How the heart actually pumps blood - Edmond Hui

Jak właściwie serce pompuje krew - Edmond Hui

Tłumaczenie: Weronika Pietrzak Korekta: Rysia Wand

For most of history,

Bardzo długo

humans had no idea what purpose the heart served.

ludzie nie mieli pojęcia, do czego służy serce.

In fact, the organ so confused Leonardo da Vinci,

Ten organ do tego stopnia zdezorientował Leonarda da Vinci,

that he gave up studying it.

że porzucił badania nad nim.

Although everyone could feel their own heart beating,

Choć każdy może poczuć bicie swojego serca,

it wasn't always clear what each thump was achieving.

jego cel nie zawsze był jasne.

Now we know that the heart pumps blood.

Teraz wiemy, że serce pompuje krew.

But that fact wasn't always obvious,

Ale to nie zawsze było takie oczywiste,

because if a heart was exposed or taken out,

bo kiedy serce było odsłonięte czy wyjęte,

the body would perish quickly.

ciało szybko umierało.

It's also impossible to see through the blood vessels,

Nie można też patrzeć przez żyły,

and even if that were possible,

ale nawet gdyby było to możliwe,

the blood itself is opaque,

krew jest nieprzejrzysta,

making it difficult to see the heart valves working.

przez co trudno dostrzec pracę zastawek.

Even in the 21st century,

Nawet w XXI wieku

only a few people in surgery teams

bardzo niewielu chirurgów

have actually seen a working heart.

widziało pracujące serce na żywo.

Wyszukiwarki internetowe w sprawie serca

Internet searches for heart function,

point to crude models, diagrams

odsyłają do prymitywnych modeli, diagramów

or animations that don't really show how it works.

albo animacji, które nie pokazują, jak naprawdę działa serce.

It's as if there has been a centuries old conspiracy

To tak, jakby odwieczna konspiracja

amongst teachers and students

między nauczycielami i studentami wymuszała akceptację,

to accept that heart function cannot be demonstrated.

że funkcjonowania serca nie da się zademonstrować.

Meaning that the next best thing

Można tylko rozciąć serce

is simply to cut it open and label the parts.

i oznakować jego części.

That way students might not fully grasp the way it works,

Studenci nie załapią do końca jak pracuje,

but can superficially understand it,

ale powierzchownie mogą się dowiedzieć,

learning such concepts as

the heart is a four-chambered organ,

że serce jest organem czterokomorowym,

or potentially misleading statements like,

albo przyjmą potencjalnie mylące tezy,

mammals have a dual-circulation:

jak na przykład, że ssaki mają dwa obiegi krwionośne,

one with blood going to the lungs and back,

jeden biegnący do płuc i z powrotem,

drugi do ciała i z powrotem.

and another to the body and back.

In reality, mammals have a figure-eight circulation.

W rzeczywistości układ krwionośny ssaków jest jak leniwa ósemka.

Blood goes from one heart pump to the lungs,

Krew przepływa z prawej części serca do płuc,

back to the second heart pump, which sends it to the body,

wraca do lewej części serca, która wysyła ją dalej, do ciała,

and then back to the first pump.

a stamtąd krew wraca do prawej części serca.

That's an important difference

To ważna różnica,

because it marks two completely different morphologies.

bo to oznacza dwie zupełnie różne morfologie.

This confusion makes many students

To zamieszanie sprawia, że wielu uczniów

wary of the heart in biology lessons,

dość oględnie traktuje serce podczas lekcji biologii,

thinking it signals an intimidating subject

myśląc, że to zwiastuje coś strasznie trudnego,

full of complicated names and diagrams.

na pewno z mnóstwem skomplikowanych nazw i diagramów.

Only those who end up studying medicine

Tylko studenci medycyny

compeltely understand how it all actually works.

rozumieją do końca, jak to wszystko działa.

That's when its functions become apparent

Funkcje serca stają się oczywiste wtedy,

as medics get to observe the motion of the heart's valves.

gdy medycy muszą obserwować ruchy zastawek.

So, let's imagine you're a medic for a day.

Wyobraźmy sobie, że na dziś jesteś studentem medycyny.

What you'll need to get started is a whole fresh heart,

Na początek będziesz potrzebować całego, świeżego serca,

like one from a sheep or pig.

na przykład od owcy albo świni.

Immerse this heart in water

Zanurz to serce w wodzie,

and you'll see that it doesn't pump when squeezed by hand.

a zauważysz, że ściskane dłonią wcale nie pompuje.

That's because water doesn't enter the heart cleanly enough

Dzieje się tak, bo woda nie wpływa do serca na tyle czysto,

for the pumping mechanism to work.

żeby mechanizm pompujący mógł zacząć pracować.

We can solve this problem in an extraordinarly simple way.

Możemy rozwiązać ten problem w nadzwyczaj prosty sposób.

Simply identify the two atria and cut them off,

Znajdź dwa przedsionki i odetnij je,

trimming them down to the tops of the ventricles.

zmniejszając je aż do szczytu komory.

This makes the heart look less complicated

To sprawia, że serce wygląda prościej,

because the atria have several incoming veins attached.

bo do przedsionków są przytwierdzone żyły.

So without them there, the only vessels remaining

Bez nich jedyne pozostałe naczynia krwionośne,

are the two major heart arteries:

to dwie najważniejsze tętnice:

the aorta and pulmonary artery,

aorta i tętnica płucna,

which rise like white columns from between the ventricles.

które wystają jak kolumny spomiędzy komór.

It looks -- and really is -- very simple.

To wygląda, i jest, naprawdę proste.

If you run water into the right ventricle from a tap

Jeżeli do prawej komory nalejesz wody z kranu,

(the left also works, but less spectacularly),

(lewa też zadziała, ale mniej spektakularnie)

you'll see that the ventricular valve

zobaczysz, że zastawka komory

tries to close against the incoming stream.

próbuje się zamknąć, żeby nie wpuścić strumienia wody.

And then ventricle inflates with water.

A kiedy komora napełni się wodą

Squeeze the ventricle and a stream of water

ściśnij ją, a strumień wody

squirts out of the pulmonary artery.

wytryśnie z tętnicy płucnej.

The ventricular valves, called the tricuspid in the right ventricle

Zastawki komór zwane w prawej komorze trójdzielną,

and the mitral in the left,

a w lewej mitralną,

can be seen through the clear water

są widoczne w czystej wodzie,

opening and closing like parachutes

otwierające się i zamykające jak spadochron,

as the ventricle is rhythmically squeezed.

kiedy komora jest rytmicznie ściskana.

This flow of water mimics the flow of blood in life.

Ten przepływ wody imituje prawdziwy przepływ krwi.

The valves are completely efficient.

Zastawki są bardzo efektywne.

You'll notice they don't leak at all when the ventricles are squeezed.

Zauważ, że w ogóle nie przeciekają, kiedy ściska się komorę.

Over time, they also close against each other

Z czasem zaczynają też zamykać się na zmianę,

with very little wear and tear,

nie zużywając się ani nie niszcząc,

which explains how this mechanism continues to work seamlessly

co tłumaczy, jak serce działa bez przerwy

przez ponad 2 miliardy uderzeń w ciągu twojego życia.

for more than 2 billion beats a heart gives in its lifetime.

Teraz każdy adept serca może potrzymać je w ręku,

Now, anyone studying the heart can hold one in their hands,

sprawić, że zacznie pompować

make it pump for real

and watch the action unfold.

i śledzić rozwój akcji.

So place your hand above your own

Połóż dłoń na sercu

and feel its rhymic beat.

i spróbuj wyczuć jego rytmiczne uderzenia.

Understanding how this dependable inner pump works

Zrozumienie działania tej niezawodnej pompy,

gives new resonance to the feeling you get

nadaje nowy wydźwięk uczuciu,

when you run a race,

którego doświadczasz podczas wyścigu,

gdy wypijesz za dużo kofeiny

drink too much caffeine

or catch the eye of the one you love.

albo zobaczysz swoją miłość.