Colin Grant: The son of a difficult father

Tłumaczenie: Agata Leśnicka Korekta: Anna Snela

This is a photograph

To zdjęcie mężczyzny,

of a man whom for many years

którego przez wiele lat,

I plotted to kill.

planowałem zabić.

This is my father,

To mój ojciec,

Clinton George "Bageye" Grant.

Clinton George "Worek" Grant.

He's called Bageye because he has

Nazwano go Worek,

bo zawsze ma worki pod oczami.

permanent bags under his eyes.

As a 10-year-old, along with my siblings,

Jako dziesięciolatek wraz z rodzeństwem

I dreamt of scraping off the poison

marzyłem o tym, żeby dodać mu do kawy

from fly-killer paper into his coffee,

trucizny z lepu na muchy,

grounded down glass and sprinkling it

posypać mu śniadanie

over his breakfast,

kruszonym szkłem,

loosening the carpet on the stairs

czy obluzować dywan na schodach

so he would trip and break his neck.

tak, żeby się potknął i skręcił kark.

But come the day, he would always

Ale on zawsze omijał

skip that loose step,

ten luźny stopień,

he would always bow out of the house

zawsze wychodził z domu

without so much as a swig of coffee

bez łyka kawy

or a bite to eat.

czy kęsa jedzenia.

And so for many years,

Przez wiele lat obawiałem się,

I feared that my father would die

że ojciec umrze,

before I had a chance to kill him.

zanim będę miał szansę go zabić.

(Laughter)

(Śmiech)

Up until our mother asked him to leave

Dopóki matka

nie kazała mu odejść i nie wracać,

and not come back,

Bageye had been a terrifying ogre.

Worek był przerażającym ogrem.

He teetered permanently on the verge of rage,

Stale chwiał się na granicy furii,

rather like me, as you see.

podobnie do mnie, jak widzicie.

He worked nights at Vauxhall Motors in Luton

Nocami pracował w fabryce Vauxhall Motors w Luton

and demanded total silence throughout the house,

i wymagał całkowitej ciszy w domu,

so that when we came home from school

więc po powrocie ze szkoły o 15:30

at 3:30 in the afternoon, we would huddle

beside the TV, and rather like safe-crackers,

tłoczyliśmy się przed telewizorem,

i kręciliśmy pokrętłem głośności

we would twiddle with the volume control knob

jakbyśmy okradali sejf,

on the TV so it was almost inaudible.

tak że właściwie nic nie było słychać.

And at times, when we were like this,

Czasami, kiedy tak siedzieliśmy

so much "Shhh," so much "Shhh"

a w domu słychać było tylko "Cśśś", "Cśśś",

going on in the house

that I imagined us to be like

wyobrażałem nas sobie jako

the German crew of a U-boat

załogę niemieckiego U-boota

creeping along the edge of the ocean

skradającego się po dnie oceanu,

whilst up above, on the surface,

podczas gdy powierzchnię patrolował

HMS Bageye patrolled

okręt Jej Królewskiej Mości "Worek",

ready to drop death charges

gotów zrzucić śmiertelne ładunki

at the first sound of any disturbance.

na dźwięk jakiekolwiek zakłócenia.

So that lesson was the lesson that

Była to lekcja:

"Do not draw attention to yourself

"Nie zwracaj na siebie uwagi,

either in the home or outside of the home."

ani w domu, ani poza nim".

Maybe it's a migrant lesson.

Może to lekcja dla emigrantów.

We were to be below the radar,

Mieliśmy być niewidoczni dla radaru,

so there was no communication, really,

więc nie było komunikacji

between Bageye and us and us and Bageye,

ani między Workiem i nami, ani nami i Workiem.

and the sound that we most looked forward to,

Najbardziej wyczekiwany dźwięk...

you know when you're a child and you want

Dziecko chce, żeby ojciec wrócił do domu,

your father to come home and it's all going to be happy

czeka na dźwięk otwieranych drzwi.

and you're waiting for that sound of the door opening.

Well the sound that we looked forward to

My czekaliśmy

was the click of the door closing,

na odgłos zamykanych drzwi,

which meant he'd gone and would not come back.

który oznaczał, że wyszedł i nie wróci.

So for three decades,

Przez trzydzieści lat

I never laid eyes on my father, nor he on me.

nie widziałem ojca na oczy.

We never spoke to each other for three decades,

Przez 30 lat ani razu nie rozmawialiśmy,

and then a couple of years ago, I decided

ale kilka lat temu postanowiłem

to turn the spotlight on him.

skierować na niego reflektor.

"You are being watched.

"Jesteście obserwowani.

Actually, you are.

Naprawdę, jesteście.

You are being watched."

Jesteście obserwowani".

That was his mantra to us, his children.

Tę mantrę powtarzał nam, swoim dzieciom.

Time and time again he would say this to us.

Ciągle nam to mówił.

And this was the 1970s, it was Luton,

Były lata 70. w Luton,

where he worked at Vauxhall Motors,

gdzie pracował w Vauxhall Motors.

and he was a Jamaican.

Był Jamajczykiem.

And what he meant was,

Miał na myśli to,

you as a child of a Jamaican immigrant

że jesteśmy obserwowani

are being watched

jako dzieci jamajskiego imigranta.

to see which way you turn, to see whether

Gdzie się skierujemy,

you conform to the host nation's stereotype of you,

czy wpasujemy się w stereotyp jaki ma o nas goszczący nas kraj.

of being feckless, work-shy,

Czy jesteśmy nieodpowiedzialni, czy boimy się pracy,

destined for a life of crime.

czy jesteśmy skazani na życie przestępców.

You are being watched,

Jesteście obserwowani,

więc zadajcie kłam oczekiwaniom.

so confound their expectations of you.

To that end, Bageye and his friends,

Dlatego Worek i jego koledzy,

mostly Jamaican,

głównie Jamajczycy,

exhibited a kind of Jamaican bella figura:

prezentowali jamajską bella figura:

Turn your best side to the world,

pokaż się z jak najlepszej strony,

show your best face to the world.

zaprezentuj najlepszą twarz.

If you have seen some of the images

Jeśli widzieliście kiedyś zdjęcia

of the Caribbean people arriving

ludzi z Karaibów przybywających tu

in the '40s and '50s,

w latach 40. i 50.,

you might have noticed that a lot of the men

mogliście zauważyć, że wielu mężczyzn

wear trilbies.

nosiło kapelusze typu trilby.

Now, there was no tradition of wearing trilbies in Jamaica.

Na Jamajce nie ma tradycji noszenia takich kapeluszy.

They invented that tradition for their arrival here.

Została ona stworzona na potrzeby przyjazdu tutaj.

They wanted to project themselves in a way

Jamajczycy chcieli być postrzegani

that they wanted to be perceived,

w określony sposób.

so that the way they looked

Ich wygląd

and the names that they gave themselves

i nadawane sobie imiona

defined them.

miały ich określać.

So Bageye is bald and has baggy eyes.

Worek jest łysy i ma worki pod oczami.

Tidy Boots is very fussy about his footwear.

Bucik bardzo dba o swoje buty.

Anxious is always anxious.

Niespokojny jest zawsze niespokojny.

Clock has one arm longer than the other.

Zegar ma jedno ramię dłuższe od drugiego.

(Laughter)

(Śmiech)

And my all-time favorite was the guy they called Summerwear.

Moim ulubieńcem był gość o imieniu Letniak.

When Summerwear came to this country

Kiedy Letniak przybył tu z Jamajki

from Jamaica in the early '60s, he insisted

na początku lat 60.,

on wearing light summer suits,

uparł się, że będzie nosił tylko letnie garnitury,

no matter the weather,

niezależnie od pogody.

and in the course of researching their lives,

Kiedy zacząłem się interesować ich losami

I asked my mom, "Whatever became of Summerwear?"

i zapytałem mamę, co się stało z Letniakiem,

And she said, "He caught a cold and died." (Laughter)

odpowiedziała: "Przeziębił się i umarł".

(Śmiech)

But men like Summerwear

Ale ludzie tacy jak Letniak

taught us the importance of style.

nauczyli nas, że styl jest ważny.

Maybe they exaggerated their style

Może trochę przesadzili ze stylem,

because they thought that they were not considered

bo sądzili, że nie są uważani

to be quite civilized,

za całkiem cywilizowanych.

and they transferred that generational attitude

Przenieśli to pokoleniowe nastawienie i niepokój

or anxiety onto us, the next generation,

na nas, następne pokolenie,

so much so that when I was growing up,

do tego stopnia, że kiedy dorastałem,

if ever on the television news or radio

a w telewizji lub w radiu

a report came up about a black person

mówiono o przestępstwie

committing some crime —

z udziałem osoby czarnoskórej,

a mugging, a murder, a burglary —

napadzie, zabójstwie czy kradzieży,

we winced along with our parents,

krzywiliśmy się razem z rodzicami,

because they were letting the side down.

bo tamci przynosili nam wstyd.

You did not just represent yourself.

Nie reprezentowałeś tylko siebie.

You represented the group,

Reprezentowałeś grupę

and it was a terrifying thing to come to terms with,

i ciężko było pogodzić się z tym,

in a way, that maybe you were going

że w jakiś sposób

to be perceived in the same light.

ty mógłbyś być widziany w tym samym świetle.

So that was what needed to be challenged.

To właśnie miało ulec zmianie.

Our father and many of his colleagues

Nasz ojciec i wielu jego kolegów

exhibited a kind of transmission but not receiving.

nastawionych było tylko na nadawanie, nie na odbiór.

They were built to transmit but not receive.

Zostali zbudowani tylko po to, żeby nadawać, nie odbierać.

We were to keep quiet.

My mieliśmy być cicho.

When our father did speak to us,

Kiedy ojciec już do nas mówił,

it was from the pulpit of his mind.

przemawiał z pulpitu własnego umysłu.

They clung to certainty in the belief

Oni uparcie wierzyli,

that doubt would undermine them.

że wątpliwość podważy ich status.

But when I am working in my house

Ale kiedy ja pracuję w domu

and writing, after a day's writing, I rush downstairs

i po całym dniu pisania zbiegam na dół

and I'm very excited to talk about Marcus Garvey or Bob Marley

gadając jak najęty,

podekscytowany opowiadam o Marcusie Garveyu czy Bobie Marleyu,

and words are tripping out of my mouth like butterflies

and I'm so excited that my children stop me,

jestem zachwycony, gdy dzieci zatrzymują mnie

and they say, "Dad, nobody cares."

i mówią: "Tato, nikogo to nie obchodzi".

(Laughter)

(Śmiech)

But they do care, actually.

Tak naprawdę je to obchodzi.

They cross over.

One sięgają do ciebie.

Somehow they find their way to you.

W jakiś sposób potrafią do ciebie dotrzeć.

They shape their lives according to the narrative of your life,

Kształtują swoje życie podobnie do historii twojego,

as I did with my father and my mother, perhaps,

tak jak ja upodobniałem się do swojego ojca, czy może matki,

and maybe Bageye did with his father.

a Worek do swojego ojca.

And that was clearer to me

Stawało się to dla mnie jaśniejsze,

in the course of looking at his life

kiedy przyglądałem się jego życiu.

and understanding, as they say,

Zaczynałem rozumieć.

the Native Americans say,

Jak mówią rdzenni Amerykanie:

"Do not criticize the man until you can walk

"Nie krytykuj człowieka,

in his moccasins."

dopóki nie pochodzisz w jego mokasynach."

But in conjuring his life, it was okay

Wspominając jego życie,

and very straightforward to portray

było łatwo wyobrazić sobie

a Caribbean life in England in the 1970s

życie Karaibczyka w Anglii w latach 70.,

with bowls of plastic fruit,

z miskami sztucznych owoców,

polystyrene ceiling tiles,

polistyrenowymi panelami na suficie,

settees permanently sheathed

kanapami nie wyjmowanymi z foliowych pokrowców,

in their transparent covers that they were delivered in.

w których zostały dostarczone.

But what's more difficult to navigate

Trudniej jest pojąć

is the emotional landscape

przestrzeń emocjonalną

between the generations,

pomiędzy pokoleniami,

and the old adage that with age comes wisdom

a stare powiedzenie, że z wiekiem przychodzi mądrość

is not true.

nie jest prawdą.

With age comes the veneer of respectability

Z wiekiem przychodzą pozory powszechnego szacunku

and a veneer of uncomfortable truths.

i niewygodnych prawd.

But what was true was that my parents,

Ale tak naprawdę moi rodzice,

my mother, and my father went along with it,

matka, a ojciec się z tym zgadzał,

did not trust the state to educate me.

nie mieli zaufania do państwa w kwestii mojego wykształcenia.

So listen to how I sound.

Posłuchajcie, jaki mam akcent.

They determined that they would send me to a private school,

Rodzice uznali, że wyślą mnie do prywatnej szkoły.

but my father worked at Vauxhall Motors.

Ale ojciec pracował w fabryce Vauxhall Motors.

It's quite difficult to fund a private school education

Ciężko było opłacić prywatną szkołę

and feed his army of children.

i wykarmić armię dzieci.

I remember going on to the school

Pamiętam, że gdy szedłem do szkoły

for the entrance exam, and my father said

na egzamin wstępny,

to the priest — it was a Catholic school —

ojciec powiedział do księdza, to była szkoła katolicka,

he wanted a better "heducation" for the boy,

że chce lepszego "wygształcenIa" dla syna.

but also, he, my father,

Ojcu nie udałoby się zdać makulatury,

never even managed to pass worms,

a co dopiero egzaminów wstępnych.

never mind entrance exams.

But in order to fund my education,

Ale żeby opłacić moją edukację

he was going to have to do some dodgy stuff,

zamierzał mocno kombinować.

so my father would fund my education

Płacił za moją szkołę

by trading in illicit goods from the back of his car,

sprzedając nielegalne towary z samochodu,

and that was made even more tricky because

co dodatkowo komplikował fakt,

my father, that's not his car by the way.

że ojciec... To nie jest jego samochód.

My father aspired to have a car like that,

Ojciec chciał mieć taki samochód,

but my father had a beaten-up Mini,

ale jeździł zdezelowanym Mini.

and he never, being a Jamaican coming to this country,

Jako emigrant z Jamajki

he never had a driving license,

nigdy nie miał prawa jazdy, ubezpieczenia,

he never had any insurance or road tax or MOT.

opłaconego podatku drogowego ani zrobionego przeglądu.

He thought, "I know how to drive;

Myślał: "Umiem prowadzić,

why do I need the state's validation?"

po co mi potwierdzenie od państwa?"

But it became a little tricky when we were stopped by the police,

Ale gdy zatrzymywała nas policja, a zatrzymywała nas często,

and we were stopped a lot by the police,

sprawa się komplikowała.

and I was impressed by the way

Zawsze byłem pod wrażeniem tego,

that my father dealt with the police.

jak ojciec radził sobie z policją.

He would promote the policeman immediately,

Od razu dawał policjantowi awans.

so that P.C. Bloggs became Detective Inspector Bloggs

Posterunkowy Bloggs

w trakcie rozmowy zostawał inspektorem

in the course of the conversation

and wave us on merrily.

i potem z uśmiechem kazał nam jechać dalej.

So my father was exhibiting what we in Jamaica

Mój ojciec stosował trik, który na Jamajce nazywano

called "playing fool to catch wise."

"graj głupca, żeby złapać mądrego".

But it lent also an idea

Ale można było też dojść do wniosku,

that actually he was being diminished

że tak naprawdę to on był umniejszany,

or belittled by the policeman —

czy lekceważony przez policjanta.

as a 10-year-old boy, I saw that —

Jako dziesięciolatek byłem tego świadomy.

but also there was an ambivalence towards authority.

Była w tym też ambiwalencja wobec władzy.

So on the one hand, there was

Więc z jednej strony

a mocking of authority,

była kpina z władzy,

but on the other hand, there was a deference

ale z drugiej

towards authority,

szacunek wobec niej.

and these Caribbean people

Ludzie z Karaibów poczuwali się

had an overbearing obedience towards authority,

do wielkiego respektu wobec władzy,

which is very striking, very strange in a way,

co jest pewien sposób niesamowite,

because migrants are very courageous people.

bo migranci są bardzo odważnymi ludźmi.

They leave their homes. My father and my mother

Zostawiają swoje domy.

Mój ojciec i matka opuścili Jamajkę

left Jamaica and they traveled 4,000 miles,

i przebyli prawie 6,5 tysiąca kilometrów,

and yet they were infantilized by travel.

a jednak ta podróż ich zinfantylizowała.

They were timid,

Byli onieśmieleni

and somewhere along the line,

i jakby zacofani.

the natural order was reversed.

Naturalny porządek został odwrócony.

The children became the parents to the parent.

Dzieci stały się rodzicami dla rodziców.

The Caribbean people came to this country with a five-year plan:

Imigranci z Karaibów mieli plan pięcioletni:

they would work, some money, and then go back,

pracować, odłożyć trochę pieniędzy i wrócić,

but the five years became 10, the 10 became 15,

ale potem 5 lat zmieniło się w 10, a 10 w 15.

and before you know it, you're changing the wallpaper,

Zanim się obejrzysz, kładziesz nowe tapety,

and at that point, you know you're here to stay.

i wtedy już wiesz, że zostajesz na stałe.

Although there's still the kind of temporariness

Choć nadal odczuwa się jakąś tymczasowość,

that our parents felt about being here,

którą nasi rodzice czuli, myśląc o pobycie tutaj,

but we children knew that the game was up.

to my, ich dzieci, wiedzieliśmy, że to już koniec.

I think there was a feeling that

Myślę, że oni czuli,

they would not be able to continue with the ideals

że trzeba przestać marzyć

of the life that they expected.

o życiu, jakiego oczekiwali.

The reality was very much different.

Rzeczywistość była inna.

And also, that was true of the reality

Tak też stało się z próbą mojej edukacji.

of trying to educate me.

Having started the process, my father did not continue.

Ojciec zaczął ten proces, ale go nie kontynuował.

It was left to my mother to educate me,

Za moje wykształcenie stała się odpowiedzialna matka.

and as George Lamming would say,

Jak mawiał George Lamming,

it was my mother who fathered me.

to matka była moim ojcem.

Even in his absence, that old mantra remained:

Nawet pod jego nieobecność, ta mantra pozostała:

You are being watched.

Jesteś obserwowany.

But such ardent watchfulness can lead to anxiety,

Tak gorliwa czujność może prowadzić do lęku,

do tego stopnia, że gdy wiele lat później badałem,

so much so that years later, when I was investigating

why so many young black men

dlaczego u tak wielu młodych czarnych mężczyzn

were diagnosed with schizophrenia,

diagnozowano schizofrenię,

six times more than they ought to be,

sześć razy za często,

I was not surprised to hear the psychiatrist say,

nie byłem zaskoczony, kiedy psychiatra powiedział:

"Black people are schooled in paranoia."

"Czarni ludzie są kształceni w paranoi".

And I wonder what Bageye would make of that.

Zastanawiam się, jak powiedziałby na to Worek.

Now I also had a 10-year-old son,

Teraz ja też miałem 10-letniego syna

and turned my attention to Bageye

i zwróciłem uwagę na Worka,

and I went in search of him.

i zacząłem go szukać.

He was back in Luton, he was now 82,

Był w Luton, miał 82 lata.

and I hadn't seen him for 30-odd years,

Nie widziałem go przez trzydzieści kilka lat.

and when he opened the door,

Kiedy otworzył mi drzwi

I saw this tiny little man with lambent, smiling eyes,

zobaczyłem małego mężczyznę o łagodnych, radosnych oczach.

and he was smiling, and I'd never seen him smile.

Uśmiechał się, czego nie widziałem nigdy wcześniej.

I was very disconcerted by that.

Byłem tym bardzo zażenowany.

But we sat down, and he had a Caribbean friend with him,

Ale usiedliśmy, był z nim przyjaciel z Karaibów.

talking some old time talk,

Rozmawialiśmy o starych czasach

and my father would look at me,

i ojciec spojrzał na mnie,

and he looked at me as if I would

jak gdybym miał magicznie zniknąć,

miraculously disappear as I had arisen.

tak, jak się pojawiłem.

And he turned to his friend, and he said,

Zwrócił się do przyjaciela i powiedział:

"This boy and me have a deep, deep connection,

"Ten chłopak i ja mamy bardzo, bardzo mocne więzi,

deep, deep connection."

bardzo mocne więzi".

But I never felt that connection.

Ja nigdy nie czułem tej więzi.

If there was a pulse, it was very weak

Jeśli była między nami choć nić to była bardzo cienka

or hardly at all.

lub prawie nieistniejąca.

And I almost felt in the course of that reunion

Podczas tego spotkania czułem się

that I was auditioning to be my father's son.

jakbym był na castingu na rolę syna mojego ojca.

When the book came out,

Po wydaniu książki

it had fair reviews in the national papers,

w gazetach pojawiły się pozytywne recenzje.

but the paper of choice in Luton is not The Guardian,

W Luton nie czyta się The Guardian

it's the Luton News,

tylko Luton News,

and the Luton News ran the headline about the book,

a w Luton News widniał nagłówek,

"The Book That May Heal a 32-Year-Old Rift."

"Książka. która może wyleczyć 32-letni rozłam".

And I understood that could also represent

Zrozumiałem wtedy, że to może oznaczać też

the rift between one generation and the next,

przepaść pokoleniową,

between people like me and my father's generation,

pomiędzy ludźmi takimi, jak ja, a pokoleniem ojca.

but there's no tradition in Caribbean life

Ale na Karaibach nie ma tradycji

of memoirs or biographies.

pisania pamiętników czy biografii.

It was a tradition that you didn't chat about your business in public.

Istnieje tradycja nie mówienia publicznie o sprawach prywatnych.

But I welcomed that title, and I thought actually, yes,

Ale przyjąłem ten nagłówek z zadowoleniem i pomyślałem, że tak właściwie

there is a possibility that this

istnieje szansa,

will open up conversations that we'd never had before.

że to sprowokuje dialog, którego wcześniej nie było.

This will close the generation gap, perhaps.

Może zmniejszy się różnica pokoleń.

This could be an instrument of repair.

To może stać się narzędziem napraw.

And I even began to feel that this book

Zacząłem nawet myśleć, że ta książka

may be perceived by my father

może zostać przez mojego ojca odebrana

as an act of filial devotion.

jako akt synowskiego oddania.

Poor, deluded fool.

Biedny, łudzący się głupiec.

Bageye was stung by what he perceived to be

Worek był urażony tym,

co odebrał jako publiczne ogłoszenie jego niedostatków.

the public airing of his shortcomings.

He was stung by my betrayal,

Był urażony moją zdradą

i następnego dnia poszedł do gazety,

and he went to the newspapers the next day

and demanded a right of reply,

i zażądał prawa do odpowiedzi.

and he got it with the headline

Wyraził je w następnym nagłówku:

"Bageye Bites Back."

"Worek się odgryza".

And it was a coruscating account of my betrayal.

Była to jaskrawa relacja o mojej zdradzie.

I was no son of his.

Nie byłem jego synem.

He recognized in his mind that his colors

W jego świadomości

had been dragged through the mud, and he couldn't allow that.

jego kolory przeciągnięto przez błoto, a na to nie mógł pozwolić.

He had to restore his dignity, and he did so,

Musiał odbudować swoją godność i zrobił to,

and initially, although I was disappointed,

choć z początku byłem zawiedziony,

I grew to admire that stance.

nabrałem podziwu dla tej postawy.

There was still fire bubbling through his veins,

W jego żyłach nadal płonął ogień,

even though he was 82 years old.

pomimo tego, że miał 82 lata.

And if it meant that we would now return

I choćby miało to oznaczać powrót

to 30 years of silence,

do trzydziestu lat milczenia,

my father would say, "If it's so, then it's so."

ojciec powiedziałby, "Skoro tak, to niech tak będzie".

Jamaicans will tell you that there's no such thing as facts,

Jamajczycy mawiają, że nie ma faktów,

there are only versions.

są tylko wersje.

We all tell ourselves the versions of the story

Opowiadamy sobie te wersje wydarzeń,

that we can best live with.

z którymi najłatwiej nam żyć.

Each generation builds up an edifice

Każde pokolenie buduje gmach,

which they are reluctant or sometimes unable

do którego rozbiórki jest niechętne

to disassemble,

a czasem niezdolne.

but in the writing, my version of the story

Ale w toku pisania, moja wersja historii

began to change,

zaczęła się zmieniać

and it was detached from me.

i odłączyła się ode mnie.

I lost my hatred of my father.

Straciłem nienawiść do ojca.

I did no longer want him to die or to murder him,

Już nie chciałem, żeby zginął, nie chciałem go zabić.

and I felt free,

Czułem się wolny,

much freer than I'd ever felt before.

bardziej wolny niż kiedykolwiek.

And I wonder whether that freedness

Zastanawiam się, czy ta wolność

could be transferred to him.

mogłaby zostać przekazana jemu.

In that initial reunion,

Na pierwszym spotkaniu z ojcem,

I was struck by an idea that I had

zdałem sobie sprawę,

very few photographs of myself

że miałem bardzo mało zdjęć siebie

as a young child.

z dzieciństwa.

This is a photograph of me,

Na tym zdjęciu mam 9 miesięcy.

nine months old.

In the original photograph,

Na oryginalnym zdjęciu

I'm being held up by my father, Bageye,

trzyma mnie mój ojciec, Worek,

but when my parents separated, my mother

ale kiedy rodzice się rozstali,

mama wycięła go

excised him from all aspects of our lives.

ze wszystkich aspektów naszego życia.

She took a pair of scissors and cut him out of every photograph,

Wzięła nożyczki i wycięła go ze wszystkich zdjęć.

and for years, I told myself the truth of this photograph

Przez lata mówiłem sobie, że to zdjęcie pokazuje,

was that you are alone,

że jesteś sam,

you are unsupported.

bez żadnego wsparcia.

But there's another way of looking at this photograph.

Ale jest też inny punkt widzenia.

This is a photograph that has the potential

Ta fotografia ma potencjał

for a reunion,

na ponowne spotkanie,

a potential to be reunited with my father,

potencjał, żeby pogodzić się z ojcem,

and in my yearning to be held up by my father,

i w moim pragnieniu, żeby ojciec mnie potrzymał,

I held him up to the light.

to ja podniosłem go do światła.

In that first reunion,

Na pierwszym spotkaniu

it was very awkward and tense moments,

było wiele skrępowania i chwil napięcia,

and to lessen the tension,

więc aby nieco rozluźnić atmosferę,

we decided to go for a walk.

poszliśmy na spacer.

And as we walked, I was struck

I kiedy tak szliśmy, uderzyło mnie,

that I had reverted to being the child

że znowu stałem się dzieckiem

even though I was now towering above my father.

pomimo, że górowałem nad ojcem.

I was almost a foot taller than my father.

Byłem niemal o głowę wyższy od niego.

He was still the big man,

To on nadal był tym dużym,

and I tried to match his step.

a ja próbowałem za nim nadążyć.

And I realized that he was walking

Kiedy tak szedł, zdałem sobie sprawę,

as if he was still under observation,

że szedł jakby był obserwowany,

but I admired his walk.

ale podziwiałem ten chód.

He walked like a man

Szedł jak członek przegranej drużyny

on the losing side of the F.A. Cup Final

w finałach Mistrzostw Anglii

mounting the steps to collect his condolence medal.

po medal za drugie miejsce.

There was dignity in defeat.

W przegranej była godność.

Thank you.

Dziękuję.

(Brawa)

(Applause)