Why is it so hard to break a bad habit?

939,610 views ・ 2023-08-31

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: natalia ochocka Korekta: Łukasz Izmaiłowski
00:07
Billions of people deal with a nail-biting habit at some point in their lives.
0
7045
4838
Miliardy ludzi borykało się z nawykiem gryzienia paznokci
w pewnym momencie swojego życia.
Wielu dołoży wszelkich starań, aby spróbować przestać,
00:12
Many will go to great lengths to try to stop,
1
12008
2210
00:14
employing strategies like rubbing chili peppers on their cuticles,
2
14218
3671
stosując strategie, takie jak wcieranie papryczek chili w skórki,
00:17
wearing gloves all day, dipping their hands in salt,
3
17889
2836
noszenie rękawiczek przez cały dzień, zanurzanie rąk w soli
00:20
and envisioning bacteria crawling on their fingers.
4
20725
4004
i wyobrażanie sobie bakterii pełzających na palcach.
00:25
And while not all of us are nail-biters,
5
25063
2293
Chociaż nie wszyscy z nas obgryzają paznokcie,
00:27
most of us do have a habit we'd like to kick.
6
27356
3462
większość z nas ma nawyk, którego chcielibyśmy się pozbyć.
00:30
So what's the best way to break one?
7
30943
1877
Więc jaki jest najlepszy sposób na pokonanie go?
00:33
Scientists define habits as behaviors that are performed regularly,
8
33237
4129
Naukowcy definiują nawyki jako zachowania, które są wykonywane regularnie
00:37
and cued subconsciously in response to certain environments,
9
37366
3754
i podświadomie wskazywane jako odpowiedź w określonych okolicznościach,
00:41
whether it be a location, time of day, or even an emotional state.
10
41120
3921
niezależnie od tego, czy jest to miejsce, pora dnia,
a nawet stan emocjonalny.
00:45
They can include simple actions like picking your hair when stressed,
11
45249
3504
Mogą obejmować proste czynności, takie jak dotykanie włosów przez stres,
00:48
but also more complex practices ingrained in daily routines,
12
48753
4546
ale także bardziej złożone praktyki zakorzenione w codziennych czynnościach,
00:53
like staying up late or brewing your coffee in the morning.
13
53299
3337
takie jak spanie do późna lub parzenie rano kawy.
00:56
If you do something frequently, without much deliberation,
14
56844
3420
Jeśli robisz coś często, bez większego namysłu, to prawdopodobnie jest
01:00
then it’s likely a habit.
15
60264
1710
to nawyk.
01:02
They form because at some point your brain learns that the behavior is beneficial.
16
62266
6048
Tworzą się, ponieważ w pewnym momencie mózg dowiaduje się,
że to zachowanie jest korzystne.
01:08
Let's say after opening a stressful email, you bite your nails.
17
68314
3337
Powiedzmy, że po otwarciu stresującego e-maila obgryzasz paznokcie.
01:11
This is rewarding, as it’s enough to focus your attention,
18
71734
3253
Jest to satysfakcjonujące, ponieważ wystarcza aby skupić twoją uwagę,
01:14
curbing your email fueled anxiety.
19
74987
3003
ograniczając zmartwienia spowodowane e-mailem.
01:18
Within your brain, positive experiences can trigger the release of dopamine,
20
78032
4421
W mózgu pozytywne doświadczenia mogą wyzwalać uwalnianie dopaminy,
01:22
a neurotransmitter that mediates feelings of pleasure.
21
82453
3587
neuroprzekaźnika, który pośredniczy w uczuciu przyjemności.
01:26
Dopamine is also a driver of neuroplasticity,
22
86582
3837
Dopamina jest również motorem neuroplastyczności,
01:30
meaning it can change how your neurons wire and fire.
23
90419
3879
co oznacza, że może zmienić sposób, w jaki neurony łączą się i uruchamiają.
01:34
Your brain builds connections that link the reward with the behavior,
24
94799
4671
Twój mózg buduje połączenia, które łączą nagrodę z zachowaniem,
01:39
driving you to repeat it.
25
99470
1835
zmuszając cię do jej powtórzenia.
01:41
It also starts associating the behavior with other cues, like your environment.
26
101514
4838
Zaczyna również kojarzyć zachowanie z innymi sygnałami,
takimi jak twoje otoczenie.
01:46
Eventually, all it takes is the context of sitting at your desk
27
106394
4421
Ostatecznie wystarczy kontekst siedzenia przy biurku,
01:50
to subconsciously trigger a nail-biting habit—
28
110815
3128
aby podświadomie wywołać nawyk obgryzania paznokci -
01:53
no stressful email or sense of relief required.
29
113943
3086
nie jest wymagany stresujący e-mail ani poczucie ulgi.
01:57
Once established, these cue-behavior-reward loops work fast,
30
117738
5923
Po ich utworzeniu, pętle ″sygnał-zachowanie-nagroda″
działają szybko, wyprzedzając proces podejmowania decyzji.
02:03
outpacing the decision-making process.
31
123661
2586
02:06
You may find yourself engaging in a habit
32
126289
2127
Może się okazać, że angażujesz się w nawyk,
02:08
before you have the chance to notice and stop.
33
128416
2961
zanim będziesz miał szansę zauważyć i przestać.
02:11
But this can be a good thing because not all habits are bad.
34
131627
4004
Ale to może być dobra rzecz, ponieważ nie wszystkie nawyki są złe.
02:15
They’re stored memories of what’s worked in the past,
35
135882
3169
Są to zapisane wspomnienia tego, co działało w przeszłości,
02:19
which allow you to take swift action in the present.
36
139177
3753
które pozwalają podejmować szybkie działania w teraźniejszości.
02:23
One study estimated that on average,
37
143181
2168
Jedno z badań oszacowało, że ludzie spędzają średnio ponad 40% swoich dni
02:25
people spend more than 40% of their days performing regularly repeated behaviors
38
145349
4964
wykonując regularnie powtarzające się zachowania,
02:30
while their minds are occupied with other thoughts.
39
150313
2961
podczas gdy ich umysły są zajęte innymi myślami.
02:33
A seemingly automated morning routine, for example,
40
153274
2920
Na przykład pozornie zautomatyzowana poranna rutyna
02:36
saves you both time and precious mental energy.
41
156194
3294
oszczędza zarówno czas, jak i cenną energię psychiczną.
02:39
Still, many people have habits that no longer serve them.
42
159947
3462
Mimo to wiele osób ma nawyki, które już im nie służą.
02:43
Yet research shows that intentions alone often fail
43
163576
3629
Jednak badania pokazują, że same intencje często nie prowadzą
02:47
to lead to long-term behavior change.
44
167205
2502
do długoterminowej zmiany zachowania.
02:49
This isn’t to say you can’t break a habit.
45
169916
2711
To nie znaczy, że nie możesz zerwać z nałogiem.
02:52
Rather, by understanding the basis of habits,
46
172627
3128
Raczej, rozumiejąc podstawy nawyków,
02:55
you can create better plans for changing them.
47
175755
3003
możesz stworzyć lepsze plany na ich zmiany.
02:59
For example, we know habits are often cued by environments and routines.
48
179300
5088
Na przykład wiemy, że nawyki są często dyktowane otoczeniem i rutyną.
03:04
Lying in bed may cause you to endlessly scroll through your phone,
49
184388
4046
Leżenie w łóżku może powodować nieskończone przewijanie telefonu,
03:08
or watching TV on the couch may lead you to grab a sugary snack.
50
188434
4046
a oglądanie telewizji na kanapie może doprowadzić do wzięcia słodkiej przekąski.
03:12
One of the most effective ways to manage behavior
51
192480
2961
Jednym z najskuteczniejszych sposobów zarządzania zachowaniem
03:15
is to identify these locations or times of day.
52
195441
3545
jest rozpoznanie tych miejsc lub pór dnia.
03:19
Then try to modify them by changing your routine
53
199153
3170
Następnie spróbuj je zmodyfikować, zmieniając rutynę
03:22
or creating obstacles that make it more difficult to perform the habit
54
202323
3921
lub tworząc przeszkody, które utrudniają wykonywanie nawyku
03:26
in that space.
55
206244
1376
w tej przestrzeni.
03:27
Moving, switching jobs, or even starting a new schedule,
56
207954
3628
Przeprowadzka, zmiana pracy, a nawet rozpoczęcie nowego harmonogramu
03:31
are particularly great times to break a habit or build a new one.
57
211582
4254
to szczególnie świetne czasy na przełamanie nawyku lub zbudowanie nowego.
03:36
One 2005 study tracked university students’ exercising,
58
216212
4004
Jedno badanie z 2005 roku śledziło nawyki związane z ćwiczeniami,
03:40
reading, and TV watching habits before and after they transferred schools.
59
220216
4629
czytaniem i oglądaniem telewizji przez studentów przed i po przeniesieniu szkół.
03:44
When students were no longer around old environments and routines,
60
224887
4004
Kiedy uczniowie nie byli już w starych środowiskach i rutynach,
03:48
their habits, even the strong ones, significantly changed.
61
228891
3670
ich nawyki, nawet te silne, znacznie się zmieniły.
03:52
For behaviors like nail-biting or hair-pulling,
62
232895
2961
W przypadku zachowań takich jak gryzienie paznokci lub wyrywanie włosów
03:55
a practice called habit reversal training can be helpful.
63
235856
3671
pomocna może być praktyka zwana treningiem odwracania nawyków.
03:59
Developed by psychologists in the 1970s,
64
239568
3003
Opracowany przez psychologów w latach 70. XX wieku,
04:02
the aim is to change a habit by replacing it with another one
65
242571
3754
celem jest zmiana nawyku poprzez zastąpienie go innym,
04:06
that’s less detrimental.
66
246325
1752
który jest mniej szkodliwy.
04:08
The training requires you to analyze and understand your habit cues,
67
248327
4463
Szkolenie wymaga przeanalizowania i zrozumienia podstaw nawyków,
04:12
so you can effectively intervene at the right times.
68
252790
2753
abyś mógł skutecznie interweniować we właściwym czasie.
04:15
For example, if you tend to bite your nails at work,
69
255626
2753
Na przykład, jeśli masz skłonności do gryzienia paznokci w pracy,
04:18
preemptively keep a fidget toy at your desk.
70
258379
2586
zapobiegawczo trzymaj zabawkę fidget przy biurku.
04:21
Then, if a stressful email comes in,
71
261132
2085
Wtedy, jeśli pojawi się stresujący e-mail,
04:23
use the toy when you feel the urge to bite your nails.
72
263217
3212
użyj zabawki, gdy poczujesz potrzebę obgryzania paznokci.
04:26
Breaking a habit takes time,
73
266971
1877
Złamanie nawyku wymaga czasu,
04:28
so remember to give yourself grace and have patience through the process.
74
268848
3920
więc pamiętaj, aby dać sobie łaskę i cierpliwość podczas tego procesu.
04:32
And while many focus on their bad habits,
75
272893
2128
I chociaż wielu koncentruje się na swoich złych nawykach,
04:35
it’s also worth celebrating the good ones
76
275021
2335
warto również świętować te dobre,
04:37
that help us move swiftly and successfully through our daily routines.
77
277356
4338
które pomagają nam szybko i skutecznie przejść przez nasze codzienne czynności.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7