How people rationalize fraud - Kelly Richmond Pope

Translator: Hai Nguyen Huu Hoang Reviewer: Cẩm Tiên

If you ask people whether they think stealing is wrong,

Nếu bạn hỏi ai đó rằng liệu trộm cắp là sai trái

most of them would answer, "Yes."

Đa phần sẽ trả lời : "Đúng vậy"

And yet, in 2013, organizations all over the world

Và vào năm 2013, các tổ chức trên toàn thế giới

lost an estimated total of 3.7 trillion dollars to fraud,

đã mất đi ước tính 3.7 ngàn tỉ đô la bởi vì các âm mưu lừa đảo,

which includes crimes like embezzlement,

trong đó bao gồm biển thủ công quỹ,

pyramid schemes,

mô hình lừa đảo đa cấp,

and false insurance claims.

và làm giả các giấy tờ bảo hiểm.

This wasn't just the work of a few bad apples.

Tuy nhiên, đây không chỉ là việc làm của một vài cá nhân.

The truth is that many people are susceptible

Thực tế thì nhiều người rất dễ bị ảnh hưởng

not only to the temptation to commit fraud

không chỉ bởi sự cám dỗ để thực hiện hành vi lừa đảo

but to convincing themselves that they've done nothing wrong.

mà còn bởi cách họ tự nhủ với bản thân rằng mình không làm gì sai cả.

So why does fraud happen?

Vậy thì tại sao lừa đảo xảy ra?

While individual motivations may differ from case to case,

Trong khi động cơ cá nhân thường khác nhau tùy vào từng trường hợp,

the fraud triangle,

tam giác lừa đảo,

a model developed by criminologist Donald Cressey,

một mô hình được đề xuất bởi nhà tội phạm học Donald Cressey,

shows three conditions that make fraud likely:

chỉ ra 3 điều kiện khiến cho lừa đảo có thể xảy ra:

pressure, opportunity, and rationalization.

áp lực, cơ hội và hợp lí hóa.

Pressure is often what motivates someone to engage in fraud to begin with.

Đầu tiên, áp lực thông thường là yếu tố thúc đẩy ai đó tiến hành lừa đảo.

It could be a personal debt,

Đó có thể là nơ nần cá nhân,

an addiction,

thói nghiện ngập,

an earnings quota,

chi tiêu của bản thân,

a sudden job loss,

đột ngột mất việc,

or an illness in the family.

hoặc là ốm đau, bệnh tật trong gia đình.

As for opportunity, many people in both public and private sectors

Xét về mặt cơ hội, nhiều viên chức ở cả các công ti nhà nước và tư nhân

have access to tools that enable them to commit and conceal fraud:

đều có thể tiếp cận các công cụ giúp họ thực hiện và che giấu hành vi lừa đảo:

corporate credit cards,

thẻ tín dụng của doanh nghiệp,

internal company data,

những dữ liệu của công ty,

or control over the budget.

hoặc là quyền quản lí ngân sách.

The combination of pressure

Việc kết hợp giữa áp lực

and being exposed to such opportunities on a daily basis

và tiếp cận những cơ hội trên hằng ngày

can create a strong temptation.

có thể tạo ra sự cám dỗ khó cưỡng lại.

But even with these two elements,

Tuy nhiên, ngay cả khi đã đủ 2 yếu tố đó,

most fraud still requires rationalization.

hầu hết các hành vi lừa đảo đều cần sự hợp lí hóa.

Many fraudsters are first time offenders,

Nhiều tội phạm lừa đảo là những người phạm tội lần đầu,

so in order to commit an act most would regard as wrong,

vì vậy mà để thực hiện 1 hành vi mà người khác cho là sai,

they need to justify it to themselves.

họ cần tự bào chữa cho bản thân mình.

Some feel entitled to the money because they are underpaid and overworked

Nhiều người muốn có tiền bởi vì họ phải làm nhiều nhưng đồng lương ít ỏi

and others believe their fraud is victimless,

và số khác nghĩ rằng hành vi của mình vô hại,

perhaps even planning to return the money once their crisis is resolved.

có thể còn dự định trả lại số tiền khi đã giải quyết được khủng hoảng.

Some of the most common types of fraud

Một vài loại lừa đảo phổ biến nhất

don't even register as such to the perpetrator.

thậm chí còn không bộc lộ ra ngoài đối với thủ phạm.

Examples include employees fudging time sheets or expense reports,

Ví dụ bao gồm nhân viên làm giả bảng chấm công hay báo cáo chi tiêu,

taxpayers failing to report cash earnings,

người đóng thuế không khai báo thu nhập,

or service providers overbilling insurance companies.

hoặc các nhà cung cấp dịch vụ thu tiền từ công ti bảo hiểm.

Though these may seem small,

Mặc dù các ví dụ trên có thể ở mức độ nhỏ,

and can sometimes only involve hundreds of dollars,

và thỉnh thoảng chỉ ảnh hưởng vài trăm đô la,

they all contribute to the big picture.

chúng đều đóng góp cho một bức tranh toàn cảnh.

And then there's fraud on a massive scale.

Và rồi xuất hiện lừa đảo trên quy mô lớn.

In 2003, Italian dairy food giant Parmalat went bankrupt

Năm 2003, "ông trùm" bơ sữa Parmalat của Italia đã phá sản

after it was found to have fabricated a 4 billion dollar bank account

sau khi bị phát hiện đã làm giả tài khoản ngân hàng trị giá 4 tỉ đô

and falsified financial statements

và làm khống khai báo tài chính

to hide the fact that its subsidiaries had been losing money.

để che giấu sự thật rằng các công ti con đang ngày một mất tiền.

Because it was family controlled,

Bởi vì được điều hành bởi gia đình,

corporate governance and regulator supervision were difficult,

kiểm soát doanh ngiệp và giám sát điều hành rất khó khăn,

and the company likely hoped that the losses could be recouped

và công ti ấy hi vọng rằng số tiền mất đi có thể được phục hồi

before anyone found out.

trước khi có ai đó phát hiện ra.

And it's not just corporate greed.

Và không chỉ có tham nhũng doanh nghiệp.

Governments and non-profits are also susceptible to fraud.

Chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận cũng có thể bị ảnh hưởng bởi lừa đảo.

During her time as City Comptroller for Dixon, Illinois,

Trong thời gian làm Quản lí Thành phố ở Dixon, Illinois,

Rita Crundwell embezzled over 53 million dollars.

Rita Crundwell biển thủ hơn 53 triệu đô.

Rita was one of the country's leading quarter horse breeders

Rita là một vận động viên đua ngựa hàng đầu của cả nước

and winner of 52 world championships.

và là nhà vô địch của 52 giải vô địch thế giới.

But the cost of maintaining the herd ran to 200,000 dollars per month.

Nhưng chi phí chăm sóc đàn ngựa lên đến 200 ngàn đô một tháng.

Because her position gave her complete control over city finances,

Bởi vì chức vụ của cô ta giúp cô quản lí toàn bộ tài chính của thành phố,

she was easily able to divert money

cô ta có thể dễ dàng chuyển tiền

to an account she used for private expenses,

vào 1 tài khoản cho việc chi tiêu cá nhân,

and the scheme went unnoticed for 20 years.

và kế hoạch ấy diễn ra trong im lặng trong suốt 20 năm.

It is believed that Crundwell felt entitled to a lavish lifestyle

Người ta tin rằng Crundwell nghĩ mình có thể tận hưởng lối sống xa xỉ

based on her position,

dựa trên chức vụ của mình,

and the notoriety her winnings brought to the city.

và sự nổi tiếng mà chiến thắng của cô đem lại cho thành phố.

It's tempting to think of fraud as a victimless crime

Người ta dễ dàng nghĩ rằng lừa đảo là một tội ác vô hại

because corporations and civic institutions aren't people.

bởi vì các doanh nghiệp và tổ chức xã hội không phải là con người.

But fraud harms real people in virtually every case:

Nhưng lừa đảo làm hại con người hầu như trong mọi trường hợp:

the employees of Parmalat who lost their jobs,

các công nhân của Parmalat mất việc,

the citizens of Dixon whose taxes subsidized horse breeding,

các cư dân của Dixon phải trả thuế để chăm sóc bầy ngựa,

the customers of companies which raise their prices to offset losses.

khách hàng của những công ti phải tăng giá để bù đắp mất mát.

Sometimes the effects are obvious and devestating,

Đôi lúc, ảnh hưởng thường rõ ràng và nghiêm trọng,

like when Bernie Madoff caused thousands of people to lose their life savings.

như khi Bernie Madoff làm hàng ngàn người mất tiền tiết kiệm.

But often they're subtle and not easy to untangle.

Nhưng chúng thường khó thấy và khó giải quyết.

Yet someone, somewhere is left holding the bill.

Tuy nhiên, ai đó, tại nơi nào đó, đang phải gánh chịu hậu quả.