The mysterious origins of life on Earth - Luka Seamus Wright

1,242,488 views ・ 2019-08-26

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:08
Billions of years ago on the young planet Earth
0
8842
3570
Milyarlarca yıl önce genç Dünya gezegeni üzerinde
00:12
simple organic compounds assembled into more complex coalitions
1
12412
5020
büyüyebilen ve üreyebilen daha karmaşık birliklerde toplanan
00:17
that could grow and reproduce.
2
17432
2690
basit organik bileşimler vardı.
00:20
They were the very first life on Earth,
3
20122
3250
Dünya üzerindeki ilk yaşam onlardı
00:23
and they gave rise to every one of the billions of species
4
23372
4140
ve onlar, o zamandan beri gezegenimizde yaşayan
00:27
that have inhabited our planet since.
5
27512
3090
milyarlarca türün her birini meydana getirdi.
00:30
At the time, Earth was almost completely devoid
6
30602
3110
Dünya o zamanlarda canlı varlıklar için
00:33
of what we’d recognize as a suitable environment for living things.
7
33712
4570
uygun bir çevre olarak tanımladığımız şeyden neredeyse tamamen yoksundu.
00:38
The young planet had widespread volcanic activity
8
38282
3443
Genç gezegende volkanik etkinlikler yaygındı
00:41
and an atmosphere that created hostile conditions.
9
41725
3610
ve düşmanca koşullar yaratan bir atmosfer vardı.
00:45
So where on Earth could life begin?
10
45335
3500
Peki yaşam Dünya'nın neresinde başlamıştı?
00:48
To begin the search for the cradle of life,
11
48835
2530
Yaşamın beşiği arayışına başlamak için
00:51
it’s important to first understand the basic necessities for any life form.
12
51365
5350
öncelikle herhangi bir yaşam türünün temel gereksinimlerini anlamak önemlidir.
00:56
Elements and compounds essential to life include hydrogen, methane, nitrogen,
13
56715
5225
Yaşam için gereken element ve bileşimler arasında
hidrojen, metan, nitrojen, karbondioksit, fosfat ve amonyak vardır.
01:01
carbon dioxide, phosphates, and ammonia.
14
61940
3528
01:05
In order for these ingredients to comingle and react with each other,
15
65468
4360
Bu maddelerin birbirleriyle karışması ve tepkimeye girmesi için
01:09
they need a liquid solvent: water.
16
69828
3432
sıvı bir çözücüye ihtiyaçları vardır: Su.
01:13
And in order to grow and reproduce,
17
73260
2440
Büyümeleri ve üreyebilmek için ise
01:15
all life needs a source of energy.
18
75700
3560
tüm yaşam türlerinin bir enerji kaynağına ihtiyacı vardır.
01:19
Life forms are divided into two camps:
19
79260
3040
Yaşam biçimleri iki gruba ayrılır:
01:22
autotrophs, like plants, that generate their own energy,
20
82300
3730
Ototroflar, bitkiler gibi, kendi enerjilerini üretirler
01:26
and heterotrophs, like animals, that consume other organisms for energy.
21
86030
5300
ve heterotroflar, hayvanlar gibi, enerji için diğer organizmaları yerler.
01:31
The first life form wouldn’t have had other organisms to consume, of course,
22
91330
4590
İlk yaşam biçiminin elbette yiyebileceği diğer organizmalar yoktu
01:35
so it must have been an autotroph,
23
95920
2471
bu yüzden o, enerjisini ya Güneş'ten
01:38
generating energy either from the sun or from chemical gradients.
24
98391
4850
ya da kimyasal gradyanlardan üreten bir ototrof olmalı.
01:43
So what locations meet these criteria?
25
103241
3400
Peki, bu kriterlere uyan yer neresi?
01:46
Places on land or close to the surface of the ocean
26
106641
3110
Karadaki veya okyanusun yüzeyinin yakınındaki yerlerin
01:49
have the advantage of access to sunlight.
27
109751
2840
güneş ışığına erişme avantajı vardır.
01:52
But at the time when life began, the UV radiation on Earth’s surface
28
112591
5040
Fakat yaşam başladığı zaman, dünya üzerindeki ultraviyole ışıma
01:57
was likely too harsh for life to survive there.
29
117631
3590
orada hayatta kalabilmek için muhtemelen çok sertti.
02:01
One setting offers protection from this radiation
30
121221
3290
Bir ortam bu radyasyona karşı koruma ve alternatif bir enerji kaynağı sunuyor:
02:04
and an alternative energy source:
31
124511
2710
02:07
the hydrothermal vents that wind across the ocean floor,
32
127221
4100
Kilometrelerce deniz suyuyla ve tamamen karanlıkla kaplanmış
02:11
covered by kilometers of seawater and bathed in complete darkness.
33
131321
5526
okyanus yüzeyinde dolaşan hidrotermik delikler.
02:16
A hydrothermal vent is a fissure in the Earth’s crust
34
136847
3924
Hidrotermik delik, deniz suyunun magma odacığında yayılmaya başladığı
02:20
where seawater seeps into magma chambers
35
140771
3120
dünya kabuğundaki bir çatlaktır
02:23
and is ejected back out at high temperatures,
36
143891
3400
ve yüksek derecelerde, zengin bir mineral bulamacı
02:27
along with a rich slurry of minerals and simple chemical compounds.
37
147291
5230
ve temel kimyasal bileşimlerle birlikte tekrar dışarı atılır.
02:32
Energy is particularly concentrated
38
152521
2755
Enerji özellikle hidrotermik deliklerin dik kimyasal yokuşlarında yoğunlaşır.
02:35
at the steep chemical gradients of hydrothermal vents.
39
155276
4290
02:39
There’s another line of evidence that points to hydrothermal vents:
40
159566
3316
Hidrotermik deliklere işaret eden başka bir kanıt dizisi daha vardır:
02:42
the Last Universal Common Ancestor of life, or LUCA for short.
41
162882
6070
Son Evrensel Ortak Ata veya kısaca SEOA.
02:48
LUCA wasn’t the first life form, but it’s as far back as we can trace.
42
168952
5090
SEOA ilk yaşam biçimi değildi fakat izini sürebildiğimiz en eskisi oydu.
02:54
Even so, we don’t actually know what LUCA looked like—
43
174042
3917
Buna rağmen SEOA'nın tam olarak neye benzediğini bilmiyoruz --
02:57
there’s no LUCA fossil, no modern-day LUCA still around—
44
177959
4070
bir SEOA fosili yok, etrafta modern bir SEOA da yok --
03:02
instead, scientists identified genes that are commonly found in species
45
182029
5130
bunun yerine, bilim insanları günümüzde var olan üç alandaki tüm türlerde
03:07
across all three domains of life that exist today.
46
187161
4000
ortak olarak bulunan genleri tanımladılar.
03:11
Since these genes are shared across species and domains,
47
191161
4340
Bu genler, türler ve alanlar arasında paylaşıldığına göre
03:15
they must have been inherited from a common ancestor.
48
195501
3987
ortak bir atadan miras kalmış olmalıdır.
03:19
These shared genes tell us that LUCA lived in a hot, oxygen-free place
49
199488
5810
Bu paylaşılan genler bizlere SEOA'nın sıcak, oksijensiz bir yerde yaşadığını
03:25
and harvested energy from a chemical gradient—
50
205298
3190
ve hidrotermik deliklerdeki gibi bir kimyasal eğimden
03:28
like the ones at hydrothermal vents.
51
208488
3260
enerji aldığını söylemektedir.
03:31
There are two kinds of hydrothermal vent:
52
211748
2970
İki tür hidrotermik delik vardır:
03:34
black smokers and white smokers.
53
214718
2680
Siyah dumancılar ve beyaz dumancılar.
03:37
Black smokers release acidic, carbon-dioxide-rich water,
54
217398
4090
Siyah dumancılar asitli, karbondioksitle zenginleşmiş su çıkarırlar,
03:41
heated to hundreds of degrees Celsius and packed with sulphur, iron, copper,
55
221488
5780
yüzlerce derece kadar ısıtılmış ve kükürt, demir, bakır
03:47
and other metals essential to life.
56
227268
2868
ve yaşam için gerekli diğer metallerle dolup taşarlar.
03:50
But scientists now believe that black smokers were too hot for LUCA—
57
230136
5060
Ancak bilim insanları siyah dumancıların SEOA için fazla sıcak olduğuna inanıyor—
03:55
so now the top candidates for the cradle of life are white smokers.
58
235196
4967
dolayısıyla yaşamın beşiği için baş adaylar artık beyaz dumancılar.
04:00
Among the white smokers,
59
240163
1474
Beyaz dumancılar arasında
04:01
a field of hydrothermal vents on the Mid-Atlantic Ridge called Lost City
60
241637
5430
Kayıp Şehir denen Atlantik Ortası Sırtında bir hidrotermal baca sahası
04:07
has become the most favored candidate for the cradle of life.
61
247067
4090
yaşam beşiği için en tercih edilen aday oldu.
04:11
The seawater expelled here is highly alkaline and lacks carbon dioxide,
62
251157
5450
Buradaki deniz suyu yüksek derecede alkali ve karbondioksit bulunmuyor
04:16
but is rich in methane and offers more hospitable temperatures.
63
256607
4494
ancak metan bakımından zengin ve daha ılıman sıcaklıklar sunuyor.
04:21
Adjacent black smokers may have contributed the carbon dioxide necessary
64
261101
4669
Komşu siyah dumancılar, yaşamın Kayıp Şehir'de gelişmesi için gerekli olan
04:25
for life to evolve at Lost City,
65
265770
2352
karbondioksit katkısı yapmış olabilir,
04:28
giving it all the components to support the first organisms
66
268122
3530
bugün Dünya'daki yaşamın harika çeşitliğine yön veren
04:31
that radiated into the incredible diversity of life on Earth today.
67
271652
4480
ilk organizmaları desteklemek için tüm bileşenleri vermiş olabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7