Did the Amazons really exist? - Adrienne Mayor

Translator: Nguyễn Đức Chí Thanh Reviewer: Nhu PHAM

Từ thời Homer,

Since the time of Homer,

ancient stories told of fierce warriors dwelling beyond the Mediterranean world,

truyện cổ kể về những chiến binh dũng mãnh đã vượt khỏi Địa Trung Hải,

striking fear into the mightiest empires of antiquity.

gieo rắc nỗi sợ hãi tới những đế quốc hùng mạnh nhất thời xa xưa.

Their exploits were recounted by many epic poets.

Chiến tích của họ được thuật lại qua lời kể của nhiều nhà sử thi.

They fought in the legendary Trojan War and their grand army invaded Athens.

Họ chiến đấu trong trận chiến thành Troy huyền thoại

và đội quân hùng hậu của họ đã xâm lược Athen.

Jason and the Argonauts passed by their shores,

Jason và nhóm Argonauts khi vượt qua eo biển của người Amazon

barely avoiding their deadly arrows.

phải chật vật tránh những mũi tên chết chóc.

These formidable fighters faced off against the greatest champions of myth:

Những chiến binh thiện chiến này

đã đối đầu với những anh hùng mạnh nhất trong thần thoại:

Heracles,

Hercules,

Theseus,

Theseus,

and Achilles.

và Achilles.

And every single one of these warriors was a woman.

Và tất cả chiến binh đều là phụ nữ.

The war-loving Amazons, "the equals of men" in courage and skill,

Những chiến binh thiện chiến Amazon,

"bình đẳng với đàn ông" về lòng can đảm và tài năng,

were familiar to everyone in ancient Greece.

rất nổi tiếng trong thần thoại Hy Lạp.

Amazon battle scenes decorated the Parthenon on the Athenian Acropolis;

Trận chiến của người Amazon được khắc họa

trên đền Parthenon tại thành Acropolis của người Athen,

paintings and statues of Amazons adorned temples and public spaces.

tranh họa và tượng người Amazon tô điểm cho đền đài và nơi công cộng.

Little girls played with Amazon dolls,

Các bé gái chơi với búp bê Amazon,

and Amazons were a favorite subject on Greek vase paintings.

và hình người Amazon được ưa chuộng trong trang trí bình hoa tại Hy Lạp.

Trong văn học và nghệ thuật Hy Lạp,

In Greek art and literature,

they were depicted as daring and desirable,

họ được miêu tả là táo bạo và đầy khát khao,

but also terrifying and deadly,

đồng thời cũng đầy kinh hãi và chết chóc,

and doomed to die at the hands of Greek heroes.

và đã phải chịu số phận bi thảm dưới tay những anh hùng Hy Lạp.

Were Amazons merely figures of myth, or something more?

Liệu người Amazon chỉ đợn thuần là hình tượng thần thoại hay còn hơn thế?

It was long assumed that they were imaginary,

Từ lâu, họ đã bị cho là sản phẩm của trí tưởng tượng,

like the cyclops and centaurs.

như Khổng lồ một mắt và Nhân Ngưu.

But curiously enough, stories from ancient Egypt,

Nhưng điều gây tò mò là, trong những câu chuyện từ Ai Cập cổ đại,

Persia,

Ba Tư,

the Middle East,

Trung Đông,

Central Asia,

Trung Á,

India,

Ấn Độ,

and China

và Trung Quốc

also featured Amazon-like warrior women.

đều khắc họa hình tượng nữ chiến binh giống với người Amazon.

And Amazons were described in ancient historical accounts, not just myths.

Và người Amazon cũng được miêu tả không chỉ trong thần thoại mà cả sử sách,

Writers like Herodotus, Plato, and Strabo never doubted their existence.

Những nhà văn như Herodotus, Plato, và Strabo đều tin vào sự tồn tại của họ.

So who were the real women warriors known as Amazons?

Vậy những nữ chiến binh được mệnh danh là người Amazon thật ra là ai?

Ancient historians located the Amazon homeland in Scythia,

Các nhà sử học cho rằng quê nhà của người Amazon ở Scythia,

the vast territory stretching from

vùng lãnh thổ rộng lớn trải dài

the Black Sea across the steppes of Central Asia.

từ Biển Đen tới những vùng thảo nguyên Trung Á.

This immense region was populated by nomadic tribes

Nhiều bộ lạc du cư sống tại vùng đất rộng lớn này,

whose lives centered on horses,

cuộc sống của họ xoay quanh ngựa,

archery,

bắn cung,

and warfare.

và chiến tranh.

Their culture flourished for about 1,000 years beginning around 800 BC.

Nền văn hóa của họ phát triển rực rỡ trong khoảng 1,000 năm từ năm 800 TCN.

Feared by Greeks, Persians, and the Chinese, the Scythians left

Tuy khiến cho người Hy Lạp, Ba Tư, Trung Quốc khiếp sợ,

no written records. But we can find clues in how

người Scythia lại không để lại văn tự nào. Nhưng chúng ta có thể biết về họ

their neighbors described them, as well as in archaeology.

qua lời kể cũng như những vật chứng khảo cổ.

Scythians' ancestors were the first to ride horses

Tổ tiên người Scythia là những người đầu tiên cưỡi ngựa

and they invented the recurve bow.

và chính họ đã phát minh ra cung tên cong hai đầu.

And, because a female mounted archer could be as fast and as deadly as a male,

Và vì một phụ nữ bắn cung cưỡi ngựa cũng có thể nhanh và mạnh như đàn ông,

all children were trained to ride and shoot.

nên tất cả trẻ em đều được dạy cưỡi ngựa và bắn tên.

Women hunted and fought alongside men, using the same weapons.

Phụ nữ sát cánh cùng đàn ông trong chiến đấu và săn bắn,

sử dụng vũ khí y hệt nhau.

The harsh landscape and their nomadic lifestyle

Môi trường sống khắc nghiệt và lối sống du cư của họ

created its own form of equality.

tạo nên sự bình đẳng trong xã hội.

This amazed the ancient Greeks, whose women led restricted indoor lives.

Điều này làm người Hy Lạp cổ kinh ngạc, vì phụ nữ của họ chỉ sống trong nhà.

The earliest stories of the Scythians, and Amazons,

Những câu chuyện đầu tiên về người Scythia và người Amazon,

may have been exaggerated rumors.

có thể chỉ là lời đồn đoán được phóng đại.

But as the Greeks began to trade around the Black Sea and further east,

Nhưng khi người Hy Lạp giao thương với khu vực Biển Đen và phía Đông xa xôi,

their portrayals became more realistic.

những phác họa về người Amazon dần rõ nét.

Early depictions of Amazons showed them with Greek weapons and armor.

Những khắc họa ban đầu cho thấy họ với vũ khí và trang bị của Hy Lạp.

But in later representations,

Nhưng trong những miêu tả về sau,

they wielded bows and battle-axes,

họ sử dụng cung tên và rìu chiến,

rode horses,

cưỡi ngựa, đội mũ chóp và mặc quần hoa văn,

and wore pointed caps and patterned trousers

đặc trưng của cư dân vùng thảo nguyên.

characteristic of steppe nomads.

Until recently, no one was sure how strong the links were

Cho tới gần đây, không ai biết chắc mối liên hệ giữa

between Scythians and the Amazons of Greek myth.

người Scythia và Amazon trong thần thoại Hy Lạp mật thiết thế nào.

But recent archaeological discoveries have provided ample evidence.

Nhưng các phát hiện khảo cổ gần đây đã cung cấp vô số bằng chứng.

More than 1,000 ancient Scythian kurgans, or burial mounds, have been excavated,

Hơn 1,000 ngôi mộ hay ụ đất chôn cất đã được khai quật,

containing skeletons and weapons.

chứa đầy hài cốt và vũ khí.

Archaeologists had previously assumed

Các nhà khảo cổ, trước đây, phỏng đoán rằng

that weapons could only belong to male warriors.

số vũ khí ấy thuộc về những nam chiến binh.

But modern DNA analysis so far

Nhưng phương pháp phân tích ADN hiện đại

has revealed that about 300 skeletons buried with weapons

cho thấy khoảng 300 bộ hài cốt được chôn cùng vũ khí

belong to females ranging in age from 10 to 45,

là của phụ nữ trong độ tuổi từ 10 đến 45,

and more are being found every year.

và số lượng được tìm thấy tăng lên mỗi năm.

The women's skeletons show battle injuries:

Những bộ xương nữ mang vết thương do chiến đấu:

ribs slashed by swords,

sườn bị rạch bởi kiếm,

skulls bashed by battle-axes,

sọ bị nứt bởi rìu chiến,

and arrows embedded in bones.

và cung tên găm vào xương.

In classical art and writings,

Trong nghệ thuật và văn học cổ điển,

the fearsome Amazons were always portrayed as brave and heroic.

người Amazon luôn được miêu tả là gan dạ và anh hùng.

In male-dominated classical Greece, however,

Tuy vậy, trong văn hóa Hy Lạp nơi đàn ông thống trị,

the very idea of strong women who gloried in freedom and war aroused mixed feelings.

ý tưởng về phụ nữ mạnh mẽ giành tự do và chiến thắng

dấy lên những cảm xúc trái chiều.

And yet, the Greeks were also drawn to egalitarian ideals.

Song, người Hy Lạp cũng bị thu hút bởi tư tưởng bình đẳng này.

Is it possible that the mythic realm of thrilling Amazon tales

Có chăng ẩn sau những câu chuyện ly kỳ về vùng đất Amazon thần bí

was a way to imagine women and men as equal companions?

là niềm mong ước về sự bình đẳng giữa phụ nữ và đàn ông?