The poet who painted with his words - Geneviève Emy

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand

Wśród największych poetów w historii literatury niektóre nazwiska,

Among the great poets of literary history,

certain names like Homer,

Shakespeare,

takie jak Homer,

Shakespeare,

Milton

Milton,

and Whitman are instantly recognizable.

czy Whitman są natychmiast rozpoznawalne.

However, there's an early 20th century great French poet

Jest jednak wielki francuski poeta początku XX wieku,

whose name you may not know:

którego nazwiska możecie nie znać.

Guillaume Apollinaire.

Guillaume Apollinaire.

He was a close friend and collaborator of artists like Picasso,

Bliski przyjaciel i współpracownik takich artystów jak Picasso,

Rousseau,

Rousseau

and Chagall.

czy Chagall.

He coined the term surrealism,

Apollinaire wymyślił termin "surrealizm"

and he was even suspected of stealing the Mona Lisa in 1911.

i był nawet podejrzewany o kradzież Mony Lisy w 1911 roku.

During his short lifetime,

W trakcie swego krótkiego życia

zapoczątkował typ poezji, łączący tekst i obraz,

he created poetry that combined text and image

in a way that seemingly predicted an artistic revolution to come.

który wydawał się zapowiadać nadchodzącą rewolucję artystyczną.

In the late 19th and early 20th century Paris,

W Paryżu na przełomie XIX i XX wieku

the low-rent districts of Montmartre and Montparnasse

niskoczynszowe dzielnice Montmartre i Montparnasse

were home to every kind of starving artist.

były domem dla głodujących artystów.

It was all they could afford.

Tylko na to mogli sobie pozwolić.

These painters, writers, and intellectuals,

Malarze, pisarze i intelektualiści,

united in their artistic passion and counterculture beliefs,

zjednoczeni w artystycznej pasji i nonkonformistycznych przekonaniach,

made up France's bohemian subculture.

tworzyli artystyczną bohemę Francji.

And their works of art, literature, and intellect would shake up the world.

Ich prace miały kiedyś wstrząsnąć światem.

At the turn of the 20th century,

Na początku XX wieku w dynamicznym środowisku artystów

within this dynamic scene,

art critic, poet, and champion of the avant-garde,

krytyk sztuki, poeta i mistrz awangardy

Guillaume Apollinaire był postacią doskonale znaną.

Guillaume Apollinaire was a well-known fixture.

As an art critic, Apollinaire explained

Jako krytyk Apollinaire wyjaśnił światu, czym są kubizm i surrealizm.

the cubist and surrealist movements to the world,

and rose to the defense of many young artists

Bronił wielu młodych artystów przed tymi,

in the face of what was often a xenophobic and narrow-minded public.

których często nazywano ksenofobiczną i ograniczoną publiką.

As a poet, Apollinaire was passionate about all forms of art

Jako poeta Apollinaire fascynował się wszelkimi formami sztuki.

and a connoisseur of medieval literature,

Jako koneser literatury średniowiecza

especially calligraphy and illuminated initials.

w szczególności upodobał sobie kaligrafię i zdobione inicjały.

As a visionary, Apollinaire saw a gap between two artistic institutions.

Jako wizjoner Apollinaire widział przepaść między dwiema instytucjami.

On one side was the popular, highly lauded traditional art forms of the time.

Po jednej stronie stała osławiona, wysoko ceniona sztuka tradycyjna.

On the other, the forms of artistic expression

Po drugiej - formy ekspresji artystycznej

made possible through surrealism,

wyrażane za pomocą surrealizmu, kubizmu

cubism,

and new inventions, like the cinema

i nowych form przekazu, takich jak kino czy fonograf.

and the phonograph.

Within that divide,

Między tymi dwoma stronami,

through the creation of his most important contribution to poetry,

wymyślając swój najcenniejszy wkład w rozwój poezji,

the calligram,

kaligram,

Guillaume Apollinaire built a bridge.

Guillaume Apollinaire zbudował most.

Apollinaire created the calligram as a poem picture,

Apollinaire stworzył kaligram jako obraz poetycki,

a written portrait,

portret słów,

a thoughts drawing,

obraz myśli,

and he used it to express his modernism

który wykorzystał do wyrażenia swojego modernizmu.

and his desire to push poetry beyond the normal bounds of text and verse

Poezja miała wyjść daleko poza granice tekstu i wersu

and into the 20th century.

i wkroczyć w XX wiek.

Niektóre z jego kaligramów są zabawne, jak "Lettre-Océan".

Some of his calligrams are funny,

like the "Lettre-Océan."

Some of them are dedicated to his young dead friends,

Niektóre Apollinaire dedykował zmarłym młodo przyjaciołom,

like "La Colombe Poignardée et le jet d'eau."

jak "La Colombe Poignardée et le jet d'eau".

Some of them are the expression of an emotional moment,

Inne, jak "Il Pleut", są wyrazem stanu emocjonalnego.

as is "Il Pleut":

"It's raining women's voices as if they had died even in memory,

"Pada deszcz głosów kobiecych jakby umarły one nawet we wspomnieniu

and it's raining you as well, Marvellous encounters of my life,

Wy też padacie cudowne spotkania mojego życia

o little drops.

o kropeleczki

Those rearing clouds begin to neigh a whole universe of auricular cities.

I chmury stają dęba i rżą niby wszechświat miast dosłyszalnych

Listen if it rains while regret and disdain weep to an ancient music.

Słuchaj czy pada deszcz gdy żal i wzgarda wypłakują dawną swą muzykę

Listen to the bonds fall off which hold you above and below."

Słuchaj jak opadają więzy przytrzymujące cię od góry i dołu".

Each calligram is intended to allow readers to unchain themselves

Celem każdego kaligramu było oderwanie czytelnika

from the regular experience of poetry,

od tradycyjnej formy poezji,

and feel and see something new.

by poczuł i zobaczył coś zupełnie nowego.

"Lettre-Océan" is first an image to be seen before even the words are read.

W przypadku wiersza "Lettre-Océan" najpierw widzimy nie tekst, a obraz.

Text-only elements combine with words in shapes and forms.

Słowa układają się w kształty i sylwetki.

Two circular forms, one locked in a square,

Dwa okrągłe kształty, jeden w prostokącie,

the other, morph beyond the page in the shape of a spiral.

drugi zmienia się w spiralę.

Together they create a picture that hints towards cubism.

Razem tworzą obraz nawiązujący do kubizmu.

Then on closer reading of the text,

Z bliska słowa przypominają

the descriptive words within suggest

the image of an aerial view of the Eiffel Tower.

widok Wieży Eiffla z lotu ptaka.

They give tribute to electromagnetic waves of the telegraph,

Jest to hołd oddany falom elektromagnetycznym telegrafu,

nowej formie komunikacji tamtej epoki.

a new form of communication at the time.

Undoubtedly, the deeply layered artistic expressions in Apollinaire's calligrams

Bez wątpienia, głęboka artystyczna ekspresja w kaligramach Apollinaire'a

are not just a brilliant display of poetic prowess

to nie tylko pokaz poetyckiego geniuszu mistrza formy.

from a master of the form.

Each calligram itself is also a snapshot in time,

Każdy kaligram sam w sobie jest znakiem czasu.

encapsulating the passion,

Zwieńcza pasję, ekscytację

the excitement,

and the anticipation of all the bohemian artists of Paris,

i oczekiwania wszystkich artystów paryskiej bohemy,

including Apollinaire,

w tym Apollinaire'a.

most of whom are well ahead of their time,

Cyganeria artystyczna wyprzedzała swą epokę,

and with their innovative work,

a dzięki innowacyjnej twórczości

eagerly grasping for the future.

mogła z nadzieją spoglądać w przyszłość.