How tall can a tree grow? - Valentin Hammoudi

Çeviri: Gülsüm Kuzulu Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Reaching heights of over 100 meters,

100 metreden fazla yüksekliğe ulaşan California sekoyaları,

Californian sequoias tower over Earth’s other estimated 60,000 tree species.

Dünya’nın diğer 60.000 ağaç türünün üzerinden yükselmektedir.

Growing in the misty Sierra Nevada mountains,

Sisli Sierra Nevada dağlarında yetişen devasa gövdeleri

their massive trunks support the tallest known trees in the world.

dünyadaki bilinen en uzun ağaçları destekliyor.

But even these behemoths seem to have their limits.

Ancak bu behemothların bile kendi sınırları vardır.

No sequoia on record has been able to grow taller than 130 meters –

Kaydedilmiş hiçbir sekoya 130 metreden daha uzun büyüyemedi ve

and many researchers say these trees won’t beat that cap

birçok araştırmacı bu ağaçların binlerce yıl boyunca yaşasa bile

even if they live for thousands of years to come.

o sınırı geçmeyeceğini söylüyor.

So what exactly is stopping these trees from growing taller, forever?

Öyleyse, bu ağaçların sonsuza dek uzamalarını engelleyen şey nedir?

It all comes down to sap.

Her şey bitki özüne bağlı.

In order for trees to grow,

Ağaçların büyümesi için,

they need to bring sugars obtained from photosynthesis

kök sisteminden getirilen fotosentez ve besinlerden elde edilen

and nutrients brought in through the root system to wherever growth is happening.

şekerleri büyümenin olduğu her yere götürmeleri gerekir.

And just like blood circulates in the human body,

Tıpkı insan vücudundaki kan dolaşımında olduğu gibi

trees are designed to circulate two kinds of sap throughout their bodies –

ağaçlar da hücrelerinin yaşaması için gereken tüm maddeleri taşıyan

carrying all the substances a tree’s cells need to live.

vücutlarında iki çeşit öz suyu dolaştırmak üzere tasarlanmıştır.

The first is phloem sap.

İlki, floem sapıdır.

Containing the sugars generated in leaves during photosynthesis,

Fotosentez sırasında yapraklarda üretilen şekerleri içeren

phloem sap is thick, like honey,

floem sapı, bal gibi yoğundur

and flows down the plant’s phloem tissue to distribute sugar throughout the tree.

ve şekeri ağacın her yerine dağıtmak için bitkinin floem dokusundan aşağı akar.

By the end of its journey,

Yolculuğunun sona ermesiyle,

the phloem sap has thinned into a watery substance,

floem sapı ağacın tabanında toplanmış ve sulu bir maddeye inceltilmiştir.

pooling at the base of the tree.

Right beside the phloem is the tree’s other tissue type: the xylem.

Floemin hemen yanındaki ağacın diğer doku tipidir: ksilem

This tissue is packed with nutrients and ions like calcium, potassium, and iron,

Bu doku ağacın köklerinden emdiği kalsiyum, potasyum ve demir gibi

which the tree has absorbed through its roots.

besin ve iyonlarla doludur.

Here at the tree’s base,

Burada ağacın tabanında,

there are more of these particles in one tissue than the other,

bu parçacıkların bir dokusunda diğerinden daha fazla var,

so the water from the phloem sap is absorbed into the xylem

bu nedenle floem sapından gelen su, dengeyi sağlamak için ksileme emilir.

to correct the balance.

This process, called osmotic movement,

Osmotik hareket olarak adlandırılan bu işlem,

creates nutrient-rich xylem sap,

besin açısından zengin bir ksilem özsuyu yaratır

which will then travel up the trunk to spread those nutrients through the tree.

ve bu da ağaçtaki bu besinleri yaymak için gövdeye doğru ilerler.

But this journey faces a formidable obstacle: gravity.

Ancak bu yolculuk zorlu bir engelle karşı karşıya kalır: yerçekimi.

To accomplish this herculean task, the xylem relies on three forces:

Bu Herkül görevini başarmak için ksilem üç kuvvete dayanır:

transpiration, capillary action, and root pressure.

terleme, kılcal etki ve kök basıncı.

As part of photosynthesis, leaves open and close pores called stomata.

Fotosentezin bir parçası olarak, stoma denilen gözenekler açılır ve kapanır.

These openings allow oxygen and carbon dioxide in and out of the leaf,

Bu açıklıklar, yaprak içinde ve dışında oksijen ve karbondioksit sağlar,

but they also create an opening through which water evaporates.

ancak aynı zamanda suyun buharlaştığı bir açıklık oluşturur.

This evaporation, called transpiration,

Terleme adı verilen bu buharlaşma,

creates negative pressure in the xylem, pulling watery xylem sap up the tree.

ksilemde negatif bir basınç oluşturarak, sulu ksilem özünü yukarı çeker.

This pull is aided by a fundamental property of water called capillary action.

Bu çekme işlemi, kılcal hareket de denilen suyun temel bir özelliğiyle desteklenir.

In narrow tubes,

Dar tüplerde, su molekülleri ile su ve çevresi arasındaki

the attraction between water molecules

and the adhesive forces between the water and its environment can beat out gravity.

yapışkan kuvvetler arasındaki çekim yerçekimi ile ritim tutar

This capillary motion is in full effect in xylem filaments

Bu kılcal hareket, insan saçından daha ince olan

thinner than human hair.

ksilo filamentlerinde tam olarak etkilidir.

And where these two forces pull the sap,

Ve bu iki kuvvetin özü çektiği yerde,

the osmotic movement at the tree’s base creates root pressure,

ağacın tabanındaki ozmotik hareket kök kası yaratır

pushing fresh xylem sap up the trunk.

ve taze ksilem sapını gövdeye doğru iter.

Together these forces launch sap to dizzying heights,

Bu güçler birlikte baş döndürücü yüksekliğe,

distributing nutrients, and growing new leaves to photosynthesize –

besin maddelerini dağıtmaya ve ağacın köklerinin üzerinde, fotosentezde

far above the tree’s roots.

yeni yapraklar yetiştirmeye başlıyor.

But despite these sophisticated systems,

Ancak bu karmaşık sistemlere rağmen,

every centimeter is a fight against gravity.

her santimetre yerçekimine karşı bir mücadeledir.

As trees grow taller and taller,

Ağaçlar giderek uzadıkça,

the supply of these vital fluids begins to dwindle.

bu hayati sıvıların arzı azalmaya başlar.

At a certain height,

Belli bir yükseklikte,

trees can no longer afford the lost water that evaporates during photosynthesis.

ağaçlar artık fotosentez sırasında buharla kaybolan suyu karşılayamazlar.

And without the photosynthesis needed to support additional growth,

Ve ek büyümeyi desteklemek için gereken fotosentez olmadan

the tree instead turns its resources towards existing branches.

ağaç bunun yerine kaynaklarını mevcut dallara çevirir.

This model, known as the “hydraulic limitation hypothesis,”

“Hidrolik sınırlandırma hipotezi” olarak bilinen bu model,

is currently our best explanation for why trees have limited heights,

mükemmel yetiştirme koşullarında bile ağaçların neden sınırlı yüksekliğe

even in perfect growing conditions.

sahip olduklarının en iyi açıklamasıdır.

And using this model alongside growth rates

Ve bu modeli büyüme oranları ve besinler

and known needs for nutrients and photosynthesis,

ve fotosentez için bilinen ihtiyaçlarla birlikte

researchers have been able to propose height limits for specific species.

kullanarak araştırmacılar belirli türler için yükseklik sınırları önerebildiler.

So far these limits have held up –

Şimdiye dek bu sınırlar desteklendi

even the world’s tallest tree still falls about fifteen meters below the cap.

hatta dünyanın en yüksek ağacı hala sınırın on beş metre altına düşüyor.

Researchers are still investigating the possible explanations for this limit,

Araştırmacılar hala bu sınırın olası açıklamalarını araştırıyorlar

and there may not be one universal reason why trees stop growing.

ve ağaçların büyümeyi durdurmasının evrensel bir nedeni olmayabilir.

But until we learn more,

Daha fazla öğrenene kadar

the height of trees is yet another way that gravity,

ağaçların yüksekliği, yerçekiminin, kelimenin tam anlamıyla,

literally, shapes life on Earth.

Dünya'daki yaşamı şekillendirmesinin bir başka yoludur.