Why is being scared so fun? - Margee Kerr

Translator: Tan Hoang Reviewer: Mỹ Bùi

Somewhere right now, people are lining up to scare themselves,

Ngay lúc này, ở 1 nơi nào đó, người ta đang xếp hàng để đi tìm sợ hãi

maybe with a thrill ride or horror movie.

có lẽ để lên chuyến tàu lượn siêu tốc, hay đi xem phim kinh dị.

In fact, in October of 2015 alone,

Thực tế là chỉ riêng tháng 10 năm 2015,

about 28 million people visited a haunted house in the U.S.

khoảng 28 triệu người đi thăm nhà ma ở Mỹ.

But many consider this behavior perplexing,

Nhưng nhiều người cho rằng hành vi này thật khó hiểu,

asking the question,

họ đặt ra câu hỏi,

"What could possibly be fun about being scared?"

"Sợ hãi thì có gì vui chứ?"

Fear has a bad rap, but it's not all bad.

Sợ hãi mang tiếng xấu, nhưng nó không hoàn toàn xấu.

For starters, fear can actually feel pretty good.

Trước hết, sợ hãi có thể lại là 1 cảm giác rất hay.

When a threat triggers our fight or flight response,

Khi gặp 1 mối đe dọa kích hoạt phản ứng bỏ chạy hoặc nghênh chiến của ta

our bodies prepare for danger

cơ thể chuẩn bị để đối mặt với mối nguy hiểm

by releasing chemicals that change how our brains and bodies function.

bằng cách giải phóng các hóa chất làm thay đổi hoạt động của não và cơ thể.

This automatic response jumpstarts systems that can aid in survival.

Phản ứng tự động này khởi động các hệ thống hỗ trợ sinh tồn.

They do this by making sure we have enough energy

Chúng làm vậy để đảm bảo ta có đủ năng lượng

and are protected from feeling pain,

và ta được bảo vệ để tránh cảm giác đau đớn

while shutting down nonessential systems, like critical thought.

cùng lúc tắt các hệ thống không cần thiết như tư duy phản biện.

Feeling pain-free and energized,

Cảm giác không đau đớn và được tiếp sức,

while not getting caught up in worrisome thoughts that normally occupy our brains,

đồng thời không vướng vào những suy nghĩ lo âu thông thường,

that all sounds great,

tất cả nghe thật tuyệt,

and it can be because this response is similar, though not exactly the same

1 nguyên nhân khả dĩ là vì phản ứng này khá tương tự

to what we experience in positive, high-arousal states,

với cảm giác ta trải qua ở các trạng thái tích cực, kích động cao,

like excitement, happiness, and even during sex.

như phấn khích, hạnh phúc, và thậm chí khi đang quan hệ.

The difference lays in the context.

Khác biệt chỉ nằm ở bối cảnh.

If we're in real danger, we're focused on survival, not fun.

Nếu ta thật sự gặp nguy hiểm, ta tập trung vào vấn đề sinh tồn, không phải là vui vẻ.

But when we trigger this high arousal response in a safe place,

Nhưng khi ta kích hoạt phản ứng kích động cao này ở một nơi an toàn,

we can switch over to enjoying the natural high of being scared.

ta có thể chuyển sang tận hưởng sự phấn khích tự nhiên của nỗi sợ.

It's why people on roller coasters can go from screaming to laughing within moments.

Đó là lý do người chơi tàu lượn siêu tốc có thể hét rồi cười chỉ trong chốc lát.

Your body is already in a euphoric state.

Cơ thể bạn đã ở trạng thái phấn khích tột độ.

You're just relabeling the experience.

Bạn chỉ đang gán lại mác cho cuộc trải nghiệm thôi.

And though the threat response is universal,

Và dù ai cũng phản ứng khi gặp mối đe dọa,

research shows differences between individuals

nghiên cứu chỉ ra các khác biệt giữa từng cá nhân

in how the chemicals associated with the threat response work.

trong cách các chất liên quan đến phản ứng trước mối đe dọa hoạt động.

This explains why some are more prone to thrill-seeking than others.

Điều này lý giải tại sao vài người hay tìm kiếm sự kích động hơn những người khác.

Other normal physical differences explain

Các khác biệt thể chất khác giải thích tại sao

why some may love the dizziness associated with a loop-de-loop,

vài người thích cảm giác chóng mặt của những vòng nhào lộn,

while loathing the stomach-drop sensation of a steep roller coaster,

lại ghét cảm giác tụt bụng khi tàu lượn dựng đứng,

or why some squeal with delight inside a haunted house,

hay tại sao vài người hét lên thích thú trong một ngôi nhà ma

but retreat in terror if taken to an actual cemetery.

nhưng lại sợ hãi lùi về sau nếu bị đưa đến một nghĩa trang thực.

Fear brings more than just a fun, natural high.

Sợ hãi không chỉ đem lại sự vui vẻ, phấn khích tự nhiên.

Doing things that we're afraid of can give us a nice boost of self-esteem.

Làm được những việc ta sợ có thể khiến ta nâng cao lòng tự tôn.

Like any personal challenge,

Bất cứ thử thách cá nhân nào,

whether it's running a race or finishing a long book,

dù là tham gia cuộc chạy đua hay đọc xong một cuốn sách dài,

when we make it through to the end,

khi ta vượt qua đến cùng,

we feel a sense of accomplishment.

ta có cảm giác thành công.

This is true even if we know we're not really in any danger.

Điều này đúng cho dù ta biết rằng mình không thật sự gặp nguy hiểm.

Our thinking brains may know the zombies aren't real,

Đầu óc ta có thể biết rằng xác sống dậy là không có thật,

but our bodies tell us otherwise.

nhưng cơ thể ta lại không nghĩ vậy.

The fear feels real,

Nỗi sợ hãi là rất giác thật,

so when we make it through alive,

vì thế khi ta vượt qua nó,

the satisfaction and sense of accomplishment also feel real.

cảm giác mãn nguyện và thành công cũng rất thật.

This is a great evolutionary adaptation.

Đây là sự thích nghi tiến hóa vĩ đại.

Those who had the right balance of bravery and wit

Những người có được cân bằng về lòng dũng cảm và trí tuệ

to know when to push through the fear and when to retreat

để biết khi nào vượt qua sợ hãi và khi nào rút lui

were rewarded with survival,

được tưởng thưởng bằng sự sống sót,

new food,

thức ăn mới,

and new lands.

và những vùng đất mới.

Finally, fear can bring people together.

Cuối cùng, sợ hãi có thể đem mọi người đến với nhau.

Emotions can be contagious,

Cảm xúc có thể lây lan,

and when you see your friend scream and laugh,

khi bạn thấy bạn của mình hét lên và cười,

you feel compelled to do the same.

bạn cảm thấy mình buộc phải làm giống như vậy.

This is because we make sense of what our friends are experiencing

Bởi vì ta hiểu những gì mà bạn ta đang trải nghiệm

by recreating the experience ourselves.

bằng việc tự ta tái tạo lại trải nghiệm.

In fact, the parts of the brain that are active when our friend screams

Thực tế là, phần não bộ hoạt động khi bạn của ta hét lên

are active in us when we watch them.

cũng đang hoạt động trong ta khi ta nhìn họ.

This not only intensifies our own emotional experience,

Điều này không chỉ tăng cường trải nghiệm cảm xúc của chính ta,

but makes us feel closer to those we're with.

mà còn khiến ta cảm thấy gần hơn với những người đang ở cùng ta.

The feeling of closeness during times of fear

Cảm giác gần gũi trong lúc sợ hãi

is aided by the hormone oxytocin released during fight or flight.

được gia tăng bởi hóc môn oxytocin - tiết ra trong phản ứng bỏ chạy hoặc nghênh chiến

Fear is a powerful emotional experience,

Sợ hãi là 1 trải nghiệm cảm xúc mãnh liệt

and anything that triggers a strong reaction

và bất cứ thứ gì kích hoạt một phản ứng mạnh

is going to be stored in our memory really well.

đều được lưu trữ rất tốt trong bộ nhớ của ta.

You don't want to forget what can hurt you.

Bạn không muốn quên thứ có thể làm tổn thương bạn.

So if your memory of watching a horror film with your friends is positive

Bởi vậy, nếu ký ức về bộ phim kinh dị bạn xem cùng bạn mình là tích cực

and left you with a sense of satisfaction,

và để lại cho bạn cảm giác thỏa mãn,

then you'll want to do it over and over again.

thì bạn sẽ muốn lại xem phim kinh dị cùng bạn mình lần nữa.