Why is being scared so fun? - Margee Kerr

Dlaczego uczucie strachu jest fajne? - Margee Kerr

Tłumaczenie: Malgorzata Lament Korekta: Ola Królikowska

Somewhere right now, people are lining up to scare themselves,

Właśnie teraz ludzie stoją gdzieś w kolejkach po to, aby się bać,

maybe with a thrill ride or horror movie.

za sprawą horroru lub zapierającej dech jazdy.

In fact, in October of 2015 alone,

Tylko w październiku 2015 roku

about 28 million people visited a haunted house in the U.S.

około 28 milionów ludzi odwiedziło w USA nawiedzone domy.

But many consider this behavior perplexing,

Wielu uważa to za dziwne

asking the question,

i zadaje pytanie,

"What could possibly be fun about being scared?"

"Co jest fajnego w strachu?".

Fear has a bad rap, but it's not all bad.

Strach kojarzy się z czymś złym, choć wcale taki nie jest.

For starters, fear can actually feel pretty good.

Strach może być pozytywny.

When a threat triggers our fight or flight response,

Gdy zagrożenie każe walczyć lub uciekać,

our bodies prepare for danger

ciało przygotowuje się do niego,

by releasing chemicals that change how our brains and bodies function.

wydzielając substancje chemiczne, które zmieniają funkcjonowanie organizmu.

This automatic response jumpstarts systems that can aid in survival.

Uaktywniają się procesy, które mają pomóc przeżyć.

They do this by making sure we have enough energy

Procesy te upewniają się, że mamy wystarczająco energii

and are protected from feeling pain,

i jesteśmy zabezpieczeni przed bólem.

while shutting down nonessential systems, like critical thought.

Zarazem przestają działać zbędne systemy, takie jak krytyczne myślenie.

Feeling pain-free and energized,

Bycie wolnym od bólu i pobudzonym

while not getting caught up in worrisome thoughts that normally occupy our brains,

bez niepokojących myśli, które zwykle zaprzątają głowę,

that all sounds great,

brzmi świetnie.

and it can be because this response is similar, though not exactly the same

Tę reakcję można porównać

to what we experience in positive, high-arousal states,

do pozytywnego uczucia, odczuwanego w stanach pobudzenia,

like excitement, happiness, and even during sex.

takich jak podekscytowanie, szczęście czy nawet seks.

The difference lays in the context.

Wszystko zależy od sytuacji.

If we're in real danger, we're focused on survival, not fun.

Jeśli jesteśmy w prawdziwym zagrożeniu, skupiamy się na przetrwaniu, nie zabawie.

But when we trigger this high arousal response in a safe place,

Ale jeśli wyzwolimy uczucie wysokiego pobudzenia w miejscu bezpiecznym,

we can switch over to enjoying the natural high of being scared.

możemy cieszyć się euforią.

It's why people on roller coasters can go from screaming to laughing within moments.

To dlatego ludzie na kolejkach górskich potrafią krzyczeć, a za moment się śmiać.

Your body is already in a euphoric state.

Ciało jest w stanie euforii.

You're just relabeling the experience.

Po prostu inaczej się to nazywa.

And though the threat response is universal,

Choć poczucie zagrożenia jest uniwersalne,

research shows differences between individuals

badania pokazują, że substancje chemiczne związane z poczuciem zagrożenia

in how the chemicals associated with the threat response work.

działają na ludzi bardzo różnie.

This explains why some are more prone to thrill-seeking than others.

To dlatego jedni są bardziej skłonni szukać dreszczyku emocji niż inni.

Other normal physical differences explain

Inne fizyczne różnice wyjaśniają,

why some may love the dizziness associated with a loop-de-loop,

dlaczego niektórzy lubią zawroty głowy, które wywołuje pętla na kolejce górskiej,

while loathing the stomach-drop sensation of a steep roller coaster,

jednocześnie nienawidząc ucisku w brzuchu podczas zjazdu,

or why some squeal with delight inside a haunted house,

albo piszczą z zachwytu w domu strachu,

but retreat in terror if taken to an actual cemetery.

ale cofają się z przerażeniem na prawdziwym cmentarzu.

Fear brings more than just a fun, natural high.

Strach to coś więcej niż zwykła euforia.

Doing things that we're afraid of can give us a nice boost of self-esteem.

Robienie rzeczy, które wywołują strach, może poprawić samoocenę.

Like any personal challenge,

Każde wyzwanie,

whether it's running a race or finishing a long book,

czy to udział w wyścigu, czy skończenie długiej książki,

when we make it through to the end,

jeśli uda nam się je ukończyć,

we feel a sense of accomplishment.

daje poczucie spełnienia.

This is true even if we know we're not really in any danger.

To działa, nawet jeśli wiemy, że niebezpieczeństwo nam nie grozi.

Our thinking brains may know the zombies aren't real,

Wiadomo, że zombie nie istnieją,

but our bodies tell us otherwise.

ale ciało mówi co innego.

The fear feels real,

Uczucie strachu jest prawdziwe,

so when we make it through alive,

więc kiedy udaje się wyjść z opresji cało,

the satisfaction and sense of accomplishment also feel real.

prawdziwe są również satysfakcja i poczucie spełnienia.

This is a great evolutionary adaptation.

To wielka adaptacja ewolucyjna.

Those who had the right balance of bravery and wit

Ci, którzy zachowują odpowiednią równowagę pomiędzy odwagą a rozumem,

to know when to push through the fear and when to retreat

wiedząc, kiedy zignorować strach, a kiedy się wycofać,

were rewarded with survival,

przetrwają,

new food,

otrzymają jedzenie

and new lands.

i ziemię.

Finally, fear can bring people together.

Strach może również zbliżać ludzi.

Emotions can be contagious,

Emocje są zaraźliwe,

and when you see your friend scream and laugh,

widząc, że wasz przyjaciel krzyczy i się śmieje,

you feel compelled to do the same.

czujecie się zobligowani robić to samo.

This is because we make sense of what our friends are experiencing

Dzieje się tak, ponieważ to, czego doświadczają nasi znajomi,

by recreating the experience ourselves.

ma sens, gdy sami również reagujemy.

In fact, the parts of the brain that are active when our friend screams

Części mózgu, które są aktywne, gdy nasz przyjaciel krzyczy,

are active in us when we watch them.

są aktywne i u nas, gdy to obserwujemy.

This not only intensifies our own emotional experience,

To nie tylko wzmacnia nasze własne doświadczenia emocjonalne,

but makes us feel closer to those we're with.

ale sprawia, że czujemy się z tymi osobami bliżej związani.

The feeling of closeness during times of fear

Na uczucie zbliżenia w trakcie strachu

is aided by the hormone oxytocin released during fight or flight.

wpływ ma oksytocyna, hormon wydzielany podczas walki lub lotu.

Fear is a powerful emotional experience,

Strach to silne doświadczenie emocjonalne,

and anything that triggers a strong reaction

a wszystko, co wyzwala silną reakcję,

is going to be stored in our memory really well.

trwale zapisuje się w pamięci.

You don't want to forget what can hurt you.

Trudno zapomnieć, co nas zraniło.

So if your memory of watching a horror film with your friends is positive

Tak więc, jeśli wspomnienie z obejrzanego horroru jest pozytywne

and left you with a sense of satisfaction,

i pozostawiło uczucie zadowolenia,

then you'll want to do it over and over again.

będziecie chcieli zrobić to znowu.