Why is it so hard to break a bad habit?

939,610 views ・ 2023-08-31

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Asmin Ece Simsek Gözden geçirme: Emel Çırakoğlu
00:07
Billions of people deal with a nail-biting habit at some point in their lives.
0
7045
4838
Milyarlarca insan hayatında bir noktada tırnak yeme alışkanlığı ile uğraşmıştır.
00:12
Many will go to great lengths to try to stop,
1
12008
2210
Birçoğu tırnak etlerine acı biber sürmek, bütün gün eldiven giymek, ellerini tuza
00:14
employing strategies like rubbing chili peppers on their cuticles,
2
14218
3671
batırmak, ve parmaklarında bakterlerin süründüğünü hayal etmek gibi
00:17
wearing gloves all day, dipping their hands in salt,
3
17889
2836
00:20
and envisioning bacteria crawling on their fingers.
4
20725
4004
stratejiler uygulayarak durmak için büyük çaba harcarlar.
00:25
And while not all of us are nail-biters,
5
25063
2293
Hepimiz tırnaklarımızı yemesek bile,
00:27
most of us do have a habit we'd like to kick.
6
27356
3462
çoğumuzun bırakmak istediği bir alışkanlığı vardır.
00:30
So what's the best way to break one?
7
30943
1877
Peki bunu yapmanın en iyi yolu nedir?
00:33
Scientists define habits as behaviors that are performed regularly,
8
33237
4129
Bilim insanları, alışkanlıkları düzenli olarak yapılan ve belirli ortamlara
00:37
and cued subconsciously in response to certain environments,
9
37366
3754
tepki olarak bilinçaltında ortaya çıkan davranışlar olarak tanımlamaktadır.
00:41
whether it be a location, time of day, or even an emotional state.
10
41120
3921
Bunlar yer, günün hangi saati ya da hangi duygu durumunda olduğunuz fark etmeksizin,
00:45
They can include simple actions like picking your hair when stressed,
11
45249
3504
stres altındayken saçınızı toplamak gibi basit eylemleri içerebileceği gibi,
00:48
but also more complex practices ingrained in daily routines,
12
48753
4546
aynı zamanda günlük rutinlere karışmış daha karmaşık davranışlar da olabilir,
00:53
like staying up late or brewing your coffee in the morning.
13
53299
3337
örneğin gece geç saate kadar oturmak ya da sabah kahve hazırlamak gibi.
00:56
If you do something frequently, without much deliberation,
14
56844
3420
Eğer bir şeyi fazla düşünmeden sık sık yapıyorsanız,
01:00
then it’s likely a habit.
15
60264
1710
o halde bu muhtemelen bir alışkanlıktır.
01:02
They form because at some point your brain learns that the behavior is beneficial.
16
62266
6048
Oluşular, çünkü bir noktada beyniniz o davranışın faydalı olduğunu öğrenir.
01:08
Let's say after opening a stressful email, you bite your nails.
17
68314
3337
Diyelim ki, stresli bir e-posta açtıktan sonra tırnaklarınızı yiyorsunuz.
01:11
This is rewarding, as it’s enough to focus your attention,
18
71734
3253
Bu ödüllendiricidir, çünkü dikkatinizi vermeniz
01:14
curbing your email fueled anxiety.
19
74987
3003
ve e-postanızın tetiklediği kaygıyı azaltmak için yeterlidir.
01:18
Within your brain, positive experiences can trigger the release of dopamine,
20
78032
4421
Olumlu deneyimler, beyninizdeki zevk duygularına aracılık eden bir
01:22
a neurotransmitter that mediates feelings of pleasure.
21
82453
3587
nörotransmitter olan dopamin salınımını tetikleyebilir.
01:26
Dopamine is also a driver of neuroplasticity,
22
86582
3837
Dopamin aynı zamanda nöroplastisitenin itici bir gücüdür,
01:30
meaning it can change how your neurons wire and fire.
23
90419
3879
yani nöronlarınızın nasıl bağlandığını ve nasıl ateşlendiğini değiştirebilir.
01:34
Your brain builds connections that link the reward with the behavior,
24
94799
4671
Beyniniz ödül ile davranış arasında bağlantı kurarak,
01:39
driving you to repeat it.
25
99470
1835
sizi bu davranışı tekrar etmeye iter.
01:41
It also starts associating the behavior with other cues, like your environment.
26
101514
4838
Aynı zamanda davranışı çevreniz gibi diğer işaretlerle de ilişkilendirmeye başlar.
01:46
Eventually, all it takes is the context of sitting at your desk
27
106394
4421
En sonunda, bilinçaltındaki tırnak yeme alışkanlığını tetiklemek için
01:50
to subconsciously trigger a nail-biting habit—
28
110815
3128
gereken tek şey sadece masanızda oturmanızdır
01:53
no stressful email or sense of relief required.
29
113943
3086
—stresli bir e-postaya ya da rahatlama duygusuna gerek kalmadan.
01:57
Once established, these cue-behavior-reward loops work fast,
30
117738
5923
Bir kez kurulduktan sonra,
bu “işaret-davranış-ödül” döngüleri hızlı çalışır,
02:03
outpacing the decision-making process.
31
123661
2586
ve karar verme sürecini geride bırakır.
02:06
You may find yourself engaging in a habit
32
126289
2127
Fark edip durma şansı bulamadan kendinizi bir alışkanlık içerisinde bulabilirsiniz.
02:08
before you have the chance to notice and stop.
33
128416
2961
02:11
But this can be a good thing because not all habits are bad.
34
131627
4004
Ancak bu iyi bir şey de olabilir çünkü tüm alışkanlıklar kötü değildir.
02:15
They’re stored memories of what’s worked in the past,
35
135882
3169
Onlar, geçmişte neyin işe yaradığına dair depolanmış anılardır,
02:19
which allow you to take swift action in the present.
36
139177
3753
bu da şu anda hızlı bir şekilde harekete geçmenizi sağlar.
02:23
One study estimated that on average,
37
143181
2168
Bir çalışma, insanların ortalama olarak günlerinin %40′ından fazlasını
02:25
people spend more than 40% of their days performing regularly repeated behaviors
38
145349
4964
düzenli olarak tekrarlanan davranışlarla harcadığını söylüyor,
02:30
while their minds are occupied with other thoughts.
39
150313
2961
aynı zamanda zihinleri başka düşüncelerle meşgulken...
02:33
A seemingly automated morning routine, for example,
40
153274
2920
Örneğin, görünüşte otomatikleşmiş bir sabah rutini
02:36
saves you both time and precious mental energy.
41
156194
3294
size hem zamandan hem de değerli zihinsel enerjiden tasarruf sağlar.
02:39
Still, many people have habits that no longer serve them.
42
159947
3462
Yine de, birçok insanın artık onlara hizmet etmeyen alışkanlıkları vardır.
02:43
Yet research shows that intentions alone often fail
43
163576
3629
Ancak araştırmalar, niyetlerin tek başına uzun vadeli davranış değişikliğine
02:47
to lead to long-term behavior change.
44
167205
2502
yol açmakta çoğu zaman başarısız olduğunu göstermektedir.
02:49
This isn’t to say you can’t break a habit.
45
169916
2711
Bu, bir alışkanlığı kıramayacağınız anlamına gelmiyor.
02:52
Rather, by understanding the basis of habits,
46
172627
3128
Aksine, alışkanlıkların temelini anlayarak,
02:55
you can create better plans for changing them.
47
175755
3003
onları değiştirmek için daha iyi planlar oluşturabilirsiniz.
02:59
For example, we know habits are often cued by environments and routines.
48
179300
5088
Mesela biliyoruz ki, alışkanlıklar genelde ortam ve rutiner tarafından belirlenir.
03:04
Lying in bed may cause you to endlessly scroll through your phone,
49
184388
4046
Yatakta yatmak, telefonunuzda durmadan gezinmenize sebep olabilir.
03:08
or watching TV on the couch may lead you to grab a sugary snack.
50
188434
4046
Ya da kanepede TV izlemek şekerli bir atıştırmalık almanıza sebep olabilir.
03:12
One of the most effective ways to manage behavior
51
192480
2961
Davranış yönetmenin en etkili yollarından biri,
03:15
is to identify these locations or times of day.
52
195441
3545
bu yerleri veya günün saatlerini belirlemektir.
03:19
Then try to modify them by changing your routine
53
199153
3170
Ardından rutininizi değiştirerek, veya o alanda alışkanlığı gerçekleştirmeyi
03:22
or creating obstacles that make it more difficult to perform the habit
54
202323
3921
zorlaştıran engeller oluşturarak, bunları değiştirmeye çalışın.
03:26
in that space.
55
206244
1376
03:27
Moving, switching jobs, or even starting a new schedule,
56
207954
3628
Taşınmak, iş değiştirmek, hatta yeni bir programa başlamak,
03:31
are particularly great times to break a habit or build a new one.
57
211582
4254
bir alışkanlığı kırmak veya yeni bir tane oluşturmak için harika zamanlardır.
03:36
One 2005 study tracked university students’ exercising,
58
216212
4004
2005 yılında yapılan bir araştırma, üniversite öğrencilerinin başka okula
03:40
reading, and TV watching habits before and after they transferred schools.
59
220216
4629
transfer olmadan önce ve sonra egzersiz, okuma, TV izleme alışkanlıklarını izledi.
03:44
When students were no longer around old environments and routines,
60
224887
4004
Öğrenciler artık eski ortamlarında ve eski rutinlerin etrafında olmadığında,
03:48
their habits, even the strong ones, significantly changed.
61
228891
3670
alışkanlıkları, hatta güçlü olanlar bile, önemli ölçüde değişti.
03:52
For behaviors like nail-biting or hair-pulling,
62
232895
2961
Tırnak yeme veya saç çekme gibi davranışlar için,
03:55
a practice called habit reversal training can be helpful.
63
235856
3671
alışkanlığı tersine çevirme eğitimi adı verilen bir eğitim yardımcı olabilir.
03:59
Developed by psychologists in the 1970s,
64
239568
3003
1970′lerde psikologlar tarafından geliştirilen bu eğitimin amacı,
04:02
the aim is to change a habit by replacing it with another one
65
242571
3754
bir alışkanlığı daha az zararlı olan başka bir alışkanlıkla değiştirmektir.
04:06
that’s less detrimental.
66
246325
1752
04:08
The training requires you to analyze and understand your habit cues,
67
248327
4463
Eğitim, alışkanlık işaretlerinizi analiz etmenizi ve anlamanızı sağlar,
04:12
so you can effectively intervene at the right times.
68
252790
2753
böylece doğru anda etkili bir şekilde müdahale edebilirsiniz.
04:15
For example, if you tend to bite your nails at work,
69
255626
2753
Örneğin, iş yerinde tırnaklarınızı yeme eğilimindeyseniz,
04:18
preemptively keep a fidget toy at your desk.
70
258379
2586
masanızda bir stres çarkı bulundurun.
04:21
Then, if a stressful email comes in,
71
261132
2085
Ardından, stresli bir e-posta gelirse,
04:23
use the toy when you feel the urge to bite your nails.
72
263217
3212
tırnaklarınızı yeme dürtüsünü hissettiğinizde oyuncağı kullanın.
04:26
Breaking a habit takes time,
73
266971
1877
Bir alışkanlığı kırmak zaman alır.
04:28
so remember to give yourself grace and have patience through the process.
74
268848
3920
Bu yüzden, kendinize nazik olmayı ve süreç boyunca sabırlı olmayı unutmayın.
04:32
And while many focus on their bad habits,
75
272893
2128
Birçok insan kötü alışkanlıklarına odaklanırken
04:35
it’s also worth celebrating the good ones
76
275021
2335
günlük rutinlerimizde hızlı ve başarılı bir şekilde hareket etmemize yardım eden
04:37
that help us move swiftly and successfully through our daily routines.
77
277356
4338
iyi alışkanlıklarımız da, takdir etmeye değerdir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7