Are we living in a simulation? - Zohreh Davoudi

1,353,822 views ・ 2019-10-08

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:07
We live in a vast universe, on a small wet planet,
0
7837
3370
Muazzam bir evrende, küçük, ıslak bir gezegende yaşıyoruz,
00:11
where billions of years ago
1
11207
1470
milyarlarca yıl önce
00:12
single-celled life forms evolved from the same elements
2
12677
3340
burada tek hücreli yaşam biçimleri etraflarındaki cansız materyallerle
00:16
as all non-living material around them,
3
16017
2705
aynı elementlerden gelişti, çoğaldı
00:18
proliferating and radiating into an incredible ray of complex life forms.
4
18722
4590
ve kompleks yaşam biçimleri ışığını saçtı.
00:23
All of this— living and inanimate, microscopic and cosmic—
5
23312
3930
Tüm bunlar -- canlı ve cansız, mikroskobik ve kozmik --
00:27
is governed by mathematical laws with apparently arbitrary constants.
6
27242
4160
matematik kanunlarıyla, gelişigüzel görünen değişmezlerle yönetilir.
00:31
And this opens up a question:
7
31402
1911
Bu da bir soruyu ortaya çıkarır:
00:33
If the universe is completely governed by these laws,
8
33313
2950
Eğer evren tamamen bu kanunlar tarafından yönetiliyorsa
00:36
couldn’t a powerful enough computer simulate it exactly?
9
36263
3590
yeterince güçlü bir bilgisayar, tamamen benzerini kolaylıkla yapamaz mıydı?
00:39
Could our reality actually be an incredibly detailed simulation
10
39853
4000
Gerçekliğimiz aslında çok daha gelişmiş bir medeniyet tarafından kurulmuş
00:43
set in place by a much more advanced civilization?
11
43853
3390
muazzam detaylı bir simülasyon olabilir mi?
00:47
This idea may sound like science fiction,
12
47243
2210
Bu fikir size bilim kurgu gibi gelebilir
00:49
but it has been the subject of serious inquiry.
13
49453
2480
fakat ciddi tartışmalara da konu olmuştur.
00:51
Philosopher Nick Bostrom advanced a compelling argument
14
51933
3090
Filozof Nick Bostrom, bir simülasyonda yaşıyor olabileceğimize dair
00:55
that we’re likely living in a simulation,
15
55023
2290
zorlayıcı bir iddia geliştirdi
00:57
and some scientists also think it’s a possibility.
16
57313
2890
ve bazı bilim insanları da bunun olası olduğunu düşünüyor.
01:00
These scientists have started thinking about experimental tests
17
60203
3120
Bu bilim insanları, evrenimizin bir simülasyon olup olmadığını anlamak için
01:03
to find out whether our universe is a simulation.
18
63323
3140
deneysel testler hakkında düşünmeye başladılar.
01:06
They are hypothesizing about what the constraints of the simulation might be,
19
66463
4200
Simülasyon kısıtlamalarının neler olabileceği ve bu kısıtlamaların dünyada
01:10
and how those constraints could lead to detectable signs in the world.
20
70663
4069
algılanabilir işaretlere nasıl yol göstereceği hakkında varsayım üretiyorlar.
01:14
So where might we look for those glitches?
21
74732
2677
Peki, bu hataları nerede arayabiliriz?
01:17
One idea is that as a simulation runs,
22
77409
2700
Bir fikre göre simülasyon ilerledikçe zamanla hatalar biriktirebilir.
01:20
it might accumulate errors over time.
23
80109
2640
01:22
To correct for these errors
24
82749
1420
Bu hataları düzeltmek için
01:24
the simulators could adjust the constants in the laws of nature.
25
84169
3570
simülatörler doğa kanunlarındaki değişmezleri uyarlayabilir.
01:27
These shifts could be tiny—
26
87739
1680
Bu değişimler küçük olabilir --
01:29
for instance,
27
89419
840
örneğin,
01:30
certain constants we’ve measured with accuracies of parts per million
28
90259
3630
milyonda bir doğrulukla ölçtüğümüz belirli değişmezler,
01:33
have stayed steady for decades,
29
93889
1680
onlarca yıldır sabit kaldılar,
01:35
so any drift would have to be on an even smaller scale.
30
95569
3620
yani herhangi bir sapma, daha küçük bir ölçekte olmalıdır.
01:39
But as we gain more precision in our measurements of these constants,
31
99189
3290
Fakat bu değişmezlerin ölçümlerinde daha fazla kesinlik kazandıkça
01:42
we might detect slight changes over time.
32
102479
2940
zamanla küçük değişimleri tespit eder hale gelebiliriz.
01:45
Another possible place to look comes from the concept that finite computing power,
33
105419
4350
Arayacağımız diğer olası yer ise ne kadar devasa olursa olsun
01:49
no matter how huge, can’t simulate infinities.
34
109769
3350
sınırlı programlama gücünün sonsuzluğu simüle edemeyeceği kavramıdır.
01:53
If space and time are continuous,
35
113119
1843
Eğer uzay ve zaman süregelen şeylerse
01:54
then even a tiny piece of the universe has infinite points
36
114962
3440
evrenin çok küçük bir parçasının bile sonsuz noktaları vardır
01:58
and becomes impossible to simulate with finite computing power.
37
118402
3690
ve sınırlı programlama gücüyle simüle etmek imkansız hale gelir.
02:02
So a simulation would have to represent space and time in very small pieces.
38
122092
5120
Bu yüzden bir simülasyon uzayı ve zamanı çok küçük parçalarla temsil etmelidir.
02:07
These would be almost incomprehensibly tiny.
39
127212
2768
Bunlar neredeyse akıl almaz derecede küçük olacaktır.
02:09
But we might be able to search for them
40
129980
1860
Fakat belirli atomaltı parçacıkları araç olarak kullanarak onları arayabiliriz.
02:11
by using certain subatomic particles as probes.
41
131840
3320
02:15
The basic principle is this: the smaller something is,
42
135160
3340
Temel prensip şudur:
Bir şey ne kadar küçükse parçalanmaya da o kadar duyarlı olacaktır --
02:18
the more sensitive it will be to disruption—
43
138500
2410
02:20
think of hitting a pothole on a skateboard versus in a truck.
44
140910
3290
bir kaykaydaki delik ile bir kamyondaki deliğin farkını düşünün.
02:24
Any unit in space-time would be so small
45
144200
2670
Uzay-zamandaki herhangi bir birim öyle küçüktür ki
02:26
that most things would travel through it without disruption—
46
146870
2940
çoğu şey onu parçalamadan içinde yolculuk edebilir --
02:29
not just objects large enough to be visible to the naked eye,
47
149810
3060
yalnızca çıplak gözle görülebilecek kadar büyük objeler değil,
02:32
but also molecules, atoms, and even electrons
48
152870
3580
ayrıca moleküller, atomlar ve hatta elektronlar
02:36
and most of the other subatomic particles we’ve discovered.
49
156450
3300
ve keşfettiğimiz çoğu diğer atomaltı parçacıklar.
02:39
If we do discover a tiny unit in space-time
50
159750
3310
Uzay-zamanda küçük bir birim
veya bir doğa kanununda değişken bir değişmez keşfedersek
02:43
or a shifting constant in a natural law,
51
163060
2630
02:45
would that prove the universe is a simulation?
52
165690
2670
bu, evrenin bir simülasyon olduğunu kanıtlar mıydı?
02:48
No— it would only be the first of many steps.
53
168360
2920
Hayır -- bu yalnızca atılacak ilk adımlar olabilir.
02:51
There could be other explanations for each of those findings.
54
171280
2930
Bu bulgulardan her biri için başka açıklamalar da olabilir.
02:54
And a lot more evidence would be needed to establish the simulation hypothesis
55
174210
3780
Simülasyon hipotezinin, işleyen bir doğa teorisi olduğunu ispat etmek için de
02:57
as a working theory of nature.
56
177990
2150
daha fazla kanıta ihtiyacımız vardır.
03:00
However many tests we design,
57
180140
1640
Ne kadar çok test tasarlasak da
03:01
we’re limited by some assumptions they all share.
58
181780
3000
paylaşılan bazı varsayımlarla sınırlıyız.
03:04
Our current understanding of the natural world on the quantum level
59
184780
3680
Kuantum seviyesindeki mevcut doğal dünya anlayışımız,
03:08
breaks down at what’s known as the planck scale.
60
188460
2930
Planck ölçeği olarak bilinen ölçekte çöküyor.
03:11
If the unit of space-time is on this scale,
61
191390
2650
Eğer uzay-zaman birimi bu ölçekte olsaydı
03:14
we wouldn’t be able to look for it with our current scientific understanding.
62
194040
3720
mevcut bilimsel anlayışımızla onu arayamazdık.
03:17
There’s still a wide range of things
63
197760
1740
Mevcut olarak gözlemlenebilir olandan daha küçük
03:19
that are smaller than what’s currently observable
64
199500
2340
fakat planck ölçeğinin inceleyemeyeceği kadar da büyük olan
03:21
but larger than the planck scale to investigate.
65
201840
2950
birçok şey hala vardır.
03:24
Similarly, shifts in the constants of natural laws could occur so slowly
66
204790
4620
Yine, doğa kanunlarının değişmezlerindeki değişimler öyle yavaş gerçekleşir ki
03:29
that they would only be observable over the lifetime of the universe.
67
209410
3352
yalnızca evrenin ömrü boyunca gözlemlenebilir olurlar.
03:32
So they could exist even if we don’t detect them
68
212762
2380
Yani onlar, yüzlerce veya binlerce yıllık ölçümlerle tespit edemesek de vardır.
03:35
over centuries or millennia of measurements.
69
215142
2950
03:38
We're also biased towards thinking that our universe’s simulator, if it exists,
70
218092
4390
Ayrıca, eğer varsa, evrenin simülatörünün hesaplamaları bizler gibi
03:42
makes calculations the same way we do,
71
222482
2290
hesaba dayalı benzer kısıtlamalarla yaptığını düşünmeye eğilimliyiz.
03:44
with similar computational limitations.
72
224772
2590
03:47
Really, we have no way of knowing
73
227362
1690
Gerçekte, uzaylı bir medeniyetin
03:49
what an alien civilization’s constraints and methods would be—
74
229052
3400
kısıtlamaları ve yöntemlerinin ne olacağını bilmemizin hiçbir yolu yok --
03:52
but we have to start somewhere.
75
232452
1930
fakat bir yerden başlamalıyız.
03:54
It may never be possible to prove conclusively that the universe either is,
76
234382
3980
Evrenin bir simülasyon olup olmadığını kesin olarak ispatlamak
03:58
or isn’t, a simulation,
77
238362
1894
hiçbir zaman mümkün olmayabilirdi
04:00
but we’ll always be pushing science and technology forward
78
240256
2810
fakat biz bilimi ve teknolojiyi ileri götürerek
04:03
in pursuit of the question:
79
243066
1680
şu soruyu sormaya devam edeceğiz:
04:04
what is the nature of reality?
80
244746
2560
Gerçekliğin doğası nedir?
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7