The poet who painted with his words - Geneviève Emy

Translator: Allie Nguyen Reviewer: Linh Ngo Thi Hong

Trong số những nhà thơ lớn của lịch sử văn học,

Among the great poets of literary history,

certain names like Homer,

những cái tên như Homer, Shakespeare, Milton,

Shakespeare,

Milton,

and Whitman are instantly recognizable.

và Whitman đều ngay lập tức, được nhận ra.

However, there's an early 20th century great French poet

Tuy vậy, có một nhà thơ Pháp xuất sắc đầu thế kỉ 20

whose name you may not know:

mà có thể bạn chưa biết đến: Guillaume Apollinaire.

Guillaume Apollinaire.

He was a close friend and collaborator of artists like Picasso,

Ông là bạn thân và là người cộng tác với nhiều hoạ sĩ

Rousseau,

như Picasso, Rousseau và Chagall.

and Chagall.

Ông là người đặt tên cho trào lưu "siêu thực",

He coined the term surrealism,

and he was even suspected of stealing the Mona Lisa in 1911.

thậm chí, còn bị nghi ngờ đánh cắp bức hoạ Mona Lisa vào năm 1911.

During his short lifetime,

Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình,

he created poetry that combined text and image

ông đã sáng tạo thể thơ kết hợp chữ và hình ảnh,

in a way that seemingly predicted an artistic revolution to come.

làm tiền đề cho một cuộc cách mạng nghệ thuật.

In the late 19th and early 20th century Paris,

Cuối thế kỉ 19 - đầu thế kỉ 20 ở Paris,

the low-rent districts of Montmartre and Montparnasse

hai quận bình dân Montmartre và Montparnasse

were home to every kind of starving artist.

là mái nhà của đủ loại nghệ sĩ nghèo. Đó là nơi duy nhất họ đủ tiền sinh sống.

It was all they could afford.

These painters, writers, and intellectuals,

Những hoạ sĩ, nhà văn, trí thức này,

united in their artistic passion and counterculture beliefs,

tập hợp lại bởi đam mê nghệ thuật và niềm tin vượt thời đại,

made up France's bohemian subculture.

cùng nhau tạo nên văn hoá Bohemia ở Pháp.

And their works of art, literature, and intellect would shake up the world.

Những tác phẩm mỹ thuật, văn chương, học thuật của họ làm thế giới rung chuyển.

At the turn of the 20th century,

Vào đầu thế kỉ 20, giữa cảnh tượng náo nhiệt này,

within this dynamic scene,

là nhà phê bình nghệ thuật, thi sĩ và người tiên phong,

art critic, poet, and champion of the avant-garde,

Guillaume Apollinaire was a well-known fixture.

Guillaume Apollinaire là một nhân vật có tiếng.

As an art critic, Apollinaire explained

Trong vai trò nhà phê bình nghệ thuật, ông giúp thế giới

the cubist and surrealist movements to the world,

hiểu về trường phái lập thể và siêu thực,

and rose to the defense of many young artists

lên tiếng bênh vực nhiều nghệ sĩ trẻ trước đám đông bài ngoại và bảo thủ.

in the face of what was often a xenophobic and narrow-minded public.

As a poet, Apollinaire was passionate about all forms of art

Trong vai trò thi sĩ, Apollinaire say mê tất cả loại hình nghệ thuật.

and a connoisseur of medieval literature,

Ông là người sành văn chương trung cổ, đặc biệt là thư pháp và chữ cái trang trí.

especially calligraphy and illuminated initials.

As a visionary, Apollinaire saw a gap between two artistic institutions.

Là người có tầm nhìn, Apollinaire nhận ra sự khác biệt giữa hai hình thức này.

On one side was the popular, highly lauded traditional art forms of the time.

Một bên là mỹ thuật truyền thống phổ biến và được tán dương lúc bấy giờ.

On the other, the forms of artistic expression

Một bên là biểu hiện nghệ thuật

made possible through surrealism,

được truyền tải qua chủ nghĩa siêu thực, lập thể,

cubism,

and new inventions, like the cinema

và các phát kiến, như điện ảnh và máy hát.

and the phonograph.

Within that divide,

Guillaume Apollinaire đã nối liền sự phân chia đó

through the creation of his most important contribution to poetry,

bằng cống hiến thi ca quan trọng nhất của mình - Calligram.

the calligram,

Guillaume Apollinaire built a bridge.

Apollinaire tạo ra calligram như một bức họa bằng thơ,

Apollinaire created the calligram as a poem picture,

a written portrait,

bức chân dung chữ, bức vẽ những suy nghĩ,

a thoughts drawing,

and he used it to express his modernism

dùng nó để diễn tả chủ nghĩa tân thời

and his desire to push poetry beyond the normal bounds of text and verse

và lòng mong muốn đưa thơ vượt giới hạn bình thường của câu chữ

and into the 20th century.

tiến vào thể kỉ 20.

Some of his calligrams are funny,

Một vài bài của ông khá buồn cười, như "Lettre-Océan."

like the "Lettre-Océan."

Some of them are dedicated to his young dead friends,

Một vài bài được viết tặng những người bạn đã mất,

like "La Colombe Poignardée et le jet d'eau."

như "La Colombe Poignardée et le jet d'eau."

Some of them are the expression of an emotional moment,

Một vài bài diễn tả khoảnh khắc xúc động, như "II Pleut":

as is "Il Pleut":

"Trời đang trút như mưa những giọng nói phụ nữ

"It's raining women's voices as if they had died even in memory,

như thể chúng tan biến cả ngay trong kí ức,

and it's raining you as well, Marvellous encounters of my life,

và mưa cả các bạn, những cuộc gặp tuyệt vời,

o little drops.

ô kìa, những giọt nhỏ. Vần mây kia bắt đầu

Those rearing clouds begin to neigh a whole universe of auricular cities.

hí vang cả vũ trụ thầm thì những thành đô.

Listen if it rains while regret and disdain weep to an ancient music.

Nghe mưa trong hối tiếc, khóc khinh khúc nhạc xưa.

Listen to the bonds fall off which hold you above and below."

Lắng nghe ràng buộc rơi xuống ôm trọn lấy bạn."

Each calligram is intended to allow readers to unchain themselves

Mỗi bài thơ đều nhằm mục đích giải thoát người đọc

from the regular experience of poetry,

khỏi những trải nghiệm thi ca tầm thường,

and feel and see something new.

để cảm nhận và nhìn thấy những điều mới lạ.

"Lettre-Océan" is first an image to be seen before even the words are read.

"Lettre-Océan" trước hết là một bức tranh thay vì từ ngữ.

Text-only elements combine with words in shapes and forms.

Các chi tiết bằng chữ kết hợp với từ thành hình.

Two circular forms, one locked in a square,

Hai hình tròn, một nằm trong hình vuông,

the other, morph beyond the page in the shape of a spiral.

một như chuyển động trên trang giấy theo hình xoắn ốc.

Together they create a picture that hints towards cubism.

Cùng nhau, chúng tạo ra một bức tranh gợi lên trường phái lập thể.

Then on closer reading of the text,

Quan sát kĩ hơn,

the descriptive words within suggest

những từ ngữ gợi tả hình tháp Eiffel nhìn từ trên xuống.

the image of an aerial view of the Eiffel Tower.

Chúng giống như sóng điện từ của máy điện báo,

They give tribute to electromagnetic waves of the telegraph,

a new form of communication at the time.

một phương tiện liên lạc mới vào thời đó.

Undoubtedly, the deeply layered artistic expressions in Apollinaire's calligrams

Không nghi ngờ gì nữa, những lớp biển hiện nghệ thuật trong calligram của Apollinaire

are not just a brilliant display of poetic prowess

vượt lên trên sự phô bày khả năng thơ ca lỗi lạc,

from a master of the form.

Each calligram itself is also a snapshot in time,

mỗi bài là một bức ảnh chớp nhoáng, gói trọn đam mê, háo hức,

encapsulating the passion,

the excitement,

and the anticipation of all the bohemian artists of Paris,

và hi vọng của tất cả nghệ sĩ phóng túng ở Paris, bao gồm cả Apollinaire,

including Apollinaire,

most of whom are well ahead of their time,

mà phần lớn, bằng những tác phẩm cách tân của mình,

and with their innovative work,

eagerly grasping for the future.

đã bỏ xa thời đại, tóm lấy tương lai.