The best nose in the animal kingdom - Chase LaDue & Bruce A. Schulte

Çeviri: Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

As a breeze blows through the savannah,

Savanada bir esinti estiğinde,

a snake-shaped tube stretches into the air and scans the horizon like a periscope.

yılan şeklindeki bir boru havaya uzanır ve bir periskop gibi ufku tarar.

But it’s not seeing— it’s sniffing for odors

Ama o boru görme işlevi yerine koku almak için kullanılır,

like the scent of a watering hole or the musk of a dangerous predator.

bu kokular bir gölete veya tehlikeli bir avcıya ait olabilir.

The trunk’s owner is a young African elephant.

Borunun sahibi genç bir Afrika filidir.

At only 8 years old, she still has a lot to learn about her home.

Henüz 8 yaşında olmasına rağmen evi hakkında öğreneceği daha çok şey var.

Fortunately, she’s not alone.

Neyse ki yalnız değil.

Elephants are extremely social creatures,

Filler son derece sosyal canlılardır,

with females living in tight-knit herds led by a single matriarch.

sürü halinde yaşayan dişilerle tek bir anaerkil tarafından yönetilir.

And every member of the group has one of the most versatile tools

Sürünün her üyesi, geçinmelerine yardımcı olmak için

in the savannah to help them get by.

savanadaki çok yönlü borulardan birine sahiptir.

Today her herd is looking for water.

Bugün sürüsü su arıyor.

Or, more accurately, smelling for water.

Ya da daha doğrusu suyun kokusunu.

Elephants have more genes devoted to smell than any other creature,

Fillerin diğer canlılardan daha fazla koku alma geni vardır,

making them the best sniffers in the animal kingdom.

bu da onları hayvanlar alemindeki en iyi koklayıcılar yapar.

Even at our elephant’s young age, her trunk is already 1.5 meters long

Filimizin genç yaşına rağmen hortumu 1,5 metre uzunluğunda

and contains five times as many olfactory receptors as a human nose,

ve insan burnundakinden beş kat daha fazla koku alma alıcısı içermekte,

allowing her to smell standing water several kilometers away.

bu da onun birkaç kilometre ötedeki durgun suyun kokusunu almasını sağlıyor.

And now, the matriarch uses her own keen sense of smell to plot the herd’s course.

Şimdi anne, sürünün rotasını çizmek için kendi koku alma duyusunu kullanıyor.

Their journey is long, so our elephant keeps her energy up

Sürünün yolculuğu uzundur, bu yüzden filimiz ara sıra

by snacking on the occasional patch of thick grass.

kalın otları atıştırarak enerjisini yüksek tutar.

But this light lunch isn’t just about staying fed—

Ancak bu hafif öğle yemeği sadece tok kalmakla ilgili değil,

she’s also looking for clues.

filimiz aynı zamanda ipuçlarını da arıyor.

Like many other mammals,

Diğer birçok memeli gibi,

vents in the roof of an elephant’s mouth lead directly to the vomeronasal organ.

filin ağzındaki havalandırma delikleri doğrudan vomeronazal organa gider.

This structure can detect chemical signals left by other elephants.

Bu yapı, diğer filler tarafından bırakılan kimyasal sinyalleri algılayabilir.

So as the herd forages, they’re also gathering information

Böylece sürü yiyecek ararken

hangi diğer sürülerin bu yoldan geldiği hakkında da bilgi topluyorlar.

about what other herds have come this way.

All the while, the group’s adults are on the lookout for signs of other animals,

Bu arada grubun yetişkinleri, potansiyel tehditler de dahil olmak üzere,

including potential threats.

diğer hayvanlara dair işaretler arıyor.

Fortunately, while lions might attack a young or sickly elephant,

Neyse ki aslanlar genç veya hasta bir file saldırabilirken

few are foolish enough to take on a healthy adult.

çok azı sağlıklı bir yetişkine saldıracak kadar aptaldır.

Weighing 3 tons and bearing powerful tusks nearly a meter long,

3 ton ağırlığında ve neredeyse bir metre uzunluğunda güçlü dişleri olan

our elephant’s mother is a force to be reckoned with.

filimizin annesi, hesaba katılması gereken bir güçtür.

Her dexterous trunk doubles as a powerful, flexible arm.

Hünerli gövdesi; güçlü, esnek bir kol olarak iki katına çıkar.

Containing no bones and an estimated 40,000 muscles,

Kemik içermeyen ve tahminen 40.000 kas içeren bu çevik uzantılar

these agile appendages can bend, twist, contract, and expand.

bükülebilir, dönebilir, büzülebilir ve genişleyebilir.

At 8 years old, our elephant’s trunk is already strong enough

8 yaşındayken filimizin hortumu,

küçük düşmüş ağaçları hareket ettirecek kadar güçlüyken

to move small fallen trees,

while finger-like extensions allow for delicate maneuvers like wiping her eye.

parmak benzeri uzantılar gözünü silmek gibi hassas manevralara izin verir.

She can even grab a nearby branch,

Hatta yakındaki bir dalı yakalayabilir,

break it to just the right length, and wave off pesky insects.

doğru uzunlukta kırabilir ve sinir bozucu böcekleri sallayabilir.

Suddenly, the matriarch stops their march and sniffs the air.

Birden sürünün reisi yürüyüşlerini durdurur ve havayı koklar.

Using smell alone, elephants can recognize each member of their herd,

Filler yalnızca kokuyu kullanarak sürülerinin her bir üyesini tanıyabilir

and their exceptional memories can retain the smells of elephants

ve olağanüstü hafızaları,

fillerin kokularını sürülerinin dışında da tutabilir.

outside their herd as well.

It’s one of these old but familiar odors that’s caught the matriarch’s attention.

Annenin dikkatini çeken bu eski ama tanıdık kokulardan biri.

She bellows into the air,

Havaya doğru böğürerek

sending out a sound wave that rings across the savannah.

savana boyunca çınlayan bir ses dalgası yayar.

But it travels even further through the earth as infrasonic rumbles.

Ama infrasonik gümbürtüler olarak yeryüzünde daha da ileri gider.

Elephants up to 10 kilometers away can receive these rumbles with their feet.

10 kilometreye kadar olan filler bu gümbürtüleri ayaklarıyla alabilirler.

If the matriarch’s nose is right, her herd should expect a response.

Annenin burnu doğruysa sürüsü bir yanıt beklemelidir.

Smelling the secretions from her daughter’s temporal glands,

Kızının şakak bezlerinden salgıları koklayan filimizin annesi,

our elephant’s mother can sense her daughter’s unease

kızının bu alışılmadık karşılaşmadan

about this unfamiliar encounter.

duyduğu rahatsızlığı hissedebiliyor.

As the herd of unknown elephants approaches,

Bilinmeyen fil sürüsü yaklaşırken

trunks from both herds rise into the air, sounding trumpets of alarm.

her iki sürünün de hortumları alarm borazanları çalarak havaya yükselir.

But upon recognition, apprehension quickly gives way to happy rumbles.

Ancak farkına varıldığında endişe yerini çabucak mutlu gürlemelere bırakır.

Members from each herd recognize each other despite time apart,

Sürünün üyeleri, uzun süren ayrılıklara rağmen birbirlerini tanır

and many investigate each other’s mouths with their trunks

ve birçoğu, meslektaşlarının ne yediğini koklamak için

to smell what their counterparts have been eating.

gövdeleriyle birbirlerinin ağızlarını araştırır.

With the reunion now in full swing, both herds head toward their final destination:

Yeniden bir araya gelme tüm hızıyla devam ederken

her iki sürü de nihai hedeflerine doğru yola çıkıyor:

the long-awaited watering hole.

uzun zamandır beklenen su göleti.

Here, older elephants suck up to 8 liters of water into their trunks

Burada yaşlı filler, serinlemek için kendi üzerlerine spreylemeden önce

before spraying the contents on themselves to cool off.

hortumlarına 8 litreye kadar su emer.

Meanwhile, our young elephant plays in the mud with her peers,

Bu arada genç filimiz akranlarıyla çamurda oynuyor,

digging into the muck and even using her trunk as a snorkel

çamuru kazıyor ve hatta su altındayken hortumunu şnorkel olarak

to breathe while submerged.

nefes almak için kullanıyor.

The pair of matriarchs look contentedly on their herds,

Anaerk çifti, gövdelerini bir kez daha ufka çevirmeden önce

before turning their trunks to the horizon once more.

sürülerine memnuniyetle bakıyor.