Is marijuana bad for your brain? - Anees Bahji

9,841,250 views ・ 2019-12-02

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Reviewer: Mai Tran
00:06
In 1970,
0
6224
1500
Vào năm 1970, cần sa được xếp vào
00:07
marijuana was classified as a schedule 1 drug in the United States:
1
7724
5420
loại chất gây nghiện bảng cấp 1 ở Hoa Kỳ: loại có chỉ định nghiêm ngặt nhất có thể.
00:13
the strictest designation possible,
2
13144
2593
00:15
meaning it was completely illegal and had no recognized medical uses.
3
15737
5042
Có nghĩa là nó hoàn toàn phạm pháp và không được công nhận trong y tế.
00:20
For decades, this view persisted
4
20779
2750
Sau hàng thập kỉ, quan điểm này đã duy trì
00:23
and set back research on the drug's mechanisms and effects.
5
23529
5009
và thiết lập lại cho nghiên cứu trên cơ chế và hiệu quả của thuốc.
00:28
Today, marijuana’s therapeutic benefits are widely acknowledged,
6
28538
4490
Ngày nay, các lợi ích chữa bệnh của cần sa được thừa nhận một cách rộng rãi,
00:33
and some nations have legalized medical use
7
33028
3064
và một vài quốc gia đã hợp pháp hóa cho sử dụng y khoa
00:36
or are moving in that direction.
8
36092
2390
hoặc là đang dần đi theo hướng đó.
00:38
But a growing recognition for marijuana’s medical value
9
38482
3899
Tuy nhiên việc công nhận giá trị y khoa của cần sa ngày càng tăng
00:42
doesn’t answer the question:
10
42381
1700
đã không trả lời được câu hỏi:
00:44
is recreational marijuana use bad for your brain?
11
44081
5014
liệu sử dụng cần sa để giải trí thì có hại cho não bộ không?
00:49
Marijuana acts on the body’s cannabinoid system,
12
49095
3710
Cần sa tác động lên hệ thống cannabinoid của cơ thể,
00:52
which has receptors all over the brain and body.
13
52805
3640
là hệ thống có các thụ thể trên khắp não và cơ thể
00:56
Molecules native to the body, called endocannabinoids,
14
56445
4591
Các phân tử có nguồn gốc từ cơ thể có tên là thụ thể nội sinh (endocannabinoids),
01:01
also act on these receptors.
15
61036
2660
cũng tác động lên những thụ thể này.
01:03
We don’t totally understand the cannabinoid system,
16
63696
3775
Chúng ta không hoàn toàn hiểu được hệ thống thụ thể này,
01:07
but it has one feature that provides a big clue to its function.
17
67471
4666
nhưng nó có một tính năng trong đó cung cấp đầu mối về chức năng của nó.
01:12
Most neurotransmitters travel from one neuron to the next
18
72137
3750
Hầu hết chất dẫn truyền thần kinhsẽ đi từ tế bào thần kinh này sang cái kế tiếp
01:15
through a synapse to propagate a message.
19
75887
3570
thông qua một khớp thần kinh để lan truyền một thông điệp.
01:19
But endocannabinoids travel in the opposite direction.
20
79457
3766
Tuy nhiên các thụ thể nội sinh thì đi theo hướng ngược lại.
01:23
When a message passes from the one neuron to the next,
21
83223
3493
Khi một thông điệp đi qua từ một nơ-ron này sang một nơ-ron tiếp theo,
01:26
the receiving neuron releases endocannabinoids.
22
86716
3915
thì nơ-ron thần kinh tiếp nhận sẽ giải phóng các thụ thể nội sinh.
01:30
Those endocannabinoids travel backward
23
90631
2977
Các thụ thể nội sinh này sẽ quay lại để tác động lên các nơ-ron thần kinh gửi —
01:33
to influence the sending neuron—
24
93608
2140
01:35
essentially giving it feedback from the receiving neuron.
25
95748
4668
về cơ bản là để đưa thông tin phản hồi có được từ các nơ-ron thần kinh nhận.
01:40
This leads scientists to believe that the endocannabinoid system
26
100416
4080
Điều này đã làm cho các nhà khoa học tin rằng hệ thống thụ thể nội sinh
01:44
serves primarily to modulate other kinds of signals—
27
104496
3798
phục vụ chính yếu trong việc điều chỉnh các loại tín hiệu khác --
01:48
amplifying some and diminishing others.
28
108294
3538
khuếch đại một vài và đồng thời giảm bớt vài tín hiệu khác.
01:51
Feedback from endocannabinoids slows down rates of neural signaling.
29
111832
5324
Phản hồi từ các thụ thể này sẽ làm chậm đi tốc độ truyền tín hiệu thần kinh..
01:57
That doesn’t necessarily mean
30
117156
1932
Dù vậy thì việc đó thì không nhất thiết là
01:59
it slows down behavior or perception, though.
31
119088
2830
nó sẽ làm chậm đi hành vi hoặc nhận thức. Ví dụ, làm chậm đi tín hiệu ức chế mùi
02:01
For example, slowing down a signal that inhibits smell
32
121918
4060
02:05
could actually make smells more intense.
33
125978
3674
có thể thực sự làm cho mùi nồng hơn.
02:09
Marijuana contains two main active compounds,
34
129652
3845
Trong cần sa có chứa hai hoạt chất chính,
02:13
tetrahydrocannabinol or THC, and cannabidiol, or CBD.
35
133497
8403
tetrahydrocannabinol được gọi là THC,
và cannabidiol, được gọi là CBD.
02:21
THC is thought to be primarily responsible for marijuana’s psychoactive effects
36
141900
5705
THC được cho là có nhiệm vụ chính cho tác dụng thần kinh của cần sa.
02:27
on behavior, cognition, and perception,
37
147605
2866
về hành vi, hiểu biết, và nhận thức.
02:30
while CBD is responsible for the non-psychoactive effects.
38
150471
4942
trong khi đó CBD thì có trách nhiệm chính cho các tác dụng phi thần kinh.
02:35
Like endocannabinoids,
39
155413
2360
Giống như các thụ thể nội sinh,
02:37
THC slows down signaling by binding to cannabinoid receptors.
40
157773
5588
THC làm chậm việc phát tín hiệu bằng cách liên kết với các thụ thể canabinoid.
02:43
But it binds to receptors all over this sprawling, diffuse system
41
163361
4113
Nhưng nó liên kết các thụ thể trên khắp hệ thống trải dài, khuếch tán này một lần,
02:47
at once,
42
167474
850
02:48
whereas endocannabinoids are released in a specific place
43
168324
3970
mặc dù các thụ thể nội sinh được giải phóng ở một vị trí cụ thể
02:52
in response to a specific stimulus.
44
172294
2927
để đáp ứng cho một kích thích cụ thể.
02:55
This widespread activity coupled with the fact
45
175221
2800
Hoạt động trải rộng này đi đôi với một thực tế
02:58
that the cannabinoid system indirectly affects many other systems,
46
178021
4400
là hệ thống thụ thể tác động gián tiếp lên nhiều hệ thống khác,
03:02
means that each person’s particular brain chemistry, genetics,
47
182421
4139
nghĩa là phản ứng hóa học của não, sự di truyền,
03:06
and previous life experience
48
186560
2380
và trải nghiệm sống điển hình từ mỗi người xác định phần lớn cách họ sử dụng thuốc.
03:08
largely determine how they experience the drug.
49
188940
3049
03:11
That’s true much more so with marijuana than with other drugs
50
191989
4110
Điều đó thì đúng với cần sa nhiều hơn khi so sánh nó với các loại thuốc khác
03:16
that produce their effects through one or a few specific pathways.
51
196099
4632
là loại thuốc phát tác thông qua một hoặc một vài con đường cụ thể.
03:20
So the harmful effects, if any, vary considerably from person to person.
52
200731
5439
Vì thế mà tác hại, nếu có, sẽ thay đổi đáng kể từ người này sang người khác.
03:26
And while we don’t know how exactly how marijuana
53
206170
2560
Và trong khi chúng ta không biết chính xác cần sa gây ra các tác hại cụ thể ra sao,
03:28
produces specific harmful effects,
54
208730
2483
03:31
there are clear risk factors that can increase peoples’ likelihood
55
211213
3646
nhưng có những nguy cơ rõ ràng có thể làm tăng khả năng của mọi người
03:34
of experiencing them.
56
214859
2177
trong việc tiếp xúc với chúng.
03:37
The clearest risk factor is age.
57
217036
2967
Nguy cơ rõ nhất có thể thấy là tuổi tác.
Đối với những người trẻ dưới 25 tuổi, thì các thụ thể thì tập trung ở chất trắng
03:40
In people younger than 25,
58
220003
2130
03:42
cannabinoid receptors are more concentrated in the white matter
59
222133
3980
03:46
than in people over 25.
60
226113
2420
nhiều hơn so với những người trên 25 tuổi.
03:48
The white matter is involved in communication,
61
228533
3087
Chất trắng tham gia trong giao tiếp,
03:51
learning, memory, and emotions.
62
231620
3250
học tập, kí ức, và cảm xúc.
03:54
Frequent marijuana use
63
234870
1414
Việc dùng cần sa thường xuyên
03:56
can disrupt the development of white matter tracts,
64
236284
2970
có thể làm gián đoạn sự phát triển của các vùng chất trắng,
03:59
and also affect the brain’s ability to grow new connections.
65
239254
4184
và cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển các kết nối mới của não bộ.
04:03
This may damage long-term learning ability and problem solving.
66
243438
4653
Điều này có thể gây hại khả năng học tập và giải quyết vấn đề trong thời gian dài.
Tới nay, vẫn không rõ về mức độ nghiêm trọng gây hại như thế nào
04:08
For now, it’s unclear how severe this damage can be
67
248091
3391
04:11
or whether it’s reversible.
68
251482
1600
hay liệu nó có thể đảo ngược hay không.
04:13
And even among young people,
69
253082
1767
Và ngay cả giữa những người trẻ tuổi,
04:14
the risk is higher the younger someone is—
70
254849
3040
thì người càng trẻ có nguy cơ càng cao --
04:17
much higher for a 15 year old than a 22 year old, for instance.
71
257889
4626
người 15 tuổi có nguy cơ cao hơn nhiều so với người 22 tuổi, ví dụ như vậy.
04:22
Marijuana can also cause hallucinations or paranoid delusions.
72
262515
4597
Cần sa cũng có thể gây ra ảo giác hoặc là hoang tưởng bị hại.
04:27
Known as marijuana-induced psychosis,
73
267112
2730
Được biết như là rối loạn tâm thần do cần sa,
04:29
these symptoms usually subside when a person stops using marijuana.
74
269842
4003
những triệu chứng này thường giảm dần khi một người ngưng sử dụng cần sa.
04:33
But in rare cases, psychosis doesn’t subside,
75
273845
3439
Tuy nhiên có vài trường hợp hiếm gặp, rối loạn tâm thần không giảm bớt,
04:37
instead unmasking a persistent psychotic disorder.
76
277284
4422
thay vào đó là bộc lộ ra sự rối loạn thần kinh kéo dài.
04:41
A family history of psychotic disorders, like schizophrenia,
77
281706
4540
Một gia đình có tiền sử bệnh rối loạn thần kinh, kiểu như tâm thần phân liệt,
là nguy cơ rõ nhất, dù không là duy nhất, đưa đến hiệu ứng này.
04:46
is the clearest, though not the only, risk factor for this effect.
78
286246
3181
04:49
Marijuana-induced psychosis is also more common among young adults,
79
289427
4528
Rối loạn thần kinh do cần sa cũng phổ biến hơn với nhóm người thành niên,
04:53
though it’s worth noting that psychotic disorders
80
293955
2514
dù cho điều đáng được chú ý là các rối loạn thần kinh
04:56
usually surface in this age range anyway.
81
296469
2730
thường xuất hiện ở khoảng độ tuổi này.
04:59
What’s unclear in these cases is whether the psychotic disorder
82
299199
3894
Điều còn chưa rõ trong những trường hợp này là
liệu triệu chứng rối loạn thần kinh có xuất hiện khi không dùng cần sa--
05:03
would have appeared without marijuana use—
83
303093
2306
05:05
whether marijuana use triggers it early,
84
305399
2590
liệu việc sử dụng cần sa có khởi động nó sớm hơn,
05:07
is a catalyst for a tipping point that wouldn’t have been crossed otherwise,
85
307989
4254
hay là một chất xúc tác cho điểm tới hạn dù cho nó lẽ ra sẽ không bị vượt qua,
05:12
or whether the reaction to marijuana is merely an indication
86
312243
3721
hay chăng là phản ứng với cần sa chỉ đơn thuần là dấu hiệu
05:15
of an underlying disorder.
87
315964
2210
của một sự rối loạn tiềm ẩn.
05:18
In all likelihood, marijuana’s role varies from person to person.
88
318174
5217
Trong mọi khả năng, vai trò của cần sa thay đổi từ người này tới người khác.
05:23
At any age, as with many other drugs,
89
323391
2550
Với bất kì độ tuổi nào, cũng giống với nhiều loại thuốc khác,
05:25
the brain and body
90
325941
1297
thì não bộ và cơ thể người
05:27
become less sensitive to marijuana after repeated uses,
91
327238
3970
trở nên kém nhạy hơn với cần sa sau khi sử dụng nhiều lần,
05:31
meaning it takes more to achieve the same effects.
92
331208
3900
có nghĩa là nó cần nhiều hơn để đạt được hiệu ứng tương tự.
05:35
Fortunately, unlike many other drugs,
93
335108
2831
May mắn là, không như các loại thuốc khác,
05:37
there’s no risk of fatal overdose from marijuana,
94
337939
3290
cần sa không có nguy cơ gây tử vong do quá liều,
05:41
and even heavy use doesn’t lead to debilitating
95
341229
2975
và thậm chí dùng liều mạnh cũng không dẫn tới tình trạng suy nhược
05:44
or life-threatening withdrawal symptoms if use stops.
96
344204
4069
hay là các triệu chứng đe dọa tính mạng khi cai nghiện.
05:48
There are more subtle forms of marijuana withdrawal, though,
97
348273
3903
Tuy nhiên có nhiều hình thức cai nghiện cần sa khó chịu hơn,
05:52
including sleep disturbances, irritability, and depressed mood,
98
352176
4675
bao gồm rối loạn giấc ngủ, cáu kỉnh, và cảm xúc tuột dốc,
05:56
which pass within a few weeks of stopping use.
99
356851
3810
là những điều sẽ hết trong một vài tuần sau khi cai nghiện.
06:00
So is marijuana bad for your brain?
100
360661
2559
Vậy cần sa có hại cho não của bạn không?
06:03
It depends who you are.
101
363220
2120
Nó tùy thuộc vào bạn là ai.
06:05
But while some risk factors are easy to identify,
102
365340
3518
Tuy nhiên trong khi một vài nguy cơ thì dễ để xác định,
06:08
others aren’t well understood—
103
368858
2270
thì những cái khác lại không được hiểu rõ-
06:11
which means there’s still some possibility of experiencing negative effects,
104
371128
4949
điều này có nghĩa là vẫn còn vài khả năng gặp phải tác dụng tiêu cực,
06:16
even if you don’t have any of the known risk factors.
105
376077
3700
ngay cả khi bản thân bạn không hề có bất kỳ nguy cơ nào đã được biết đến.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7