How to think about gravity - Jon Bergmann

Transcriber: Ido Dekkers Reviewer: Ariana Bleau Lugo

Çeviri: Elif Salkı Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

So what is gravity?

Yer çekimi nedir?

I bet most of you think it's:

İddiaya varım ki çoğunuzun düşüncesi:

"What goes up,

"Yukarıya ne atılırsa aşağı düşmek zorundadır!"

must come down!" Is that right?

Doğru, değil mi?

Well, sorta, but not really.

Kısmen ama tam anlamıyla değil.

Technically, the law of gravity is an equation.

Teknik olarak, yer çekimi kanunu bir dengedir.

It is: F = G x M1 x M2 / R^2,

Bu: F = G x M1 x M2 / R^2 dir;

where G is the universal gravitational constant,

G evrensel yerçekimi sabiti,

M1 and M2 are the masses of the two objects,

M1 ve M2, iki nesnenin kütleleri

and R is the distance between them squared.

ve R ise aralarındaki mesafenin karesidir.

That was easy, right?

Kolay, değil mi?

Probably not. What does this actually mean?

Muhtemelen değil. Bunun gerçek anlamı ne?

Well it means that - well, everything is attracted to everything else.

Bunun anlamı, her şey diğer her şeye çekilir.

What I mean by that is if you have two objects, any two objects,

Demek istediğim, eğer iki adet cisme sahipseniz,

herhangi bir iki cisim, birbirlerini çekerler.

they are attracted to each other. OK.

Hadi, bunu deneyelim ve aklımızı bunun etrafında toplayalım.

Let's try and wrap our minds around this.

What happens when you drop a rock off a cliff?

Bir kayayı uçurumdan aşağı düşürdüğümüzde ne olur?

It falls to the earth. Right?

Aşağı düşer, değil mi?

Well, yes, but something else happens.

Evet ancak başka bir şey daha olur.

You see, the law of gravity says that both objects,

Gördüğünüz üzere, yer çekimi kanunu der ki

the rock and the earth, are attracted to each other.

kaya ve Dünya, birbirine çekili.

This means that the rock falls towards the earth,

Bu şu anlama gelir: Kaya dünyaya doğru düşer

and the earth falls towards the rock.

ve Dünya da kayaya doğru.

Wait a second - you mean to tell me that if - the earth falls up to meet the rock?

Bir saniye, bana anlatmaya çalıştığın şey

Dünya kayayla buluşmak için mi düşer?

Yes, that's exactly what I'm saying.

Evet, tam olarak söylediğim şey bu.

And the reason you don't see the earth fall up to meet the rock

Dünya'nın kaya ile buluştuğunu görmemenizin sebebi

is because the objects move towards each other proportionate to their respective masses.

cisimlerin birbirlerine doğru

kendi kütlelerine orantılı hareket etmeleridir.

The earth is much much much more massive than the rock,

Dünya kayadan çok daha büyüktür,

so it moves a very very small distance,

bu yüzden dünya çok ama çok kısa bir mesafede hareket eder

and the rock is much less massive, so it moves farther

ve kaya ise daha küçük olduğu için dünyaya göre daha uzağa hareket eder.

with respect to the earth.

Maybe a better way to understand gravity is to take two teenagers

Yerçekimini anlamanın belki de en iyi yolu

2 gence uzay kıyafetleri giydirip uzayın içerisinde uzak bir yere,

in spacesuits, and place them far out in space - away from all the planets and the stars.

bütün gezegen ve yıldızlardan uzak bir yere koymaktır.

It turns out they will be attracted to each other.

Birbirlerine çekileceklerdir.

I'm not talking about that kind of attraction.

Düşündüğünüz şekilde bir çekimden bahsetmiyorum.

See, they have mass, and since they have mass,

Gördüğünüz üzere onların bir kütle ağırlıkları var

bu yüzden birbirlerine doğru hareket edeceklerdir.

they will move towards each other.

They are attracted to each other.

Birbirlerine çekiliyorlar.

Belki bir şey daha yardımcı olabilir.

Maybe one more thing might help. Have you ever played with two magnets?

Daha önce hiç iki mıknatıs ile oynamış mıydınız?

You know, the magnets with the north and the south poles?

Hani kuzey ve güney kutupları olanlarla.

When you take the magnets and put them closer to each other,

Mıknatısları birbirlerine yakın tuttuğunuzda,

they move together. They are attracted to each other.

beraber hareket ederler, birbirlerine çekilirler.

And the closer they are, the stronger the attraction.

Ne kadar yakın olurlarsa çekim o kadar güçlü olur.

Think of the mass of the object like the strength of a magnet

Nesnenin kütlesini mıknatısın gücü gibi,

and the distance between the objects like the distance between the two magnets.

nesnelerin arasındaki mesafeyi de

mıknatısların arasındaki mesafe gibi düşünün.

Now understand, I'm not saying that gravity and magnetism are the same,

Yerçekimi ve manyetizmin aynı olduğunu söylemiyorum,

they just behave in a similar way.

sadece aynı şekilde hareket ediyorlar.

Let's think of one other thing - astronauts.

Bir de başka bir şekilde düşünelim:

Astronotlar.

You know, astronauts, they weigh less on the moon

Bildiğiniz gibi Ay'da dünyadan daha hafifler.

than on the earth. Why is that?

Neden?

Well you see, the moon is less massive than the earth.

Gördüğünüz gibi Ay Dünya'dan daha az kütleli.

Bu nedenle astronot üzerinde daha küçük bir çekim kuvvetine sahiptir.

Therefore it has a smaller gravitational pull on the astronaut.

Mıknatısların birbirine doğru çekilmesi

It's like the moon is a weaker magnet.

birbirlerine yakın olduklarında daha güçlüdürler.

They aren't as attracted to each other.

Distance also plays a role. Think back to playing with a magnet.

Tekrar, mıknatısla oynamayı düşünün.

The pull of the magnets towards each other

Mıknatısların birbirine doğru çekilmesi

are stronger when they are closer together. The same is true of gravity.

birbirlerine yakın olduklarında daha güçlüdür.

Aynısı yerçekimi için de geçerlidir.

For example, the sun is the most massive object near the earth.

Örneğin, Güneş Dünya'nın yakınındaki en büyük nesnedir.

It dictates most of the gravitational forces in our solar system.

Bu, Güneş sistemimizdeki yerçekimi kuvvetlerinin çoğunu belirler.

It is very very massive. But it is relatively far away,

Bu yüzden Güneş çok daha güçlü bir mıknatıs olsa da,

so even though the sun is a much stronger magnet, so to speak,

tabiri caizse, devasa ama nispeten uzakta;

it is a long ways away.

çok uzun yollar uzaklığında.

Therefore the attraction isn't as strong.

Bu nedenle çekim o kadar güçlü değil.

Öyleyse o yerçekimi yasasına bir göz atalım.

So let's look back at that law of gravity.

The equation: F = G x M1 x M2 / R ^2.

Denklem: F = G x M1 x M2 / R ^ 2.

You see the force of gravity is equal to a number.

Yerçekimi kuvvetinin bir sayıya eşit olduğunu görüyorsunuz.

That's that universal gravitational constant G

Bu evrensel yerçekimi sabiti G

çarpı birinci nesnenin kütlesi,

times the mass of object one, times the mass of object two.

çarpı ikinci nesnenin kütlesi.

Think of M1 being the mass of the sun

M1'in Güneş'in kütlesi olduğunu düşünün,

and M2 being the mass of the earth.

M2 ise Dünya'nın kütlesi.

And then we divide by the distance between them squared.

Sonra aralarındaki mesafenin karesine böleriz.

This determines the force of attraction between the sun and earth.

Bu, Güneş ve Dünya arasındaki çekim gücünü belirler.

You could just as easily plug in your mass

Kütlenizi de kolayca takabilirsiniz

and the earth's mass and the distance between you and the center of the earth,

ve Dünya'nın kütlesi ve seninle Dünya'nın merkezi arasındaki mesafe

and find out how much you are attracted to the earth,

ve Dünya'ya ne kadar çekildiğinizi öğrenin

and the earth attracted to you.

ve Dünya'nın sana ne kadar çekildiğini de.

So, what's gravity?

Peki yerçekimi nedir?

Everything is attracted to everything else.

Her şey başka her şeye çekilir.

Everything. Oh, one last thing,

Her şey.

Son bir şey,

just to make you wonder. What causes gravity?

sadece sizi meraklandırmak için.

Yerçekimine ne sebep olur?

Why are two objects with mass attracted to each other?

Neden kütlesi olan iki nesne birbirini çekiyor?

Well, the answer is -

Cevap şu ki --

We don't know.

Bilmiyoruz.

The cause of gravity remains a mystery to scientists.

Yerçekiminin nedeni, bilim insanları için bir sır olarak kalıyor.

We don't really know conclusively what causes gravity.

Yerçekimine neyin sebep olduğunu kesin olarak bilmiyoruz.

It is one of the great mysteries of science.

Bilimin en büyük gizemlerinden biridir.