Why are human bodies asymmetrical? - Leo Q. Wan

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Tra Nguyen

Sự đối xứng có mặt ở khắp nơi trong tự nhiên

Symmetry is everywhere in nature,

and we usually associate it with beauty:

và thường được gắn với cái đẹp:

một chiếc lá có hình dáng hoàn hảo

a perfectly shaped leaf,

or a butterfly with intricate patterns mirrored on each wing.

hay một con bướm với hoa văn phức tạp đối xứng trên cánh.

But it turns out that asymmetry is pretty important, too,

Nhưng hóa ra, sự bất đối xứng cũng quan trọng,

and more common than you might think,

và phổ biến hơn bạn nghĩ,

from crabs with one giant pincer claw

từ những con cua một càng to

to snail species whose shells' always coil in the same direction.

tới những loài sên với vỏ xoắn theo cùng một chiều.

Some species of beans only climb up their trellises clockwise,

Một vài loại đậu chỉ leo lên giàn mắt cáo theo chiều kim đồng hồ

others, only counterclockwise,

vài giống khác thì ngược chiều kim đồng hồ,

and even though the human body looks pretty symmetrical on the outside,

và tuy cơ thể con người trông khá đối xứng khi nhìn từ bên ngoài,

it's a different story on the inside.

phần bên trong lại là một câu chuyện khác.

Most of your vital organs are arranged asymmetrically.

Phần lớn các cơ quan đầu não đều được sắp xếp không đối xứng.

The heart, stomach, spleen, and pancreas lie towards the left.

Tim, dạ dày, lá lách và tuyến tụy đều nằm về bên trái.

The gallbladder and most of your liver are on the right.

Túi mật và phần lớn của gan ở bên phải.

Even your lungs are different.

Ngay cả phổi của bạn cũng khác nhau.

The left one has two lobes, and the right one has three.

Phổi trái có hai thùy, phổi phải có ba.

The two sides of your brain look similar, but function differently.

Hai bên não của bạn trông giống nhau nhưng hoạt động khác nhau.

Making sure this asymmetry is distributed the right way is critical.

Việc đảm bảo cho sự bất đối xứng này được phân chia đúng là cực kỳ quan trọng.

If all your internal organs are flipped, a condition called situs inversus,

Việc tất cả các cơ quan nội tạng bị đảo ngược thường là vô hại.

it's often harmless.

But incomplete reversals can be fatal,

Nhưng việc đảo ngược không hoàn toàn lại rất nguy hiểm,

especially if the heart is involved.

đặc biệt nếu liên quan tới tim.

But where does this asymmetry come from,

Nhưng sự không đối xứng này có từ đâu

since a brand-new embryo looks identical on the right and left.

khi mà một phôi mới trông đối xứng từ trái sang phải.

One theory focuses on a small pit on the embryo

Có một giả thuyết tập trung vào một vùng nhỏ trên phôi

called a node.

được gọi là hạch.

The node is lined with tiny hairs called cilia,

Hạch được lót bởi những chiếc lông nhỏ gọi là lông mao,

while tilt away from the head and whirl around rapidly,

chúng nghiêng ra khỏi đầu và quay tròn rất nhanh,

all in the same direction.

tất cả theo một hướng.

This synchronized rotation pushes fluid from the right side of the embryo

Sự xoay tròn đồng bộ này đẩy dịch từ bên phải phôi

to the left.

sang bên trái.

On the node's left-hand rim,

Trên vành trái của hạch,

other cilia sense this fluid flow

các lông mao khác cảm nhận được dòng chảy

and activate specific genes on the embryo's left side.

và hoạt hóa các gen đặc hiệu phía bên trái phôi.

These genes direct the cells to make certain proteins,

Các gen này chỉ dẫn tế bào sản sinh các protein nhất định,

and in just a few hours,

và chỉ trong vài giờ,

the right and left sides of the embryo are chemically different.

phía bên trái và bên phải phôi trở nên khác nhau về mặt hóa học.

Even though they still look the same,

Dù chúng trông vẫn giống nhau,

these chemical differences are eventually translated into asymmetric organs.

những khác biệt hóa học này sẽ phát triển thành các cơ quan bất đối xứng.

Asymmetry shows up in the heart first.

Sự bất đối xứng xuất hiện đầu tiên ở tim.

It begins as a straight tube along the center of the embryo,

Nó bắt đầu bằng một cái ống chạy dọc giữa phôi,

but when the embryo is around three weeks old,

khi phôi khoảng 3 tuần tuổi,

the tube starts to bend into a c-shape

ống bắt đầu cong thành hình chữ C

and rotate towards the right side of the body.

và xoay về bên phải cơ thể,

It grows different structures on each side,

tạo ra cấu trúc khác nhau ở mỗi bên,

eventually turning into the familiar asymmetric heart.

cuối cùng, biến thành trái tim bất đối xứng như ta biết.

Meanwhile, the other major organs emerge from a central tube

Trong khi đó, các cơ quan quan trọng khác nảy sinh từ ống trung tâm

and grow towards their ultimate positions.

và phát triển về phía vị trí sau cùng của chúng.

But some organisms, like pigs, don't have those embryonic cilia

Một vài sinh vật, như lợn, không có lông mao của phôi

and still have asymmetric internal organs.

vẫn có các cơ quan nội tạng bất đối xứng.

Could all cells be intrinsically asymmetric?

Liệu có phải tất cả các tế bào thực chất đều bất đối xứng?

Probably.

Có thể.

Bacterial colonies grow lacy branches that all curl in the same direction,

Các tập đoàn vi khuẩn tạo thành các nhánh ren cong theo một hướng,

and human cells cultured inside a ring-shaped boundary

và tế bào người được nuôi cấy trong môi trường hình chiếc nhẫn

tend to line up like the ridges on a cruller.

có xu hướng xếp tựa các nếp gấp trên bánh vòng.

If we zoom in even more,

Phóng to lên,

we see that many of cells' basic building blocks,

ta sẽ thấy rất nhiều đơn vị cấu trúc của tế bào

like nucleic acids, proteins, and sugars, are inherently asymmetric.

như axit nucleic, protein, và đường đều vốn dĩ bất đối xứng.

Proteins have complex asymmetric shapes,

Protein có hình dáng bất đối xứng phức tạp

and those proteins control which way cells migrate

và những protein này điều khiển cách tế bào di cư

and which way embryonic cilia twirl.

và cách lông phôi xoay vòng.

These biomolecules have a property called chirality,

Những phân tử sinh học này có một đặc tính gọi là thủ đối tính,

which means that a molecule and its mirror image aren't identical.

nghĩa là phân tử và hình ảnh qua gương của nó không giống nhau.

Like your right and left hands, they look the same,

Giống như tay phải và tay trái, trông giống nhau,

but trying to put your right in your left glove proves they're not.

nhưng thử để tay phải vào găng tay trái mà xem.

This asymmetry at the molecular level is reflected in asymmetric cells,

Bất đối xứng ở mức độ phân tử được phản ánh trong các tế bào bất đối xứng,

asymmetric embryos,

phôi bất đối xứng,

and finally asymmetric organisms.

và cuối cùng là sinh vật bất đối xứng.

So while symmetry may be beautiful,

Vì vậy, tuy đối xứng có thể đẹp,

asymmetry holds an allure of its own,

sự bất đối xứng cũng có sức hấp dẫn

found in its graceful whirls,

từ những vòng xoay duyên dáng,

its organized complexity,

sự phức tạp có trật tự

and its striking imperfections.

và sự không hoàn hảo một cách ấn tượng.