The hidden network that makes the internet possible - Sajan Saini

Çeviri: Irem Ersan Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

In 2012,

2012 yılında

a team of Japanese and Danish researchers set a world record,

Japon ve Danimarkalı araştırmacılardan oluşan bir ekip dünya rekoru kırdı.

transmitting 1 petabit of data—

1 petabit verinin,

that’s 10,000 hours of high-def video—

ki bu 10.000 saatlik yüksek kaliteli video demek,

over a fifty-kilometer cable, in a second.

50 kilometreden uzun kabloyla bir saniyede aktarılması ile.

This wasn’t just any cable.

Bu herhangi bir kablo değildi.

It was a souped-up version of fiber optics—

Fiber optiğin geliştirilmiş bir versiyonuydu,

the hidden network that links our planet

gezegenimizi birbirine bağlayan

and makes the internet possible.

ve interneti mümkün kılan gizli ağ.

For decades,

Onlarca yıldır

long-distance communications between cities and countries

şehirler ve ülkeler arasındaki uzun mesafeli iletişim,

were carried by electrical signals,

elektrik sinyalleri ile taşınmaktaydı,

in wires made of copper.

bakırdan yapılmış kablolarla.

This was slow and inefficient,

Bu oldukça yavaş ve verimsizdi, metal kablolar veri hızını sınırlıyor

with metal wires limiting data rates and power lost as wasted heat.

ve enerji, boşa harcanmış ısı olarak kayboluyordu.

But in the late 20th century,

Ama 20. yüzyılın sonlarında

engineers mastered a far superior method of transmission.

mühendisler aktarımı daha ileriye taşıyacak bir yöntemde uzmanlaştılar.

Instead of metal,

Metal yerine,

cam dikkatlice eritilerek daha esnek yüzlerce kilometre uzunluğunda

glass can be carefully melted and drawn into flexible fiber strands,

hundreds of kilometers long and no thicker than human hair.

ve saç telinden daha kalın olmayan fiber kıllara dönüştü.

And instead of electricity,

Ve elektrik yerine,

these strands carry pulses of light, representing digital data.

bu kıllar dijital veriyi temsil eden ışık sinyallerini taşır.

But how does light travel within glass, rather than just pass through it?

Ama ışık camın arasından geçmeden, nasıl cam ile taşınır?

The trick lies in a phenomenon known as total internal reflection.

Bu "toplam iç yansıma" olarak bilinen bir olguda gizli.

Since Isaac Newton’s time,

Isaac Newton'un zamanından beri

lensmakers and scientists have known that light bends

optikçiler ve bilim insanları ışığın büküldüğünü biliyorlardı,

when it passes between air and materials like water or glass.

havayla su veya cam gibi malzemelerin arasından geçerken

When a ray of light inside glass hits its surface at a steep angle,

camın içindeki bir ışık ışını yüzeyine dik açı ile çarptığında kırılır

it refracts, or bends as it exits into air.

veya havaya geçiyormuş gibi bükülür.

But if the ray travels at a shallow angle,

Ama ışın yüzeye daha yakın bir açı ile ilerlerse

it’ll bend so far that it stays trapped,

daha uzağa bükülür ve içeride hapsolur,

bouncing along inside the glass.

cam içinde yansımaya devam eder.

Under the right condition,

Doğru koşullarda,

something normally transparent to light can instead hide it from the world.

saydam olan bir şey, dünyadan saklanabilir.

Compared to electricity or radio,

Elektrik ve radyo ile karşılaştırıldığında

fiber optic signals barely degrade over great distances—

fiber optik sinyaller uzun menzilde hemen hemen hiç kaybolmaz,

a little power does scatter away,

az miktarda güç israfı olur

and fibers can’t bend too sharply,

ve fiberler çok keskin bükülemezler

otherwise the light leaks out.

aksi hâlde ışık dışarı sızar.

Today, a single optical fiber carries many wavelengths of light,

Günümüzde, tek bir optik kıl birçok ışık dalgaboyunu taşımaktadır,

each a different channel of data.

hepsi farklı bir veri kanalıdır.

And a fiber optic cable contains hundreds of these fiber strands.

Ve fiber optik kablo bu fiber kıllardan yüzlercesini içerir.

Over a million kilometers of cable crisscross our ocean floors

Bir milyon kilometrenin üzerinde kablo okyanus tabanını taramaktadır

to link the continents—

kıtaları birbirine bağlamak için,

that’s enough to wind around the Equator nearly thirty times.

bu Ekvator çevresini 30 kere dönmeye yeterlidir.

With fiber optics,

Fiber optikler ile uzaklık

distance hardly limits data,

veriyi neredeyse hiç sınırlamayarak

which has allowed the internet to evolve into a planetary computer.

internetin gezegensel bir bilgisayara dönüşmesine olanak sağlar.

Increasingly,

Giderek artarak

our mobile work and play rely on legions of overworked computer servers,

mobil iş ve faaliyetlerimiz çok çalışan sunucu birliğine dayanmakta,

warehoused in gigantic data centers flung across the world.

dünya genelinde devasa veri merkezlerinde depolanmaktadır.

This is called cloud computing,

Buna bulut programlama denmektedir

and it leads to two big problems:

ve iki büyük probleme neden olmaktadır:

heat waste and bandwidth demand.

ısı kaybı ve bant genişliği rağbeti.

The vast majority of internet traffic shuttles around inside data centers,

İnternet trafiğinin büyük bir kısmı, veri merkezlerinde mekik dokumaktadır,

where thousands of servers are connected by traditional electrical cables.

binlerce sunucunun birbirine geleneksel elektrik kablolarıyla bağlı olduğu.

Half of their running power is wasted as heat.

Çalışma enerjilerini yarısı ısı olarak boşa gitmektedir.

Meanwhile, wireless bandwidth demand steadily marches on,

Bu arada kablosuz bant genişliğine rağbet istikrarlı bir şekilde artmaktadır

and the gigahertz signals used in our mobile devices

ve mobil cihazlarda kullanılan gigahertz sinyalleri

are reaching their data delivery limits.

veri dağıtım sınırlarına ulaşmaktadır.

It seems fiber optics has been too good for its own good,

Görünen o ki fiber optikler, kendi iyiliği için fazla iyidir çünkü

fueling overly-ambitious cloud and mobile computing expectations.

çok yüksek bulut ve mobil programlama beklentilerini daha da ateşlemektedir.

But a related technology, integrated photonics, has come to the rescue.

Ama bağlantılı bir teknoloji olan entegre fotonik imdada yetişti.

Light can be guided not only in optical fibers,

Işık sadece optik kablolarla değil

but also in ultrathin silicon wires.

ayrıca çok ince silikon kablolar ile de yönlendirilebilir.

Silicon wires don’t guide light as well as fiber.

Silikon kablolar, ışığı fiber kadar iyi yönlendiremez.

But they do enable engineers to shrink

Ama mühendislerin,

all the devices in a hundred kilometer fiber optic network

yüz kilometrelik fiber optik ağındaki tüm cihazları

down to tiny photonic chips that plug into servers

sunuculara bağlanabilen ufak fotonik çiplere küçültmesini

and convert their electrical signals to optical and back.

ve elektrik sinyallerini, optiğe ve tekrar geriye dönüştürmesini sağlayabilir.

These electricity-to-light chips allow for wasteful electrical cables in data centers

Bu elektrikten ışığa dönüşebilen çipler, veri merkezlerindeki elektrik kablolarının

to be swapped out for power-efficient fiber.

enerji etkin fiberlere dönüşmesini sağlar.

Photonic chips can help break open wireless bandwidth limitations, too.

Fotonik çipler açık kablosuz bant genişliği sınırında da yardımcı olabilir.

Researchers are working to replace mobile gigahertz signals

Araştırmacılar, mobil gigahertz sinyallerinin terahertz frekanslarıyla

with terahertz frequencies,

yer değiştirmesi sayesinde

to carry data thousands of times faster.

binlerce kat daha hızlı veri taşınması üzerinde çalışmaktadır.

But these are short-range signals:

Ama bunlar kısa menzilli sinyallerdir:

they get absorbed by moisture in the air,

havadaki nem tarafından emilebilir

or blocked by tall buildings.

ya da yüksek binalar tarafından engellenebilir.

With tiny wireless-to-fiber photonic transmitter chips

Ufak kablosuzdan fibere dönüşen fotonik verici çipler ile,

distributed throughout cities,

şehirler arasında dağıtılan

terahertz signals can be relayed over long-range distances.

terahertz sinyalleri uzun menzillerde aktarılabilir.

They can do so via a stable middleman,

Sabit bir aracı olan ışınsal fiber ile yapılabilir

optical fiber, and make hyperfast wireless connectivity a reality.

ve hiper hızlı kablosuz bağlantı gerçeğe dönüşebilir.

For all of human history,

Tüm insanlık tarihi boyunca,

light has gifted us with sight and heat,

ışık bize görüş alanı ve ısı sağlamıştır,

serving as a steady companion while we explored and settled the physical world.

keşfettiğimiz ve yerleştiğimiz fiziki dünyada güvenilir bir arkadaş olmuştur.

Now, we’ve saddled light with information and redirected it

Şimdi ışığı bilgi ile yöneterek ve yeniden yönlendirerek,

to run along a fiber optic superhighway—

fiber optik otobanı boyunca taşıyarak

with many different integrated photonic exits—

birçok farklı entegre fotonik çıkışla,

to build an even more expansive, virtual world.

daha da genişleyen bir sanal dünya yaratabiliriz.