Why are human bodies asymmetrical? - Leo Q. Wan

Translator: Arvind Patil Reviewer: Smita Kantak

Symmetry is everywhere in nature,

निसर्गात सममिती सर्वत्र आढळते .

and we usually associate it with beauty:

आपण त्याचा संबंध सौन्दर्याशी लावतो

a perfectly shaped leaf,

जसे एखादे पान असते.

or a butterfly with intricate patterns mirrored on each wing.

किंवा दोन्ही पंखांवर समरूप नक्षी असलेले फुलपाखरू.

But it turns out that asymmetry is pretty important, too,

पण अ-सममितीही खूप महत्त्वाची आहे.

and more common than you might think,

ती अपेक्षेपेक्षा जास्त ठिकाणी आढळते.

from crabs with one giant pincer claw

एकच नखी मोठी असणारा खेकडा,

to snail species whose shells' always coil in the same direction.

गोगल गायीचे कवच जे एकाच दिशेत वळलेले असते

Some species of beans only climb up their trellises clockwise,

काही बियांच्या रोपांचे तणाव घड्याळाच्या काट्याच्या दिशेत वळतात

others, only counterclockwise,

तर उरलेल्यांचे त्याउलट दिशेत वळतात .

and even though the human body looks pretty symmetrical on the outside,

मानवी शरीर जरी बाहेरून सममिताकार वाटत असले तरी,

it's a different story on the inside.

शरीराच्या आत मात्र वेगळी परिस्थिती आहे .

Most of your vital organs are arranged asymmetrically.

आपली महत्वाची इंद्रिये मात्र अ-सममिताकार असतात .

The heart, stomach, spleen, and pancreas lie towards the left.

हृदय, जठर ,प्लीहा ,स्वादुपिंड डाव्या बाजूस कललेले असते.

The gallbladder and most of your liver are on the right.

तर पित्ताशय व यकृताचा बराचसा भाग हा उजव्या बाजूस असतो.

Even your lungs are different.

फुफ्फुसे ही अ-सममिताकार असतात .

The left one has two lobes, and the right one has three.

डाव्या फुफ्फुसात दोन तर उजव्यात तीन भाग असतात.

The two sides of your brain look similar, but function differently.

मेंदूचे दोन्ही भाग सारखे दिसणारे असले तरी त्यांचे कार्य भिन्न असते .

Making sure this asymmetry is distributed the right way is critical.

ही अ-सममिती योग्य प्रकारे पसरलेली असणे महत्त्वाचे आहे.

If all your internal organs are flipped, a condition called situs inversus,

सर्व इंद्रियांची उलट स्थिती झाल्यास त्यास सीटस इन्व्हर्सस म्हणतात.

it's often harmless.

ते बरेचदा निरुपद्रवी असते .

But incomplete reversals can be fatal,

पण अपुरी उलटा पालट मात्र मृत्यू घडविते .

especially if the heart is involved.

विशेषतः जर असे हृदयाबाबत घडले तर .

But where does this asymmetry come from,

ही अ-सममिती कोठून येते ?

since a brand-new embryo looks identical on the right and left.

नवजात गर्भ हा डाव्या व उजव्या बाजूस समान दिसतो .

One theory focuses on a small pit on the embryo

याबद्दल एक उपपत्ती आहे. गर्भावर एक खळगा असतो,

called a node.

नोड म्हणून

The node is lined with tiny hairs called cilia,

या नोडला केसांसारखे तंतू सिलीया असतात .

while tilt away from the head and whirl around rapidly,

डोक्याकडे कललेले वेगाने फिरणारे .

all in the same direction.

एकाच दिशेत.

This synchronized rotation pushes fluid from the right side of the embryo

ही गती उजव्या बाजूकडून गर्भजल चक्राकार फिरविते

to the left.

डावीकडे .

On the node's left-hand rim,

नोडच्या डाव्या बाजूस

other cilia sense this fluid flow

इतर सिलीया या गर्भजलाची दखल घेतात .

and activate specific genes on the embryo's left side.

आणि गर्भाच्या डाव्या बाजूच्या विशिष्ट जीन्सला कार्यान्वित करतात .

These genes direct the cells to make certain proteins,

हे जीन्स पेशींना प्रोटीन बनविण्यास सूचित करतात .

and in just a few hours,

आणि काही तासातच ,

the right and left sides of the embryo are chemically different.

उजव्या आणि डाव्या बाजूकडील गर्भ रासायनिक दृष्ट्या भिन्न असतात.

Even though they still look the same,

तरीही ते समान दिसतात .

these chemical differences are eventually translated into asymmetric organs.

या रासायनिक फरकाने इंद्रिये अ-सममिताकार होतात .

Asymmetry shows up in the heart first.

अ-सममिती प्रथम हृदयाबाबत दिसते.

It begins as a straight tube along the center of the embryo,

त्याची सुरवात गर्भाच्या मध्यापासून एका नळीच्या निर्मितीपासून होते .

but when the embryo is around three weeks old,

तीन आठवड्यांनंतर

the tube starts to bend into a c-shape

ही नळी C आकाराची होते .

and rotate towards the right side of the body.

आणि शरीराच्या उजवीकडे वळते.

It grows different structures on each side,

प्रत्येक बाजूस वेगवेगळे भाग वाढू लागतात.

eventually turning into the familiar asymmetric heart.

त्यामुळे हृदयाचा अ-सममिताकार आकार बनतो.

Meanwhile, the other major organs emerge from a central tube

या मध्यवर्ती नळी पासूनच इतर महत्वाची इंद्रिये बनतात.

and grow towards their ultimate positions.

आणि कालांतराने वाढून त्यांच्या अंतिम अवस्थेला पोहोचतात.

But some organisms, like pigs, don't have those embryonic cilia

डुकरासारख्या प्राणाच्या गर्भात हे गर्भाचे सिलीया नसतात.

and still have asymmetric internal organs.

तरीही त्यांची इंद्रिये अ-सममिताकार असतात .

Could all cells be intrinsically asymmetric?

मग त्यांच्या पेशी मुळातच अ-सममिताकार स्वभावाच्या असतील ?

Probably.

कदाचित.

Bacterial colonies grow lacy branches that all curl in the same direction,

जीवाणूंची वसाहत शाखा कलाबुती सदृश्य एकाच दिशेत कललेली असते

and human cells cultured inside a ring-shaped boundary

बांगडीसारख्या आकारात वाढविलेल्या मानवी पेशी

tend to line up like the ridges on a cruller.

त्यांचा कल असतो TWISTED खारी प्रमाणे

If we zoom in even more,

आपण जरा हे बृहत करून पहिले तर

we see that many of cells' basic building blocks,

पेशींचे अनेक मुलभूत अंगके

like nucleic acids, proteins, and sugars, are inherently asymmetric.

नुक्लिक असिड प्रोटीन,साखर हे मुळातच अ-सममिताकार असतात .

Proteins have complex asymmetric shapes,

प्रोटीन हे गुंतागुंतीचे अ-सममिताकार आकाराचे असतात.

and those proteins control which way cells migrate

आणि हे प्रोटीन पेशीच्या हालचालीस नियंत्रित करतात.

and which way embryonic cilia twirl.

आणि गर्भाच्या सिलीया कोणत्या दिशेने वळतात .

These biomolecules have a property called chirality,

या जैविक रेणूंना कायरॅलिटी नामक गुणधर्म असतो .

which means that a molecule and its mirror image aren't identical.

त्यानुसार रेणू व त्याची प्रतिमा रेणू हे असमान असतात .

Like your right and left hands, they look the same,

जसे तुमचे उजवे व डावे हात समान दिसतात,,

but trying to put your right in your left glove proves they're not.

पण उजवा हात डाव्या हातमोज्यात घालू शकत नाही.

This asymmetry at the molecular level is reflected in asymmetric cells,

रेण्वीय स्तरावरील ही अ-सममिती

asymmetric embryos,

अ -सममित पेशीत प्रगत होते,

and finally asymmetric organisms.

आणि शेवटी अ -सममित इंद्रियात दिसते ,

So while symmetry may be beautiful,

सममितीत जरी सौन्दर्य दिसत असले तरी

asymmetry holds an allure of its own,

अ -सममितीचे महत्व आहेच .

found in its graceful whirls,

ती वळसेदार व मोहक असते.

its organized complexity,

तिची रचना गुंतागुंतीची असते .

and its striking imperfections.

तिचे अपूर्णत्व चित्तवेधक असते.