Art in the age of machine intelligence | Refik Anadol

Επιμέλεια: Thanasis Zantrimas

Γεια σας, με λένε Ρέφικ. Eίμαι καλλιτέχνης πολυμέσων.

Χρησιμοποιώ τα δεδομένα ως χρώμα και ζωγραφίζω με ένα φανταστικό πινέλο

υπό τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Hi, I'm Refik. I'm a media artist.

Χρησιμοποιώντας αρχιτεκτονικούς χώρους ως καμβάδες, συνεργάζομαι με μηχανές

I use data as a pigment

and paint with a thinking brush

φτιάχνοντας κτίρια που ονειρεύονται και έχουν παραισθήσεις.

that is assisted by artificial intelligence.

Θα αναρωτιέστε τι σημαίνουν όλα αυτά;

Using architectural spaces as canvases,

Γι′ αυτό Επιτρέψτε μου να σας ξεναγήσω στη δουλειά μου και στον κόσμο μου.

I collaborate with machines

to make buildings dream and hallucinate.

Γνώρισα τη δύναμη της φαντασίας όταν ήμουν οκτώ χρονών,

You may be wondering, what does all this mean?

So let me please take you into my work and my world.

καθώς μεγάλωνα στην Κωνσταντινούπολη.

Μια μέρα η μητέρα μού έφερε στο σπίτι μια βιντεοκασέτα

I witnessed the power of imagination when I was eight years old,

της ταινίας επιστημονικής φαντασίας «Blade Runner».

as a child growing up in Istanbul.

Θυμάμαι καθαρά πως ήμουν γοητευμένος

One day, my mom brought home a videocassette

από το εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό όραμα του μέλλοντος στο Λος Άντζελες,

of the science-fiction movie "Blade Runner."

ένα μέρος που δεν είχα ξαναδεί.

I clearly remember being mesmerized

Αυτό το όραμα έγινε η βάση των ονειροπολήσεων μου.

by the stunning architectural vision of the future of Los Angeles,

Όταν έφτασα στο Λος Άντζελες το 2012

a place that I had never seen before.

That vision became a kind of a staple of my daydreams.

για μεταπτυχιακό στη σχολή Tεχνών Σχεδίου και Πολυμέσων,

οδήγησα στο κέντρο της πόλης

για να δω αυτόν τον υπέροχο κόσμο του εγγύς μέλλοντος.

When I arrived in LA in 2012

for a graduate program in Design Media Arts,

Θυμάμαι μια συγκεκριμένη ατάκα που γυρνούσε συνεχώς στο μυαλό μου:

I rented a car and drove downtown

to see that wonderful world of the near future.

τη σκηνή όπου το ανδροειδές η Ρέιτσελ

συνειδητοποιεί πως οι αναμνήσεις της δεν είναι βασικά δικές της

I remember a specific line

that kept playing over and over in my head:

και όταν ο Ντέκαρντ της λέει πως είναι οι αναμνήσεις κάποιου άλλου.

the scene when the android Rachael

realizes that her memories are actually not hers,

Από εκείνη τη στιγμή,

μία από τις εμπνεύσεις μου ήταν αυτό το ερώτημα.

and when Deckard tells her they are someone else's memories.

Τι μπορεί να κάνει μια μηχανή με τις αναμνήσεις κάποιου άλλου;

Since that moment,

Ή για να το πω αλλιώς,

one of my inspirations has been this question.

τι σημαίνει να είσαι τεχνητή νοημοσύνη τον 21ο αιώνα;

What can a machine do with someone else's memories?

Κάθε ανδροειδές ή μηχανή ΤΝ

Or, to say that in another way,

είναι ευφυές αρκεί να συνεργαστούμε μαζί του.

what does it mean to be an AI in the 21st century?

Μπορεί να φτιάξει πράγματα

που η ανθρώπινη νοημοσύνη προτίθεται να παράγει

Any android or AI machine

is only intelligent as long as we collaborate with it.

αλλά δεν μπορεί να το πράξει.

Σκεφτείτε τις δραστηριότητές σας και τα κοινωνικά δίκτυα.

It can construct things

that human intelligence intends to produce

Γίνονται πιο έξυπνα όσο περισσότερο αλληλεπιδράτε μαζί τους.

but does not have the capacity to do so.

Αν οι μηχανές μπορούν να μάθουν ή να επεξεργαστούν αναμνήσεις,

Think about your activities and social networks, for example.

μπορούν επίσης να ονειρευτούν;

They get smarter the more you interact with them.

Να έχουν παραισθήσεις;

If machines can learn or process memories,

Να θυμούνται ακούσια

ή να κάνουν συσχετισμούς μεταξύ των ονείρων πολλών ανθρώπων;

can they also dream?

Μια τεχνητή νοημοσύνη τον 21ο αιώνα σημαίνει απλώς να μην ξεχνά τίποτα;

Hallucinate?

Involuntarily remember,

or make connections between multiple people's dreams?

Κι αν είναι έτσι,

δεν είναι το πιο επαναστατικό πράγμα που έχουμε βιώσει

Does being an AI in the 21st century simply mean not forgetting anything?

στην αιωνόβια προσπάθειά μας να αποτυπώσουμε την ιστορία με τα μέσα;

And, if so,

isn't it the most revolutionary thing that we have experienced

Με άλλα λόγια,

πόσο μακριά έχουμε φτάσει από το «Blade Runner» του Ρίντλεϊ Σκοτ;

in our centuries-long effort to capture history across media?

Έτσι, άνοιξα το στούντιο μου το 2014

In other words,

και προσκάλεσα αρχιτέκτονες,

how far have we come since Ridley Scott's "Blade Runner"?

μηχανικούς υπολογιστών και δεδομένων, νευροεπιστήμονες,

So I established my studio in 2014

μουσικούς, ακόμα και παραμυθάδες

να με συντροφεύσουν στη πραγματοποίηση των ονείρων μου.

and invited architects,

computer and data scientists, neuroscientists,

Μπορούν τα δεδομένα να γίνουν χρώμα;

musicians and even storytellers

Αυτή ήταν η πρώτη ερώτηση που κάναμε

to join me in realizing my dreams.

στην αρχή της ενσωμάτωσης των τεχνών των πολυμέσων στην αρχιτεκτονική,

Can data become a pigment?

στη σύγκρουση των εικονικών και των φυσικών κόσμων.

This was the very first question we asked

when starting our journey to embed media arts into architecture,

Έτσι, αρχίσαμε να φανταζόμαστε αυτό που θα αποκαλούσα ποιητική των δεδομένων.

to collide virtual and physical worlds.

Ένα από τα πρώτα μας έργα, οι «Εικονικές Απεικονίσεις»,

So we began to imagine what I would call the poetics of data.

ήταν ένα κομμάτι γλυπτικής δεδομένων

που ανατέθηκε από την πόλη του Σαν Φρανσίσκο.

Το έργο καλεί το κοινό

One of our first projects, "Virtual Depictions,"

να γίνει μέρος μιας θεαματικής αισθητικής εμπειρίας

was a public data sculpture piece

commissioned by the city of San Francisco.

σε ένα ζωντανό αστικό χώρο,

απεικονίζοντας ένα ρευστό δίκτυο των συνδέσεων της ίδιας της πόλης.

The work invites the audience

to be part of a spectacular aesthetic experience

Είναι επίσης μια υπενθύμιση

in a living urban space

by depicting a fluid network of connections of the city itself.

του πώς τα αόρατα δεδομένα της καθημερινότητας μας,

όπως οι ενημερώσεις του Twitter που απεικονίζονται εδώ,

It also stands as a reminder

μπορούν να γίνουν ορατά

of how invisible data from our everyday lives,

και να μετατραπούν σε αισθητηριακή γνώση που μπορεί να βιώνεται συλλογικά.

like the Twitter feeds that are represented here,

can be made visible

Στην πραγματικότητα, τα δεδομένα μπορούν να γίνουν γνώση μόνο όταν βιώνονται

and transformed into sensory knowledge that can be experienced collectively.

και το τι είναι η γνώση και η εμπειρία μπορεί να λάβει πολλές μορφές.

In fact, data can only become knowledge when it's experienced,

Όταν εξερευνούμε τέτοιες συνδέσεις

μέσω της τεράστιας δυναμικής της νοημοσύνης των μηχανών,

and what is knowledge and experience can take many forms.

σκεφτόμαστε επίσης τη σύνδεση με τις ανθρώπινες αισθήσεις

When exploring such connections

through the vast potential of machine intelligence,

και την ικανότητα των μηχανών να μιμούνται τη φύση.

we also pondered the connection between human senses

Αυτές οι έρευνες άρχισαν καθώς δουλεύαμε με πίνακες από δεδομένα του ανέμου.

and the machines' capacity for simulating nature.

Πήραν τη μορφή οπτικοποιημένων ποιημάτων

These inquiries began while working on wind-data paintings.

με βάση κρυφά σύνολα δεδομένων που συλλέξαμε από τους αισθητήρες ανέμου.

They took the shape of visualized poems

Στη συνέχεια χρησιμοποιήσαμε παραγωγικούς αλγόριθμους

για να μετατρέψουμε την ταχύτητα, τη ριπή και την κατεύθυνση του ανέμου

based on hidden data sets that we collected from wind sensors.

σε μια αιθέρια χρωστική ουσία δεδομένων.

We then used generative algorithms

Το αποτέλεσμα ήταν μια στοχαστική αλλά και φανταστική εμπειρία.

to transform wind speed, gust and direction

into an ethereal data pigment.

Αυτό το κινητικό γλυπτό δεδομένων, με τίτλο «Βόσπορος»,

ήταν μια προσπάθεια να αμφισβητηθεί η ικανότητά μας να ξαναφανταστούμε

The result was a meditative yet speculative experience.

φυσικά συμβάντα.

This kinetic data sculpture, titled "Bosphorus,"

Χρησιμοποιώντας ραντάρ υψηλής συχνότητας στη Θάλασσα του Μαρμαρά,

was a similar attempt to question our capacity to reimagine

συλλέξαμε δεδομένα από την επιφάνεια της

natural occurrences.

και προβάλαμε τη δυναμική τους κίνηση με τη νοημοσύνη μηχανών.

Using high-frequency radar collections of the Marmara Sea,

Δημιουργούμε μια αίσθηση βύθισης

we collected sea-surface data

σε μια ήρεμη αλλά συνεχώς μεταβαλλόμενη συνθετική θαλάσσια θέα.

and projected its dynamic movement with machine intelligence.

We create a sense of immersion

Η παρατήρηση με τον εγκέφαλο συχνά ονομάζεται φαντασία,

in a calm yet constantly changing synthetic sea view.

και προσωπικά το να φαντάζομαι αρχιτεκτονική

υπερβαίνει το γυαλί, το μέταλλο ή το τσιμέντο,

Seeing with the brain is often called imagination,

αντί να πειραματίζομαι με τις δυνατότητες εμβύθισης

and, for me, imagining architecture

goes beyond just glass, metal or concrete,

και τους τρόπους αύξησης της αντίληψής μας σε δομημένα περιβάλλοντα.

instead experimenting with the furthermost possibilities of immersion

Η έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη αυξάνεται καθημερινά,

αφήνοντας μας με το συναίσθημα πως συνδεόμαστε με ένα σύστημα

and ways of augmenting our perception in built environments.

που είναι μεγαλύτερο και πιο ενημερωμένο από εμάς.

Research in artificial intelligence is growing every day,

Το 2017 ανακαλύψαμε μια βιβλιοθήκη ανοιχτού κώδικα

leaving us with the feeling of being plugged into a system

πολιτιστικών εγγράφων στην Κωνσταντινούπολη

that is bigger and more knowledgeable

και αρχίσαμε να εργαζόμαστε στο «Αρχείο Όνειρο»,

than ourselves.

In 2017, we discovered an open-source library

μία από τις πρώτες δημόσιες εγκαταστάσεις τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο,

of cultural documents in Istanbul

η οποία διερευνά περίπου 1,7 εκατομμύρια έγγραφα διάρκειας 270 χρόνων.

and began working on "Archive Dreaming,"

one of the first AI-driven public installations in the world,

Μία από τις εμπνεύσεις μας γι′ αυτήν την διαδικασία

an AI exploring approximately 1.7 million documents that span 270 years.

ήταν μια μικρή ιστορία που ονομάζεται «Η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ»

από τον Αργεντίνο συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες.

One of our inspirations during this process

Εκεί, ο συγγραφέας επινοεί ένα σύμπαν με τη μορφή μιας τεράστιας βιβλιοθήκης

was a short story called "The Library of Babel"

by the Argentine writer Jorge Luis Borges.

που περιέχει όλα τα βιβλία 410 σελίδων συγκεκριμένης μορφής και συνόλου λέξεων.

In the story, the author conceives a universe in the form of a vast library

Μέσα από αυτήν την εικόνα,

φανταζόμαστε πώς θα εξερευνήσουμε τα τεράστια αρχεία της γνώσης

containing all possible 410-page books of a certain format and character set.

στην εποχή της νοημοσύνης των μηχανών.

Through this inspiring image,

Το έργο που προκύπτει, όπως βλέπετε,

we imagine a way to physically explore the vast archives of knowledge

ήταν ένας χώρος καθοδηγούμενος από το χρήστη.

Το «Αρχείο Όνειρο» άλλαξε εις βάθος την εμπειρία της βιβλιοθήκης

in the age of machine intelligence.

The resulting work, as you can see,

στην εποχή της νοημοσύνης των μηχανών.

was a user-driven immersive space.

Η «Παραίσθηση των Μηχανών» είναι μία εξερεύνηση του χώρου και του χρόνου

"Archive Dreaming" profoundly transformed the experience of a library

που βιώνεται μέσα από τα φωτογραφικά αρχεία της Νέας Υόρκης.

in the age of machine intelligence.

"Machine Hallucination" is an exploration of time and space

Γι′ αυτό το μοναδικά στοχαστικό εγχείρημα,

αναπτύξαμε αλγόριθμους μηχανικής μάθησης

experienced through New York City's public photographic archives.

για να βρούμε και να επεξεργαστούμε 100 εκατομμύρια φωτογραφίες της πόλης.

For this one-of-a-kind immersive project,

Σχεδιάσαμε ένα πρωτοποριακό αφηγηματικό σύστημα

we deployed machine-learning algorithms

για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης

to find and process over 100 million photographs of the city.

για την πρόβλεψη και φαντασία νέων εικόνων,

We designed an innovative narrative system

επιτρέποντας στον θεατή να εισέλθει σε ένα ονειρικό ανακάτεμα

to use artificial intelligence to predict or to hallucinate new images,

της Νέας Υόρκης του παρελθόντος και του μέλλοντος.

Καθώς τα έργα μας εμβαθύνουν στην ενθύμηση και τη μετάδοση γνώσεων,

allowing the viewer to step into a dreamlike fusion

of past and future New York.

σκεφτόμασταν πιο πολύ πώς οι μνήμες δεν είναι στατικές αναμνήσεις,

As our projects delve deeper

into remembering and transmitting knowledge,

αλλά συνεχώς μεταβαλλόμενες ερμηνείες προηγούμενων γεγονότων.

we thought more about how memories were not static recollections

Συλλογιστήκαμε πώς οι μηχανές

θα μπορούσαν να προσομοιώσουν ασυνείδητα και υποσυνείδητα γεγονότα,

but ever-changing interpretations of past events.

όπως όνειρα, αναμνήσεις και παραισθήσεις.

We pondered how machines

could simulate unconscious and subconscious events,

Έτσι, δημιουργήσαμε τις «Λιωμένες Αναμνήσεις»

για να απεικονίσουμε τη στιγμή της ανάμνησης.

such as dreaming, remembering and hallucinating.

Η έμπνευση ήρθε από ένα τραγικό γεγονός,

Thus, we created "Melting Memories"

όταν έμαθα πως ο θείος μου έπασχε από Αλτσχάιμερ.

to visualize the moment of remembering.

The inspiration came from a tragic event,

Τότε, το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ

ήταν να βρω ένα τρόπο να γιορτάσουμε ό,τι θυμόμαστε

when I found out that my uncle was diagnosed with Alzheimer's.

όταν είμαστε ακόμη σε θέση να το κάνουμε.

At that time, all I could think about

Άρχισα να σκέφτομαι τις αναμνήσεις όχι σαν να έχουν εξαφανιστεί,

was to find a way to celebrate how and what we remember

αλλά σαν να έχουν ξεθωριάσει ή να έχουν αλλάξει μορφή.

when we are still able to do so.

Με τη βοήθεια της νοημοσύνης των μηχανών,

I began to think of memories not as disappearing

εργαστήκαμε μαζί με τους επιστήμονες στο Εργαστήριο Νευρολογίας

but as melting or changing shape.

του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια,

οι οποίοι μας έδειξαν πώς να κατανοήσουμε τα εγκεφαλικά σήματα των αναμνήσεων.

With the help of machine intelligence,

we worked with the scientists at the Neuroscape Laboratory

Αν και ο θείος μου έχανε την ικανότητα να διαχειρίζεται τις αναμνήσεις του,

at the University of California,

who showed us how to understand brain signals as memories are made.

το έργο που δημιουργήθηκε από δεδομένα της ηλεκτροεγκεφαλογραφίας

Although my own uncle was losing the ability to process memories,

εξερεύνησε την υλική υπόσταση της ανάμνησης

και έγινε απόδειξη αυτού που ο θείος μου είχε ξεχάσει.

the artwork generated by EEG data

explored the materiality of remembering

Σχεδόν τίποτα από το σύγχρονο Λος Άντζελες

and stood as a tribute to what my uncle had lost.

δεν ταίριαζε με την προσδοκία που είχα ως παιδί για τη πόλη,

με εξαίρεση ενός εκπληκτικού κτιρίου:

Almost nothing about contemporary LA

το Μέγαρο Μουσικής Γουόλτ Ντίσνεϊ σχεδιασμένο από τον Φρανκ Γκέρι,

matched my childhood expectation of the city,

από τους πιο αγαπημένους μου ήρωες.

with the exception of one amazing building:

Το 2018 μου τηλεφώνησε η Φιλαρμονική του Λος Άντζελες,

the Walt Disney Concert Hall, designed by Frank Gehry,

η οποία έψαχνε για ένα έργο τέχνης

για να σηματοδοτήσει την επέτειο των 100 χρόνων της.

one of my all-time heroes.

In 2018, I had a call from the LA Philharmonic

Γι′ αυτό, αποφασίσαμε να θέσουμε το ερώτημα,

who was looking for an installation

«Μπορεί ένα κτίριο να μάθει; Μπορεί να ονειρευτεί;»

to help mark the celebrated symphony's hundred-year anniversary.

Για να απαντήσουμε,

For this, we decided to ask the question,

αποφασίσαμε να συλλέξουμε τις καταγραφές στα αρχεία της Φιλαρμονικής.

"Can a building learn? Can it dream?"

Για να είμαι ακριβής, 77 terabytes ψηφιακά αρχειοθετημένων μνημών.

To answer this question,

we decided to collect everything recorded in the archives of the LA Phil and WDCH.

Χρησιμοποιώντας τη νοημοσύνη μηχανών,

ολόκληρο το αρχείο που ανατρέχει 100 χρόνια πίσω,

To be precise, 77 terabytes of digitally archived memories.

προβλήθηκε στους τοίχους του κτιρίου.

By using machine intelligence,

Σαράντα δύο προβολείς για να πετύχουν αυτήν τη φουτουριστική εμπειρία

the entire archive, going back 100 years,

στην καρδιά του Λος Άντζελες,

became projections on the building's skin,

πλησιάζοντας ακόμα πιο κοντά το Λος Άντζελες του «Blade Runner».

42 projectors to achieve this futuristic public experience

Αν ένα κτίριο μπορούσε να ονειρευτεί, θα ήταν εκείνη τη στιγμή.

in the heart of Los Angeles,

getting one step closer to the LA of "Blade Runner."

Τώρα, σας προσκαλώ σε ένα τελευταίο ταξίδι,

If ever a building could dream,

it was in this moment.

στο μυαλό μιας μηχανής.

Αυτήν τη στιγμή, περιτριγυριζόμαστε από ένα σύμπαν δεδομένων

Now, I am inviting you to one last journey into the mind of a machine.

κάθε ομιλίας του ΤED των τελευταίων 30 ετών.

Right now, we are fully immersed in the data universe

Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο δεδομένων περιλαμβάνει 7.705 ομιλίες του TED.

of every single curated TED Talk from the past 30 years.

Αυτές οι ομιλίες έχουν μεταφραστεί σε 7,4 εκατομμύρια δευτερόλεπτα

That means this data set includes 7,705 talks from the TED stage.

και κάθε δευτερόλεπτο εμπεριέχεται εδώ σε αυτό το σύμπαν δεδομένων.

Those talks have been translated into 7.4 million seconds,

Κάθε εικόνα που βλέπετε εδώ

αντιπροσωπεύει μοναδικές στιγμές από αυτές τις ομιλίες.

and each second is represented here in this data universe.

Χρησιμοποιώντας τη νοημοσύνη μηχανών,

επεξεργαστήκαμε συνολικά 487.000 προτάσεις

Every image that you are seeing in here

represents unique moments from those talks.

σε 330 μοναδικές ομάδες θεμάτων όπως η φύση,

By using machine intelligence,

we processed a total of 487,000 sentences

οι εκπομπές ρύπων, ο αφανισμός, τα φυλετικά ζητήματα, ο υπολογισμός,

η εμπιστοσύνη, τα συναισθήματα, το νερό και οι πρόσφυγες.

into 330 unique clusters of topics like nature, global emissions,

Αυτές οι ομάδες έπειτα συνδέονται μεταξύ τους

extinction, race issues, computation,

από έναν αλγόριθμο,

trust, emotions, water and refugees.

που παρήγαγε 113 εκατομμύρια τμήματα γραμμής,

These clusters are then connected to each other

τα οποία αποκαλύπτουν νέες εννοιολογικές σχέσεις.

by an algorithm,

Δεν θα ήταν καταπληκτικό να μπορούμε να θυμόμαστε

[that] generated 113 million line segments,

όλες τις ερωτήσεις που έχουν τεθεί ποτέ στη σκηνή του TED;

which reveal new conceptual relationships.

Εδώ είμαι.

Wouldn't it be amazing to be able to remember

Μέσα στο μυαλό αμέτρητων μεγάλων στοχαστών,

all the questions that have ever been asked on the stage?

όπως και μια μηχανή, αλληλεπιδρώντας με διάφορα συναισθήματα

Here I am,

που αποδίδονται στη μάθηση,

inside the mind of countless great thinkers,

στο να θυμόμαστε, να ρωτάμε

as well as a machine, interacting with various feelings

και ταυτόχρονα να φανταζόμαστε,

attributed to learning,

διευρύνοντας τη δύναμη του μυαλού.

remembering, questioning

Για μένα, το να είμαι παρών εδώ,

and imagining all at the same time,

είναι πράγματι αυτό που σημαίνει να είσαι ΤΝ στον 21ο αιώνα.

expanding the power of the mind.

Είναι στο δικό μας χέρι

For me, being right here

να εκπαιδεύσουμε αυτό το μυαλό για να μαθαίνει και να θυμάται

is indeed what it means to be an AI in the 21st century.

αυτό που μόνο εμείς μπορούμε να ονειρευτούμε.

It is in our hands, humans,

Σας ευχαριστώ.

to train this mind to learn and remember

what we can only dream of.

Thank you.