How the heart actually pumps blood - Edmond Hui

Tim thực sự bơm máu như thế nào - Edmond Hui

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Nhu PHAM

For most of history,

Một quãng thời gian dài trong lịch sử,

humans had no idea what purpose the heart served.

con người không biết chức năng của tim là gì.

In fact, the organ so confused Leonardo da Vinci,

Thực tế, cơ quan này đã làm khó Leonardo da Vinci,

that he gave up studying it.

đến nỗi ông phải dừng việc tìm hiểu nó.

Although everyone could feel their own heart beating,

Mặc dù ai cũng có thể cảm nhận tim đập,

it wasn't always clear what each thump was achieving.

nhưng không phải nhịp đập nào cũng rõ ràng.

Now we know that the heart pumps blood.

Ta biết rằng tim bơm máu

nhưng không phải lúc nào cũng thấy được điều đó ,

But that fact wasn't always obvious,

because if a heart was exposed or taken out,

vì nếu tim bị lộ hay lấy khỏi cơ thể,

the body would perish quickly.

cơ thể sẽ suy yếu rất nhanh.

It's also impossible to see through the blood vessels,

Ta cũng không thể nhìn qua các mạch máu

and even if that were possible,

thậm chí nếu có thể,

the blood itself is opaque,

máu cũng không đủ trong

making it difficult to see the heart valves working.

để nhìn các van tim hoạt động.

Even in the 21st century,

Thậm chí, đến tận thế kỉ 21,

only a few people in surgery teams

chỉ một ít bác sĩ phẫu thuật

have actually seen a working heart.

mới thực sự nhìn thấy tim hoạt động.

Internet searches for heart function,

Tìm trên Internet về chức năng của tim

point to crude models, diagrams

chỉ cho ra những mô hình, giản đồ thô hoặc hoạt hình

or animations that don't really show how it works.

mà không thực sự chỉ ra cách tim hoạt động.

It's as if there has been a centuries old conspiracy

Như thể có một sự thống nhất suốt hàng thế kỉ

amongst teachers and students

giữa giáo viên và học sinh

to accept that heart function cannot be demonstrated.

rằng chức năng của tim thì không thể mô phỏng lại.

Meaning that the next best thing

Nghĩa là điều tốt nhất tiếp theo

is simply to cut it open and label the parts.

đơn giản là mổ phanh nó và ghi tên các bộ phận.

That way students might not fully grasp the way it works,

Theo đó, tuy học sinh khó nắm hết cách tim hoạt động,

but can superficially understand it,

nhưng lại có thể hiểu đại khái,

learning such concepts as

những khái niệm như là

the heart is a four-chambered organ,

tim là một cơ quan 4 ngăn,

or potentially misleading statements like,

hoặc các phát biểu gây hiểu lầm như là

mammals have a dual-circulation:

động vật có vú có 2 vòng tuần hoàn:

one with blood going to the lungs and back,

1 vòng đưa máu tới phổi và quay trở lại,

and another to the body and back.

vòng kia đi khắp cơ thể rồi quay trở lại.

In reality, mammals have a figure-eight circulation.

Thực tế, động vật có vú có vòng tuần hoàn hình số 8.

Blood goes from one heart pump to the lungs,

Máu đi từ một ngăn tim tới phổi,

back to the second heart pump, which sends it to the body,

quay về ngăn thứ 2, dẫn máu đi khắp cơ thể,

and then back to the first pump.

và rồi quay lại ngăn thứ nhất.

That's an important difference

Đây là một khác biệt quan trọng

because it marks two completely different morphologies.

vì nó nhấn mạnh 2 khác biệt về hình thái học.

This confusion makes many students

Sự dễ nhầm lẫn này

wary of the heart in biology lessons,

khiến nhiều học sinh sợ học về tim trong sinh học,

thinking it signals an intimidating subject

với suy nghĩ rằng nó là một môn đáng sợ

full of complicated names and diagrams.

toàn những cái tên và biểu đồ phức tạp.

Only those who end up studying medicine

Chỉ những ai sau này theo ngành y

compeltely understand how it all actually works.

mới thực sự hiểu cách thức hoạt động của nó.

That's when its functions become apparent

Đó là khi chức năng của tim trở nên minh bạch

as medics get to observe the motion of the heart's valves.

khi y sĩ phải quan sát hoạt động của van tim.

So, let's imagine you're a medic for a day.

Vì vậy, hãy tưởng tượng ngày nào đó bạn trở thành nhân viên y tế.

What you'll need to get started is a whole fresh heart,

Điều bạn cần khi bắt đầu là một quả tim tươi

like one from a sheep or pig.

như của cừu hay lợn.

Immerse this heart in water

Ngâm nó trong nước

and you'll see that it doesn't pump when squeezed by hand.

và bạn sẽ thấy nó không bơm khi bị ép bằng tay.

That's because water doesn't enter the heart cleanly enough

Bởi vì nước đi vào tim không đủ sạch

for the pumping mechanism to work.

để cơ chế bơm máu hoạt động.

We can solve this problem in an extraordinarly simple way.

Ta có thể giải quyết vấn đề này bằng một cách cực kì đơn giản.

Simply identify the two atria and cut them off,

Chỉ cần tìm ra hai tâm nhĩ rồi cắt chúng đi,

trimming them down to the tops of the ventricles.

tỉa chúng xuống tới đầu tâm thất.

This makes the heart look less complicated

Điều này giúp tim trông đỡ phức tạp

because the atria have several incoming veins attached.

vì tâm nhĩ có vài tĩnh mạch gắn vào.

So without them there, the only vessels remaining

Nên khi không có chúng,

mạch máu chỉ còn lại 2 động mạch tim:

are the two major heart arteries:

the aorta and pulmonary artery,

động mạch chủ và động mạch phổi,

which rise like white columns from between the ventricles.

trông như những cây cột sừng sững giữa tâm thất.

It looks -- and really is -- very simple.

Nó trông-- thực sự là-- rất đơn giản.

If you run water into the right ventricle from a tap

Nếu bạn cho nước từ vòi chạy vào tâm thất phải

(the left also works, but less spectacularly),

(tâm thất trái cũng hoạt động, nhưng không rõ bằng)

you'll see that the ventricular valve

bạn sẽ thấy van tâm thất

tries to close against the incoming stream.

cố gắng đóng để ngăn dòng chảy.

And then ventricle inflates with water.

Khi tâm thất đầy nước.

Squeeze the ventricle and a stream of water

Ép tâm thất

squirts out of the pulmonary artery.

và 1 dòng nước bắn ra khỏi động mạch phổi.

The ventricular valves, called the tricuspid in the right ventricle

Van tâm thất, được gọi là van 3 lá ở tâm thất phải

and the mitral in the left,

và van 2 lá ở bên trái,

can be seen through the clear water

có thể thấy được qua nước trong

opening and closing like parachutes

mở và đóng như những cái ô

as the ventricle is rhythmically squeezed.

khi van được ép một cách nhịp nhàng.

This flow of water mimics the flow of blood in life.

Dòng nước này tượng trưng cho dòng máu trong cơ thể.

Những cái van hoạt động rất hiệu quả.

The valves are completely efficient.

You'll notice they don't leak at all when the ventricles are squeezed.

Bạn sẽ thấy rằng chúng không hề rò rỉ khi tâm thất bị ép.

Over time, they also close against each other

Qua thời gian, chúng đóng mở với rất ít hao mòn,

with very little wear and tear,

which explains how this mechanism continues to work seamlessly

điều đó giải thích tại sao cơ chế này có thể hoạt động liền mạch

for more than 2 billion beats a heart gives in its lifetime.

tới hơn 2 tỉ nhịp đập trong suốt đời người.

Now, anyone studying the heart can hold one in their hands,

Bây giờ những ai học về tim có thể cầm 1 quả tim trên tay

make it pump for real

làm nó đập thực sự

and watch the action unfold.

và xem những hoạt động chưa được hé mở.

So place your hand above your own

Hãy đưa tay lên tim của bạn

and feel its rhymic beat.

và cảm nhận nhịp đập.

Understanding how this dependable inner pump works

Việc hiểu được cách hoạt động của những chiếc bơm này

gives new resonance to the feeling you get

sẽ cộng hưởng cho cảm giác khi bạn chạy đua,

when you run a race,

uống quá nhiều caffein hay bắt gặp ánh mắt của người bạn yêu.

drink too much caffeine

or catch the eye of the one you love.