My Country Will Be Underwater Soon -- Unless We Work Together | Anote Tong | TED Talks

Μετάφραση: Antonis Isaakidis Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Chris Anderson: Perhaps we could start by just telling us about your country.

Κρις Άντερσον: Μπορούμε να ξεκινήσουμε, μιλώντας μας για τη χώρα σας.

It's three dots there on the globe. Those dots are pretty huge.

Είναι τρεις τελείες πάνω στην υδρόγειο, όμως αυτές οι τελείες είναι τεράστιες.

I think each one is about the size of California.

Νομίζω ότι κάθε μία έχει το μέγεθος της Καλιφόρνια.

Μιλήστε μας για το Κιριμπάτι.

Tell us about Kiribati.

Anote Tong: Well, let me first begin by saying how deeply grateful I am

Ανότ Τονγκ: Πρώτα απ' όλα θα ήθελα να πω πόσο ευγνώνων είμαι

for this opportunity to share my story with people who do care.

για την ευκαιρία που έχω να μοιραστώ την ιστορία μου με ανθρώπους που νοιάζονται.

I think I've been sharing my story with a lot of people who don't care too much.

Νομίζω ότι μοιράστηκα την ιστορία μου με ανθρώπους που δεν νοιάστηκαν ιδιαίτερα.

But Kiribati is comprised of three groups of islands:

Το Κιριμπάτι αποτελείται από τρία νησιωτικά συμπλέγματα:

the Gilbert Group on the west,

Τα νησιά Γκίλμπερτ δυτικά,

we have the Phoenix Islands in the middle,

έχουμε τα νησιά του Φοίνικα στη μέση,

and the Line Islands in the east.

και στα ανατολικά τα νησιά της Γραμμής του Ισημερινού.

And quite frankly, Kiribati is perhaps the only country

Ειλικρινά, πιστεύω ότι το Κιριμπάτι είναι ίσως η μόνη χώρα

that is actually in the four corners of the world,

που βρίσκεται στις τέσσερις γωνιές του κόσμου,

because we are in the Northern Hemisphere, in the Southern Hemisphere,

επειδή βρισκόμαστε στο Βόρειο Ημισφαίριο, στο Νότιο Ημισφαίριο,

and also in the east and the west of the International Date Line.

καθώς και ανατολικά και δυτικά της Διεθνούς Γραμμής Ημερομηνίας.

These islands are entirely made up of coral atolls,

Αυτά τα νησιά είναι φτιαγμένα εξολοκλήρου από κοραλλιογενείς ατόλες,

and on average about two meters above sea level.

και κατά μέσο όρο βρίσκονται δύο μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

And so this is what we have.

Αυτό έχουμε.

Usually not more than two kilometers in width.

Συνήθως όχι παραπάνω από δύο χιλιόμετρα πλάτος.

And so, on many occasions, I've been asked by people,

Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις, με ρωτάει ο κόσμος,

"You know, you're suffering, why don't you move back?"

«Υποφέρετε, γιατί δεν υποχωρείτε;»

They don't understand.

Δεν καταλαβαίνουν.

They have no concept of what it is that's involved.

Δεν ξέρουν πόσο πολύπλοκο είναι αυτό.

With the rising sea, they say, "Well, you can move back."

Με την άνοδο της θάλασσας, λένε, «Μπορείτε να υποχωρήσετε».

And so this is what I tell them.

Λοιπόν, αυτό τους απαντάω.

If we move back, we will fall off on the other side of the ocean. OK?

Αν υποχωρήσουμε, θα πέσουμε από στην άλλη πλευρά του ωκεανού. Εντάξει;

But these are the kinds of issues that people don't understand.

Όμως αυτά είναι προβλήματα που δεν μπορεί να καταλάβει ο κόσμος.

CA: So certainly this is just a picture of fragility there.

ΚΑ: Έτσι αυτό σίγουρα αποτελεί μια εικόνα αστάθειας εκεί.

When was it that you yourself realized

Πότε καταλάβατε εσείς ο ίδιος

that there might be impending peril for your country?

ότι μπορεί να υπάρχει ένας επικείμενος κίνδυνος για τη χώρα σας;

AT: Well, the story of climate change has been one that has been going on

ΑΤ: Λοιπόν, η ιστορία της κλιματικής αλλαγής ακούγεται

for quite a number of decades.

εδώ και πολλές δεκαετίες.

And when I came into office in 2003,

Και όταν ανέλαβα καθήκοντα το 2003,

I began talking about climate change at the United Nations General Assembly,

ξεκίνησα να μιλάω για την κλιματική αλλαγή στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ,

but not with so much passion,

όμως όχι με αρκετό πάθος,

because then there was still this controversy among the scientists

επειδή υπήρχε ακόμη αυτή η διαμάχη μεταξύ των επιστημόνων

whether it was human-induced, whether it was real or it wasn't.

σχετικά με το αν προκλήθηκε από τον άνθρωπο, αν ήταν πραγματική ή όχι.

But I think that that debate was fairly much concluded in 2007

Όμως πιστεύω ότι αυτή η συζήτηση έκλεισε ουσιαστικά το 2007

with the Fourth Assessment Report of the IPCC,

με την τέταρτη Έκθεση Αξιολόγησης της Δ.Ε.Α.Κ.,

which made a categorical statement that it is real, it's human-induced,

που έκανε μια κατηγορηματική δήλωση ότι είναι αληθινή και ανθρωπογενής,

and it's predicting some very serious scenarios

και προέβλεπε κάποια πολύ σοβαρά σενάρια

for countries like mine.

για χώρες σαν τη δική μου.

And so that's when I got very serious.

Και τότε ήταν που έγινα πολύ σοβαρός.

In the past, I talked about it.

Κατά το παρελθόν, μιλούσα γι' αυτό.

We were worried.

Ανησυχούσαμε.

But when the scenarios, the predictions came in 2007,

Όμως όταν αυτά τα σενάρια, οι προβλέψεις βγήκανε το 2007,

it became a real issue for us.

έγινε ένα πραγματικό πρόβλημα για εμάς.

CA: Now, those predictions are, I think, that by 2100,

ΚΑ: Τώρα, αυτές οι προβλέψεις λένε, νομίζω ότι το 2100,

sea levels are forecast to rise perhaps three feet.

η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά ένα μέτρο.

There's scenarios where it's higher than that, for sure,

Υπάρχουν σενάρια όπου είναι ακόμη παραπάνω, σίγουρα,

όμως τι θα λέγατε σε έναν δύσπιστο που λέει,

but what would you say to a skeptic who said,

"What's three feet?

«Τι είναι ένα μέτρο;

You're on average six feet above sea level.

Είστε κατά μέσο όρο δύο μέτρα πάνω από τη θάλασσα.

What's the problem?"

Ποιο είναι το πρόβλημα;»

AT: Well, I think it's got to be understood

ΑΤ: Πιστεύω ότι πρέπει να γίνει κατανοητό

that a marginal rise in sea level

ότι μια οριακή άνοδος της θάλασσας

would mean a loss of a lot of land,

θα σήμαινε απώλεια μεγάλου μέρους της γης,

because much of the land is low.

επειδή μεγάλο μέρος της γης βρίσκεται χαμηλά.

And quite apart from that, we are getting the swells at the moment.

Και εκτός από αυτό, νιώθουμε τα κύματα αυτή τη στιγμή.

So it's not about getting two feet.

Άρα δεν έχει να κάνει με το ένα μέτρο.

I think what many people do not understand

Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν

is they think climate change is something that is happening in the future.

επειδή πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι κάτι που θα συμβεί στο μέλλον.

Well, we're at the very bottom end of the spectrum.

Λοιπόν, νομίζω ότι βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου.

It's already with us.

Είναι ήδη μαζί μας.

We have communities who already have been dislocated.

Έχουμε κοινότητες που έχουν ήδη μετακινηθεί.

They have had to move, and every parliament session,

Έπρεπε να μετακινηθούν, και σε κάθε συνεδρίαση του κοινοβουλίου,

I'm getting complaints from different communities

δέχομαι διαμαρτυρίες από διαφορετικές κοινότητες

asking for assistance to build seawalls,

που ζητάνε βοήθεια για να χτίσουν κυματοθραύστες,

to see what we can do about the freshwater lens

να δούμε τι θα κάνουμε για τις πηγές φρέσκου νερού

because it's being destroyed,

επειδή καταστρέφονται,

and so in my trips to the different islands,

κι έτσι στα ταξίδια μου στα διάφορα νησιά,

I'm seeing evidence of communities

βλέπω αποδείξεις από τις κοινότητες

which are now having to cope with the loss of food crops,

που τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν την απώλεια των καλλιεργειών τροφίμων

the contamination of the water lenses,

τη μόλυνση των πηγών φρέσκου νερού,

and I see these communities perhaps leaving, having to relocate,

και βλέπω αυτές τις κοινότητες πιθανόν να πρέπει να μετεγκατασταθούν

within five to 10 years.

μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.

CA: And then, I think the country suffered its first cyclone,

ΚΑ: Και τότε, νομίζω η χώρα αντιμετώπισε τον πρώτο της κυκλώνα,

and this is connected, yes? What happened here?

και αυτό έχει σχέση, ναι; Τι συνέβη τότε;

AT: Well, we're on the equator,

ΑΤ: Λοιπόν, βρισκόμαστε στον Ισημερινό,

and I'm sure many of you understand that when you're on the equator,

και είμαι σίγουρος ότι καταλαβαίνετε ότι όταν βρίσκεσαι στον ισημερινό,

it's supposed to be in the doldrums. We're not supposed to get the cyclones.

υποτίθεται ότι έχεις ηρεμία. Δεν πρέπει να έχουμε κυκλώνες.

Τους δημιουργούμε και μετά τους στέλνουμε είτε βόρεια είτε νότια.

We create them, and then we send them either north or south.

(Laughter)

(Γέλια)

But they aren't supposed to come back.

Αλλά δεν πρέπει να γυρίζουν πίσω.

But for the first time, at the beginning of this year,

Όμως για πρώτη φορά στις αρχές του χρόνου,

the Cyclone Pam, which destroyed Vanuatu,

ο κυκλώνας Παμ, ο οποίος κατέστρεψε το Βανουάτου,

and in the process, the very edges of it actually touched

και στην πορεία, οι άκρες του ακούμπησαν

our two southernmost islands,

τα δύο νοτιότερα νησιά μας,

and all of Tuvalu was underwater when Hurricane Pam struck.

και όλο το Τουβαλού ήταν κάτω από το νερό όταν χτύπησε ο τυφώνας Παμ.

But for our two southernmost islands,

Όμως στα δύο νοτιότερα νησιά μας,

we had waves come over half the island,

είχαμε κύματα που κάλυπταν το μισό νησί,

και αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ.

and so this has never happened before.

It's a new experience.

Είναι μια νέα εμπειρία.

Είχα μόλις γυρίσει από την περιφέρειά μου,

And I've just come back from my own constituency,

and I've seen these beautiful trees which had been there for decades,

και είχα δει αυτά τα όμορφα δέντρα που βρίσκονταν εκεί εδώ και δεκαετίες,

they've been totally destroyed.

είχαν καταστραφεί εντελώς.

So this is what's happening,

Αυτό συμβαίνει λοιπόν,

but when we talk about the rising sea level,

όμως όταν μιλάμε για την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας,

we think it's something that happens gradually.

θεωρούμε ότι είναι κάτι που θα συμβεί σταδιακά.

It comes with the winds, it comes with the swells,

Έρχεται με τους ανέμους, έρχεται με τα κύματα,

and so they can be magnified,

και έτσι μπορεί να μεγεθυνθεί,

but what we are beginning to witness is the change in the weather pattern,

όμως αυτό που αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε είναι η αλλαγή στο καιρικό μοτίβο,

which is perhaps the more urgent challenge

που ίσως είναι μια πιο επείγουσα πρόκληση

that we will face sooner than perhaps the rising sea level.

που ίσως θα αντιμετωπίσουμε νωρίτερα από την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας.

CA: So the country is already seeing effects now.

ΚΑ: Δηλαδή η χώρα αντιμετωπίζει ήδη τις επιπτώσεις.

As you look forward,

Βλέποντας το μέλλον,

what are your options as a country, as a nation?

ποιες είναι οι επιλογές σας ως χώρα, ως έθνος;

AT: Well, I've been telling this story every year.

ΑΤ: Λέω αυτή την ιστορία κάθε χρόνο.

I think I visit a number of --

Νομίζω ότι επισκέπτομαι -

I've been traveling the world to try and get people to understand.

Ταξιδεύω στον κόσμο και προσπαθώ να κάνω τον κόσμο να καταλάβει.

We have a plan, we think we have a plan.

Έχουμε ένα σχέδιο, νομίζουμε ότι έχουμε ένα σχέδιο.

And on one occasion, I think I spoke in Geneva

Και κάποια στιγμή, νομίζω ότι μιλούσα στη Γενεύη

and there was a gentleman who was interviewing me

και ήταν ένας κύριος που μου έπερνε συνέντευξη

on something like this,

για κάτι σχετικό με αυτό,

and I said, "We are looking at floating islands,"

και είπα, «Σκεφτόμαστε πλωτά νησιά»,

and he thought it was funny, but somebody said,

και νόμιζε ότι ήταν αστείο, όμως κάποιος είπε,

"No, this is not funny. These people are looking for solutions."

«Όχι, δεν είναι αστείο. Αυτοί οι άνθρωποι ψάχνουν για λύσεις».

And so I have been looking at floating islands.

Και έτσι κοιτούσα τα πλωτά νησιά.

The Japanese are interested in building floating islands.

Οι Γιαπωνέζοι ενδιαφέρονται να κατασκευάσουν πλωτά νησιά.

But, as a country, we have made a commitment

Όμως, σαν χώρα έχουμε δεσμευτεί

that no matter what happens, we will try as much as possible

ότι και αν συμβεί, να προσπαθήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε

to stay and continue to exist as a nation.

να μείνουμε και να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως έθνος.

What that will take,

Αυτό που θα χρειαστεί γι' αυτό,

it's going to be something quite significant,

θα είναι κάτι σημαντικό,

very, very substantial.

κάτι πολύ, πολύ ουσιώδες.

Either we live on floating islands,

Είτε θα ζούμε πάνω σε πλωτά νησιά,

or we have to build up the islands to continue to stay out of the water

είτε θα πρέπει να ενισχύσουμε τα νησιά για να παραμείνουμε πάνω από το νερό

as the sea level rises and as the storms get more severe.

καθώς η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει και οι καταιγίδες γίνονται πιο δυνατές.

But even that, it's going to be very, very difficult

Ακόμη κι έτσι όμως, θα είναι πολύ, πολύ δύσκολο

to get the kind of resourcing that we would need.

να βρούμε τους πόρους που θα χρειαστούμε.

CA: And then the only recourse is some form of forced migration.

ΚΑ: Και τότε η μοναδική λύση θα είναι κάποιας μορφής αναγκαστική μετανάστευση.

AT: Well, we are also looking at that

ΑΤ: Κοιτάζουμε και αυτή την περίπτωση

because in the event that nothing comes forward

επειδή στο ενδεχόμενο που δεν θα έρθει βοήθεια

from the international community,

από τη διεθνή κοινότητα,

we are preparing,

προετοιμαζόμαστε,

we don't want to be caught like what's happening in Europe.

δεν θέλουμε να μας πιάσουν όπως συμβαίνει στην Ευρώπη.

OK? We don't want to mass migrate at some point in time.

Οκ; Δεν θέλουμε να μεταναστεύσουμε μαζικά στο μέλλον.

We want to be able to give the people the choice today,

Θέλουμε να μπορούμε να δώσουμε στον κόσμο την επιλογή σήμερα,

those who choose and want to do that, to migrate.

αυτοί που θα το επιλέξουν, και θέλουν να το κάνουν, να μεταναστεύσουν.

We don't want something to happen that they are forced to migrate

Δεν θέλουμε να συμβεί κάτι που θα τους αναγκάσει να μεταναστεύσουν

without having been prepared to do so.

χωρίς να είναι προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο.

Of course, our culture is very different, our society is very different,

Φυσικά, ο πολιτισμός μας και η κοινωνία μας είναι πολύ διαφορετικά,

and once we migrate into a different environment,

και αν μεταναστεύσουμε σε ένα άλλο μέρος,

a different culture,

έναν άλλο πολιτισμό,

there's a whole lot of adjustments that are required.

θα είναι απαραίτητη μεγάλη προσαρμογή.

CA: Well, there's forced migration in your country's past,

ΚΑ: Λοιπόν, υπήρξε μαζική μετανάστευση στη χώρα σας στο παρελθόν,

and I think just this week,

και νομίζω ότι αυτή την εβδομάδα,

just yesterday or the day before yesterday,

μόλις χθές ή προχθές,

you visited these people.

επισκεφθήκατε αυτούς τους ανθρώπους.

What happened here? What's the story here?

Τι συνέβει εκεί; Ποια είναι η ιστορία;

AT: Yes, and I'm sorry, I think somebody was asking

ΑΤ: Ναι, και λυπάμαι, νομίζω ότι κάποιος ρώτησε

why we were sneaking off to visit that place.

γιατί πήγαμε κρυφά να επισκεφτούμε αυτή την περιοχή.

Είχα πολύ καλό λόγο, καθώς έχουμε μια κοινότητα με ανθρώπους από το Κιριμπάτι

I had a very good reason, because we have a community of Kiribati people

living in that part of the Solomon Islands,

που ζουν σε αυτό το κομμάτι των νησιών του Σολομώντα,

but these were people who were relocated from the Phoenix Islands, in fact,

όμως αυτοί οι άνθρωποι μετεγκαταστάθηκαν εδώ από τα νησιά του Φοίνικα,

τη δεκαετία του 1960.

in the 1960s.

There was serious drought, and the people could not continue to live on the island,

Υπήρχε τρομερή ξηρασία, και ο κόσμος δεν μπορούσε να μείνει άλλο στο νησί,

και έτσι μετανάστευσαν για να ζήσουν εδώ στα νησιά του Σολομώντα.

and so they were moved to live here in the Solomon Islands.

And so yesterday it was very interesting to meet with these people.

Και έτσι χθες είχε ενδιαφέρον η συνάντηση με αυτούς τους ανθρώπους

They didn't know who I was. They hadn't heard of me.

Δεν ήξεραν ποιος είμαι. Δεν είχαν ακούσει για εμένα.

Κάποιοι από αυτούς αργότερα με αναγνώρισαν,

Some of them later recognized me,

but I think they were very happy.

και πιστεύω ότι χάρηκαν πολύ.

Later they really wanted to have the opportunity to welcome me formally.

Μετά ήθελαν πραγματικά να έχουν την ευκαιρία να με υποδεχθούν επίσημα.

But I think what I saw yesterday was very interesting

Όμως νομίζω ότι αυτό που είδα χθές είχε πολύ ενδιαφέρον

επειδή εδώ είδα τους ανθρώπους μας.

because here I see our people.

I spoke in our language, and of course they spoke back, they replied,

Μίλησα στη γλώσσα μας, και φυσικά μίλησαν και αυτοί, απαντήσαν,

but their accent, they are beginning not to be able to speak Kiribati properly.

όμως η προφορά τους -- δεν μπορούν να μιλήσουν τα Κιριμπάτι σωστά.

I saw them, there was this lady with red teeth.

Τους είδα, εκεί ήταν αυτή η κυρία με κόκκινα δόντια.

She was chewing betel nuts,

Μασούσε καρύδια

and it's not something we do in Kiribati.

και αυτό δεν το κάνουμε στο Κιριμπάτι.

We don't chew betel nuts.

Δεν μασάμε καρύδια.

I met also a family who have married the local people here,

Συνάντησα επίσης μια οικογένεια που έχει παντρευτεί με ντόπιους εδώ,

και λοιπόν αυτό συμβαίνει.

and so this is what is happening.

As you go into another community, there are bound to be changes.

Από τη στιγμή που μπαίνεις σε μια νέα κοινωνία, θα υπάρξουν αλλαγές.

There is bound to be a certain loss of identity,

Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξει κάποια απώλεια της εθνικής ταυτότητας,

and this is what we will be looking for in the future

και αυτό πρέπει να το προσέξουμε στο μέλλον

if and when we do migrate.

αν και όταν μεταναστεύσουμε.

CA: It must have been just an extraordinarily emotional day

ΚΑ: Πρέπει να ήταν μια εξαιρετικά συναισθηματική μέρα

because of these questions about identity,

εξαιτίας των ερωτήσεων σχετικά με την ταυτότητα,

της χαράς που σας είδανε και πιθανόν της έντονης αίσθησης του τι έχασαν.

the joy of seeing you and perhaps an emphasized sense of what they had lost.

And it's very inspiring to hear you say you're going to fight to the end

Είναι συναρπαστικό να σας ακούμε να λέτε ότι θα πολεμήσετε μέχρι τέλους

to try to preserve the nation in a location.

προσπαθώντας να διατηρήσετε το έθνος στη χώρα του.

AT: This is our wish.

ΑΤ: Αυτή είναι η ευχή μας.

Nobody wants ever to leave their home,

Κανείς δεν θέλει ποτέ να εγκαταλείψει το σπίτι του,

and so it's been a very difficult decision for me.

και έτσι, είναι μια πολύ δύσκολη απόφαση για εμένα.

As a leader, you don't make plans to leave your island, your home,

Ως ηγέτης, δεν κάνεις σχέδια να εγκαταλείψεις το νησί σου, το σπίτι σου,

and so I've been asked on a number of occasions,

και έτσι ρωτήθηκα σε αρκετές περιπτώσεις,

"So how do you feel?"

«Πώς αισθάνεσαι;»

And it doesn't feel good at all.

Και δεν αισθάνομαι καθόλου καλά.

It's an emotional thing, and I've tried to live with it,

Είναι κάτι συναισθηματικό, και προσπαθώ να ζήσω με αυτό,

and I know that on occasions, I'm accused of not trying to solve the problem

και γνωρίζω ότι σε κάποιες περιπτώσεις, με κατηγορούν ότι δεν προσπαθώ

because I can't solve the problem.

επειδή δεν μπορώ να λύσω το πρόβλημα.

It's something that's got to be done collectively.

είναι κάτι που πρέπει να γίνει συλλογικά.

Climate change is a global phenomenon, and as I've often argued,

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, όπως έχω πει πολλές φορές,

unfortunately, the countries, when we come to the United Nations --

δυστυχώς, οι χώρες, όταν ερχόμαστε στα Ηνωμένα Έθνη -

I was in a meeting with the Pacific Island Forum countries

ήμουν σε μια συνάντηση με τις χώρες του Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού

where Australia and New Zealand are also members,

όπου η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία είναι επίσης μέλη,

and we had an argument.

και είχαμε μια διαφωνία.

There was a bit of a story in the news

Βγήκε και μια ιστορία στις ειδήσεις

because they were arguing that to cut emissions,

επειδή διαφωνούσαμε για το ότι η μείωση εκπομπών,

it would be something that they're unable to do

θα ήταν κάτι που δεν μπορούσαν να κάνουν

because it would affect the industries.

επειδή θα επηρέαζε τις βιομηχανίες.

And so here I was saying,

Και εδώ εγώ έλεγα,

OK, I hear you,

εντάξει, σας ακούω,

I understand what you're saying,

καταλαβαίνω αυτό που λέτε,

but try also to understand what I'm saying

αλλά προσπαθήστε να καταλάβετε αυτό που λέω

because if you do not cut your emissions,

επειδή αν δεν μειώσετε της εκπομπές,

then our survival is on the line.

τότε κινδυνεύει η επιβίωσή μας.

And so it's a matter for you to weigh this, these moral issues.

Και αυτά τα ηθικά ζητήματα, είναι κάτι που πρέπει να υπολογίσετε.

It's about industry as opposed to the survival of a people.

Είναι η βιομηχανία εναντίον της επιβίωσης ενός λαού.

CA: You know, I ask you yesterday what made you angry,

ΚΑ: Ξέρετε, σας ρώτησα και χθες τι σας εκνεύρισε,

and you said, "I don't get angry." But then you paused.

και είπατε, «Δεν εκνευρίζομαι». Όμως μετά σταματήσατε.

I think this made you angry.

Νομίζω ότι αυτό σας εκνευρίζει.

AT: I'd refer you to my earlier statement at the United Nations.

ΑΤ: Θα σας παραπέμψω στη ομιλία που έκανα νωρίτερα στα Ηνωμένα Έθνη.

Ήμουνα πολύ εκνευρισμένος, πολύ απογοητευμένος και στη συνέχεια πιεσμένος.

I was very angry, very frustrated and then depressed.

There was a sense of futility

Υπήρχε μια αίσθηση ματαιότητας

that we are fighting a fight that we have no hope of winning.

ότι παλεύουμε έναν αγώνα χωρίς καμία ελπίδα για νίκη.

I had to change my approach.

Έπρεπε να αλλάξω την προσέγγισή μου.

I had to become more reasonable

Έπρεπε να γίνω πιο λογικός

because I thought people would listen to somebody who was rational,

επειδή πίστεψα ότι ο κόσμος θα ακούσει κάποιον που είναι λογικός,

but I remain radically rational, whatever that is.

όμως παρέμεινα ριζικά λογικός ό,τι και αν σημαίνει αυτό.

(Laughter)

(Γέλια)

CA: Now, a core part of your nation's identity is fishing.

ΚΑ: Τώρα, το ψάρεμα αποτελεί τον πυρήνα της εθνικής σας ταυτότητας.

I think you said pretty much everyone is involved in fishing in some way.

Νομίζω πως είπατε ότι όλοι ασχολούνται με κάποιον τρόπο με το ψάρεμα.

AT: Well, we eat fish every day, every day,

ΑΤ: Λοιπόν, τρώμε ψάρι κάθε μέρα, κάθε μέρα,

and I think there is no doubt that our rate of consumption of fish

και πιστεύω πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ποσοστό μας της κατανάλωσης ψαριού

is perhaps the highest in the world.

είναι ίσως από τα υψηλότερα στον κόσμο.

We don't have a lot of livestock,

Δεν έχουμε πολλά ζώα,

so it's fish that we depend on.

έτσι βασιζόμαστε στα ψάρια.

CA: So you're dependent on fish, both at the local level

ΚΑ: Έτσι βασίζεστε στα ψάρια, και σε τοπικό επίπεδο

and for the revenues that the country receives

και για τα έσοδα της χώρα σας

from the global fishing business for tuna,

από τις παγκόσμιες επιχειρήσεις αλιείας τόνου,

and yet despite that, a few years ago you took a very radical step.

και παρόλα αυτά, πριν λίγα χρόνια πήρατε μια ριζοσπαστική απόφαση.

Can you tell us about that?

Θα μας πείτε κάτι γι' αυτή;

I think something happened right here in the Phoenix Islands.

Νομίζω ότι κάτι συνέβη εδώ, στα νησιά του Φοίνικα.

AT: Let me give some of the background of what fish means for us.

ΑΤ: Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω τι είναι τα ψάρια για εμάς.

We have one of the largest tuna fisheries remaining in the world.

Έχουμε μία από τις μεγαλύτερες αλιείες τονοειδών που απομένει στον κόσμο.

In the Pacific, I think we own something like 60 percent

Στον Ειρηνικό, νομίζω ότι μας ανήκει περίπου το 60%

of the remaining tuna fisheries,

της αλιείας τονοειδών,

and it remains relatively healthy for some species, but not all.

και παραμένει σχετικά υγιής για κάποια είδη όχι όμως για όλα.

And Kiribati is one of the three major resource owners,

Και το Κιριμπάτι είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες πόρων,

tuna resource owners.

ιδιοκτήτης πόρων τόνου.

And at the moment, we have been getting

Και για την ώρα, παίρνουμε

something like 80 to 90 percent of our revenue

περίπου το 80% με 90% των εσόδων μας

from access fees, license fees.

από τέλη πρόσβασης, χορήγηση αδειών.

CA: Of your national revenue.

ΚΑ: Του εθνικού σας εισοδήματος.

AT: National revenue,

ΑΤ: Του εθνικού μας εισοδήματος,

which drives everything that we do

που κινεί ό,τι κάνουμε

in governments, hospitals, schools and what have you.

τον δημόσιο τομέα, τα νοσοκομεία, τα σχολεία και ό,τι άλλο έχουμε.

But we decided to close this, and it was a very difficult decision.

Όμως αποφασίσαμε να την κλείσουμε και ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση.

I can assure you, politically, locally, it was not easy,

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, πολιτικά, τοπικά, δεν ήταν εύκολο.

Όμως ήμουν πεπεισμένος ότι έπρεπε να το κάνουμε

but I was convinced that we had to do this

για να εξασφαλίσουμε ότι η αλιεία θα παραμείνει βιώσιμη.

in order to ensure that the fishery remains sustainable.

There had been some indications that some of the species,

Υπήρξαν κάποιες ενδείξεις ότι κάποια είδη,

in particular the bigeye, was under serious threat.

συγκεκριμένα το μεγαλόφθαλμο, κινδύνευε ιδιαίτερα.

The yellowfin was also heavily fished.

Το κιτρινόπτερο ψαρεύεται πολύ επίσης.

Skipjack remains healthy.

Η παλαμίδα παραμένει υγιής.

And so we had to do something like that, and so that was the reason I did that.

Και έτσι έπρεπε να κάνουμε κάτι, και γι' αυτό τον λόγο το έκανα.

Another reason why I did that

Ένας άλλος λόγος που το έκανα,

was because I had been asking the international community

ήταν επειδή έλεγα στη διεθνή κοινότητα

that in order to deal with climate change, in order to fight climate change,

για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, για να την πολεμήσουμε,

there has got to be sacrifice, there has got to be commitment.

πρέπει να κάνουμε θυσίες, πρέπει να υπάρχουν δεσμεύσεις.

So in asking the international community to make a sacrifice,

Έτσι, ζητώντας από τη διεθνή κοινότητα να κάνει μια θυσία,

I thought we ourselves need to make that sacrifice.

θεώρησα ότι και εμείς πρέπει να κάνουμε μια θυσία.

And so we made the sacrifice.

Και έτσι κάναμε τη θυσία.

And forgoing commercial fishing

Και η απόσυρση από την εμπορική αλιεία

in the Phoenix Islands protected area

στην προστατευμένη περιοχή των νησιών του Φοίνικα

would mean a loss of revenue.

σημαίνει απώλεια εσόδων.

We are still trying to assess what that loss would be

Ακόμη προσπαθούμε να αξιολογήσουμε τη ζημία

because we actually closed it off at the beginning of this year,

επειδή στην πραγματικότητα σταματήσαμε στις αρχές του χρόνου,

and so we will see by the end of this year

και έτσι θα δούμε στο τέλος της χρονιάς

what it means in terms of the lost revenue.

τι σημαίνει σε γενικές γραμμές η απώλεια εσόδων.

CA: So there's so many things playing into this.

ΚΑ: Άρα εμπλέκονται πολλά πράγματα σε αυτό.

On the one hand, it may prompt healthier fisheries.

Από την άλλη, από αυτό μπορεί να προκύψουν πιο υγιείς αλιείες.

I mean, how much are you able to move the price up

Εννοώ, πόσο μπορείτε να αυξήσετε τις τιμές

that you charge for the remaining areas?

που χρεώνετε για τις υπόλοιπες περιοχές;

AT: The negotiations have been very difficult,

ΑΤ: Οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ δύσκολες,

but we have managed to raise the cost of a vessel day.

όμως καταφέραμε να αυξήσουμε την τιμή της μέρας ανά σκάφος.

For any vessel to come in to fish for a day,

Για οποιοδήποτε σκάφος έρθει να ψαρέψει για μια μέρα,

we have raised the fee from -- it was $6,000 and $8,000,

αυξήσαμε την προμήθεια από - ήταν 6.000 δολάρια και 8.000 δολάρια,

now to $10,000, $12,000 per vessel day.

και τώρα είναι 10.000, 12.000 δολάρια ανά μέρα ανά σκάφος.

And so there's been that significant increase.

Και έτσι υπήρξε μια σημαντική αύξηση.

But at the same time, what's important to note is,

Όμως ταυτόχρονα, αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι,

whereas in the past these fishing boats

αν κατά το παρελθόν αυτές οι ψαρόβαρκες

might be fishing in a day and maybe catch 10 tons,

μπορούσαν να ψαρεύουν σε μια μέρα και να πιάνουν 10 τόνους,

now they're catching maybe 100 tons because they've become so efficient.

και τώρα μπορεί να πιάνουν 100 τόνους επειδή έχουν γίνει πιο αποδοτικές.

And so we've got to respond likewise.

Άρα πρέπει να ανταποκριθούμε ανάλογα.

We've got to be very, very careful because the technology has so improved.

Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί επειδή η τεχνολογία έχει εξελιχθεί.

There was a time when the Brazilian fleet moved from the Atlantic to the Pacific.

Κάποτε ο Βραζιλιάνικος στόλος μετακινήθηκε από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό.

They couldn't.

Δεν τα κατάφεραν.

They started experimenting if they could, per se.

Ξεκίνησαν να πειραματίζονται αν θα μπορούσαν, από μόνοι τους.

But now they've got ways of doing it, and they've become so efficient.

Όμως τώρα έχουν τρόπους να το κάνουν, και έχουν γίνει πολύ αποδοτικοί.

CA: Can you give us a sense of what it's like in those negotiations?

ΚΑ: Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα αυτών των διαπραγματεύσεων;

Because you're up against companies

Επειδή αντιμετωπίσατε εταιρίες

that have hundreds of millions of dollars at stake, essentially.

που έχουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διαθέσιμα, ουσιαστικά.

How do you hold the line?

Πώς τις αντιμετωπίσατε;

Is there any advice you can give

Μπορείτε να δώσετε κάποια συμβουλή

σε άλλους ηγέτες που αντιμετωπίζουν τις ίδιες εταιρίες,

to other leaders who are dealing with the same companies

about how to get the most for your country,

σχετικά με το πώς να πάρουν ό,τι παραπάνω μπορούν για τη χώρα τους,

get the most for the fish?

να πάρουν ό,τι περισσότερο μπορούν για τα ψάρια;

What advice would you give?

Τι συμβουλή θα τους δίνατε;

ΑΤ: Λοιπόν, νομίζω ότι εστιάζουμε πολύ συχνά στην αδειοδότηση

AT: Well, I think we focus too often on licensing

in order to get the rate of return,

έτσι ώστε να έχουμε το ποσοστό μας,

because what we are getting from license fees

επειδή κερδίζουμε από τα τέλη αδειοδότησης

is about 10 percent of the landed value of the catch

περίπου το 10% της συνολικής αξίας των αλιευμάτων

on the side of the wharf, not in the retail shops.

στην αποβάθρα, όχι στα εμπορικά καταστήματα.

And we only get about 10 percent.

Και πέρνουμε μόνο το 10%.

What we have been trying to do over the years

Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε όλα αυτά τα χρόνια

is actually to increase our participation in the industry,

είναι να αυξήσουμε τη συμμετοχή μας στη βιομηχανία,

in the harvesting, in the processing,

στη συγκομιδή, στην επεξεργασία,

and eventually, hopefully, the marketing.

και τελικά, ελπίζουμε, στην αγορά.

They're not easy to penetrate,

Δεν είναι δύσκολο να εισχωρήσουμε,

but we are working towards that,

όμως δουλεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση,

and yes, the answer would be to enhance.

και ναι, η απάντηση είναι να βελτιωθούν.

In order to increase our rate of return, we have to become more involved.

Αν αυξήσουμε το ποσοστό επιστροφής μας, θα πρέπει να εμπλακούμε παραπάνω.

And so we've started doing that,

Και έτσι ξεκινήσαμε να το κάνουμε,

and we have to restructure the industry.

και έπρεπε να αναδιαρθρώσουμε τη βιομηχανία μας.

We've got to tell these people that the world has changed.

Έπρεπε να πούμε σε αυτούς τους ανθρώπους ότι ο κόσμος άλλαξε.

Now we want to produce the fish ourselves.

Τώρα θέλουμε να παράγουμε τα ψάρια οι ίδιοι.

CA: And meanwhile, for your local fishermen,

ΚΑ: Και παράλληλα οι ντόπιοι ψαράδες,

μπορούν ακόμη να ψαρεύουν,

they are still able to fish,

but what is business like for them?

όμως πώς είναι η δουλειά γι' αυτούς;

Is it getting harder? Are the waters depleted?

Γίνεται πιο δύσκολη; Αδειάζουν τα νερά;

Or is that being run on a sustainable basis?

Ή αυτό γίνεται σε βιώσιμη βάση;

AT: For the artisanal fishery,

ΑΤ: Στην παράκτια αλιεία,

we do not participate in the commercial fishing activity

δεν συμμετέχουμε στην εμπορική αλιευτική δραστηριότητα

except only to supply the domestic market.

εκτός μόνο από την προμήθεια της εγχώριας αγοράς.

The tuna fishery is really entirely for the foreign market,

Η αλιεία τόνου πάει ολόκληρη στις ξένες αγορές,

mostly here in the US, Europe, Japan.

κυρίως εδώ στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία.

So I am a fisherman, very much,

Έτσι, είμαι ψαράς σε μεγάλο βαθμό,

and I used to be able to catch yellowfin.

και συνήθιζα να πιάνω κιτρινόπτερους.

Now it's very, very rare to be able to catch yellowfin

Τώρα είναι πολύ σπάνιο να πιάσεις κιτρινόπτερους

because they are being lifted out of the water by the hundreds of tons

επειδή τους βγάζουν από το νερό κατά εκατοντάδες τόνους

by these purse seiners.

με αυτά τα γρι-γρι.

CA: So here's a couple of beautiful girls from your country.

ΚΑ: Εδώ βλέπουμε δύο όμορφα κορίτσια από τη χώρα σας.

I mean, as you think about their future,

Θέλω να πω, καθώς σκέφτεστε το μέλλον,

what message would you have for them

τι μήνυμα θα τους στέλνατε

and what message would you have for the world?

και τι μήνυμα θα στέλνατε στον κόσμο;

AT: Well, I've been telling the world that we really have to do something

ΑΤ: Λέω στον κόσμο ότι πραγματικά πρέπει να κάνουμε κάτι

about what is happening to the climate

γι' αυτό που συμβαίνει με το κλίμα

because for us, it's about the future of these children.

επειδή για εμάς, είναι το μέλλον των παιδιών μας

I have 12 grandchildren, at least.

Έχω 12 εγγόνια, τουλάχιστον.

I think I have 12, my wife knows.

Νομίζω ότι έχω 12, η γυναίκα μου ξέρει.

(Laughter)

(Γέλια)

And I think I have eight children.

Και νομίζω ότι έχω οκτώ παιδιά.

It's about their future.

Είναι για το μέλλον τους.

Every day I see my grandchildren, about the same age as these young girls,

Κάθε μέρα κοιτάζω τα εγγόνια μου, περίπου στην ηλικία αυτών των κοριτσιών,

and I do wonder,

και αναρωτιέμαι,

and I get angry sometimes, yes I do.

και κάποιες φορές θυμώνω, αλήθεια.

I wonder what is to become of them.

Αναρωτιέμαι τι θα απογίνουν.

And so it's about them

Και έτσι για αυτά

that we should be telling everybody,

πρέπει να το πούμε σε όλους,

that it's not about their own national interest,

ότι δεν είναι για το εθνικό τους συμφέρον,

because climate change, regrettably, unfortunately,

επειδή η κλιματική αλλαγή, δυστυχώς,

is viewed by many countries as a national problem. It's not.

θεωρείται από πολλές χώρες σαν ένα εθνικό πρόβλημα. Δεν είναι.

Και αυτή τη διαφωνία είχαμε πρόσφατα με τους εταίρους μας,

And this is the argument we got into recently with our partners,

τους Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς,

the Australians and New Zealanders,

because they said, "We can't cut any more."

επειδή είπαν, «Δεν μπορούμε να μειώσουμε άλλο».

This is what one of the leaders, the Australian leader, said,

Αυτό είπε ένας από τους ηγέτες, ο Αυστραλός ηγέτης,

that we've done our part, we are cutting back.

ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε, κάναμε περικοπές.

Του είπα, τι θα γίνει με τα υπόλοιπα; Γιατί δεν τα κρατάτε;

I said, What about the rest? Why don't you keep it?

If you could keep the rest of your emissions

Αν μπορούσατε να κρατήσετε τις υπόλοιπες εκπομπές σας

within your boundaries, within your borders,

εντός των ορίων σας, εντός των συνόρων σας

we'd have no question.

δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα.

You can go ahead as much as you like.

Μπορείτε να προχωρήσετε όσο θέλετε.

But unfortunately, you're sending it our way,

Όμως δυστυχώς, τα στέλνετε προς το μέρος μας,

and it's affecting the future of our children.

και επηρεάζει το μέλλον των παιδιών μας.

And so surely I think that is the heart of the problem of climate change today.

Και είμαι σίγουρος ότι αυτή είναι η καρδιά του προβλήματος της κλιματικής αλλαγή.

We will be meeting in Paris at the end of this year,

Θα συναντηθούμε στο Παρίσι στο τέλος της χρονιάς,

but until we can think of this as a global phenomenon,

όμως μέχρι να το θεωρήσουμε ένα παγκόσμιο φαινόμενο,

because we create it, individually, as nations,

επειδή το δημιουργήσαμε ξεχωριστά ως έθνη,

όμως επηρεάζει όλους τους άλλους,

but it affects everybody else,

and yet, we refuse to do anything about it,

και μέχρι τώρα, αρνούμαστε να κάνουμε κάτι γι' αυτό,

and we deal with it as a national problem,

και το αντιμετωπίζουμε ως ένα εθνικό πρόβλημα,

which it is not -- it is a global issue,

που δεν είναι, είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα,

and it's got to be dealt with collectively.

και πρέπει να αντιμετωπιστεί συλλογικά.

CA: People are incredibly bad at responding to graphs and numbers,

ΚΑ: Ο κόσμος είναι υπερβολικά κακός στο να ανταποκρίνεται σε διαγράμματα και αριθμούς

and we shut our minds to it.

και κλείνουμε το μυαλό μας σε αυτά.

Somehow, to people, we're slightly better at responding to that sometimes.

Για κάποιο λόγο, για τον κόσμο, μερικές φορές ανταποκρινόμαστε κάπως καλύτερα.

And it seems like it's very possible that your nation,

Και φαίνεται πολύ πιθανό ότι το έθνος σας

despite, actually because of the intense problems you face,

εξαιτίας των έντονων προβλημάτων που αντιμετωπίζετε,

μπορεί να είστε η προειδοποιητική ένδειξη που λάμπει πιο ξεκάθαρα στον κόσμο,

you may yet be the warning light to the world that shines most visibly,

most powerfully.

πιο δυνατά.

I just want to thank you, I'm sure, on behalf of all of us,

Θέλω απλά να σας ευχαριστήσω, εκ μέρους όλων μας,

for your extraordinary leadership and for being here.

για την εξαιρετική σας ηγεσία και που είσασταν εδώ.

Mr. President, thank you so much.

Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ.

AT: Thank you.

ΑΤ: Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)