SpaceX's plan to fly you across the globe in 30 minutes | Gwynne Shotwell

Translator: Kanstancin Michalievič Reviewer: Artur Tatsianin

Chris Anderson: So two months ago, something crazy happened.

Крыс Андэрсан: Два месяцы таму здарылася нешта шалёнае.

Can you talk us through this, because this caught so many people's attention?

Раскажы, калі ласка, аб гэтым, бо гэта прыцягнула ўвагу мноства людзей.

Gwynne Shotwell: I'll stay quiet for the beginning,

Гвэн Шатвэл: Я спачатку прамаўчу,

а потым пачну свой аповед.

and then I'll start talking.

(Відэа) Галасы: Пяць! Чатыры! Тры! Два! Адзін!

(Video) Voices: Five, four, three, two, one.

(Cheering)

(Воклічы)

Woman: Liftoff. Go Falcon Heavy.

Жанчына: Старт! Давай, Falcon Heavy.

GS: So this was such an important moment for SpaceX.

ГШ: Гэта быў вельмі важны момант для SpaceX.

With the Falcon 9 and now the Falcon Heavy,

З дапамогай Falcon 9, а цяпер і Falcon Heavy

we can launch into orbit

мы можам запускаць на арбіту

any payload that has previously been conceived or is conceived right now.

любыя карысныя грузы, якія б мы толькі маглі ўявіць.

We've got a couple of launches of Falcon Heavy later this year,

Ужо сёлета мы мелі пару запускаў Falcon Heavy.

so this had to go right.

Таму ўсё павінна прайсці добра.

It was the first time we flew it,

А гэта першы раз, калі яны паляцелі,

and the star of the show, of course,

і пачатак шоў:

brother and sister side boosters landing.

бакавыя паскаральнікі адной ракеты прызямляюцца.

I was excited.

Я была ўсхваляваная.

(Laughter)

(Смех)

Thanking my team.

Дзякую сваёй камандзе.

By the way, there's maybe a thousand people

Дарэчы, тут недзе тысяча людзей

standing around me right there.

стаіць вакол мяне.

And Starman.

І Зорны чалавек.

Starman did not steal the show, though --

Зорны чалавек не скрадаў шоў, гэта зрабілі паскаральнікі.

the boosters did.

CA: (Laughter)

КА: (Смех)

CA: There had to be some payload -- why not put a Tesla into space?

КА: Мусіў быць нейкі карысны груз, чаму б не адправіць у космас Тэсла?

GS: Exactly. It was perfect.

ГШ: Менавіта. Гэта было выдатна.

CA: Gwynne, let's wind the clock back.

КА: Давай адматаем час назад.

I mean, how did you end up an engineer and President of SpaceX?

Якім чынам ты стала інжынеркай і прэзідэнткай SpaceX?

Were you supernerdy as a girl?

Ці была ты асаблівым батанам ў дзяцінстве?

ГШ: Мне здаецца, я не была батанам,

GS: I don't think I was nerdy,

but I was definitely doing the things that the girls weren't doing.

але, бясспрэчна, я рабіла тое, што дзяўчаты звычайна не робяць.

I asked my mom, who was an artist, when I was in third grade,

У трэцім класе я спытала сваю маці мастачку,

how a car worked,

як працуе машына.

so she had no idea so she gave me a book, and I read it,

Яна не мела аніякага ўяўлення, таму яна дала мне кнігу, і я прачытала яе.

and sure enough, my first job out of my mechanical engineering degree

Першая праца ў маім навуковым профілі па машынабудаванні

was with Chrysler Motors in the automotive industry.

была звязаная з аўтамабільнай вытворчасцю на Крайслер Мотарс.

But I actually got into engineering not because of that book

А насамрэч, я трапіла ў інжынеры не праз тую кнігу,

but because my mom took me to a Society of Women Engineers event,

але праз тое, што маці ўзяла мяне на сход Таварыства жанчын інжынерак,

and I fell in love with the mechanical engineer that spoke.

і я закахалася ў машынабудаўнічую інжынерку, якая прамаўляла там.

She was doing really critical work,

Яна рабіла вельмі важную працу.

and I loved her suit.

І я ўпадабала ейны строй.

(Laughter)

(Смех)

And that's what a 15-year-old girl connects with.

Вось што прыцягвае 15-гадовую дзяўчыну.

And I used to shy away from telling that story,

Раней мне было сорамна распавядаць гэтую гісторыю,

but if that's what caused me to be an engineer --

але калі сапраўды я стала інжынеркай праз гэта –

hey, I think we should talk about that.

гэй, здаецца, пра гэта варта сказаць!

CA: Sixteen years ago, you became employee number seven at SpaceX,

КА: Шаснаццаць год таму ты стала супрацоўніцай нумар сем у SpaceX,

and then over the next years,

а потым праз некалькі год,

you somehow built a multi-billion-dollar relationship with NASA,

ты нейкім чынам пабудавала зносіны з NASA на некалькі мільярдаў долараў,

despite the fact that SpaceX's first three launches blew up.

нягледзячы на тое, што першыя тры запускі SpaceX скончыліся выбухамі.

I mean, how on earth did you do that?

Якім чынам табе ўдалася гэта?

GS: So actually, selling rockets is all about relationships

ГШ: Насамрэч продаж ракетаў заўсёды звязаны з пабудовай зносінаў

and making a connection with these customers.

і наладжваннем сувязяў з замоўцамі.

When you don't have a rocket to sell,

Калі ў вас няма ракеты на продаж,

what's really important is selling your team,

то вельмі важна прадаць сваю каманду,

selling the business savvy of your CEO --

прадаць кемлівасць у бізнэсе свайго начальніка,

that's not really hard to sell these days --

у нашы дні яе не так цяжка прадаць,

and basically, making sure that any technical issue that they have

і асноўнае: пераканацца, што мы ў стане адказаць на ўсе тэхнічныя пытанні

or any concern, you can address right away.

і развеяць усе сумневы.

So I think it was helpful for me to be an engineer.

Думаю, мне было карысна быць інжынеркай.

I think it was helpful to my role of running sales for Elon.

Думаю, гэта дапамагло мне займацца продажамі для Ілана.

CA: And currently, a big focus of the company

КА: А на цяперашні момант, шмат вашай ўвагі

is, I guess, kind of a race with Boeing

звернута да так званай гонкі з Боінгам,

to be the first to provide the service to NASA

каб стаць першым пастаўшчыком паслуг NASA

of actually putting humans into orbit.

ва ўласна дастаўцы людзей на арбіту.

Safety considerations obviously come to the fore, here.

Пытанні бяспекі, безумоўна, набываюць значэнне.

How are you sleeping?

Як вам спіцца?

ГШ: (Смех) Насамрэч, я сплю вельмі добра.

GS: I actually sleep really well. I'm a good sleeper, that's my best thing.

Спаць я сапраўды мастачка, гэта мой самы моцны бок.

But I think the days leading up to our flying crew

І ўсё ж, думаю, ночы напярэдадні вылету

will probably be a little sleepless.

будуць трошкі бяссоннымі.

But really, fundamentally, safety comes in the design

У сваёй аснове, бяспека ўвасабляецца на этапе дызайна сістэмы,

of the system that you're going to fly people on,

што збіраецца панесці чалавека ў палёт,

and so we've been working for years,

мы працавалі гадамі, амаль дзесяцігоддзе,

actually, almost a decade, on this technology.

над гэтай тэхналогіяй.

We're taking the Dragon cargo spaceship

Мы бярэм грузавы касмічны карабель Dragon

and we're upgrading it to be able to carry crew.

і абнаўляем яго да здольнасці ўзяць на борт каманду.

And as I said, we've been engineering in these safety systems

І, як я казала, мы распрацоўвалі сістэмы бяспекі

for quite some time.

досыць доўгі час.

CA: So isn't it that there's one system that actually allows instant escape

КА: А ці не існуе адной сістэмы, якая дазваляе імгненна ўцякчы

if there's a problem.

ў выпадку праблемы?

ГШ: Так. Яна завецца стартавая сістэма ўцёку.

GS: That's right. It's called the launch escape system.

КА: Давайце паглядзім.

CA: I think we have that. Let's show that.

ГШ: У нас ёсць відэа выпрабавання, якое мы правялі ў 2015-м.

GS: We've got a video of a test that we ran in 2015.

So this simulated having a really bad day on the pad.

Тут сімуліравалася вельмі дрэнная сітуацыя на стартавай пляцоўцы.

Асноўнае, што патрэбна – каб капсула вызвалілася з гэтага пекла.

Basically, you want the capsule to get out of Dodge.

You want it to get away from the rocket

Трэба, каб яна аддзялілася ад ракеты,

that had a bad day right below it.

з якой нешта пайшло не так на старце.

This is if there was an issue on the pad.

Гэта прыклад, калі няспраўнасць у стартавай пляцоўцы.

We also will be doing another demonstration later this year

Мы таксама зробім іншую дэманстрацыю пазней у гэтым годзе,

on if we have an issue with the rocket during flight.

нібыта няспраўнасць была ў самой ракеце падчас палёту.

CA: And those rockets have another potential function as well, eventually.

КА: Гэтыя ракеты маюць, відавочна, яшчэ адну магчымую функцыю.

GS: Yeah, so the launch escape system for Dragon is pretty unique.

ГШ: Так, стартавая сістэма ўцёку для Dragon – ўнікальная,

It's an integrated launch escape system.

гэта аб'яднаная стартавая сістэма ўцёку,

It's basically a pusher,

у асноўным – гэта штурхач,

so the propellant system and the thrusters are integrated into the capsule,

дзе паліўная сістэма і паскаральнік убудаваныя ў капсулу,

and so if it detects a rocket problem, it pushes the capsule away.

і калі яна выяўляе праблему ў ракеце, то выштурхоўвае капсулу вонкі.

Capsule safety systems in the past have been like tractor pullers,

У мінулым сістэмы бяспекі капсулы нагадвалі цягачы,

and the reason we didn't want to do that

і прычына, чаму мы не хацелі так рабіць,

is that puller needs to come off before you can safely reenter that capsule,

у тым, што цягачу неабходна адлучыцца да таго, як вы зможаце пакінуць капсулу,

so we wanted to eliminate, in design, that possibility of failure.

гэтак, мы хацелі яшчэ на ўзроўні дызайну пазбегнуць магчымасць памылкі.

CA: I mean, SpaceX has made the regular reusability of rockets

КА: SpaceX зрабіла паўторнае выкарыстанне ракет

seem almost routine,

амаль што штодзённым,

which means you've done something

што значыць, вы ажыццявілі нешта такое,

that no national space program, for example,

на што аніякая дзяржаўная касмічная праграма

has been able to achieve.

не была здольная.

How was that possible?

Як гэта магчыма?

GS: I think there's a couple of things --

ГШ: Думаю, на гэта ёсць пара прычынаў,

there's a million things, actually --

насамрэч, ёсць процьма прычынаў...

that have allowed SpaceX to be successful.

якія дазволілі SpaceX стаць паспяховай.

The first is that we're kind of standing on the shoulders of giants. Right?

Найперш, мы нібыта стаялі на плячах волатаў. Так?

We got to look at the rocket industry and the developments to date,

Мы паглядзелі на ракетную прамысловасць і сучасныя распрацоўкі,

and we got to pick the best ideas,

і ўзялі найлепшыя ідэі,

leverage them.

развілі іх.

We also didn't have technology that we had to include

А яшчэ не было такой тэхналогіі, якую б мы вымушаныя былі ўжываць

in our vehicle systems.

у нашых сістэмах рухавіка.

So we didn't have to design around legacy components

Такім чынам, мы не былі абавязаныя будаваць нешта з састарэлых элементаў,

that maybe weren't the most reliable or were particularly expensive,

якія б маглі быць не самымі надзейнымі ці быць вельмі дарагімі,

so we really were able to let physics drive the design of these systems.

гэтак мы змаглі дазволіць фізіцы вызначаць пабудову гэтых сістэм.

CA: I mean, there are other programs started from scratch.

КА: Былі і іншыя праграмы, якія пачыналі з чыстага аркуша.

That last phrase you said there, you let physics drive the design,

Той ваш апошні сказ: вы дазволілі фізіцы вызначаць пабудову,

what's an example of that?

прывяздзіце прыклад гэтага?

GS: There's hundreds of examples, actually, of that,

ГШ: Насамрэч, прыкладаў гэтага проста сотні,

but basically, we got to construct the vehicle design

нам давялося канструяваць пабудову рухавіка,

from, really, a clean sheet of paper,

сапраўды, з чыстага аркуша паперы,

and we got to make decisions that we wanted to make.

і мы прымалі рашэнні, якія захацелі прыняць.

The tank architecture -- it's a common dome design.

Архітэктура паліўнага бака мае форму звычайнага купала.

Гэта як дзве піўныя бляшанкі, адна на другой, па сутнасці,

Basically it's like two beer cans stacked together,

one full of liquid oxygen,

адна – поўная вадкім кіслародам,

one full of RP,

іншая – ракетным палівам,

and that basically saved weight.

і гэта істотна зменшыла вагу.

It allowed us to basically take more payload for the same design.

Па сутнасці, гэта дазволіла нам узяць больш карыснага грузу пры той жа пабудове.

One of the other elements of the vehicle that we're flying right now

Яшчэ адзін хітрык у рухавіку, на якім мы зараз лётаем,

is we do use densified liquid oxygen and densified RP,

у тым, што мы выкарыстоўваем сціснутыя кісларод і ракетнае паліва,

so it's ultracold,

яны – звышхалодныя,

and it allows you to pack more propellent into the vehicle.

і гэта ўтрамбоўвае, дазваляе змясціць яшчэ больш паліва ў ракеце-носьбіце.

It is done elsewhere,

Такое робяць паўсюль,

probably not to the degree that we do it,

магчыма, не ў такой ступені, як мы робім,

but it adds a lot of margin to the vehicle,

але гэта значна пашырае магчымасці ракеты-носьбіта,

which obviously adds reliability.

што, відавочна, дадае надзейнасці.

CA: Gwynne, you became President of SpaceX 10 years ago, I think.

КА: Гвэн, вы сталі прэзідэнтам SpaceX 10 год таму, мне здаецца.

What's it been like to work so closely with Elon Musk?

Як гэта было, працаваць так блізка з Іланам Маскам?

GS: So I love working for Elon.

ГШ: Я люблю працаваць на Ілана.

I've been doing it for 16 years this year, actually.

Сёлета будзе ўжо 16 год.

I don't think I'm dumb enough to do something for 16 years

Мне здаецца, я не настолькі дурная, каб цягам 16 год рабіць нешта,

that I don't like doing.

што мне не даспадобы рабіць.

He's funny

Ён пацешны,

and fundamentally without him saying anything

і ў прынцыпе, нават не кажучы анічога,

he drives you to do your best work.

ён стымулюе вас зрабіць сваю працу як найлепей.

He doesn't have to say a word.

Яму не трэба казаць ані слоўца.

You just want to do great work.

Проста табе хочацца працаваць выдатна.

CA: You might be the person best placed to answer this question,

КА: Маё наступнае пытанне лепш адрасаваць асобе з вашай пасадай,

which has puzzled me,

гэта даўно мяне цікавіць,

which is to shed light on this strange unit of time

давайце пральем трохі святла на такую дзіўную адзінку часу,

called "Elon time."

званую "час Ілана".

For example, last year, I asked Elon, you know,

Напрыклад, летась я спытаў Ілана,

when Tesla would auto-drive across America,

калі Тэсла будзе ездзіць беспілотна па Амерыцы,

and he said by last December,

і ён адказаў: "у мінулым снежні",

which is definitely true, if you take Elon time into account.

гэта менавіта так і ёсць, калі прыняць да ведама час Ілана.

So what's the conversion ratio between Elon time and real time?

Дык вось, які каэфіцэнт паміж часам Ілана і сапраўдным часам?

(Laughter)

(Смех)

GS: You put me in a unique position, Chris.

ГШ: Адразу і не ведаю, як адказаць, Крыс.

Thanks for that.

Дзякуй за гэта.

There's no question that Elon is very aggressive on his timelines,

Бясспрэчна, у Ілана вельмі дзікія графікі,

but frankly, that drives us to do things better and faster.

але, па праўдзе, гэта вымушае нас працаваць лепей і хутчэй.

I think all the time and all the money in the world

Я думаю, што ўвесь час і ўсе грошы свету

does not yield the best solution,

не дадуць такога выніку,

and so putting that pressure on the team to move quickly is really important.

таму, прымушаць каманду рухацца хутка – гэта сапраўды вельмі важна.

CA: It feels like you play kind of a key intermediary role here.

КА: Падаецца, вы займаеце ролю самага важнага пасярэдніка.

I mean, he sets these crazy goals that have their impact,

То бок, ён ставіць гэтыя дзікія мэты, што прыносіць плён,

but, in other circumstances, might blow up a team

але пры іншых умовах, можа раздзьмуць каманду

or set impossible expectations.

або выставіць немагчымыя чаканні.

It feels like you've found a way of saying, "Yes, Elon,"

Падаецца, вы зайшлі спосаб сказаць "Так, Ілан", а потым

and then making it happen in a way that is acceptable

выканаць усё прымальным чынам

both to him and to your company, to your employees.

і для яго, і для кампаніі, і вашых супрацоўнікаў.

GS: There is two really important realizations for that.

ГШ: У мяне два сродкі, як зрабіць гэта.

First of all, when Elon says something, you have to pause

Перш за ўсё, калі Ілан кажа нешта, трэба ўзяць паўзу,

and not immediately blurt out, "Well, that's impossible,"

і не выпальваць адразу "Гэта немагчыма",

or, "There's no way we're going to do that. I don't know how."

ці "Мы ніякім чынам не зможам здзейсніць гэта", "Я не ведаю, як".

So you zip it, and you think about it,

Ты зачыняеш рот і мяркуеш пра гэта,

and you find ways to get that done.

і знаходзіш спосабы гэта зрабіць.

And the other thing I realized,

І яшчэ адна рэч, каторую я ўсвядоміла,

and it made my job satisfaction substantially harder.

што зрабіла маю задаволенасць працай значна цяжэйшай.

So I always felt like my job was to take these ideas

Мне здавалася, што мая праца ў тым, каб браць ягоныя ідэі

and kind of turn them into company goals, make them achievable,

і пераўвасабляць іх у мэты кампаніі, рабіць іх дасягальнымі,

and kind of roll the company over from this steep slope, get it comfortable.

і нібыта перакатваць кампанію праз стромкі пагорак, рабіць гэта зручна.

And I noticed every time I felt like we were there,

І кожны раз, калі я адчувала, што ўсё гатова, я заўважала,

we were rolling over, people were getting comfortable,

што мы адольваем гару, людзям становіцца зручна,

Elon would throw something out there,

Ілан падкідае нешта такое,

and all of a sudden, we're not comfortable

што раптам ўсім становіцца нязручна,

and we're climbing that steep slope again.

і мы зноў караскаемся на стромкі пад'ём.

But then once I realized that that's his job,

Але аднойчы я ўсвядоміла, што ў гэтым ягоная праца,

and my job is to get the company close to comfortable

а мая – у тым, каб кампаніі было больш-менш зручна,

so he can push again and put us back on that slope,

то бок, ён насядае зноў і заганяе нас на гэты пагорак,

then I started liking my job a lot more,

тады я стала любіць маю працу яшчэ больш,

instead of always being frustrated.

замест таго, каб заўсёды быць знясіленай.

CA: So if I estimated that the conversation ratio

КА: Я ацаніў той каэфіцыент

for Elon time to your time is about 2x,

паміж часам Ілана і тваім недзе як 2х,

am I a long way out there?

ці далёкі я да праўды?

GS: That's not terrible, and you said it, I didn't.

ГШ: Добра, што ты гэта сказаў, а не я.

(Laughter)

(Смех)

CA: You know, looking ahead,

КА: Ведаеш, калі паглядзець наперад,

one huge initiative

ёсць адна вялікая праграма,

SpaceX is believed to be, rumored to be working on,

якой, быццам бы, займаецца SpaceX,

is a massive network of literally thousands of low earth orbit satellites

паводле якой, агромністая сетка з фактычна тысяч спадарожнікаў на нізкай арбіце,

to provide high-bandwidth, low-cost internet connection

забяспечыць высокахуткасную, танную сувязь з Інтэрнэтам

to every square foot of planet earth.

на ўсёй плошчы планеты Зямля.

Is there anything you can tell us about this?

Ці можаш ты нешта расказаць пра гэта?

GS: We actually don't chat very much about this particular project,

ГШ: Насмрэч, мы не балбочам шмат што датычна ўласна гэтага праэкта,

not because we're hiding anything,

не таму што мы хаваем нешта,

but this is probably one of the most challenging

а таму, што гэта, мабыць, адзін з самых складаных,

if not the most challenging project we've undertaken.

калі не самы складаны, праект, якім мы займаемся.

No one has been successful

Пакуль яшчэ ніхто не даў рады

deploying a huge constellation for internet broadband,

размясціць вялікае сузор'е дзеля шырокаполаснага Інтэрнэту,

or basically for satellite internet,

фактычна, для спадарожнікавага Інтэрнэту,

and I don't think physics is the difficulty here.

і я не думаю, што праблема ўпіраецца ў фізіку.

I think we can come up with the right technology solution,

Я думаю, мы падбярэм правільнае тэхнічнае развязанне,

but we need to make a business out of it,

аднак нам яшчэ трэба пабудаваць бізнэс на гэтым,

and it'll cost the company about 10 billion dollars or more

гэта будзе каштаваць кампаніі недзе з 10 мільярдаў даляраў ці больш,

to deploy this system.

каб разгарнуць падобную сістэму.

And so we're marching steadily along

А мы няўхільна маршыруем далей,

but we're certainly not claiming victory yet.

хаця, вядома, яшчэ не абвяшчаем перамогу.

CA: I mean, the impact of that, obviously, if that happened to the world,

КА: Думаю, калі гэтак станецца,

of connectivity everywhere, would be pretty radical,

што падлучыцца можна будзе дзе заўгодна, то змены будуць вельмі значныя,

and perhaps mainly for good --

і, збольшага добрыя.

I mean, it changes a lot if suddenly everyone can connect cheaply.

Па-мойму, гэта зменіць шмат што, калі кожны зможа падлучыцца танна.

GS: Yeah, there's no question it'll change the world.

ГШ: Так, безумоўна, гэта зменіць свет.

CA: How much of a worry is it,

КА: А ці шмат непакою выклікае,

and how much of a drag on the planning is it,

і ці не марудзіць планаванні,

are concerns just about space junk?

праблемы касмічнага смецця?

People worry a lot about this.

Людзі вельмі хвалюцца аб гэтым.

This would a huge increase in the total number of satellites in orbit.

Наперадзе значнае павышэнне агульнай колькасці спадарожнікаў на арбіце.

Is that a concern?

Ці гэта праблема?

GS: So space debris is a concern, there's no question --

ГШ: Так, касмічнае смецце – гэта праблема, у гэтым няма сумненняў,

not because it's so likely to happen,

не таму, што гэта вельмі імаверна,

but the consequences of it happening are pretty devastating.

а таму, што наступствы гэтага проста катастрафічныя.

You could basically spew a bunch of particles in orbit

Можна выкінуць жменю часцінак,

that could take out that orbit from being useful for decades or longer.

якія не дазволяць выкарыстоўваць арбіту з дзесяцігоддзе ці, нават, даўжэй.

So as a matter of fact,

Такім чынам,

we are required to bring down our second stage after every mission

мы абвязкова мусім апускаць другую ступень пасля кожнай місіі,

so it doesn't end up being a rocket carcass orbiting earth.

каб яна не пераўтварылася ў шкілет ракеты, які абарачаецца вакол Зямлі.

So you really need to be a good steward of that.

Так што гэта сапраўды трэба даглядаць.

CA: So despite the remarkable success there

КА: Атрымліваецца, нягледзячы на значны поспех з ракетай Falcon Heavy,

of that Falcon Heavy rocket,

you're actually not focusing on that as your future development plan.

Вы, насамрэч, не засяроджвайцеся на гэтым у сваіх будучых планах.

You're doubling down to a much bigger rocket

Вы робіце падвойную стаўку на куды большую ракету

called the BFR,

званую BFR,

which stands for ...

што значыць...

GS: It's the Big Falcon Rocket. CA: The Big Falcon Rocket, that's right.

ГШ: Big Falcon Rocket. [вялікая ракета "Сокал"]

КА: Big Falcon Rocket, менавіта так. (Смех)

(Laughter)

Якая бізнэс задума стаіць за гэтым?

What's the business logic of doing this

when you invested all that in that incredible technology,

Калі вы інвеставалі ўсё ў гэтую неверагодную тэхналогію,

and now you're just going to something much bigger. Why?

а цяпер збіраецеся зрабіць нешта яшчэ большае. Чаму?

GS: Actually, we've learned some lessons

ГШ: Насамрэч, мы атрымалі некалькі ўрокаў

over the duration where we've been developing these launch systems.

пакуль распрацоўвалі тыя сістэмы запуску.

What we want to do is not introduce a new product before we've been able

На гэты раз мы не збіраемся паказваць новы прадукт, да таго як мы

to convince the customers that this is the product that they should move to,

пераканаем кліентаў, што гэта тое, на што ім варта перайсці,

so we're working on the Big Falcon Rocket now,

мы працуем зараз над Big Falcon Rocket,

but we're going to continue flying Falcon 9s and Falcon Heavies

але мы збіраемся працягваць палёты на Falcon 9 і Falcon Heavy,

until there is absolute widespread acceptance of BFR.

пакуль усе не прымуць патрэбу ў BFR.

But we are working on it right now,

Мы працуем над ёй ужо зараз,

we're just not going to cancel Falcon 9 and Falcon Heavy

мы не збіраемся проста скасаваць Falcon 9 і Falcon Heavy

and just put in place BFR.

і замяніць іх BFR.

CA: The logic is that BFR is what you need to take humanity to Mars?

КА: Сутнасць такая: BFR - тое, што трэба, каб адправіць чалавека на Марс?

GS: That's correct.

ГШ: Гэта так.

CA: But somehow, you've also found other business ideas for this.

КА: Але ж вам трэба знайсці і іншыя бізнэс-ідэі для гэтага.

GS: Yes. BFR can take the satellites that we're currently taking to orbit

ГШ: Так. BFR можа дастаўляць спадарожнікі, якія мы ўжо зараз дастаўляем на арбіту,

to many orbits.

на многія арбіты.

It allows for even a new class of satellites to be delivered to orbit.

Гэта дазволіць дастаўляць на арбіту цэлы новы клас спадарожнікаў.

Basically, the width, the diameter of the fairing is eight meters,

Шырыня, дыяметр абцякальніка – восем метраў,

so you can think about what giant telescopes

вы можаце ўявіць, які вялізарны тэлескоп

you can put in that fairing, in that cargo bay,

можна ўпакаваць ў гэты абцякальнік, у ягоны грузавы адсек,

and see really incredible things

і ўбачыць проста неверагодныя рэчы

and discover incredible things in space.

і выявіць неверагодныя рэчы ў космасе.

But then there are some residual capabilities

Але ёсць яшчэ і некаторыя рэштавыя магчымасці, дзякуючы BFR.

that we have out of BFR as well.

CA: A residual capability? GS: It's a residual capability.

КА: Рэштавая магчымасць? ГШ: Так, рэштавая магчымасць.

CA: Is that what you call this? Talk about what the heck this is.

КА: Вы гэта так называеце? Распавядзіце больш, што гэта за чорт.

Oh wait a sec --

А, пачакайце хвілінку --

GS: That's Falcon Heavy.

ГШ: Гэта Falcon Heavy.

That's worth pointing out, by the way.

На гэта варта звярнуць увагу, дарэчы.

What a beautiful rocket,

Якая прыгожая ракета,

and that hangar could just fit the Statue of Liberty in it,

ейны ангар мог бы змясціць Статую Свабоды,

so you get a sense of size of that Falcon Heavy Rocket.

так, вы ўяўляеце трохі, які памер мае Falcon Heavy.

CA: And the fact that there are 27 engines there.

КА: І той факт, што ў яе 27 рухавікоў.

That's part of the design principle

Гэта частка прынцыпу пабудовы,

that you, rather than just inventing ever bigger rockets,

замест таго, каб вынаходзіць яшчэ большыя ракеты,

you team them up.

вы яднаеце іх разам.

GS: It's exactly this residual capability.

ГШ: У гэтым і ёсць рэштавая магчымасць.

We developed the Merlin engine for the Falcon 1 launch vehicle.

Мы распрацавалі рухавік Merlin для ракеты-носбіта Falcon 1.

We could have tossed that engine

Мы маглі выкінуць гэты рухавік

and built an entirely new engine for the Falcon 9.

і збудаваць абсалютна новы рухавік для Falcon 9.

It would have been called something different,

Тады б гэта называлася неяк па-іншаму,

бо Falcon 9 – гэта 9 рухавікоў Merelin,

because Falcon 9 is nine Merlin engines,

але замест таго, каб выдаткаваць мільярд даляраў на новенечкі рухавік,

but instead of spending a billion dollars on a brand new engine,

we put nine of them together on the back end of Falcon 9.

мы проста злучылі дзевяць такіх на спіне ў Falcon 9.

Residual capability: glue three Falcon 9s together

Рэштавая магчымасць: склей разам тры Falcon 9 разам

and you have the largest operational rocket flying.

і атрымай найбольшую дзейсную ракету.

And so it was expensive to do,

І хоць атрымалася дорага,

but it was a much more efficient path than starting from scratch.

гэта быў куды больш эфектыўны шлях, чым пачаць усё па-новаму.

CA: And the BFR is the equivalent of how much bigger than that,

КА: А наколькі большым будзе BFR?

in terms of its power?

Па магутнасці?

GS: BFR is about, I believe, two and half times the size of this.

ГШ: Падаецца, BFR будзе недзе ў два з паловай разы большы.

CA: Right, and so that allows you --

КА: Так, і гэта дазволіць вам –

I mean, I still don't really believe this video that we're about to play here.

я ўсё яшчэ не да канца веру ў тое відэа, якое мы неўзабаве запусцім.

What on earth is this?

Што гэта яшчэ такое? [літаральна: што гэта на Зямлі]

GS: So it currently is on earth,

ГШ: У гэты момант яно на Зямлі,

but this is basically space travel for earthlings.

але па сутнасці гэта касмічныя падарожжы для зямлянаў.

I can't wait for this residual capability.

Не магу дачакацца гэтай рэштавай магчымасці.

Basically, what we're going to do is we're going to fly BFR like an aircraft

Па сутнасці мы што збіраемся зрабіць: запускаць BRF як самалёт

and do point-to-point travel on earth,

і выконваць падарожжы з пункта ў пункт на Зямлі,

so you can take off from New York City or Vancouver

так што вы зможаце выляцець з Нью-Ёрка або Ванкувера

and fly halfway across the globe.

і праляцець палову зямной кулі.

You'll be on the BFR for roughly half an hour or 40 minutes,

На борце BFR вы прабудзеце недзе з 30-40 хвілін,

and the longest part -- yeah, it's so awesome.

і самая доўгая частка – так, гэта так цудоўна.

(Applause)

(Апладысменты)

The longest part of that flight is actually the boat out and back.

Самая доўгая частка ўсяго палёту гэта, уласна, пасадка і высадка.

(Laughter)

(Смех)

CA: I mean. Gwynne, come on, this is awesome, but it's crazy, right?

КА: Так, Гвэн, слухай, гэта ўсё цудоўна, але і шалёна, не?

This is never going to actually happen.

Гэта ж ніколі не адбудзецца.

GS: Oh no, it's definitely going to happen.

ГШ: Вой не, гэта абавязкова адбудзецца.

This is definitely going to happen.

Гэта абавязкова абдудзецца.

CA: How?

КА: Якім чынам?

(Applause)

(Апладысменты)

So first of all, countries are going to accept this incoming missile --

Перш за ўсё, краіны мусяць прыняць гэты лятучы снарад...

(Laughter)

(Смех)

GS: Chris, so can you imagine us trying to convince a federal range,

ГШ: Крыс, значыць ты ўяўляеш, як мы спрабуем пераканаць федэральнае кола,

Air Force bases to take the incomers?

Базы Паветраных Сілаў прыняць ракеты?

Because we're doing it now, regularly, right?

Бо мы ўжо цяпер гэта робім пастаянна, так?

We're bringing the first stages back,

Мы вяртаем назад першыя ступені,

and we're landing them on federal property on an Air Force base.

мы прызямляем іх на федэральную маёмасць на базе Паветраных Сілаў.

So I think doing it, I don't know,

Я думаю мы зможам, не ведаю дакладна,

10 kilometers out from a city, maybe it's only five kilometers out from a city.

10 кіламетраў ад горада, можа ўсяго 5.

CA: So how many passengers can possibly afford the fortune

КА: А якую колькасць пасажыраў зможа ахапіць шчасце касмічных палётаў?

of flying by space?

GS: So the first BFR is going to have roughly a hundred passengers.

ГШ: Першая BFR будзе мець недзе з сотню пасажыраў.

And let's talk a little bit about the business.

І давайце трошкі пагаворым пра бізнэс.

Everyone thinks rockets are really expensive,

Усе думаюць, што ракеты – гэта вельмі дорага,

and to a large degree they are,

і ў вялікай ступені, гэта так,

and how could we possibly compete with airline tickets here?

дык якім чынам мы зможам спаборнічаць з білетамі на самалёты?

But if you think about it, if I can do this trip

Але калі падумаць: такую паездку можна здзейсніць

in half an hour to an hour,

за паўгадзіны-гадзіну,

I can do dozens of these a day, right?

Можна зрабіць тузіны іх за дзень, так?

And yet, a long-haul aircraft can only make one of those flights a day.

Калі ўзяць дальнюю авіацыю, то яна зможа здзейсніць толькі адзін такі палёт.

So even if my rocket was slightly more expensive

Такім чынам, калі мая ракета трошкі даражэйшая,

and the fuel is a little bit more expensive,

і паліва трошкі даражэйшае,

I can run 10x at least what they're running in a day,

Я магу запусцкаць сама у 10 разоў больш рэйсаў за дзень,

and really make the revenue that I need to out of that system.

і атрымаць прыбытак, каторы хачу, ад гэтай сістэмы.

CA: So you really believe this is going to be deployed at some point

КА: То бок, вы сапраўды верыце, што гэта некалі адбудзецца

in our amazing future. When?

ў нашай чароўнай будучыні. Калі?

GS: Within a decade, for sure.

ГШ: Цягам дзесяцігоддзя, дакладна.

CA: And this is Gwynne time or Elon time?

КА: Гэта ў часе Гвэн ці ў часе Ілана?

ГШ: У часе Гвэн. Я перакананая, Ілан захоча, каб мы рухаліся хутчэй.

GS: That's Gwynne time. I'm sure Elon will want us to go faster.

(Laughter)

(Смех)

CA: OK, that's certainly amazing.

КА: Ну добра, насамрэч, гэта ашаламляльна.

(Laughter)

(Смех)

GS: I'm personally invested in this one, because I travel a lot

ГШ: Я асабіста ўклалася ў гэта, бо я шмат вандрую

and I do not love to travel,

і я не люблю вандраваць,

and I would love to get to see my customers in Riyadh,

і я бы хацела трапіць на сустрэчу з заказчыкамі ў Эр-Рыядзе,

leave in the morning and be back in time to make dinner.

выехаўшы ранкам і быць дома ўжо да абеду.

CA: So we're going to test this out.

КА: Вы збіраецеся пратэставаць гэта?

So within 10 years, an economy price ticket,

Значыць, праз 10 год, білет коштам эканом-класа,

or, like, a couple thousand dollars per person to fly New York to Shanghai.

недзе з пару тысячаў даляраў з асобы, каб даляцець з Нью-Ёрка да Шанхая.

GS: Yeah, I think it'll be between economy and business,

ГШ: Так, я думаю, будзе нешта паміж эканом і бізнэс-класам,

but you do it in an hour.

але вы даберацеся за гадзіну.

CA: Yeah, well, OK, that is definitely something.

КА: Так, добра, гэта сапраўды нешта.

(Laughter)

(Смех)

And meanwhile, the other use of BFR is being developed

І між тым, распрацоўваюцца іншыя спосабы выкарыстання BFR,

to go a little bit further than Shanghai.

каб дабрацца трошкі далей за Шанхай.

Talk about this.

Распавядзіце пра гэта.

You guys have actually developed quite a detailed, sort of, picture

Вы намалявалі досыць дэталёвую карціну

of how humans might fly to Mars,

палётаў чалавека на Марс,

and what that would look like.

і як гэта будзе выглядаць.

GS: Yeah. So we've got a video, this is a cropped video

ГШ: Так. У нас ёсць відэа,

гэта абрэзаная версія таго, што мы паказвалі раней

from others we've shown, and then there's a couple of new bits to it.

і трошкі новых кадраў.

But basically, you're going to lift off from a pad,

Мы падымаемся са стартавай пляцоўкі,

you've got a booster as well as the BFS, the Big Falcon Spaceship.

бярэм з сабой паскаральнік і BFS,

Big Falcon Spaceship. [Вялікі касмічны карабель "Сокал"]

It's going to take off.

Адпраўляемся.

The booster is going to drop the spaceship off in orbit,

Паскаральнік пакідае карабель на арбіце,

low earth orbit,

ніжняй зямной арбіце,

and then return just like we're returning boosters right now.

і вяртаецца, так жа сама, як мы вяртаем паскаральнікі цяпер.

So it sounds incredible, but we're working on the pieces,

Гэта гучыць неверагодна, але мы працуем над дэталямі,

and you can see us achieve these pieces.

і вы ўбачыце, мы іх дапрацуем.

Паскаральнік вяртаецца.

So booster comes back.

The new thing here

Навінка ў тым,

is that we're going to actually land on the pad that we launched from.

што мы збіраемся здзейсніць пасадку на пляцоўку, з якой стартавалі.

Currently, we land on a separate pad, or we land out on a boat.

Цяпер мы саджаем на асобную пляцоўку, ці на плывучую платформу.

Fast, quick connect.

Хуткае, скорае спалучэнне.

You take a cargo ship full of fuel,

Бераце грузавы карабель, поўны паліва,

or a fuel depot,

ці "палівасховішча"

put it on that booster, get that in orbit,

ставіце на паскаральнік, адпраўляеце на арбіту,

do a docking maneuver, refuel the spaceship,

выконвайце стыкоўку, дазапраўляеце касмічны карабель,

and head on to your destination,

і выпраўляйцеся ў свой кірунак,

and this one is Mars.

у гэтым выпадку – да Марса.

CA: So, like, a hundred people go to Mars at one time,

КА: Значыць, каля сотні людзей адпраўляецца на Марс адначасова,

taking, what, six months? Two months?

дзесці за колькі шэсць месяцаў? Два месяцы?

GS: It ends up depending on how big the rocket is.

ГШ: Гэта залежыць ад таго, наколькі вялікая ракета ў нас.

I think this first version, and we'll continue to make

Думаю, што ў першай версіі мы працягнем рабіць

even bigger BFRs,

яшчэ большыя BFR.

I think it's a three-month trip.

Думаю, дзесці трохмесяцовая паездка.

Right now, the average is six to eight,

На сёння дзесьці 6-8 месяцаў у сярэднім.

but we're going to try to do it faster.

але мы пастараемся зрабіць хутчэй.

CA: When do you believe SpaceX will land the first human on Mars?

КА: Калі па-вашаму SpaceX высадзіць першага чалавека на Марс?

GS: It's a very similar time frame from the point-to-point.

ГШ: Гэта амаль той жа адрэзак часу, што для палётаў з пункта ў пункт.

It's the same capability.

Патрэбы тыя ж самыя.

It will be within a decade -- not this decade.

Гэта адбудзецца цягам дзесяцігоддзя – не ў гэтым дзесяцігоддзі.

CA: In real time, again, within a decade.

КА: У сапраўдным часе, зноў жа, цягам дзесяцігоддзя.

Well, that would also be amazing.

Ну, гэта будзе неверагодна.

(Laughter)

(Смех)

Why, though? Seriously, why?

Навошта? Сур'ёзна, навошта?

I mean, you've got a company where this is the official stated mission.

У вашай кампаніі гэта афіцыйна агучаная місія.

Has everyone actually bought into that mission,

Ці хтосьці купіўся на гэтую місію,

given that, I mean, there's a lot of people around

думаю, навокал процьма людзей,

who think, come on, you've got so much talent,

якія думаюць: "ды ў вас жа столькі таленту,

so much technology capability.

столькі тэхналагічных магчымасцей.

There are so many things on earth that need urgent attention.

Столькім праблемам на Зямлі трэба вашая пільная ўвага.

Why would you have this escape trip off to another planet?

Навошта вам гэтыя ўцёкі на іншую планету?"

(Applause)

(Апладысменты)

GS: So I am glad you asked that,

ГШ: Я цешуся, што ты спытаў мяне,

but I think we need to expand our minds a little bit.

але я думаю, што нам трэба трохі пашырыць розум.

There are plenty of things to do on earth,

На Зямлі шмат чым можна заняцца,

but there are lots of companies working on that.

але ж ёсць шмат кампаній, што над гэтым працуюць.

I think we're working on one of the most important things we possibly can,

Я думаю, што мы працуем над адной з самых важных з усіх магчымых задач:

and that's to find another place for humans to live and survive and thrive.

знайсці людзям яшчэ адно месца для выжывання, жыцця і дабрабыту.

If something happened on earth,

Калі нешта здарыцца на Зямлі,

you need humans living somewhere else.

трэба, каб людзі жылі яшчэ дзесьці.

(Applause)

(Апладысменты)

It's the fundamental risk reduction for the human species.

Гэта грунтоўнае змяншэнне рызыкі для чалавечага віду.

And this does not subvert

Гэта не адмаўляе памкненне

making our planet here better and doing a better job taking care of it,

зрабіць нашу планету лепшай і старацца больш даглядаць яе,

but I think you need multiple paths to survival,

я думаю, нам патрэбныя розныя шляхі да выжывання.

and this is one of them.

і гэта адзін з іх.

And let's not talk about the downer piece,

І давайце спынім гаворку пра нудныя рэчы,

like, you go to Mars to make sure all earthlings don't die.

кшталту, "мы ляцім на Марс пераканацца, што зямляне не загінуць".

That's terrible, actually, that's a terrible reason to go do it.

Гэта жахліва, насамрэч, гэта жахлівая нагода.

Fundamentally, it's another place to explore,

Першапачаткова, гэта яшчэ адно месца для вывучэння,

and that's what makes humans different from animals,

і гэта тое, што робіць нас чалавекам адрозным ад жывёлы,

it's our sense of exploration and sense of wonderment

гэта наша здольнасць вывучаць, здольнасць здзіўляцца

and learning something new.

і вывучаць нешта новае.

And then I also have to say,

І яшчэ я мушу сказаць,

this is the first step in us moving to other solar systems

гэта наш першы крок да палёту да іншых сонечных сістэм

and potentially other galaxies,

і магчыма, да іншых галактык,

and I think this is the only time I ever out-vision Elon,

і я думаю, гэта адзіны раз, калі я бачу далей за Ілана,

because I want to meet other people in other solar systems.

бо я хачу сустрэць іншых людзей у іншых сонечных сістэмах.

Mars is fine, but it is a fixer-upper planet.

Марс – добра, але гэта планета, якую трэба дабудоўваць.

There's work to do there to make it habitable.

Трэба яшчэ папрацаваць, каб яна стала прыдатнай для жыцця.

(Laughter)

I want to find people, or whatever they call themselves,

(Смех)

Я хачу знайсці людзей, ці як там яны сябе называюць,

in another solar system.

у іншых сонечных сістэмах.

CA: That is a big vision.

КА: Гэта далёкае бачанне.

Gwynne Shotwell, thank you.

Гвэн Шатвэл, дзякуй.

You have one of the most amazing jobs on the planet.

У вас адна з самых захапляльных прац на планеце.

GS: Thank you very much. Thanks, Chris.

ГШ: Вялікі дзякуй. Дзякуй, Крыс.