Why do you get a fever when you're sick? - Christian Moro

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

In 1917, doctors proposed an outlandish treatment for syphilis,

1917'de doktorlar yüzyıllardır Avrupa'yı kasıp kavuran,

the incurable bacterial infection that had ravaged Europe for centuries.

tedavisi olmayan bakteri enfeksiyonu frengi için tuhaf bir tedavi önerdiler.

Step 1: Infect patients suffering from the later stages of syphilis

Adım 1: Frenginin sonraki aşamalarından muzdarip hastaları,

with the parasite that causes malaria,

ölümcül ama tedavi edilebilir

the deadly but curable mosquito-borne disease.

sivrisinek kaynaklı sıtmaya neden olan parazit ile enfekte edin.

Step 2: Hope that malarial fevers clear the syphilis.

Adım 2: Sıtma ateşlerinin frengiyi temizlemesini umut edin.

And step 3: Administer quinine to curb the malaria.

Adım 3: Sıtmayı kontrol altına almak için kinin verin.

If all went according to plan,

Her şey plana göre giderse

their patient would be left alive and free of both diseases.

hastaları hayatta ve her iki hastalıktan kurtulmuş olacaktı.

This killed some 15% of patients, but for those who survived,

Bu, hastaların yaklaşık %15'ini öldürdü

ancak hayatta kalanlar için işe yaradı.

it seemed to work.

It actually became the standard treatment for syphilis

Aslında onlarca yıl sonra penisilin yaygın olarak kullanılana kadar

until penicillin was widely used decades later.

frengi için standart tedavi hâline geldi.

And its driving force was fever.

İtici gücü ateşti.

There are many mysteries around fever,

Ateşle ilgili pek çok gizem var

but what we do know is that all mammals,

ancak bildiğimiz şey tüm memelilerin,

some birds and even a few invertebrate and plant species feel fever’s heat.

bazı kuşların ve hatta birkaç omurgasız ve bitki türünün ateşi hissettiği.

It has persisted for over 600 million years of evolution.

Evrimin 600 milyon yıldan fazlası boyunca devam etti.

But it has a significant cost.

Ama önemli bir maliyeti var.

For every 1 degree Celsius of temperature increase in the human body,

İnsan vücudundaki her 1 santigrat derecelik sıcaklık artışı için

there’s a 12.5 percent increase in energy required,

gerekli enerjide yüzde 12,5 artış olur,

the equivalent of about 20 minutes of jogging for some.

bu, bazıları için yaklaşık 20 dakikalık koşuya eşdeğer.

So, why and how does your body produce a fever?

Öyleyse vücudunuz neden ve nasıl ateşinizi çıkarır?

Your core temperature is maintained via thermoregulation,

Çekirdek sıcaklığınız, sizi genellikle 37 santigrat derece civarında tutan

a set of processes that usually keep you around 37 degrees Celsius.

bir dizi işlem olan termoregülasyon yoluyla korunur.

These mechanisms are controlled by the brain’s hypothalamus,

Bu mekanizmalar, anlık sıcaklık değişimlerini algılayan

which detects minute temperature shifts

ve buna göre tüm vücuda sinyaller gönderen

and sends signals throughout the body accordingly.

beynin hipotalamusu tarafından kontrol edilir.

If you’re too hot, the hypothalamus produces signals

Çok sıcaksanız hipotalamus ter bezlerinizi harekete geçiren

that activate your sweat glands or make your blood vessels dilate,

veya kan damarlarınızın genişlemesini sağlayan sinyaller üretir,

moving blood closer to the skin’s surface—

kanı cildin yüzeyine yaklaştırır—

all of which releases heat and cools you off.

bunların tümü ısıyı serbest bırakır ve sizi serinletir.

And if you’re too cold,

Çok üşürseniz

your blood vessels will constrict and you may start to shiver,

kan damarlarınız daralır ve titremeye başlayabilirsiniz,

which generates heat.

bu da ısı oluşturur.

Your body will disrupt its usual temperature equilibrium to induce a fever,

Vücudunuz, 38 derecenin üzerine çıkan ateşe neden olmak için

which sets in above 38 degrees Celsius.

normal sıcaklık dengesini bozar.

Meanwhile, it has mechanisms in place to prevent it

Bu arada organ hasarının meydana gelebileceği

from exceeding 41 degrees Celsius, when organ damage could occur.

41 santigrat dereceyi aşmasını önleyecek mekanizmalara sahip.

Immune cells that are fighting an infection can induce a fever

Bir enfeksiyonla savaşan bağışıklık hücreleri,

by triggering a biochemical cascade that ultimately instructs

sonuçta hipotalamusunuza temel sıcaklığınızı artırma talimatı veren

your hypothalamus to increase your baseline temperature.

bir biyokimyasal kademe talimatı vererek ateşi tetikleyebilir.

Your body then gets to work to meet its new “set point” using the mechanisms

Daha sonra vücudunuz, soğukken ısı üretme mekanizmalarını kullanarak

it would to generate heat when cold.

yeni "ayar noktasını" karşılamak için çalışmaya başlar.

Until it reaches this new temperature, you’ll feel comparatively cool,

Bu yeni sıcaklığa ulaşana kadar nispeten serin hissedeceksiniz

which is why you might experience chills.

bu yüzden titreme yaşayabilirsiniz.

But why does your body do this?

Peki vücudunuz bunu neden yapıyor?

While the jury's still out on how higher temperatures directly affect pathogens,

Jüri, yüksek sıcaklıkların patojenleri doğrudan nasıl etkilediğini açıklarken

it seems that fever's main effect

ateşin ana etkisinin

is in rapidly inducing a whole-body immune response.

hızla tüm vücut bağışıklık tepkisini tetiklemesi olduğu görülüyor.

Upon exposure to raised internal temperatures,

Artan iç sıcaklıklara maruz kaldıktan sonra,

some of your cells release heat shock proteins, or HSPs,

hücrelerinizden bazıları stresli koşullara yanıt olarak üretilen

a family of molecules produced in response to stressful conditions.

bir molekül ailesi olan ısı şoku proteinleri veya HSP'leri salgılar.

These proteins aid lymphocytes, one of several kinds of white blood cells

Bu proteinler, patojenlerle savaşan çeşitli beyaz kan hücrelerinden

that fight pathogens, to travel more rapidly to infection sites.

lenfositlerin enfeksiyon bölgelerine daha hızlı gitmesine yardımcı olur.

HSPs do this by enhancing the “stickiness” of lymphocytes,

HSP'ler bunu, lenfositlerin "yapışkanlığını" artırarak,

enabling them to adhere to and squeeze through blood vessel walls

kan damarı duvarlarına yapışmalarını ve bunların içinden geçmelerini sağlayarak

so they can reach the areas where infection is raging.

enfeksiyonun şiddetlendiği alanlara ulaşmalarını sağlayarak yaparlar.

In the case of viral infections,

Viral enfeksiyonlar olursa

HSPs help tell nearby cells to dampen their protein production,

HSP'ler yakındaki hücrelere protein üretimlerini azaltmalarını söyler

which limits their ability to replicate.

ve bu da çoğalma yeteneklerini sınırlar.

This stunts the virus’s spread because they depend on

Bu, virüsün yayılmasını engeller,

çünkü üremek için konakçılarının kopyalama makinelerine bağlıdırlar.

their host’s replicative machinery to reproduce.

It also protects surrounding cells from damage since some viruses spread

Ayrıca bazı virüsler konakçı hücrelerini parçalayarak yayıldığı için

by rupturing their host cells, which can lead to large-scale destruction,

çevredeki hücreleri hasardan korur,

bu da büyük ölçekli tahribata,

the build-up of detritus, and potentially even organ damage.

döküntü oluşumuna ve hatta potansiyel olarak organ hasarına yol açabilir.

The ability of HSPs to protect host cells and enhance immune activity

HSP'lerin konakçı hücreleri koruma ve bağışıklık aktivitesi geliştirmesi,

can limit the pathogen’s path of destruction inside of the body.

patojenin vücut içindeki yıkım yolunu sınırlayabilir.

But for all we know about fever’s role in immune activation,

Ancak ateşin bağışıklık aktivasyonundaki rolü hakkında bildiklerimize rağmen,

some clinical trials have shown that fever suppressor drugs

bazı klinik deneyler ateş baskılayıcı ilaçların semptomları

don’t worsen symptoms or recovery rates.

veya iyileşme oranlarını kötüleştirmediğini gösterdi.

This is why there’s no definitive rule on whether to suppress a fever

Bu nedenle ateşi bastırmak veya devam etmesine izin vermek konusunda

or let it ride.

kesin bir kural yok.

Doctors decide on a case-by-case basis.

Doktorlar duruma göre karar verir.

The fever’s duration and intensity, as well as their patient’s immune status,

Ateşin süresi ve yoğunluğunun yanı sıra hastalarının bağışıklık durumu,

comfort level, and age will all play a role in their choice of treatments.

rahatlık seviyesi ve yaşı da tedavi seçiminde rol oynar.

And if they do let a fever ride,

Ateşin yükselmesine izin verirlerse

they’ll likely prescribe rest and plenty of fluids to prevent dehydration

vücut hararetli savaşı sürdürürken susuz kalmayı önlemek için

while the body wages its heated battle.

dinlenme ve bol miktarda sıvı reçete ederler.