Three ways the universe could end - Venus Keus

Translator: Trường Tín Reviewer: Hoàng Trung Lê

We know about our universe’s past:

Ta đã biết về quá khứ của vũ trụ:

the Big Bang theory predicts that all matter, time, and space

Thuyết Big Bang dự đoán rằng

vạn vật, thời gian và không gian

began in an incredibly tiny, compact state about 14 billion years ago.

đã bắt đầu từ một trạng thái vi nén

từ 14 tỷ năm trước.

And we know about the present:

Và ta biết về hiện tại:

scientists’ observations of the movement of galaxies

các nhà khoa học dõi theo

chuyển động của các ngân hà

tell us that the universe is expanding at an accelerated rate.

nói rằng vũ trụ đang giãn nở với một tỷ lệ tăng tốc.

But what about the future?

Vậy tương lai thì sao?

Do we know how our universe is going to end?

Liệu ta có biết

vũ trụ này sẽ kết thúc thế nào?

Cosmologists have three possible answers for this question,

Các nhà vũ trụ học có ba câu trả lời

called the Big Freeze,

đó là Big Freeze,

the Big Rip and the Big Crunch.

Big Rip và Big Crunch.

To understand these three scenarios,

Để hiểu được ba trường hợp này,

imagine two objects representing galaxies.

hãy tưởng tượng hai vật thể

đại diện cho hai ngân hà.

A short, tight rubber band is holding them together—

Một sợi dây cao su ngắn, chặt giữ chúng với nhau

that’s the attractive force of gravity.

là sức hút của lực hấp dẫn.

Meanwhile, two hooks are pulling them apart—

Cùng lúc, hai cái móc kéo chúng tách ra -

that’s the repulsive force expanding the universe.

là lực đẩy giãn nở của vũ trụ.

Copy this system over and over again,

Cơ chế này lặp đi lặp lại,

and you have something approximating the real universe.

bạn sẽ có một thứ tương tự vũ trụ thật.

The outcome of the battle between these two opposing forces

Kết quả của trận chiến giữa hai lực này

determines how the end of the universe will play out.

xác định cách vũ trụ kết thúc.

The Big Freeze scenario is what happens if the force pulling the objects apart

Big Freeze xảy ra nếu lực kéo

is just strong enough to stretch the rubber band until it loses its elasticity.

chỉ đủ mạnh để kéo căng sợi cao su

cho đến khi làm mất tính co giãn của nó.

The expansion wouldn’t be able to accelerate anymore,

Sự giãn nở không thể xảy ra nhanh hơn,

but the universe would keep getting bigger.

nhưng vũ trụ vẫn sẽ lớn hơn.

Clusters of galaxies would separate.

Các cụm của ngân hà sẽ tách rời.

The objects within the galaxies–

Các vật thể bên trong các ngân hà -

suns, planets, and solar systems

các mặt trời, hành tinh và các hệ mặt trời

would move away from each other,

sẽ di chuyển xa khỏi nhau,

until galaxies dissolved into lonely objects

cho đến khi các ngân hà tan rã

thành các vật thể đơn lẻ trôi nổi

floating separately in the vast space.

trong không gian rộng lớn

The light they emit would be redshifted to long wavelengths

Ánh sáng mà chúng phát ra

sẽ bị "Dịch chuyển đỏ" thành các sóng dài

with very low, faint energies,

với năng lượng rất thấp và yếu,

and the gas emanating from them would be too thin to create new stars.

và lượng khí phát ra

quá mỏng để tạo một ngôi sao mới.

The universe would become darker and colder,

Vũ trụ sẽ trở nên tối và lạnh hơn,

tiến đến một trạng thái đóng băng

approaching a frozen state

also known as the Big Chill,

được biết đến là Big Chill

or the Heat Death of the Universe.

hay cái chết nhiệt của vũ trụ.

But what if the repulsive force is so strong

Nhưng nếu lực đẩy quá mạnh,

that it stretches the rubber band past its elastic limit,

kéo căng sợi dây cao su

quá giới hạn co giãn,

and actually tears it?

và giật đứt nó?

If the expansion of the universe continues to accelerate,

Nếu sự giãn nở của vũ trụ vẫn tăng tốc,

it will eventually overcome not only the gravitational force –

nó sẽ không chỉ vượt qua lực hấp dẫn -

tearing apart galaxies and solar systems–

xé toạc các ngân hà và các hệ mặt trời

but also the electromagnetic, weak, and strong nuclear forces

mà còn các lực điện từ hạt nhân,

lực yếu và lực mạnh hạt nhân,

which hold atoms and nuclei together.

các lực giữ nguyên tử và hạt nhân với nhau

As a result,

Kết quả là, vật chất cấu tạo nên các ngôi sao

the matter that makes up stars breaks into tiny pieces.

vỡ thành các mảnh nhỏ.

Even atoms and subatomic particles will be destroyed.

Cả các nguyên tử và các hạt hạ nguyên tử

cũng sẽ bị phá hủy.

That’s the Big Rip.

Đó là Big Rip

What about the third scenario,

Còn trường hợp thứ ba

where the rubber band wins out?

khi sợi dây cao su chiến thắng thì sao?

That corresponds to a possible future

Điều đó tương ứng với một tương lai

in which the force of gravity brings the universe’s expansion to a halt—

mà sức mạnh của lực hấp dẫn

sẽ làm ngưng sự giãn nở của vũ trụ -

and then reverses it.

và đảo ngược nó.

Galaxies would start rushing towards each other,

Các ngân hà sẽ bắt đầu lao vào nhau,

and as they clumped together

và khi kết lại với nhau

their gravitational pull would get even stronger.

sức kéo của lực hấp dẫn, thậm chí, còn mạnh hơn.

Stars too would hurtle together and collide.

Các ngôi sao sẽ lao vào nhau và va chạm.

Temperatures would rise as space would get tighter and tighter.

Nhiệt độ sẽ càng tăng lên

khi không gian ngày càng chặt.

The size of the universe would plummet

Kích thước của vũ trụ sẽ co lại

until everything compressed into such a small space

cho đến khi mọi thứ bị nén

trong một không gian rất nhỏ

that even atoms and subatomic particles would have to crunch together.

mà thậm chí, các nguyên tử và các hạt hạ nguyên tử

cũng sẽ bị nghiền cùng nhau.

The result would be an incredibly dense, hot, compact universe —

Kết quả là một vũ trụ

vô cùng dày đặc, nóng và nén chặt -

a lot like the state that preceded the Big Bang.

rất giống với trạng thái trước Big Bang.

This is the Big Crunch.

Đây chính là Big Crunch.

Could this tiny point of matter explode in another Big Bang?

Liệu điểm nhỏ vật chất này

có thể phát nổ thành một Big Bang khác?

Could the universe expand and contract over and over again,

Liệu vũ trụ sẽ giãn ra và co lại

hết lần này đến lần khác

repeating its entire history?

xuyên suốt lịch sử của nó?

The theory describing such a universe is known as the Big Bounce.

Lý thuyết mô tả một vũ trụ như vậy

gọi là Big Bounce.

In fact, there’s no way to tell how many bounces could’ve already happened—

Thực tế, không có cách nào biết được

bao nhiêu lần Big Bounce như vậy đã

or how many might happen in the future.

hay sẽ xảy ra trong tương lai.

Each bounce would wipe away any record of the universe’s previous history.

Mỗi lần Big Bounce sẽ dọn sạch mọi ghi chép

về lịch sử vũ trụ trước đó.

Which one of those scenarios will be the real one?

Khả năng nào sẽ thành hiện thật?

The answer depends on the exact shape of the universe,

Câu trả lời phụ thuộc vào hình dáng chính xác của vũ trụ,

the amount of dark energy it holds,

lượng năng lượng tối mà nó giữ,

and changes in its expansion rate.

và sự thay đổi trong tốc độ giãn nở.

As of now, our observations suggest that we’re heading for a Big Freeze.

Hiện tại, các quan sát của ta chỉ ra rằng

ta sẽ tiến tới một Big Freeze.

But the good news is that we’ve probably got about 10 to the 100th power years

Nhưng tin tốt là ta chắc chắn

có 10 đến 100 năm năng lượng

before the chill sets in —

trước khi cái lạnh hình thành -

so don’t start stocking up on mittens just yet.

vậy nên, đừng vội tích trữ găng ấm.