Why are human bodies asymmetrical? - Leo Q. Wan

Dlaczego nasze ciała są asymetryczne? - Leo Q. Wan

Tłumaczenie: Aretzki Aretzki Korekta: Marta Konieczna

Symmetry is everywhere in nature,

W przyrodzie wszędzie widać symetrię

and we usually associate it with beauty:

i zazwyczaj kojarzy nam się z pięknem:

a perfectly shaped leaf,

liść w idealnym kształcie

or a butterfly with intricate patterns mirrored on each wing.

lub misterne wzory na motylich skrzydłach.

But it turns out that asymmetry is pretty important, too,

Ale okazuje się, że asymetria też jest dość ważna

and more common than you might think,

i częstsza niż można by pomyśleć,

from crabs with one giant pincer claw

od krabów z jednym olbrzymim szczypcem,

to snail species whose shells' always coil in the same direction.

po ślimaki ze skorupkami zakręconymi zawsze w tę samą stronę.

Some species of beans only climb up their trellises clockwise,

Niektóre rodzaje fasoli rosną zgodnie z ruchem wskazówek zegara,

others, only counterclockwise,

inne tylko przeciwnie do niego,

and even though the human body looks pretty symmetrical on the outside,

i mimo że ludzkie ciało wygląda z zewnątrz raczej symetrycznie,

it's a different story on the inside.

w środku to już całkiem inna historia.

Most of your vital organs are arranged asymmetrically.

Większość naszych organów jest rozmieszczona niesymetrycznie.

The heart, stomach, spleen, and pancreas lie towards the left.

Serce, żołądek, śledziona i trzustka są po lewej stronie.

The gallbladder and most of your liver are on the right.

Woreczek żółciowy i większość wątroby po prawej.

Even your lungs are different.

Nawet płuca różnią się od siebie.

The left one has two lobes, and the right one has three.

Lewe ma dwa płaty, a prawe trzy.

The two sides of your brain look similar, but function differently.

Dwie półkule mózgu są podobne, ale pełnią różne funkcje.

Making sure this asymmetry is distributed the right way is critical.

Bardzo ważne jest sprawdzenie, czy to asymetryczne położenie jest właściwe.

If all your internal organs are flipped, a condition called situs inversus,

Położenie odwrotne trzewi, gdy wszystkie narządy są odwrócone,

it's often harmless.

jest zwykle niegroźne.

But incomplete reversals can be fatal,

Ale niepełne odwrócenie bywa śmiertelne,

especially if the heart is involved.

zwłaszcza, jeśli dotyczy serca.

But where does this asymmetry come from,

Ale skąd się bierze ta asymetria,

since a brand-new embryo looks identical on the right and left.

skoro wczesny embrion jest identyczny po obu stronach?

One theory focuses on a small pit on the embryo

Jedna z teorii skupia się na małym punkcie na embrionie

called a node.

zwanym węzłem.

The node is lined with tiny hairs called cilia,

Jest porośnięty włoskami, zwanymi mikrokosmkami,

while tilt away from the head and whirl around rapidly,

które odchylają się od główki i kręcą się szybko,

all in the same direction.

wszystkie w tę samą stronę.

This synchronized rotation pushes fluid from the right side of the embryo

Ten zsynchronizowany ruch kieruje płyn z prawej strony embrionu

to the left.

do lewej.

On the node's left-hand rim,

Po lewej stronie obwodu węzła

other cilia sense this fluid flow

inne mikrokosmki wyczuwają ten przepływ płynu

and activate specific genes on the embryo's left side.

i aktywują konkretne geny po lewej stronie embrionu.

These genes direct the cells to make certain proteins,

Te geny kierują komórkami, aby wytworzyły pewne białka

and in just a few hours,

i w przeciągu kilku godzin

the right and left sides of the embryo are chemically different.

prawa i lewa strona embrionu mają inny skład chemiczny.

Even though they still look the same,

Pomimo że wciąż wyglądają tak samo,

these chemical differences are eventually translated into asymmetric organs.

te chemiczne różnice są później źródłem asymetrii organów.

Asymmetry shows up in the heart first.

Asymetrię widać najpierw w sercu.

It begins as a straight tube along the center of the embryo,

Jego rozwój zaczyna się od prostego przewodu biegnącego przez środek embrionu,

but when the embryo is around three weeks old,

ale kiedy embrion ma około trzech tygodni,

the tube starts to bend into a c-shape

przewód przybiera kształt litery "C"

and rotate towards the right side of the body.

i obraca się w stronę prawej połowy ciała.

It grows different structures on each side,

Wykształca różne struktury po obu stronach,

eventually turning into the familiar asymmetric heart.

osiągając ostatecznie znajomy, asymetryczny kształt serca.

Meanwhile, the other major organs emerge from a central tube

W międzyczasie inne większe organy wyłaniają się z centralnego przewodu

and grow towards their ultimate positions.

i rosną w kierunku swoich końcowych miejsc rozmieszczenia.

But some organisms, like pigs, don't have those embryonic cilia

Jednakże niektóre organizmy, jak świnie, nie mają owych mikrokosmków,

and still have asymmetric internal organs.

a mimo to mają niesymetryczne narządy.

Could all cells be intrinsically asymmetric?

Czy to możliwe, żeby wszystkie komórki były same w sobie asymetryczne?

Probably.

Prawdopodobnie.

Bacterial colonies grow lacy branches that all curl in the same direction,

Kolonie bakterii tworzą gałązki, zawijające się w tę samą stronę,

and human cells cultured inside a ring-shaped boundary

a ludzkie komórki ograniczone przez ścianki w kształcie pierścienia

tend to line up like the ridges on a cruller.

układają się jak brzegi obwarzanka.

If we zoom in even more,

Jeśli przyjrzymy się jeszcze bliżej,

we see that many of cells' basic building blocks,

zobaczymy że wiele elementów budujących komórki,

like nucleic acids, proteins, and sugars, are inherently asymmetric.

takich jak kwasy, białka i cukry, jest z natury asymetrycznych.

Proteins have complex asymmetric shapes,

Białka mają złożone, niesymetryczne kształty,

and those proteins control which way cells migrate

i to właśnie one kontrolują, w którą stronę komórki wędrują

and which way embryonic cilia twirl.

i w którą stronę obracają się mikrokosmki embrionów.

These biomolecules have a property called chirality,

Te cząsteczki mają właściwość zwaną chiralnością,

which means that a molecule and its mirror image aren't identical.

która oznacza, że dana cząsteczka i jej lustrzane odbicie nie są identyczne.

Like your right and left hands, they look the same,

Tak samo jest z prawą i lewą ręką: wyglądają tak samo

but trying to put your right in your left glove proves they're not.

ale próba założenia lewej rękawiczki na prawą rękę dowodzi czego innego.

This asymmetry at the molecular level is reflected in asymmetric cells,

Tę asymetrię na poziomie molekuł odzwierciedla asymetria komórek,

asymmetric embryos,

embrionów

and finally asymmetric organisms.

i w końcu organizmów.

So while symmetry may be beautiful,

Tak więc symetria może być piękna,

asymmetry holds an allure of its own,

ale asymetria ma swój wdzięk,

found in its graceful whirls,

który da się odnaleźć w pełnych gracji obrotach,

its organized complexity,

zorganizowanej złożoności

and its striking imperfections.

i swojej uderzającej niedoskonałości.