زۆر بچوکترە.

They're probably around twice the size of our average domestic cat.

دەشێت دوو هێندەی پشیلە ماڵیەکانمان بێت.

In Indonesia,

لە ئەندەنوسیا،

people call them "kucing bakau,"

خەڵک پێی دەڵێن"کۆچینگ باکو"

which literally translates to "the cat of the mangroves."

بە وەرگێڕانی وشەیی دەبێت بە "پشیلەی دارستانەکانی مانگرۆڤ".

But I like to call them the tigers of the mangroves.

بەڵام ئارەزوو دەکەم پێیان بڵێم، پڵینگەکانی دارستانەکانی مانگرۆڤ،

Now, we don't know fishing cats as well as we do tigers,

ئێستا، پشیلە ڕاوچیەکان ناناسین وەک چۆن پڵیگەکان دەناسین،

but what we've learned is that these cats can be a flagship species

بەڵام، ئەوەی فێر بووین ئەوەیە دەشێت ئەو پشیلانە لە جۆری سەرەکی بن.

to a globally important ecosystem,

بۆ سیستەمی ژینگەی جیهانی،

and a visual bait attached to a strong line for conservation.

خواستێکی ئاشکرای بەرز لەگەڵ هێڵێکی بەهێزی پاراستنی ژینگە.

Are you hooked yet?

تا ئێستا سەرنجی ڕانەکێشاون؟

(Laughter)

(پێکەنین)

Like many endangered species,

وەک زۆر جۆری هەڕەشە لەسەر،

fishing cats are threatened by habitat loss,

پشیلەکانی ڕاو کردن بە لە دەستدانی مۆلگەکانیان هەڕەشەی لێ دەکرێت.

mainly because of our international demand for farmed fish and shrimp,

بە شێوەیەکی سەرەکی بە هۆی داواکاری نێودەوڵەتیمان بۆ ماسی و ڕۆبیان،

and the deforestation of nearly half the historic mangrove cover

و، نەهێشتنی دارستان کە نزیکەی نیوەی مانگڕۆڤەکان دادەپۆشێت

in South and Southeast Asia.

لە باشور و باشوری خۆرهەڵاتی ئاسیا.

Mangroves, on the other hand,

لە لایەکی ترەوە، مانگۆرڤەرەکان،

are much more than just habitat to the fishing cat.

زیاترن لە شوێنی نیشتەجێبوون بۆ پشیلە ڕاوکەرەکان

They are home to a fantastic array of species,

نیشتیمانی چەند جۆرێکی سەیرە،

like jackals,

وەک، چەقەڵەکان،

turtles,

کیسەڵەکان

shorebirds

باڵندەکانی کەنار دەریا،

and otters.

و، سەگە دەریایەکان.

(Laughter)

(پێکەنین)

Mangroves also prevent soil erosion,

هەروەها مانگرۆڤ ڕێگری لە داخورانی زەوی دەکات.

and they can be the first line of defense between storm surges, tsunamis

و، دەکرێن ببن بە یەکەم هێڵی بەرگری لە نێوان ڕەشەبای ئاوی، تسۆنامی،

and the millions of people who live next to these forests

و، ملیونان خەڵک کە لە لای ئەو دارستانەوە دەژین

for their day-to-day survival.

بۆ ڕۆژ بە ڕۆژ بەردەوام بوونیان لە ژیان.

The fact that puts the icing on the cake --

ڕاستیەک وەک ڕازاندنەوەی کێکە..

or the earth, I should say --

یان دەتوانم بڵێم، زەوی...

is that mangroves can store

مانگۆڤەرەکان دەتوانن زەخیرەی

upwards of five to ten times more carbon dioxide

ڕێژەی دە هێندەی دووانە ئۆکسیدی کاربۆن بکات

than tropical forests.

بەراورد بە دارستانە خولگەیەکان

So protecting one acre of mangroves

کەواتە، پاراستنی یەک فەدان لە مانگۆڤەرەکان

may well be like protecting five or more acres of tropical forests.

لەوانەیە هێندەی پاراستنی پێنج یان زیاتری دارستانە خولگەیەکان بێت.

Would you like to eliminate you entire life's carbon footprint?

دەتەوێت شوێن پەنجەی کاربۆن لە تەواوی ژیانت بسڕیتەوە؟

Well, mangroves can offer you

باشە، دارستانەکانی مانگرۆڤ

one of the best bangs for your conservation buck.

یەکێک لە باشترین بازدانەکان لە بواری پاریزگاری ژینگە

Deforestation, extinction and climate change

ڕاماڵینی دارستانەکان، لە ناوچوون و گۆڕانی کەش و هەوا.

are all global problems that we can solve

کێشەی جیهانین کە دەکرێت چارەسەریان بکەین.

by giving value to our species and ecosystems

لە ڕێگەی نرخدان بەو جۆر و سیستەمی ژینگەی هەمانە

and by working together with the local people

هەروەها کار کردن لەگەڵ کەسانی ناوخۆ

who live next to them.

کە لەتەنیشتمانەوە دەژین.

This is one of three river deltas in coastal South India

ئەمە یەکێکە لە سێ ڕووبارەکانی دەلتا لە کەناری باشوری هێندستان

where communities came together

کە کۆمەڵەگان کۆبونەوە

to change the face and potentially, the fate of this planet.

بۆ گۆڕینی ڕووکاری ئەم هەسارەیە و ئەگەری گۆڕینی چارەنووسی.

In less than a decade,

بە کەمتر لە دە ساڵ،

with international support,

بە بوونی پشتیوانی نێودەوڵەتی،

the state forest departments and the local communities

بەشەکانی داستانی سەر بە دەوڵەت و کۆمەڵە ناوخۆکان

worked together to restore

کار بکەن بۆ گێڕانەوەی

over 20,000 acres of unproductive fish and shrimp farms

زیاتر لا ۲۰۰۰۰ فەدان لە کێڵگەی ماسی و ڕوبیانی بێ بەرهەم

back into mangroves.

بۆ دارستانەکانی مانگڕۆڤ.

About five years ago,

بە نزیکەی پێش پێنج ساڵ،

guess who we discovered in these restored mangroves?

بقەبڵێنە، کێمان دۆزیەوە لە مانگڕڤە گێڕاوەکان؟

When we shared images of these fishing cats with local people,

کاتێک وێنەی پشیلەی ڕاوکردنەکانمان لەناو دانیشتوانی ناوخۆ دابەش کرد،

we were able to build pride among them

توانیمان شانازی لە نێوانیان دروست بکەین

about a globally revered endangered species and ecosystem

بە چاودێری کردنی جۆر و سیستەمی ژینگەی لە ژێر مەترسی لەناو چوون

in their backyards.

لە باخچەکانیان.

We were also able to build trust with some people

هەروەها توانیمان متمانە لای هەندێک خەڵک درووست بکەین

to help them lead alternative livelihoods.

بۆ یارمەتیدانیان لە پێشەنگبووی گوزەرانی گۆڕاو.

Meet Santosh, a 19-year-old boy

دیدەنی سانتۆشی ۱۹ ساڵان بکەن

who not only became a conservation professional

کە، نەک تەنها بوو بە پارێزەرێکی بەتوانای ژینگەی

after working with us for just over a year

لە دوای تەنها ساڵێک کار کردن لەگەڵمان

but also went on to involve many local fishermen

بەڵکو، چەندین ڕاوچی ناوخۆی بەشداری پێ کرد

in helping study and protect fishing cats.

لە یارمەتیدان و پاراستنی پشیلە ڕاوچییەکان.

Meet Moshi, a tribal poacher,

دیدەنی مۆشیی ڕاوچی هۆزەکان بکە،

who not only stopped hunting

جگە وازهێنان لە ڕاوکردن

and became our most prized conservationist,

و، بوو به باشترین پارێزەری ژینگەیە لەلامان

but also used his traditional knowledge

هەروەها زانستە کەلتوریەکانی بەکار هێنا

to educate his entire community to stop hunting fishing cats, otters

بۆ ڕۆشنبیر کردنی تەواوی کۆمەڵگە لە ڕاونەکردنی پشیلەی ڕاوکەر، سەگی دەریا

and the many other threatened species

و چەندین جۆری هەڕەشەلەسەر

that live in the mangroves in his backyard.

کە لە مانگرۆڤەرەکان، لە باخچەی پشتەوە دەژین.

Fish and shrimp farmers, like Venkat,

جووتیارەکانی ماسی و ڕوبیانی وەک ڤێنکات،

are now willing to work with us conservationists

ئێستا خوازیارن لەگەڵ ئێمە لە بواری پاراستنی ژینگە کار بکەن.

to test the sustainable harvest of ecosystem services like crabs,

بۆ تاقیکردنەوەی خزمەتی پاراستنی ژینگەی درۆینەی بەردەوام وەک قرژاڵەکانی دەریا،

and possibly even honey, from mangroves.

و، تەنانەت لەوانەیە هەنگوینی درەختەکانی مانگرۆڤەرەکان.

Incentives that could get them to protect and plant mangroves

لەوانەیە هاندەرێکیان هەبێ بۆ پاراستن و چاندنی مانگرۆڤەکان

where they have been lost.

لە شوێنک کە لێی ونبوون.

A win-win-win

کارێکی سوودمەندبوونی هاوبەشە

for fishing cats, local people and the global community.

بۆ پشیلە ڕاوچییەکان، خەڵکانی ناوخۆ و کۆمەڵەی جیهانی.

These stories show us that we can all be part of a future

ئەم چیرۆکانە، دەری دەخەن کە هەموومان دەتوانین بەشێک بین لە داهاتوو.

where fishing cats and the lost mangrove forests

کە پشیلە ڕاوچیەکان و دارسانە لاناوچووەکانی مانگرۆڤ،

are protected and restored by fishermen themselves,

لەلایەن ڕاوچیەکان خۆیانەوە پارێزراوە و گەڕێندراوەتەوە

creating carbon sinks

دروست کردنی کۆگایەکانی کاربۆن

that can help offset our ecological footprints.

کە دەتوانێت لە گۆڕانی کاریگەری ژینگەی یارمەتیدەر بێت.

So while the fishing cat may be small,

دەشێت پشیلەی ڕاوکەر بچوک بێت،

I hope that we've been able to help make it a big deal.

هیوادارم توانیبێتمان بایەخێکی زۆری پێ بدەین.

One that we can all invest in

شتێک دەتوانین وەبەرهێنانی تێدا بکەین

to help sustain our lives on earth a little longer.

بۆ یارمەتیدانی بەردەوام بوونی کەمێک زیاتری ژیانمان لە سەر زەوی.

Or as our friend here would say ...

یان هەروەک هاوڕێکەمان لێرە دەڵێت...

(Prerecorded fishing cat sounds)

(دەنگی پێشینەی تۆمارکراوی پشیلەی ڕاوکەر)

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە لێدان)