Could we steal the power of a black hole? - Fabio Pacucci

485,001 views ・ 2020-10-19

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Phuong Anh Lai Reviewer: Ly Nguyễn
00:07
Imagine a distant future when humans reach beyond our pale blue dot,
0
7814
5073
Hãy tưởng tượng một tương lai, khi con người vượt ra khỏi đốm xanh mờ này
00:12
forge cities on planets thousands of light-years away,
1
12887
4132
tiến đến thành phố thuộc những hành tinh cách chúng ta hàng ngàn năm ánh sáng,
duy trì một mạng lưới ngân hà để hoạt động giao thương và vận tải.
00:17
and maintain a galactic web of trade and transport.
2
17019
4497
00:21
What would it take for our civilization to make that leap?
3
21516
3890
Nền văn minh loài người cần làm gì để thực hiện điều này?
00:25
There are many things to consider— how would we communicate?
4
25406
2950
Có nhiều điều cần cân nhắc như: Làm sao để chúng ta giao tiếp?
00:28
What might a galactic government look like?
5
28356
2640
Chính phủ điều hành ngân hà sẽ trông như thế nào?
00:30
And one of the most fundamental of all:
6
30996
2730
Và điều cốt yếu nhất:
00:33
where would we get enough energy to power that civilization—
7
33726
3890
Chúng ta sẽ lấy năng lượng từ đâu để cung cấp cho nền văn minh-
00:37
its industry, its terraforming operations, and its starships?
8
37616
5966
nền công nghiệp, sự chuyển đổi môi trường sống phù hợp với loài người và
00:43
An astronomer named Nikolai Kardashev proposed a scale
9
43582
4000
Nhà phi hành gia Nikolai Kardashev đã đặt ra một loại thang đo
00:47
to quantify an evolving civilization’s increasing energy needs.
10
47582
4870
định lượng nhu cầu năng lượng của xã hội tiến hóa.
00:52
In the first evolutionary stage, which we’re currently in,
11
52452
4000
Trong giai đoạn đầu của sự tiến hóa, giai đoạn mà chúng ta đang trải qua,
00:56
planet-based fuel sources like fossil fuels,
12
56452
3380
Hành tinh gốc cung cấp nhiên liệu chẳng hạn như nhiên liệu hóa thạch,
00:59
solar panels and nuclear power plants
13
59832
2520
Tấm quang năng và những nhà máy năng lượng hạt nhân
01:02
are probably enough to settle other planets inside our own solar system,
14
62352
4784
có lẽ dùng đủ để ổn định những hành tinh khác trong hệ mặt trời,
01:07
but not much beyond that.
15
67136
2820
nhưng sẽ không vượt qua ngưỡng đó được.
01:09
For a civilization on the third and final stage,
16
69956
3209
Với một nền văn minh trong giai đoạn thứ ba và giai đoạn cuối,
01:13
expansion on a galactic scale would require about 100 billion times
17
73165
5057
sự khai triển ở mức độ ngân hà sẽ cần gấp khoảng 100 tỉ lần,
01:18
more energy than the full 385 yotta joules our sun releases every second.
18
78222
7771
nhiều hơn 385 Yotta Jun năng lượng mà mặt trời phóng ra mỗi giây.
01:25
Barring a breakthrough in exotic physics,
19
85993
2870
Trừ những điểm ngắt trong vật lý ngoại lai
01:28
there’s only one energy source that could suffice:
20
88863
3444
chỉ có một nguồn năng lượng có thể đáp ứng đủ:
01:32
a supermassive black hole.
21
92307
3140
một hố đen vũ trụ khổng lồ.
01:35
It’s counterintuitive to think of black holes as energy sources,
22
95447
4000
Thật kì lạ khi chúng ta xem hố đen như một nguồn năng lượng,
01:39
but that’s exactly what they are, thanks to their accretion disks:
23
99447
4586
nhưng chính xác là như vậy, nhờ vào những chiếc đĩa bồi tụ của chúng:
01:44
circular, flat structures formed by matter falling into the event horizon.
24
104033
5872
chuyển động vòng, cấu trúc phẳng được tạo từ vật chất xoáy vào trung tâm.
01:49
Because of conservation of angular momentum,
25
109905
3080
Nhờ vào sự bảo toàn năng lượng của mô-men động lượng,
01:52
particles there don’t just plummet straight into the black hole.
26
112985
4000
Những hạt vật chất không bị rơi thẳng vào trong hố đen.
01:56
Instead, they slowly spiral.
27
116985
3230
Thay vào đó, chúng chuyển động theo hình xoắn ốc một cách chậm rãi.
02:00
Due to the intense gravitational field of the black hole,
28
120215
3350
Do trường hấp dẫn dữ dội của hố đen,
02:03
these particles convert their potential energy to kinetic energy
29
123565
3610
những hạt vật chất chuyển hóa thế năng thành động năng
02:07
as they inch closer to the event horizon.
30
127175
2830
khi chúng chuyển động dần dần vào tâm.
Những sự tác động qua lại của các hạt cho phép động năng
02:10
Particle interactions allow for this kinetic energy
31
130005
2930
02:12
to be radiated out into space
32
132935
2520
được tỏa vào không gian
02:15
at an astonishing matter-to-energy efficiency:
33
135455
3479
với một hiệu suất khối lượng - năng lượng đáng kể:
02:18
6% for non-rotating black holes, and up to 32% for rotating ones.
34
138934
7029
6% cho những hố đen không xoay, và đến 32% cho những hố xoay.
02:25
This drastically outshines nuclear fission,
35
145963
3560
Nó chiếu sáng phản ứng phân hạch rất mạnh,
02:29
currently the most efficient widely available mechanism
36
149523
3280
hiện tại đây là cỗ máy có sẵn rộng lớn và hiệu quả nhất
02:32
to extract energy from mass.
37
152803
2530
để thu gom năng lượng từ khối lượng.
02:35
Fission converts just 0.08% of a Uranium atom into energy.
38
155333
7099
Sự phân hạch chỉ biến đổi 0.08% của một nguyên tử Urani thành năng lượng.
02:42
The key to harnessing this power may lie in a structure
39
162432
3691
Giải pháp cho thiết bị để khai thác nguồn năng lượng này có lẽ là cấu trúc
02:46
devised by physicist Freeman Dyson, known as the Dyson sphere.
40
166123
6029
phát minh bởi nhà vật lý Freeman Dyson, được biết đến với tên Quả cầu Dyson.
02:52
In the 1960s, Dyson proposed that an advanced planetary civilization
41
172152
4651
Vào năm 1960, Dyson đã đề xuất rằng một nền văn minh tiên tiến
02:56
could engineer an artificial sphere around their main star,
42
176803
4217
có thể xây dựng một quả cầu nhân tạo xung quanh chính hành tinh đó,
giữ lại tất cả năng lượng mà nó phát ra để phục vụ cho nhu cầu của họ.
03:01
capturing all of its radiated energy to satisfy their needs.
43
181020
5089
03:06
A similar, though vastly more complicated design
44
186109
3210
Một thứ tương tự, nhưng sẽ cần thiết kế phức tạp và khổng lồ hơn
03:09
could theoretically be applied to black holes.
45
189319
3480
về mặt lý thuyết có thể sẽ áp dụng được vào hố đen.
03:12
In order to produce energy, black holes need to be continuously fed—
46
192799
4535
Để sản xuất năng lượng, những chiếc hố đen cần được cung cấp liên tục
03:17
so we wouldn’t want to fully cover it with a sphere.
47
197334
3250
nên chúng ta sẽ không muốn bao nó hoàn toàn trong một quả cầu.
03:20
Even if we did, the plasma jets that shoot from the poles
48
200584
3140
Dù chúng ta có làm được thì những tia plasma bắn ra từ các cực
03:23
of many supermassive black holes
49
203724
2410
của những chiếc hố đen siêu khối lượng
03:26
would blow any structure in their way to smithereens.
50
206134
4000
sẽ thổi bay tất cả những gì trên đường đi của nó thành từng mảnh.
03:30
So instead, we might design a sort of Dyson ring,
51
210134
3650
Vậy nên, chúng ta sẽ thiết kế một thứ kiểu như cái đai Dyson,
03:33
made of massive, remotely controlled collectors.
52
213784
3290
cấu tạo bởi những chiếc điều khiển từ xa khổng lồ.
03:37
They’d swarm in an orbit around a black hole,
53
217074
2950
Chúng cùng chuyển động theo một quỹ đạo xung quanh cái hố đen,
03:40
perhaps on the plane of its accretion disk, but farther out.
54
220024
4000
có thể trên mặt phẳng của đĩa bồi tụ, nhưng xa hơn.
03:44
These devices could use mirror-like panels
55
224024
2690
Những thiết bị này có thể dùng như những mảnh gương
03:46
to transmit the collected energy to a powerplant,
56
226714
3340
chuyển giao nguồn năng lượng thu thập được thành một nhà máy hạt nhân,
03:50
or a battery for storage.
57
230054
2696
hoặc một bộ pin tích lũy.
03:52
We’d need to ensure that these collectors are built at just the right radius:
58
232750
4954
Chúng ta cần đảm bảo rằng những tấm năng lượng này được dựng đúng với bán kính
03:57
too close and they’d melt from the radiated energy.
59
237704
3030
quá gần chúng sẽ bị nấu chảy bởi năng lượng phát ra.
04:00
Too far, and they’d only collect a tiny fraction of the available energy
60
240734
4803
Quá xa chúng chỉ có thể nhận được một phần nhỏ năng lượng
04:05
and might be disrupted by stars orbiting the black hole.
61
245537
3650
và sẽ bị gián đoạn bởi những ngôi sao quay quanh chiếc hố.
04:09
We would likely need several Earths worth of highly reflective material
62
249187
4884
Chúng ta gần như cần vài vật liệu có tính tương phản cao
04:14
like hematite to construct the full system—
63
254071
3110
chẳng hạn như Hematit để xây dựng toàn bộ hệ thống
04:17
plus a few more dismantled planets to make a legion of construction robots.
64
257181
5872
thêm một vài hành tinh bị phá hủy, để làm một quân đoàn robot xây dựng.
04:23
Once built, the Dyson ring would be a technological masterpiece,
65
263053
4190
Một khi xây thành công, vành đai Dyson sẽ là kiệt tác công nghệ kỹ thuật,
04:27
powering a civilization spread across every arm of a galaxy.
66
267243
5252
cung cấp nguyên liệu cho sự khai hóa nền văn minh đến từng nhánh của ngân hà.
04:32
This all may seem like wild speculation.
67
272495
2590
Đây có thể là một sự nghiên cứu ngông cuồng.
Ngay cả bây giờ, chúng ta vẫn đang trải qua khủng hoảng năng lượng
04:35
But even now, in our current energy crisis,
68
275085
3170
04:38
we’re confronted by the limited resources of our planet.
69
278255
3540
chúng ta đối diện với sự hạn chế tài nguyên trong chính hành tinh của mình.
04:41
New ways of sustainable energy production will always be needed,
70
281795
4000
Những cách sản xuất năng lượng bền vững mới luôn luôn cần thiết,
04:45
especially as humanity works towards the survival
71
285795
3030
đặc biệt khi loài người luôn làm việc hướng tới sự sống
04:48
and technological progress of our species.
72
288825
3210
và tiến bộ khoa học của nhân loại.
04:52
Perhaps there’s already a civilization out there
73
292035
2820
Có thể đã tồn tại một nền văn minh ngoài kia
04:54
that has conquered these astronomical giants.
74
294855
3200
đã chinh phục được những thành tựu thiên văn phi vĩ đại.
04:58
We may even be able to tell
75
298055
1880
Chúng ta có thể biết được
04:59
by seeing the light from their black hole periodically dim
76
299935
3990
khi nhìn thấy ánh sáng từ hố đen sáng mập mờ theo chu kì
05:03
as pieces of the Dyson ring pass between us and them.
77
303925
4250
như những mảnh vành Dyson truyền đi qua lại giữa họ và chúng ta.
05:08
Or maybe these superstructures are fated to remain in the realm of theory.
78
308175
4906
Hoặc những siêu cấu trúc này vĩnh viễn chỉ có thể nằm trên lý thuyết.
05:13
Only time— and our scientific ingenuity— will tell.
79
313081
4264
Thời gian và sự khéo léo của khoa học kỹ thuật sẽ trả lời.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7