Humans are all almost exactly the same... almost - Greg Foot

Çeviri: esra kurul Gözden geçirme: Ilayda Gokgoz

Medical science has a problem— it’s missing something.

Medikal bilimin bir problemi var— bir şeyi gözden kaçırıyor.

Something that means that not only is it harder to find

Bir şeyin anlamı, yalnızca bazı hastalıkların

the causes of some diseases—

nedenini bulmak—

and effective ways to treat them—

ve onları ekili yöntemlerle tedavi etmek değil—

some diseases are getting overlooked entirely.

bazı hastalıklar tamamen gözden kaçıyor.

It turns out what it’s missing could be you—

Görünen o ki, eksik olan şey, sen olabilirsin—

but I’ll get to that in a bit.

ama buna birazdan geleceğim.

Because first, a story.

Çünkü önce bir hikaye anlatacağım.

Or 8 billion stories, to be precise.

Ya da tam olarak 8 milyar hikaye.

See, our DNA is our body's instruction manual, sure.

Bakın, DNA’mız vücudumuzun kullanım kılavuzudur, elbette.

But it’s also a history book that records our own, unique genetic story.

Hem de kendi eşsiz genetik hikayemizin kaydını tutan bir tarih kitabıdır.

All our stories begin around 300,000 years ago

Bütün hikayelerimiz, yaklaşık 300 bin yıl önce Afrika’da

when humans arose in Africa.

insanların ortaya çıktığı yerde başlar.

Some genetic stories tell of leaving a couple of hundred thousand years later,

Bazı genetik hikayeler, bir çiftin birkaç yüz bin yıl sonra

Avrupa’ya, Doğu Asya’ya ya da Amerika’ya olan yolculuktan bahseder.

journeying into Europe, East Asia, or the Americas.

Some genetic stories speak of expanding empires.

Bazı genetik hikayeler, genişleyen imparatorluklardan bahseder.

Others the diseases we evolved to ward off,

Diğerleri ise korunmak için evrimleştiğimiz hastalıklar

and some the simple act of settling down, raising cattle, and drinking their milk.

ve bazıları yerleşmek, sığır yetiştirmek ve sütlerini içmek gibi basit bir eylem.

Each of our genetic stories are different,

Her birimizin genetik hikayesi farklıdır

but maybe not as different as you might expect.

ancak beklediğin kadar farklı olmayabilir.

We share 99.9% of our DNA with each other.

DNA’mızın %99,9′unu birbirimizle paylaşıyoruz.

Our stories are 99.9% identical,

Hikayelerimiz %99.9 aynı

but that 0.1% difference is incredibly powerful.

ama %0.1′lik farklılık son derece güçlü.

In that tiny difference between our genetic stories

Genetik hikayelerimizdeki o minik farklılık,

is where we have the potential to develop better treatments for diseases—

hastalıklar için daha iyi tedaviler geliştirme ihtimaline

sahip olduğumuz yerdir—

treatments that work for everyone.

herkeste işe yarayan tedaviler.

But medical science isn’t currently reading all those stories.

Ancak medikal bilim, şu anda bütün bu hikayeleri okumuyor.

To explain let me tell you how researchers work out the causes of diseases,

Araştırmacıların hastalık nedenini, geliştirmesini, etkisini test etme

and develop and test the effectiveness and safety of new treatments.

ve tedavilerin güvenilirliğini nasıl bulduklarını açıklayayım.

To find out the causes of a particular disease,

Belirli bir hastalığın nedenlerini bulmak için

researchers find lots of people who have that condition

araştırmacılar bu durumu yaşayan

ve genetik hikayelerini tarayan bir sürü insan bulur.

and comb through their genetic stories.

They look for little variations they share—

Paylaştıkları küçük varyasyonları ararlar—

little bits of their DNA stories that are spelt differently.

DNA hikayelerinin farklı hecelenmiş küçük parçaları.

If they find some, then they try all sorts of different ways

Biraz bulurlarsa etkileriyle baş etmek için

of dealing with the effect of them.

bütün farklı tür yolları denerler.

And if that uncovers something that looks promising,

Bu umut verici görünen bir şeyi ortaya çıkarırsa

they then run a clinical trial to see if it actually is.

İşe yarayıp yaramadığını görmek için klinik çalışması yapmaya başlarlar.

In phase one, a small group of volunteers try the treatment.

Aşama birde, bir grup gönüllü tedaviyi dener.

Well, often only half of them do,

Genellikle sadece yarısı dener,

with the other half getting a placebo that does absolutely nothing.

diğer yarısı ise placebo etkisi ile hiçbir etkisi olmayan bir tedavi alıyorlar.

If there aren’t any notable side effects at the target dose,

Hedef dozda dikkate değen herhangi bir yan etki yoksa

the treatment is cleared to move on to the next stage of the clinical trial.

tedavi, klinik çalışmasının sıradaki aşamasına geçmesi için onaylanmıştır.

Phase two, this time with a bigger group of participants

Aşama iki, bu sefer araştırmacıların ilacın tedavi edeceğini

who all have the condition the researchers hope the drug will treat.

umduğu duruma sahip olan daha büyük bir katılımcı grubuyla beraber.

If the drug appears effective, it moves on to phase three,

Eğer ilaç etki ederse üçüncü aşamaya geçer.

with more participants trying it for even longer.

daha fazla katılımcı ile daha uzun süre denerler.

Only after all this is the new treatment then reviewed

Ancak tüm bunlardan sonra yeni tedavi gözden geçirildi

and— hopefully— approved for use by us, the general population.

ve umuyorum ki kullanmamız için onaylandı.

But there's a problem with it.

Fakat bir sorun var.

Here is the ethnicity of lots and lots of people used to recently find

İşte son zamanlarda çeşitli hastalıkların nedenlerini bulmak için

the causes of various diseases.

kullanılan çok sayıda insanın etnik kökeni.

And here is how that compares to the ethnic diversity

İşte dünya nüfusunun etnik çeşitliliği ile

of the world’s population.

karşılaştırması.

Spot the difference?

Farkı bulun?

The genetic stories that researchers are combing through are heavily biased

Araştırmacıların taradığı genetik hikayeler, Avrupa kökenli insanlara karşı

to those of people from European descent.

büyük ölçüde önyargılıdır.

Which means that if you’re searching

Bunun anlamı, yeni ilaçları hedef alacak

for those disease-causing bits of DNA to target new drugs against,

hastalığa neden olan DNA parçaları arıyorsanız

and you're mainly reading the stories of people of European descent,

ve ağırlıklı olarak Avrupa kökenli insanların hikayelerini okuyorsunuz,

you might completely overlook key bits in the stories

diğer farklı grupların hikayelerindeki önemli kısımları

of other diverse groups that tell of, say,

tamamen gözden kaçırabilir ve şunu söyleyebilirsiniz,

a changed risk of disease or even shed light on how a disease occurs—

hastalığın değişen bir riski

veya hastalığın nasıl oluştuğuna dair açıklığa kavuştursa bile—

for example, scientists may not have found the mutation

örneğin, bilim insanları, yalnızca Avrupa kökenli insanların hikayelerine baksaydık

that causes sickle cell disorder

orak hücre bozukluğuna sebep olan

if we’d only looked in the stories of people of European descent.

mutasyonu bulamayabilirlerdi.

And the thing is, what medical science is missing doesn't end there.

Mesele şu ki, medikal bilimde eksik olan şey burada son bulmuyor.

When new treatments or medical devices are being tested,

Yeni tedaviler ya da medikal aletler test edilirken,

they need to be tested on everyone that may use them.

onları kullanacak herkesin üzerinde test edilmesi gerekir.

If the genetic stories involved don’t reflect the breadth of stories

eğer genetik hikayeler dahil olursa dünya çapındaki kütüphanemizdeki

in our worldwide library then, again, something might be missed.

hikayelerin genişliğini yansıtmazsanız ve tekrardan bir şeyler eksik olabilir.

Take, for example, the medicine Warfarin; used to prevent blood clots.

Örneğin, Warfarin ilacını ele alalım; kan pıhtılarını önlemek için kullanılır.

Researchers have found that, to produce the same effect,

Araştırmacılar, aynı etkiyi üretmek için

Batı Asya soyundaki çoğu insanın

most people of East Asian descent need a lower dose

Avrupa soyundaki bazı insanların daha az doza

than some people of European descent,

ve Afrika kökenli insanların çoğunun daha fazla doza ihtiyacı olduğunu keşfettiler.

and most people of African ethnicity need a larger dose.

Which means the dose that works best for someone

Bu demektir ki, birisinde işe yarayan en iyi doz,

may vary according to their ethnicity.

etnik kökenine göre değişebilir.

It’s this kind of important information that can be missed if clinical trials

Klinik çalışmalar, bir dizi etnik kökenden insanları dahil etmezse

don’t include people from across a range of ethnicities.

bu tür önemli bilgiler gözden kaçırılabilir.

So what’s the solution?

Peki çözüm nedir?

Well, it’s quite simple... in theory.

Teoride oldukça basit.

In order to develop treatments that work better for everyone,

Herkes için iyi etki eden tedaviler geliştirmek için

we need to involve everyone’s stories in medical research—

herkesin hikayelerini medikal araştırmalara dahil etmemiz gerek—

in the early stage research, in the drug development process,

araştırmanın ilk aşamalarında, ilaç geliştirme aşamasında

and right through the clinical trial.

ve doğrudan klinik deneyleri boyunca.

The good news is that more and more people are thinking about this.

İyi haber şu ki, giderek daha fazla insan bunu düşünüyor.

For example, cancer researchers at University College London

Örneğin, University College London’da kanser için

genetik belirtiler araştıran kanser araştırmacıları,

researching genetic markers for cancer want to analyze tissue samples

çok çeşitli etnik kökenlerden doku örneklerini analiz etmek istiyor.

from a wide range of ethnicities so that the biomarkers of cancer they identify

Böylece tanımladıkları kanser biyobelirteçleri, mümkün olduğu kadar

will be relevant for people from as many ethnicities as possible.

çok etnik kökene sahip insanlarla ilişkili olacaktır.

Bottom line: medical science needs to ensure

Sonuç: Medikal bilim, sahip olabileceği

it’s got the best library it can have—

en iyi kütüphaneye sahip olduğundan emin olmalıdır—

the one with the widest collection of genetic stories possible,

mümkün olan en geniş genetik öykü koleksiyonuna sahip olanı.

so that everyone’s story can be considered—

Böylece herkesin hikayesi değerlendirilebilir,

including yours.

seninki de dahil.

That is the only way to ensure everyone, everywhere

Bu herkesin, her yerde alabileceği

can get the best medical treatment they possibly can.

en iyi medikal tedaviyi almasına emin olmanın tek yolu.