Why do you get a fever when you're sick? - Christian Moro

Reviewer: Da My Tran Ngoc

In 1917, doctors proposed an outlandish treatment for syphilis,

Vào năm 1917, các bác sĩ đã đề xuất

phương pháp điều trị kỳ lạ cho bệnh giang mai,

the incurable bacterial infection that had ravaged Europe for centuries.

một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn - “vô phương cứu chữa”

hoành hành ở châu Âu trong nhiều thế kỷ.

Bước 1: Để bệnh nhân mắc giang mai ở giai đoạn sau nhiễm một bệnh khác

Step 1: Infect patients suffering from the later stages of syphilis

with the parasite that causes malaria,

bằng cách cấy ký sinh trùng gây bệnh sốt rét,

the deadly but curable mosquito-borne disease.

một căn bệnh chết người nhưng có thể chữa khỏi do muỗi lây truyền.

Step 2: Hope that malarial fevers clear the syphilis.

Bước 2: Trông chờ cơn sốt rét loại bỏ bệnh giang mai.

And step 3: Administer quinine to curb the malaria.

Và bước 3: Sử dụng quinine để kiềm chế cơn sốt rét.

If all went according to plan,

Nếu mọi thứ diễn ra theo kế hoạch,

their patient would be left alive and free of both diseases.

bệnh nhân của họ sẽ sống sót và khỏi hẳn cả hai bệnh.

This killed some 15% of patients, but for those who survived,

15% bệnh nhân đã không qua khỏi, nhưng với những người sống sót,

it seemed to work.

phương pháp này có vẻ hiệu nghiệm.

It actually became the standard treatment for syphilis

Nó thực sự đã trở thành phương pháp điều trị giang mai chuẩn

until penicillin was widely used decades later.

đến khi penicillin được sử dụng rộng rãi trong nhiều thập kỷ sau.

And its driving force was fever.

Và nó hoạt động là nhờ cơn sốt.

There are many mysteries around fever,

Có nhiều bí ẩn đằng sau cơn sốt,

but what we do know is that all mammals,

nhưng như chúng ta biết rằng động vật có vú,

some birds and even a few invertebrate and plant species feel fever’s heat.

một số loài chim, ngay cả một vài động vật không xương sống

và thực vật cũng có thể bị sốt.

It has persisted for over 600 million years of evolution.

Điều này vẫn tiếp tục tồn tại qua hơn 600 triệu năm tiến hóa.

But it has a significant cost.

Nhưng kèm theo đó là một cái giá đáng kể.

For every 1 degree Celsius of temperature increase in the human body,

Cứ mỗi 1°C tăng lên trong cơ thể người,

there’s a 12.5 percent increase in energy required,

mức năng lượng cần thiết gia tăng 12,5%

the equivalent of about 20 minutes of jogging for some.

tương đương với khoảng 20 phút chạy bộ với một số người.

So, why and how does your body produce a fever?

Vậy tại sao và làm thế nào mà cơ thể phát sốt?

Your core temperature is maintained via thermoregulation,

Thân nhiệt chúng ta ổn định là do có sự điều nhiệt,

a set of processes that usually keep you around 37 degrees Celsius.

một loạt các quá trình giữ cho nhiệt độ cơ thể ở khoảng 37°C .

These mechanisms are controlled by the brain’s hypothalamus,

Cơ chế này được kiểm soát bởi vùng dưới đồi của não,

which detects minute temperature shifts

nó phát hiện sự thay đổi nhiệt theo từng phút

and sends signals throughout the body accordingly.

rồi gửi tín hiệu thích hợp đi khắp cơ thể.

If you’re too hot, the hypothalamus produces signals

Nếu cơ thể quá nóng, vùng dưới đồi tạo ra tín hiệu

that activate your sweat glands or make your blood vessels dilate,

kích hoạt tuyến mồ hôi hoặc làm giãn mạch máu,

moving blood closer to the skin’s surface—

đưa máu lên gần bề mặt da hơn –

all of which releases heat and cools you off.

tất cả đều nhằm mục đích giải phóng và giảm nhiệt độ.

And if you’re too cold,

Nếu cơ thể quá lạnh,

your blood vessels will constrict and you may start to shiver,

mạch máu sẽ co lại và bạn có thể bắt đầu rùng mình,

which generates heat.

để tạo ra nhiệt.

Your body will disrupt its usual temperature equilibrium to induce a fever,

Cơ thể phải phá vỡ trạng thái cân bằng nhiệt thường ngày

để tạo ra cơn sốt,

which sets in above 38 degrees Celsius.

khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên trên 38°C.

Meanwhile, it has mechanisms in place to prevent it

Đồng thời, cũng có các cơ chế tại chỗ

from exceeding 41 degrees Celsius, when organ damage could occur.

ngăn nhiệt độ lên quá 41°C , có thể khiến nội tạng tổn thương.

Immune cells that are fighting an infection can induce a fever

Tế bào miễn dịch chống nhiễm trùng có thể tạo ra cơn sốt

by triggering a biochemical cascade that ultimately instructs

bằng cách kích hoạt dây chuyền phản ứng sinh hoá

your hypothalamus to increase your baseline temperature.

ra lệnh cho vùng dưới đồi tăng nhiệt độ.

Your body then gets to work to meet its new “set point” using the mechanisms

Cơ thể biến đổi để đạt đến “điểm đặt mới”

dùng cơ chế sinh nhiệt khi lạnh.

it would to generate heat when cold.

Until it reaches this new temperature, you’ll feel comparatively cool,

Đến khi đạt đến nhiệt độ mới, bạn sẽ cảm thấy tương đối lạnh,

which is why you might experience chills.

đó là lý do có những cơn ớn lạnh.

But why does your body do this?

Nhưng tại sao cơ thể làm vậy?

While the jury's still out on how higher temperatures directly affect pathogens,

Dù chưa rõ nhiệt độ cao tới mức nào sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mầm bệnh,

it seems that fever's main effect

nhưng dường như tác động chính của cơn sốt

is in rapidly inducing a whole-body immune response.

là nhanh chóng tạo ra phản ứng miễn dịch khắp cơ thể.

Upon exposure to raised internal temperatures,

Khi thân nhiệt tăng cao,

some of your cells release heat shock proteins, or HSPs,

một số tế bào sẽ giải phóng các protein sốc nhiệt, hay HSP,

a family of molecules produced in response to stressful conditions.

một họ các phân tử được tạo ra để đối phó với các tình huống căng thẳng.

These proteins aid lymphocytes, one of several kinds of white blood cells

Các protein này hỗ trợ tế bào lympho, một loại bạch cầu chống lại mầm bệnh,

that fight pathogens, to travel more rapidly to infection sites.

giúp di chuyển nhanh đến chỗ nhiễm trùng,

HSPs do this by enhancing the “stickiness” of lymphocytes,

HSPs làm điều này bằng cách tăng “độ dính” của tế bào lympho,

enabling them to adhere to and squeeze through blood vessel walls

cho phép chúng bám vào và đi qua thành mạch máu

so they can reach the areas where infection is raging.

đến vùng nhiễm trùng đang hoành hành.

In the case of viral infections,

Trong trường hợp bị nhiễm vi rút,

HSPs help tell nearby cells to dampen their protein production,

HSP ra lệnh cho các tế bào lân cận giảm sản xuất protein,

which limits their ability to replicate.

hạn chế khả năng sao chép của vi rút.

Điều này kìm hãm sự lây lan vì vi rút phụ thuộc vào

This stunts the virus’s spread because they depend on

their host’s replicative machinery to reproduce.

bộ máy sao chép của vật chủ để sản sinh.

It also protects surrounding cells from damage since some viruses spread

Nó cũng bảo vệ các tế bào xung quanh khỏi tổn thương

vì một số vi rút lây lan bằng cách phá vỡ các tế bào chủ

by rupturing their host cells, which can lead to large-scale destruction,

dẫn đến sự phá hủy ở quy mô lớn,

the build-up of detritus, and potentially even organ damage.

gây tích tụ các mảnh vụn tế bào, thậm chí có thể làm tổn thương nội tạng.

The ability of HSPs to protect host cells and enhance immune activity

Khả năng bảo vệ tế bào chủ và tăng cường hoạt động miễn dịch của HSP

can limit the pathogen’s path of destruction inside of the body.

có thể hạn chế sự phá hủy của mầm bệnh trong cơ thể.

But for all we know about fever’s role in immune activation,

Nhưng trong chừng mực, ta biết về vai trò kích hoạt miễn dịch của cơn sốt,

some clinical trials have shown that fever suppressor drugs

một số thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy thuốc hạ sốt

don’t worsen symptoms or recovery rates.

không làm trầm trọng thêm các triệu chứng hay độ hồi phục.

This is why there’s no definitive rule on whether to suppress a fever

Đây là lý do không có quy tắc xác định | về việc nên hạ sốt hay để nó tự hết.

or let it ride.

Doctors decide on a case-by-case basis.

Các bác sĩ quyết định theo từng trường hợp cụ thể.

The fever’s duration and intensity, as well as their patient’s immune status,

Thời gian và cường độ cơn sốt,

cũng như tình trạng miễn dịch của bệnh nhân,

comfort level, and age will all play a role in their choice of treatments.

mức độ khó chịu và độ tuổi

đều có vai trò trong việc lựa chọn phương pháp điều trị.

Trong trường hợp để cơn sốt tự hết,

And if they do let a fever ride,

they’ll likely prescribe rest and plenty of fluids to prevent dehydration

bệnh nhân sẽ được yêu cầu nghỉ ngơi, bổ sung nhiều chất lỏng để tránh mất nước

while the body wages its heated battle.

trong khi cơ thể bước vào trận chiến nảy lửa.