How cancer cells communicate — and how we can slow them down | Hasini Jayatilaka

Translator: Anush Ignatyan Reviewer: Emma Dovlatyan

Cancer.

Քաղցկեղ:

It's a devastating disease that takes an enormous emotional toll.

Սա մահացու հիվանդություն է, որը զգացմունքային մեծ վնաս է հասցնում

Not only on the patient, but the patient's loved ones, as well.

ոչ միայն հիվանդին, այլև նրա սիրելիներին:

It is a battle that the human race has been fighting for centuries.

Սա ճակատամարտ է, որը մարդիկ մղել են դարեր շարունակ:

And while we've made some advancements,

Մենք որոշ առաջխաղացում գրանցել ենք,

we still haven't beaten it.

բայց նրան դեռ չենք հաղթել:

Two out of five people in the US will develop cancer in their lifetime.

ԱՄՆ-ում հինգ մարդուց երկուսը իրենց կյանքի ընթացքում հիվանդանում են քաղցկեղով:

Of those, 90 percent will succumb to the disease due to metastases.

Նրանց 90 տոկոսը չեն դիմանում այս հիվանդությանը մետաստազների պատճառով:

Metastasis is a spread of cancer from a primary site to a distal site,

Մետաստազիան քաղցկեղի տարածումն է նախնական հատվածից հեռու հատվածներ

through the circulatory or the lymphatic system.

շրջանառության կամ ավշային համակարգի միջոցով:

For instance, a female patient with breast cancer

Օրինակ, կին հիվանդը`կրծքագեղձի քաղցկեղով,

doesn't succumb to the disease simply because she has a mass on her breast.

չի դիմանում հիվանդությանը, որովհետև նրա կրծքում տձև զանգված է առաջանում:

She succumbs to the disease because it spreads

Նա նահանջում է հիվանդության դեմ,

to the lungs, liver, lymph nodes, brain, bone,

որովհետև այն տարածվում է դեպի թոքեր, լյարդ ավշային հանգույցներ, ուղեղ, ոսկորներ

where it becomes unresectable or untreatable.

որտեղ այն դառնում է անընկալունակ կամ անբուժելի:

Metastasis is a complicated process.

Մետաստազիան բարդ գործընթաց է:

One that I've studied for several years now.

Ես այն մի քանի տարի է, ինչ ուսումնասիրում եմ:

And something that my team and I discovered recently

Եվ ես ու իմ թիմը վերջերս բացահայտեցինք,

was that cancer cells are able to communicate with each other

որ քաղցկեղի բջիջները կարող են հաղորդակցվել միմյանց հետ

and coordinate their movement,

և համակարգել իրենց շարժումը՝

based on how closely packed they are in the tumor microenvironment.

հիմնված այն բանի վրա, թե որքան մոտ են նրանք ուռուցքային միկրոմիջավայրում:

They communicate with each other through two signaling molecules

Նրանք հաղորդակցվում են իրար հետ երկու ազդանշանային մոլեկուլների միջոցով,

called Interleukin-6 and Interleukin-8.

որոնք կոչվում են Ինտերլուկին-6 և Ինտերլուկին-8:

Now, like anything else in nature,

Ինչպես բնության մեջ ցանկացած այլ բան,

when things get a little too tight, the signal is enhanced,

երբ իրերը շատ են մոտենում միմյանց, ազդանշանը մեծանում է՝

causing the cancer cells to move away faster from the primary site

ստիպելով քաղցկեղի բջիջներին նախնական կետից ավելի արագ հեռանալ

and spread to a new site.

ու տարածվել դեպի մի նոր կետ:

So, if we block this signal, using a drug cocktail that we developed,

Եթե ազդանշանը խոչընդոտենք՝ օգտագործելով դեղորայք, որ մենք ենք պատրաստել

we can stop the communication between cancer cells

կարող ենք դադարեցնել քաղցկեղի բջիջների միջև հաղորդակցությունը

and slow down the spread of cancer.

և դանդաղեցնել քաղցկեղի տարածումը:

Let me pause here for a second

Թույլ տվեք այստեղ մի պահ կանգ առնել

and take you back to when this all began for me in 2010,

պատմել ձեզ՝ ինչպես այս ամենն ինձ համար սկսվեց 2010-ին,

when I was just a sophomore in college.

երբ ես ընդամենը քոլեջի երկրորդ կուրսի ուսանող էի:

I had just started working in Dr Danny Wirtz's lab

Ես նոր էի սկսել աշխատել Դոկտոր Դենի Վիրցի լաբորատորիայում,

at Johns Hopkins University.

Ջոնս Հոփկինս համալսարանում:

And I'll be honest: I was a young, naive, Sri Lankan girl,

Անկեղծ կլինեմ՝ ես երիտասարդ, պարզամիտ շրիլանկացի աղջիկ էի,

(Laughter)

(Ծիծաղ)

who had no previous research experience.

որը հետազոտություն անելու նախնական փորձ չուներ:

And I was tasked to look at how cancer cells move

Ինձ հանձնարարված էր նայել, թե ինչպես են քաղցկեղի բջիջները շարժվում

in a 3D collagen I matrix

3D կոլագենային I մատրիցայում,

that recapsulated, in a dish,

որը տարայում ապահովում էր այն պայմանները,

the conditions that cancer cells are exposed to in our bodies.

որոնց մեր մարմնում ենթարկվում են քաղցկեղի բջիջները:

This was new and exciting for me,

Սա ինձ համար նոր ու ոգևորիչ էր,

because previous work had been done on 2D, flat, plastic dishes

որովհետև նախորդ աշխատանքն արվել էր 2D, հարթ, պլաստիկ տարաներով,

that really weren't representative

որոնք իրապես չէին ներկայացնում,

of what the cancer cells are exposed to in our bodies.

թե ինչի են ենթարկվում քաղցկեղի բջիջները մարդու մարմնում:

Because, let's face it,

Որովհետև, եկեք ընդունենք,

the cancer cells in our bodies aren't stuck onto plastic dishes.

քաղցկեղի բջիջները մեր մարմնում պլաստիկ տարաներում չեն գտնվում:

It was during this time that I attended a seminar

Երբ մի սեմինարի գնացի,

conducted by Dr Bonnie Bassler from Princeton University,

որն անցկացնում էր Դոկտոր Բոնի Բասլերը Պրինսետոնի համալսարանի կողմից,

where she talked about how bacteria cells communicate with each other,

նա խոսեց այն մասին, թե ինչպես են բակտերիաների բջիջները հաղորդակցվում՝

based on their population density, and perform a specific action.

ելնելով իրենց խտությունից,և ինչպես են որևէ գործողություն իրականացնում:

It was at this moment that a light bulb went off in my head, and I thought,

Այդ պահին գլխումս մի միտք փայլատակեց, ու ես մտածեցի.

"Wow, I see this in my cancer cells every day,

«Ես սա ամեն օր տեսնում եմ քաղցկեղի բջիջներում,

when it comes to their movement."

երբ հարցը նրանց շարժմանն է հասնում»:

The idea for my project was thus born.

Այսպես ծագեց իմ ծրագրի գաղափարը:

I hypothesized that cancer cells are able to communicate with each other

Ես ենթադրեցի, որ քաղցկեղի բջիջները կարող են հաղորդակցվել միմյանց հետ

and coordinate their movement,

ու համակարգել իրենց շարժումը՝

based on how closely packed they are in the tumor microenvironment.

հիմնված այն բանի վրա, թե որքան մոտ են միմյանց ուռուցքային միկրոմիջավայրում:

I became obsessed with pursuing this hypothesis.

Ես տարվեցի այս վարկածն ապացուցելով:

And fortunately, I work for someone

Բարեբախտաբար, ես աշխատում եմ մեկի համար,

who is open to running with my crazy ideas.

ով պատրաստ է հաշվի նստելու իմ խենթ գաղափարների հետ:

So, I threw myself into this project.

Այսպիսով, ես տրվեցի այս ծրագրին:

However, I couldn't do it by myself.

Այնուամենայնիվ,ես դա ինքնուրույն անել չէի կարող:

I needed help.

Ես օգնության կարիք ունեի:

I definitely needed help.

Ես հաստատ օգնության կարիք ունեի:

So we recruited undergraduate students, graduate students,

Ու մենք հավաքագրեցինք ավարտական կուրսի ու ավարտած ուսանողների,

postdoctoral fellows and professors

դոկտորանտների ու պրոֆեսորների

from different institutions and multiple disciplines

տարբեր ինստիտուտներից ու զանազան գիտաճյուղերից,

to come together and work on this idea

որպեսզի հավաքվենք ու աշխատենք այս գաղափարի վրա,

that I conceived as a sophomore in college.

որն ինձ մոտ հղացավ, երբ ես քոլեջի երկրորդ կուրսի ուսանող էի:

After years of conducting experiments together

Տարիներ շարունակ միասին գիտափորձեր անելուց

and merging different ideas and perspectives,

և տարբեր գաղափարներ ու հեռանկարներ միաձուլելուց հետո

we discovered a new signaling pathway

մենք հայտնագործեցինք մի նոր ազդանշանային ուղի,

that controls how cancer cells communicate with each other and move,

որ կառավարում է այն, թե ինչպես են քաղցկեղի բջիջները հաղորդակցվում ու շարժվում՝

based on their cell density.

հիմնվելով բջիջների խտության վրա:

Some of you might have heard this,

Ձեզնից ոմանք գուցե լսել են սրա մասին,

because most of social media knows it as the Hasini effect.

որովհետև սոցիալական մեդիային սա հայտնի է որպես Հասինի ազդեցություն:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություն)

And we weren't done yet.

Եվ մենք դեռ չէինք վերջացրել,

We then decided that we wanted to block this signaling pathway

երբ որոշեցինք, որ ուզում ենք խոչընդոտել ազդանշանային ուղղուն

and see if we could slow down the spread of cancer.

և տեսնել՝արդլո՞ք կարող ենք դանդաղեցնել քաղցկեղի տարածումը,

Which we did, in preclinical animal models.

ինչը արեցինք նախնական կենդանական մոդելների վրա:

We came up with a drug cocktail consisting of tocilizumab,

Մենք ստեղծեցինք դեղորայքային կոկտեյլ՝ բաղկացած տոցիլիզումաբից,

which is currently used to treat rheumatoid arthritis,

որը ներկայումս օգտագործվում է՝ բուժելու ռևմատոիդ արթրիտը,

and reparixin, which is currently in clinical trials against breast cancer.

և ռեպարիքսինից,որով կլինիկական պայմաններում փորձում են բուժել

կրծքագեղձի քաղցկեղը:

And interestingly, what we found was that this cocktail of drugs

Եվ հետաքրքիր է, որ մենք բացահայտեցինք, որ այս դեղորայքային կոկտեյլը

really had no effect on tumor growth,

ազդեցություն չուներ ուռուցքի աճի վրա,

but directly targeted metastases.

բայց ուղղակիորեն ազդում էր մետաստազների վրա:

This was a significant finding,

Սա նշանակալից բացահայտում էր,

because currently, there aren't any FDA-approved therapeutics

որովհետև հիմա չկան սննդի և դեղորայքի ադմինիստացիայի կողմից հաստատված թերապիաներ

that directly target the spread of cancer.

որոնք ուղղակիորեն ազդում են քաղցկեղի տարածման վրա:

In fact, the spread of cancer, metastasis,

Իրականում քաղցկեղի տարածումը՝մետաստազիան,

is thought of as a byproduct of tumor growth.

համարվում է ուռուցքի աճի կողմնակի արտադրանք:

Where the idea is, if we can stop the tumor from growing,

Գաղափարն այն է, որ եթե կարող ենք դադարեցնել ուռուցքի աճը,

we can stop the tumor from spreading.

կարող ենք դադարեցնել դրա տարածումը:

However, most of us know that this is not true.

Այնուամենայնիվ, մեզնից շատերը գիտեն, որ սա ճիշտ չէ:

We, on the other hand, came up with the drug cocktail

Մենք, մյուս կողմից, ստեղծեցինք դեղորայքային կոկտեյլը,

that targets metastasis not by targeting tumor growth,

որն ազդում է մետաստազիայի վրա՝ չազդելով ուռուցքի աճի վրա,

but by targeting the complex mechanisms that govern it,

բայց ազդելով այն բարդ մեխանիզմի վրա, որը կառավարում է այն՝

through the targeting of the Hasini effect.

Հասինի ազդեցությունը թիրախավորելու միջոցով:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

This work was recently published in "Nature Communications,"

Այս աշխատանքը վերջերս հրապարակվեց «Նեյչր Քմյունիքեյշնս»-ում,

and my team and I received an overwhelming response from around the world.

և ես ու իմ թիմը ողջ աշխարհից մեծ արձագանք ստացանք:

Nobody on my team could have predicted this sort of response.

Իմ թիմից ոչ ոք այսպիսի արձագանք չէր կարող կանխատեսել:

We seem to have struck a nerve.

Մենք ցնցված էինք:

Looking back, I am extremely grateful for the positive response that I received,

Հետ նայելով`ես մեծապես երախտապարտ եմ այն դրական արձագանքի համար,որ ստացա

not only from academia, but also patients,

ոչ միայն ակադեմիայից, այլև հիվանդներից

and people around the world affected by this terrible disease.

և ողջ աշխարհի այն մարդկանցից, ովքեր տառապում են այս հիվանդությամբ:

As I reflect on this success I've encountered with the Hasini effect,

Երբ մտածում եմ այն հաջողության մասին, որ ունեցա Հասինի ազդեցության հետ կապված,

I keep coming back to the people that I was fortunate enough to work with.

վերադառնում եմ այն մարդկանց մոտ, ում հետ աշխատելու բախտ եմ ունեցել:

The undergraduate students

Ավարտական կուրսերի ուսանողների,

who demonstrated superhuman powers through their hard work and dedication.

ովքեր իրենց աշխատասիրության և նվիրավածության միջոցով

գերմարդկային ուժեր ցուցաբերեցին:

The graduate students and the postdoctoral fellows,

Ավարտած ուսանողների և դոկտորանտների,

my fellow Avengers, who taught me new techniques

իմ ընկեր Ըվենջրների, ովքեր ինձ նոր տեխնիկաներ էին սովորեցնում

and always made sure I stayed on track.

ու համոզվում,որ ճիշտ ուղու վրա էի:

The professors, my Yodas and my Obi-Wan Kenobis,

Պրոֆեսորների, իմ Յոդաների ու իմ Օբի-Վան Քենոբիների,

who brought their expertise into making this work into what it is today.

ովքեր ներդրեցին իրենց փորձը՝ այս աշխատանքը դարձնելու այնպիսին, ինչպիսին այն կա այսօր:

The support staff, the friends and family,

Աջակից անձնակազմի, ընկերների ու ընտանիքի,

people who lifted our spirits,

մարդիկ, ովքեր ոգեշնչեցին մեզ

and never let us give up on our ambitious endeavors.

ու մեր հավակնոտ ջանքերին երբեք թույլ չտվեցին տեղի տալ:

The best kind of sidekicks we could have asked for.

Լավագույն օգնականները, որ կարող էինք ցանկանալ:

It took a village to help me study metastasis.

Ինձ մի գյուղ պետք եկավ, որ մետաստազիան ուսումնասիրեմ:

And believe me, without my village, I wouldn't be here.

Եվ հավատացեք ինձ առանց այդ գյուղի ես այստեղ չէի լինի:

Today, our team has grown,

Այսօր մեր թիմը մեծացել է,

and we are using the Hasini effect to develop combination therapies

և մենք օգտագործում ենք Հասինի ազդեցությոնը համատեղ բուժում իրականացնելու համար,

that will effectively target tumor growth and metastases.

որն արդյունավետ ազդեցություն կունենա ուռուցքի աճի և մետաստազների վրա:

We are engineering new anticancer therapeutics,

Մենք նախաձեռնում ենք նոր հակաքաղցկեղային թերապիաներ,

to limit toxicity and to reduce drug resistance.

որ սահմանափակենք վնասակարությունը և նվազեցնենք դեղերի հակազդեցությունը:

And we are developing groundbreaking systems

Մենք ստեղծում ենք նորարարական համակարգեր,

that will help for the development of better human clinical trials.

որոնք կօգնեն կլինիկականերին ավելի լավ փորձարկումներ անել:

It blows my mind to think that all this,

Հիանալի է, որ այս ամենը՝

the incredible work that I'm pursuing --

այս անգնահատելի աշխատանքը, որին ես հետամուտ եմ,

and the fact that I'm standing here, talking to you today --

և այն փաստը, որ ես այսօր կանգնած եմ այստեղ, խոսում եմ ձեզ հետ,

all came from this tiny idea

այդ ամենը եկել է այդ փոքր գաղափարից,

that I had when I was sitting at the back of a seminar

որ ես ունեցա, երբ նստած էի սեմինարի վերջում

when I was just 20 years old.

երբ ընդամենը 20 տարեկան էի:

I recognize that right now, I am on this incredible journey

Հասկանում եմ, որ հենց հիմա ես այն անգնահատելի ճամփորդությունն եմ կատարում,

that allows me to pursue work that I am extremely passionate about,

որն ինձ թույլ է տալիս հետամուտ լինել իմ աշխատանքին, որը ես շատ եմ սիրում,

and something that feeds my curiosity on a daily basis.

և ինչ-որ բանի, որ սնուցում է իմ ամենօրյա հետաքրքրասիրությունը:

But I have to say, my favorite part of all of this --

Բայց պիտի ասեմ, այս ամենի մեջ իմ ամենասիրած մասն այն է,

other than, of course, being here, talking to you, today --

այսօր այստեղ լինելուց ու ձեզ հետ խոսելուց բացի, իհարկե,

is the fact that I get to work with a diverse group of people,

որ ես կարողանում եմ աշխատել մարդկանց բազմաթիվ խմբերի հետ,

who make my work stronger, better and just so much more fun.

և նրանք աշխատանքս դարձնում են ավելի ուժեղ, ավելի լավ ու զվարճալի:

And because of this, I have to say

Այս պատճառով էլ պիտի ասեմ,

that collaboration is my favorite superhuman power.

որ համագործակցությունը լավագույն գերմարդկային հզորությունն է:

And what I love about this power is that it's not unique to me.

Այս հզորության հետ կապված ինձ դուր է գալիս որ այն միայն ինձ համար չէ:

It's within all of us.

Դա մեր բոլորի մեջ է:

My work shows that even cancer cells

Իմ աշխատանքը ցույց է տալիս, որ անգամ քաղցկեղի բջիջները

use collaboration to invade our bodies and spread their wrath.

համագործակցում են`տիրելու մեր օրգանիզմին ու տարածելու իրենց ցասումը:

For us humans, it is a superpower that has produced incredible discoveries

Մեզ` մարդկանցս համար, գերհզորությունն է, որ անգնահատելի բացահայտումներ է արել

in the medical and scientific field.

բժշկության և գիտության ոլորտներում:

And it is the superpower that we can all turn to

Եվ այդ գերհզորությունն է, որին կարող ենք դիմել,

to inspire us to create something bigger than ourselves,

որ ներշնչվենք ու ստեղծենք մի բան, որ ավելի մեծ է, քան մենք ինքներս,

that will help make the world a better place.

որը կօգնի աշխարհն ավելի լավը դարձնել:

Collaboration is the superpower that I turn to, to help me fight cancer.

Համագործակցությունն այն գերհզորությունն է, որ օգտագործում եմ`պայքարելու քաղցկեղի դեմ:

And I am confident that with the right collaborations,

Ես վստահ եմ, որ ճիշտ համագործակցությամբ

we will beat this terrible disease.

մենք կհաղթենք այս սարսափելի հիվանդությանը:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություն)