Colin Grant: The son of a difficult father

Μετάφραση: Lucas Kaimaras Επιμέλεια: Constantine Anetakis

This is a photograph

Αυτή είναι η φωτογραφία

of a man whom for many years

ενός ανθρώπου που για πολλά χρόνια

I plotted to kill.

σχεδίαζα να σκοτώσω.

This is my father,

Είναι ο πατέρας μου,

Clinton George "Bageye" Grant.

ο Κλίντον Τζωρτζ «Σακουλομάτης» Γκραντ.

He's called Bageye because he has

Τον φωνάζουν Σακουλομάτη

γιατί έχει μόνιμα σακούλες κάτω από τα μάτια του.

permanent bags under his eyes.

As a 10-year-old, along with my siblings,

Όταν ήμουν 10 χρονών, μαζί με τ' αδέρφια μου,

I dreamt of scraping off the poison

ονειρευόμουν να ξύσω το δηλητήριο από τις μυγοπαγίδες

from fly-killer paper into his coffee,

και να το ρίξω στον καφέ του,

grounded down glass and sprinkling it

να αλέσω γυαλί

και να πασπαλίσω μ' αυτό το πρωινό του.

over his breakfast,

loosening the carpet on the stairs

Να χαλαρώσω το χαλί στις σκάλες

so he would trip and break his neck.

ώστε να γλιστρήσει και να σπάσει τον αυχένα του.

But come the day, he would always

Αλλά όταν έφτανε εκείνη η ώρα,

skip that loose step,

εκείνος πάντα πήδαγε το χαλαρό σκαλί

he would always bow out of the house

κι έφευγε από το σπίτι

without so much as a swig of coffee

χωρίς ούτε μια γουλιά καφέ

or a bite to eat.

ή να φάει κάτι.

And so for many years,

Κι έτσι για πολλά χρόνια

I feared that my father would die

φοβόμουν ότι ο πατέρας μου θα πέθαινε

before I had a chance to kill him.

πριν βρω την ευκαιρία να τον σκοτώσω.

(Laughter)

(Γέλια)

Up until our mother asked him to leave

Μέχρι που η μητέρα μου του είπε να φύγει

and not come back,

και να μην ξαναγυρίσει,

Bageye had been a terrifying ogre.

ο Σακουλομάτης ήταν ένα τρομακτικό τέρας.

He teetered permanently on the verge of rage,

Κινείτο μόνιμα στα όρια της οργής,

rather like me, as you see.

κάπως σαν εμένα, όπως βλέπετε.

He worked nights at Vauxhall Motors in Luton

Δούλευε νύχτα στην αυτοκινητοβιομηχανία Βόξολ στο Λιούτον

and demanded total silence throughout the house,

και απαιτούσε απόλυτη ησυχία σε όλο το σπίτι,

so that when we came home from school

έτσι ώστε όταν γυρίζαμε από το σχολείο στις 3:30 το απόγευμα

at 3:30 in the afternoon, we would huddle

beside the TV, and rather like safe-crackers,

στριμωχνόμαστε δίπλα δίπλα στην τηλεόραση

και σαν διαρρήκτες χρηματοκιβωτίου,

we would twiddle with the volume control knob

γυρίζαμε το κουμπί του ήχου τόσο

on the TV so it was almost inaudible.

ώστε η τηλεόραση σχεδόν να μην ακούγεται.

And at times, when we were like this,

Κάποιες φορές που είμασταν έτσι,

so much "Shhh," so much "Shhh"

ακουγόταν τόσο πολύ «Σσσστ» και «Σσσστ»

going on in the house

παντού μέσα στο σπίτι,

that I imagined us to be like

ώστε φανταζόμουν πως ήμασταν

the German crew of a U-boat

σαν πλήρωμα γερμανικού υποβρυχίου

creeping along the edge of the ocean

που έπλεε σιωπηλά στο βάθος του ωκεανού,

whilst up above, on the surface,

ενώ στην επιφάνεια από πάνω του,

HMS Bageye patrolled

περιπολούσε το πολεμικό πλοίο Σακουλομάτης

ready to drop death charges

έτοιμο να ρίξει τις βόμβες του θανάτου

at the first sound of any disturbance.

με τον πρώτο θόρυβο που θα ακουγόταν.

So that lesson was the lesson that

Έτσι λοιπόν το μάθημα που πήρα ήταν

"Do not draw attention to yourself

«Μην τραβάς την προσοχή,

either in the home or outside of the home."

ούτε μέσα, ούτε έξω από το σπίτι».

Maybe it's a migrant lesson.

Ίσως ήταν μάθημα των μεταναστών.

We were to be below the radar,

Έπρεπε να είμαστε αόρατοι στο ραντάρ,

so there was no communication, really,

έτσι δεν υπήρχε επικοινωνία

between Bageye and us and us and Bageye,

ανάμεσα στον Σακουλομάτη και σ' εμάς,

and the sound that we most looked forward to,

και τον ήχο που προσμέναμε ανυπόμονα,

you know when you're a child and you want

ξέρεις, όταν είσαι παιδί και θέλεις να γυρίσει σπίτι ο πατέρας

your father to come home and it's all going to be happy

και όλοι να είναι χαρούμενοι,

and you're waiting for that sound of the door opening.

και περιμένεις την πόρτα ν' ανοίξει.

Well the sound that we looked forward to

Ο ήχος λοιπόν που προσμέναμε

was the click of the door closing,

ήταν το κλικ της πόρτας που κλείνει,

which meant he'd gone and would not come back.

που σήμαινε ότι έφυγε και δεν θα γύριζε.

So for three decades,

Έτσι για τρεις δεκαετίες

I never laid eyes on my father, nor he on me.

ποτέ δεν κοίταξα τον πατέρα μου, ούτε αυτός εμένα.

We never spoke to each other for three decades,

Δεν μιλήσαμε για τρεις δεκαετίες

and then a couple of years ago, I decided

και πριν λίγα χρόνια

to turn the spotlight on him.

αποφάσισα να στρέψω την προσοχή σε αυτόν.

"You are being watched.

«Σε παρακολουθούν.

Actually, you are.

Ναι, εσένα.

You are being watched."

Σε παρακουλουθούν».

That was his mantra to us, his children.

Αυτό ήταν που έλεγε συνέχεια σ' εμάς, τα παιδιά του.

Time and time again he would say this to us.

Ξανά και ξανά μας το επαναλάμβανε.

And this was the 1970s, it was Luton,

Και ήταν τη δεκαετία του '70 στο Λιούτον,

where he worked at Vauxhall Motors,

όπου δούλευε στη Βόξολ,

and he was a Jamaican.

και ήταν Τζαμαϊκανός.

And what he meant was,

Εννοούσε ότι,

you as a child of a Jamaican immigrant

ως παιδί Τζαμαϊκανών μεταναστών

are being watched

σε παρακολουθούν

to see which way you turn, to see whether

να δουν προς τα που κλίνεις,

you conform to the host nation's stereotype of you,

αν συμμορφώνεσαι με το στερεότυπο της χώρας υποδοχής για σένα,

of being feckless, work-shy,

ότι είσαι άχρηστος και φυγόπονος,

destined for a life of crime.

προοριζόμενος για μια ζωή στο έγκλημα.

You are being watched,

Σε παρακολουθούν,

so confound their expectations of you.

γι' αυτό θόλωσε τα νερά σε ό,τι προσδοκούν από σένα.

To that end, Bageye and his friends,

Με αυτό το σκοπό, ο Σακουλομάτης και οι φίλοι του,

mostly Jamaican,

κυρίως Τζαμαϊκανοί,

exhibited a kind of Jamaican bella figura:

παρουσίαζαν προς τα έξω μια καλή εικόνα των Τζαμαϊκανών:

Turn your best side to the world,

Δείξε την καλύτερή σου πλευρά στον κόσμο,

show your best face to the world.

δείξε το καλύτερό σου πρόσωπό στον κόσμο.

If you have seen some of the images

Άν έχετε δει κάποιες εικόνες

of the Caribbean people arriving

των ανθρώπων από την Καραϊβική που κατέφθαναν

in the '40s and '50s,

στις δεκαετίες του '40 και του '50

you might have noticed that a lot of the men

θα προσέξατε ότι πολλοί άνδρες

wear trilbies.

φορούσαν ρεπούμπλικες.

Now, there was no tradition of wearing trilbies in Jamaica.

Όμως δεν ήταν παράδοση στη Τζαμάικα να φορούν καπέλα.

They invented that tradition for their arrival here.

Επινόησαν αυτήν την παράδοση για την άφιξή τους εδώ.

They wanted to project themselves in a way

Ήθελαν να προβάλλουν τους εαυτούς τους

that they wanted to be perceived,

όπως ήθελαν να τους βλέπουν οι άλλοι,

so that the way they looked

έτσι ώστε η όψη τους

and the names that they gave themselves

και τα ονόματα που υιοθέτησαν

defined them.

να τους καθορίζουν.

So Bageye is bald and has baggy eyes.

Έτσι ο Σακουλομάτης είναι φαλακρός και έχει σακούλες κάτω από τα μάτια του.

Tidy Boots is very fussy about his footwear.

Ο Παπουτσωμένος δίνει μεγάλη σημασία στα παπούτσια του.

Anxious is always anxious.

Ο Τσιτωμένος είναι πάντα σε εγρήγορση.

Clock has one arm longer than the other.

Ο Ρολόης έχει ένα χέρι μακρύτερο από το άλλο.

(Laughter)

(Γέλια)

And my all-time favorite was the guy they called Summerwear.

Ο πιο αγαπημένος μου ήταν κάποιος που λεγόταν Ελαφροντυμένος.

When Summerwear came to this country

Όταν ο Ελαφροντυμένος ήρθε στη χώρα

from Jamaica in the early '60s, he insisted

από την Τζαμάικα στις αρχές του '60,

on wearing light summer suits,

συνεχώς φορούσε ελαφρά καλοκαιρινά κοστούμια,

no matter the weather,

άσχετα με τι καιρό έκανε,

and in the course of researching their lives,

και ψάχνοντας το ιστορικό τους

I asked my mom, "Whatever became of Summerwear?"

ρώτησα τη μητέρα «Τι να γίνεται ο Ελαφροντυμένος;»

And she said, "He caught a cold and died." (Laughter)

κι αυτή είπε «Κρυολόγησε και πέθανε» (Γέλια)

But men like Summerwear

Αλλά άνθρωποι όπως ο Ελαφροντυμένος

taught us the importance of style.

μας δίδαξαν τη σημασία του στυλ.

Maybe they exaggerated their style

Ίσως υπερέβαλαν κάπως

because they thought that they were not considered

επειδή νόμιζαν ότι δεν τους θεωρούσαν

to be quite civilized,

αρκετά πολιτισμένους

and they transferred that generational attitude

και μετέφεραν αυτήν τη στάση, την αγωνία της γενιάς τους

or anxiety onto us, the next generation,

σ' εμάς, την επόμενη γενιά,

so much so that when I was growing up,

σε τέτοιο βαθμό ώστε καθώς μεγάλωνα,

if ever on the television news or radio

αν άκουγαμε στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση

a report came up about a black person

ένα ρεπορτάζ για κάποιον μαύρο

committing some crime —

που διέπραξε ένα έγκλημα,

a mugging, a murder, a burglary —

ληστεία, φόνο, διάρρηξη,

we winced along with our parents,

απογοητευόμασταν όλοι στην οικογένεια,

because they were letting the side down.

επειδή έτσι εκτίθετο όλη η Τζαμαϊκανή κοινότητα.

You did not just represent yourself.

Δεν ζούσες μόνο για τον εαυτό σου.

You represented the group,

Εκπροσωπούσες την ομάδα,

and it was a terrifying thing to come to terms with,

και ήταν τρομερά δύσκολο να μπορέσεις να το διαχειριστείς,

in a way, that maybe you were going

ότι πιθανόν να έβλεπαν κι εσένα

to be perceived in the same light.

κάτω από το ίδιο πρίσμα.

So that was what needed to be challenged.

Αυτό λοιπόν έπρεπε να το καταπολεμήσουμε.

Our father and many of his colleagues

Ο πατέρας μου και πολλοί κολλητοί του

ήταν της μετάδοσης αλλά όχι της λήψης.

exhibited a kind of transmission but not receiving.

Ήταν φτιαγμένοι για να μεταδίδουν όχι να λαμβάνουν.

They were built to transmit but not receive.

We were to keep quiet.

Εμείς έπρεπε να σιωπούμε.

When our father did speak to us,

Όταν ο πατέρας μου τελικά μας μιλούσε,

it was from the pulpit of his mind.

μας μιλούσε «από άμβωνος».

They clung to certainty in the belief

Ήταν βαθιά πεπεισμένοι

that doubt would undermine them.

ότι η αμφιβολία θα τους υπέσκαπτε την υπόληψη.

But when I am working in my house

Όταν όμως εγώ δουλεύω στο σπίτι,

and writing, after a day's writing, I rush downstairs

μετά από γράψιμο ολόκληρης μέρας, κατεβαίνω στο καθιστικό

and I'm very excited to talk about Marcus Garvey or Bob Marley

και μιλάω συνεπαρμένος για τον Μάρκους Γκάρβεϊ ή τον Μπομπ Μάρλεϊ

and words are tripping out of my mouth like butterflies

και τα λόγια πεταρίζουν από το στόμα μου σαν πεταλούδες,

and I'm so excited that my children stop me,

είμαι τόσο ενθουσιασμένος που τα παιδιά μου με κόβουν

and they say, "Dad, nobody cares."

«Πατέρα, δεν μας νοιάζει καθόλου.»

(Laughter)

(Γέλια)

But they do care, actually.

Στην πραγματικότητα νοιάζονται.

They cross over.

Διασχίζουν το χάσμα.

Somehow they find their way to you.

Με κάποιον τρόπο έρχονται κοντά σου.

They shape their lives according to the narrative of your life,

Διαμορφώνουν τη ζωή τους ανάλογα με όσα ξέρουν για τη δική σου,

as I did with my father and my mother, perhaps,

όπως ίσως έκανα κι εγώ με τον πατέρα και τη μητέρα μου,

and maybe Bageye did with his father.

και ίσως όπως ο Σακουλομάτης με το δικό του πατέρα.

And that was clearer to me

Και αυτό ήταν πιο ξεκάθαρο

in the course of looking at his life

καθώς κοίταζα την ζωή του

and understanding, as they say,

και συνειδητοποιούσα ότι,

the Native Americans say,

όπως το ρητό των ιθαγενών Αμερικάνων,

"Do not criticize the man until you can walk

«Μην κατηγορείς κανέναν

in his moccasins."

αν δεν περπατήσεις με τα μοκασίνια του».

But in conjuring his life, it was okay

Αλλά για να εξορκίσεις τη ζωή του,

and very straightforward to portray

ήταν εύκολο και πολύ ειλικρινές

να απεικονίσεις τη ζωή των Τζαμαϊκανών στην Αγγλία του '70,

a Caribbean life in England in the 1970s

with bowls of plastic fruit,

με μπωλ γεμάτα με πλαστικά φρούτα,

polystyrene ceiling tiles,

πλαστικά πλακίδια οροφής,

settees permanently sheathed

καναπέδες μόνιμα σκεπασμένους

in their transparent covers that they were delivered in.

στο διαφανές κάλυμμα με το οποίο παραδόθηκαν.

But what's more difficult to navigate

Αλλά το πιο δύσκολο να διασχίσεις

is the emotional landscape

είναι το συναισθηματικό τοπίο

between the generations,

ανάμεσα στις γενιές

and the old adage that with age comes wisdom

και η παλιά ρήση ότι η σοφία έρχεται με τα χρόνια

is not true.

δεν αληθεύει.

With age comes the veneer of respectability

Με τα χρόνια έρχεται η βιτρίνα ευπρέπειας

and a veneer of uncomfortable truths.

κι ένα επίχρισμα από «άβολες» αλήθειες.

But what was true was that my parents,

Η αλήθεια όμως ήταν ότι οι γονείς μου,

my mother, and my father went along with it,

η μητέρα μου, κι ο πατέρας συμφωνούσε μαζί της,

did not trust the state to educate me.

δεν εμπιστεύονταν την πολιτεία να με μορφώσει.

So listen to how I sound.

Δείτε λοιπόν πώς ακούγομαι.

They determined that they would send me to a private school,

Αποφάσισαν ότι θα μ' έστελναν σε κάποιο ιδιωτικό σχολείο,

but my father worked at Vauxhall Motors.

αλλά ο πατέρας μου δούλευε στη Βόξολ.

It's quite difficult to fund a private school education

Δεν μπορούσε να πληρώνει ιδιωτικό σχολείο

and feed his army of children.

και να ταΐζει κι ένα λόχο παιδιά.

I remember going on to the school

Θυμάμαι να πηγαίνω στο σχολείο

for the entrance exam, and my father said

για τις εισαγωγικές εξετάσεις

to the priest — it was a Catholic school —

κι ο πατέρας μου να λέει στον ιερέα -ήταν καθολικό σχολείο -

he wanted a better "heducation" for the boy,

ότι ήθελε ο γιός του να μάθει «πολλά γράμματα»,

but also, he, my father,

ο πατέρας μου, παρόλα αυτά,

never even managed to pass worms,

ούτε την πόρτα του σχολείου δεν πέρασε ως μαθητής,

never mind entrance exams.

δεν συζητάμε καν για εισαγωγικές.

But in order to fund my education,

Αλλά για να πληρώσει για τη μόρφωσή μου,

he was going to have to do some dodgy stuff,

χρειάστηκε να καταφύγει σε αμφιλεγόμενες λύσεις,

so my father would fund my education

έτσι ο πατέρας μου πλήρωνε για το σχολείο μου

by trading in illicit goods from the back of his car,

με εμπόριο παράνομων αγαθών που μετέφερε στο πορτ μπαγκάζ του,

and that was made even more tricky because

πράγμα αρκετά παρακινδυνευμένο

my father, that's not his car by the way.

καθώς το αυτοκίνητο δεν ήταν καν δικό του.

My father aspired to have a car like that,

Επιθυμούσε ένα τέτοιο αυτοκίνητο,

but my father had a beaten-up Mini,

αλλά είχε ένα ταλαιπωρημένο Μίνι Κούπερ,

and he never, being a Jamaican coming to this country,

και ποτέ, ως Τζαμαϊκανός μετανάστης,

he never had a driving license,

ποτέ δεν απέκτησε άδεια οδήγησης,

he never had any insurance or road tax or MOT.

ούτε ασφάλεια, τέλη κυκλοφορίας ή βεβαίωση από ΚΤΕΟ.

He thought, "I know how to drive;

Το σκεπτικό του ήταν,

«Αφού ξέρω να οδηγώ, τι την θέλω την κρατική βεβαίωση;»

why do I need the state's validation?"

But it became a little tricky when we were stopped by the police,

Τα πράγματα ζόριζαν όταν μας σταματούσε η αστυνομία,

and we were stopped a lot by the police,

και μας σταματούσε συχνά,

and I was impressed by the way

μου έκανε εντύπωση

that my father dealt with the police.

ο τρόπος που τους συμπεριφερόταν.

He would promote the policeman immediately,

Προήγαγε τον αστυνομικό άμεσα,

so that P.C. Bloggs became Detective Inspector Bloggs

έτσι ώστε ο αστυφύλακας Μπλογκς γινόταν επιθεωρητής Μπλογκς

in the course of the conversation

και κουβέντα με την κουβέντα

and wave us on merrily.

ευτυχής μας έγνεφε να φύγουμε.

So my father was exhibiting what we in Jamaica

Έτσι ο πατέρας έπαιζε αυτό που λέμε στην Τζαμάϊκα

called "playing fool to catch wise."

«κάνω τον χαζό για να ξεγελάσω τους έξυπνους».

But it lent also an idea

Ταυτόχρονα όμως πέρναγε την ιδέα

that actually he was being diminished

ότι ο αστυνομικός τον υποτιμούσε,

or belittled by the policeman —

ότι τον μείωνε -

as a 10-year-old boy, I saw that —

το είδα αυτό ως δεκάχρονος -

but also there was an ambivalence towards authority.

αλλά επίσης υπήρχε μια αμφιθυμία προς την εξουσία.

So on the one hand, there was

Από τη μια πλευρά

a mocking of authority,

περιέπαιζε την εξουσία,

but on the other hand, there was a deference

από την άλλη όμως,

υπήρχε κάποιος σεβασμός προς αυτήν,

towards authority,

and these Caribbean people

οι άνθρωποι από την Καραϊβική

had an overbearing obedience towards authority,

επεδείκνυαν μια υπέρμετρη υπακοή προς την εξουσία,

which is very striking, very strange in a way,

γεγονός που προκαλούσε έντονη εντύπωση,

because migrants are very courageous people.

επειδή οι μετανάστες είναι πολύ θαρραλέοι άνθρωποι.

They leave their homes. My father and my mother

Εγκαταλείπουν τα σπίτια τους.

Οι γονείς μου έφυγαν από την Τζαμάικα και ταξίδεψαν 6.500 χιλιόμετρα,

left Jamaica and they traveled 4,000 miles,

and yet they were infantilized by travel.

όμως το ταξίδι τους προκάλεσε μια ηλικιακή οπισθοδρόμιση.

They were timid,

Έχασαν το θάρρος τους

and somewhere along the line,

και κάπου στην πορεία

the natural order was reversed.

η φυσική τάξη αντιστράφηκε.

The children became the parents to the parent.

Τα παιδιά έγιναν κηδεμόνες στους γονείς τους.

The Caribbean people came to this country with a five-year plan:

Οι Τζαμαϊκανοί ήρθαν στη χώρα με ένα πενταετές σχέδιο:

they would work, some money, and then go back,

δουλειά, λίγα χρήματα, μετά επιστροφή,

but the five years became 10, the 10 became 15,

αλλά τα πέντε χρόνια έγιναν 10, τα 10 έγιναν 15,

and before you know it, you're changing the wallpaper,

και πριν το καταλάβεις, ανακαινίζεις το σπίτι σου,

and at that point, you know you're here to stay.

και τότε συνειδητοποιείς ότι θα μείνεις για πάντα.

Although there's still the kind of temporariness

Αν και ακόμη υπάρχει αυτό το αίσθημα του προσωρινού

that our parents felt about being here,

που οι γονείς μας είχαν για τη διαμονή τους εδώ,

but we children knew that the game was up.

εμείς τα παιδιά όμως ξέραμε ότι ήταν οριστικό.

I think there was a feeling that

Πιστεύω ότι υπήρχε ένα αίσθημα

they would not be able to continue with the ideals

ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να εκπληρώσουν τους στόχους της ζωής

of the life that they expected.

που είχαν οραματιστεί.

The reality was very much different.

Η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική.

And also, that was true of the reality

Αυτό ίσχυε επίσης στην περίπτωση

of trying to educate me.

της προσπάθειας μόρφωσής μου.

Having started the process, my father did not continue.

Παρόλο που ο πατέρας μου την ξεκίνησε, δεν τη συνέχισε.

It was left to my mother to educate me,

Η μητέρα μου ανέλαβε τη μόρφωσή μου,

and as George Lamming would say,

και όπως θα έλεγε ο Τζωρτζ Λέμινγκ,

it was my mother who fathered me.

ήταν η μητέρα μου που μου στάθηκε σαν πατέρας.

Even in his absence, that old mantra remained:

Ακόμα και όταν έλειπε, το ρητό παρέμενε:

You are being watched.

Σε παρακολουθούν.

But such ardent watchfulness can lead to anxiety,

Αλλά τόσο επίμονη παρακολούθηση μπορεί να γίνει άγχος,

σε τέτοιο βαθμό ώστε, χρόνια μετά όταν ερευνούσα

so much so that years later, when I was investigating

why so many young black men

γιατί τόσοι νέοι μαύροι

were diagnosed with schizophrenia,

διαγιγνώσκονταν με σχιζοφρένεια

six times more than they ought to be,

έξι φορές πάνω από το αναμενόμενο,

I was not surprised to hear the psychiatrist say,

δεν ξαφνιάστηκα όταν άκουσα τον ψυχίατρο να λέει,

"Black people are schooled in paranoia."

«Οι μαύροι διδάσκονται την παράνοια».

And I wonder what Bageye would make of that.

Αναρωτιέμαι τι θα καταλάβαινε ο Σακουλομάτης απ' αυτό.

Now I also had a 10-year-old son,

Είχα κι εγώ έναν δεκάχρονο γιο

and turned my attention to Bageye

και έστρεψα την προσοχή μου στο Σακουλομάτη

and I went in search of him.

κι έψαξα να τον βρω.

He was back in Luton, he was now 82,

Είχε γυρίσει στο Λιούτον, ήταν 82 χρονών πλέον,

and I hadn't seen him for 30-odd years,

και δεν τον είχα δει για σχεδόν 30 χρόνια.

and when he opened the door,

Όταν άνοιξε την πόρτα,

I saw this tiny little man with lambent, smiling eyes,

είδα ένα μικρό ανθρωπάκι με φωτεινά, χαρωπά μάτια,

and he was smiling, and I'd never seen him smile.

και χαμογελούσε, δεν τον είχα δει ποτέ να χαμογελά.

I was very disconcerted by that.

Ένιωσα πολύ μπερδεμένος.

But we sat down, and he had a Caribbean friend with him,

Αλλά καθίσαμε κι ήταν εκεί ένας Τζαμαϊκανός φίλος του,

talking some old time talk,

μιλήσαμε λίγο για τα παλιά,

and my father would look at me,

κι ο πατέρας μου με κοίταζε

and he looked at me as if I would

λες και θα εξαφανιζόμουν δια μαγείας

miraculously disappear as I had arisen.

έτσι όπως είχα εμφανιστεί.

And he turned to his friend, and he said,

Γύρισε στον φίλο του κι είπε,

"This boy and me have a deep, deep connection,

«Αυτό το παιδί κι εγώ είμαστε πολύ δεμένοι,

deep, deep connection."

πολύ, πολύ δεμένοι».

But I never felt that connection.

Ποτέ όμως δεν ένιωσα αυτό το δέσιμο.

If there was a pulse, it was very weak

Αν υπήρχε κάποια επαφή, ήταν πολύ χαλαρή

or hardly at all.

ή σχεδόν ανεπαίσθητη.

And I almost felt in the course of that reunion

Στη διάρκεια αυτής της αντάμωσης

that I was auditioning to be my father's son.

ένιωσα ότι πέρναγα συνέντευξη για τη θέση γιου για τον πατέρα μου.

When the book came out,

Όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο

it had fair reviews in the national papers,

πήρε καλές κριτικές στις εφημερίδες της χώρας

but the paper of choice in Luton is not The Guardian,

αλλά στο Λιούτον, η Γκάρντιαν δεν είναι η δημοφιλέστερη εφημερίδα,

it's the Luton News,

είναι τα Νέα του Λιούτον,

and the Luton News ran the headline about the book,

και τα Νέα του Λιούτον είχαν βάλει για το βιβλίο τον τίτλο,

"The Book That May Heal a 32-Year-Old Rift."

«Το Βιβλίο που Μπορεί να Γεφυρώσει ένα Χάσμα 32 Ετών».

And I understood that could also represent

Και κατάλαβα ότι επίσης αναφερόταν

the rift between one generation and the next,

στο χάσμα ανάμεσα στις δυο γενιές,

between people like me and my father's generation,

ανάμεσα στη δική μου γενιά και σ' αυτήν του πατέρα μου,

but there's no tradition in Caribbean life

αλλά στην Καραϊβική δεν έχουμε παράδοση

of memoirs or biographies.

για απομνημονεύματα και βιογραφίες.

It was a tradition that you didn't chat about your business in public.

Είναι παράδοση να μην δημοσιοποιείς τα εν οίκω.

But I welcomed that title, and I thought actually, yes,

Όμως αποδέχθηκα τον τίτλο και είπα, εντάξει,

there is a possibility that this

υπάρχει μια πιθανότητα

will open up conversations that we'd never had before.

να γίνει αιτία συζητήσεων που δεν είχαμε ποτέ πριν κάνει.

This will close the generation gap, perhaps.

Αυτό ίσως κλείσει το χάσμα των γενεών.

This could be an instrument of repair.

Θα μπορούσε να γίνει μέσο επανόρθωσης.

And I even began to feel that this book

Άρχισα να νιώθω ακόμη κι ότι αυτό το βιβλίο

may be perceived by my father

θα μπορούσε να εκληφθεί από τον πατέρα μου

as an act of filial devotion.

ως μια πράξη αφοσίωσης από τον γιο του.

Poor, deluded fool.

Έτρεφα όμως αυταπάτες.

Bageye was stung by what he perceived to be

Ο Σακουλομάτης προσβλήθηκε από αυτό που θεώρησε

the public airing of his shortcomings.

ως δημοσιοποίηση των ελαττωμάτων του.

He was stung by my betrayal,

Προσβλήθηκε από την προδοσία μου,

and he went to the newspapers the next day

και πήγε στις εφημερίδες την επόμενη μέρα

and demanded a right of reply,

και απαίτησε το δικαίωμα απάντησης,

and he got it with the headline

το οποίο του δόθηκε, με τον τίτλο:

"Bageye Bites Back."

«Ο Σακουλομάτης αντεπιτίθεται».

And it was a coruscating account of my betrayal.

Και ήταν μια απαστράπτουσα αναφορά της προδοσίας μου.

I was no son of his.

Δεν ήμουν γιος του.

He recognized in his mind that his colors

Αντιλαμβανόταν μέσα του ότι η υπόληψή του είχε αμαυρωθεί

had been dragged through the mud, and he couldn't allow that.

και δεν θα το επέτρεπε.

He had to restore his dignity, and he did so,

Έπρεπε ν'αποκαταστήσει την αξιοπρέπειά του

and initially, although I was disappointed,

και στην αρχή, παρόλο που απογοητεύθηκα,

I grew to admire that stance.

άρχισα να θαυμάζω τη στάση του.

There was still fire bubbling through his veins,

Το αίμα ακόμα έβραζε μέσα στις φλέβες του,

even though he was 82 years old.

παρόλα τα 82 χρόνια της ηλικίας του.

And if it meant that we would now return

Και αν αυτό θα σήμαινε

ότι θα επιστρέφαμε στα 30 χρόνια σιωπής,

to 30 years of silence,

my father would say, "If it's so, then it's so."

ο πατέρας μου θα έλεγε, «Αν είναι έτσι, ας γίνει έτσι».

Jamaicans will tell you that there's no such thing as facts,

Οι Τζαμαϊκανοί θα σου πουν ότι δεν υπάρχουν γεγονότα,

there are only versions.

υπάρχουν μόνο εκδοχές.

We all tell ourselves the versions of the story

Όλοι λέμε στους εαυτούς μας την εκδοχή της ιστορίας

that we can best live with.

με την οποία μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα.

Each generation builds up an edifice

Κάθε γενιά χτίζει ένα οικοδόμημα

which they are reluctant or sometimes unable

που αρνείται ή μερικές φορές αδυνατεί

to disassemble,

να αποσυναρμολογήσει,

but in the writing, my version of the story

αλλά κατά το γράψιμο, η δική μου εκδοχή της ιστορίας

began to change,

άρχισε ν' αλλάζει

and it was detached from me.

κι αποκόπηκε από εμένα.

I lost my hatred of my father.

Έχασα το μίσος για τον πατέρα μου.

I did no longer want him to die or to murder him,

Δεν ήθελα πλέον να πεθάνει ή να τον δολοφονήσω

and I felt free,

και ένιωσα απελευθερωμένος

much freer than I'd ever felt before.

πιο πολύ από ποτέ.

And I wonder whether that freedness

Αναρωτιέμαι άν αυτή η αίσθηση ελευθερίας

could be transferred to him.

μπορεί να μεταδοθεί και σ' αυτόν.

In that initial reunion,

Σ' εκείνη την πρώτη επανένωση

I was struck by an idea that I had

μου ήρθε στο μυαλό

very few photographs of myself

ότι είχα ελάχιστες φωτογραφίες μου

as a young child.

ως μικρό παιδί.

This is a photograph of me,

Αυτή είναι μια φωτογραφία μου,

nine months old.

είμαι εννέα μηνών.

In the original photograph,

Στην αρχική φωτογραφία

I'm being held up by my father, Bageye,

με κρατάει στα χέρια του ο πατέρας μου, ο Σακουλομάτης,

but when my parents separated, my mother

αλλά όταν οι γονείς μου χώρισαν,

excised him from all aspects of our lives.

η μητέρα μου τον απέκοψε τελείως από τη ζωή μας.

She took a pair of scissors and cut him out of every photograph,

Πήρε ένα ψαλίδι και τον έκοψε από όλες τις φωτογραφίες

and for years, I told myself the truth of this photograph

και για χρόνια, έλεγα στον εαυτό μου ότι η αλήθεια σ' αυτή τη φωτογραφία

was that you are alone,

είναι ότι είσαι μόνος,

you are unsupported.

δεν σε στηρίζει κανείς.

But there's another way of looking at this photograph.

Υπάρχει όμως και άλλος τρόπος να τη δεις.

This is a photograph that has the potential

Είναι μια φωτογραφία

που δείχνει τη δυνατότητα μιας επανένωσης,

for a reunion,

a potential to be reunited with my father,

μια δυνατότητα να συναντήσω τον πατέρα μου

and in my yearning to be held up by my father,

και στη λαχτάρα μου να με κρατήσει ο πατέρας μου

I held him up to the light.

τον κρατούσα εγώ στο φως.

In that first reunion,

Σε εκείνη την πρώτη συνάντηση

it was very awkward and tense moments,

υπήρχαν στιγμές αμηχανίας και έντασης

and to lessen the tension,

και για να μειωθεί η ένταση

we decided to go for a walk.

αποφασίσαμε να πάμε μια βόλτα.

And as we walked, I was struck

Καθώς περπατούσαμε

διαπίστωσα ότι είχα επανέλθει και ένιωθα σαν παιδί

that I had reverted to being the child

even though I was now towering above my father.

παρότι ήμουν πολύ ψηλότερος από τον πατέρα μου.

I was almost a foot taller than my father.

Ήμουν σχεδόν 35 πόντους ψηλότερος.

He was still the big man,

Αυτός ήταν ακόμη ο μεγάλος

and I tried to match his step.

και εγώ προσπαθούσα να ακολουθήσω το βήμα του.

And I realized that he was walking

Και διαπίστωσα ότι περπατούσε

as if he was still under observation,

σαν να τον παρακολουθούσαν ακόμα,

but I admired his walk.

αλλά θαύμαζα το περπάτημά του.

He walked like a man

Περπατούσε σαν ένας από την ομάδα των χαμένων

on the losing side of the F.A. Cup Final

στον τελικό του Βρετανικού Κυπέλου Ποδοσφαίρου,

mounting the steps to collect his condolence medal.

που ανεβαίνει τα σκαλιά για να πάρει το μετάλλιο της παρηγοριάς.

There was dignity in defeat.

Υπήρχε μια αξιοπρέπεια στην ήττα.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

(Applause)