Can you solve the locker riddle? - Lisa Winer

Dolap bulmacasını çözebilir misin? - Lisa Winer

11,727,679 views ・ 2016-03-28

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Oğul Can Yurdakul Gözden geçirme: Yunus ASIK
00:06
Your rich, eccentric uncle just passed away,
0
6720
3634
Zengin ve tuhaf amcan yeni vefat etmiş,
00:10
and you and your 99 nasty relatives have been invited to the reading of his will.
1
10354
6500
sen ve 99 pis akraban da
vasiyetinin açıklanmasına davetlisiniz.
00:16
He wanted to leave all of his money to you,
2
16854
2520
Amcan, parasının tamamını sana bırakmak istiyordu
00:19
but he knew that if he did, your relatives would pester you forever.
3
19374
5431
ama bu durumda akrabalarının
sana rahat vermeyeceğini de biliyordu.
00:24
So he is banking on the fact
4
24805
2257
Dolayısıyla sana bulmacalarla ilgili
00:27
that he taught you everything you need to know about riddles.
5
27062
5598
bilinecek her şeyi öğrettiğine güvenmiş.
00:32
Your uncle left the following note in his will:
6
32660
2898
Vasiyetinde amcan şöyle bir not bırakmış:
00:35
"I have created a puzzle.
7
35558
2219
"Bir bulmacam var.
00:37
If all 100 of you answer it together, you will share the money evenly.
8
37777
4251
Eğer 100'ünüz birden cevaplarsanız parayı aranızda eşit bölüşeceksiniz.
00:42
However, if you are the first to find the pattern and solve the problem
9
42028
4157
Ama içinizden biri bulmacayı çözebilirse,
00:46
without going through all of the leg work,
10
46185
2536
hem de bütün o ayak işlerini yapmadan,
00:48
you will get the entire inheritance all to yourself.
11
48721
3800
bütün parayı o kişi alacak.
00:52
Good luck."
12
52521
1577
Bol şans!"
Avukat, seni ve 99 akrabanı malikânenin içindeki gizli bir odaya götürüyor.
00:54
The lawyer takes you and your 99 relatives to a secret room in the mansion
13
54098
4831
00:58
that contains 100 lockers,
14
58929
2866
Odada 100 tane dolap var,
01:01
each hiding a single word.
15
61795
2475
her birinin içerisinde de bir kelime.
01:04
He explains:
16
64270
1170
Avukat diyor ki:
01:05
Every relative is assigned a number from 1 to 100.
17
65440
4365
"Bütün akrabalara 1'den 100'e kadar bir numara verildi.
01:09
Heir 1 will open every locker.
18
69805
2900
1. varis bütün dolapları açacak.
01:12
Heir 2 will then close every second locker.
19
72705
3997
2. varis olan her ikinci dolabı kapatacak.
01:16
Heir 3 will change the status of every third locker,
20
76702
4177
3. varis her üçüncü dolabın durumunu değiştirecek.
01:20
specifically if it's open, she'll close it,
21
80879
2896
Yani açıksa kapatacak,
01:23
but if it's closed, she'll open it.
22
83775
2805
kapalıysa açacak
01:26
This pattern will continue until all 100 of you have gone.
23
86580
4599
ve böyle 100. varise kadar gidecek.
01:31
The words in the lockers that remain open at the end
24
91179
3283
En sonda açık kalan dolaplardaki kelimeler,
01:34
will help you crack the code for the safe.
25
94462
3575
kasanın şifresini bulmanıza yardım edecek.
01:38
Before cousin Thaddeus can even start down the line,
26
98037
4607
Kuzen Thaddeus, dolaplara tam yeltenecekken
01:42
you step forward and tell the lawyer you know which lockers will remain open.
27
102644
6368
sen atılıyorsun ve avukata
hangi dolapların açık kalacağını bildiğini söylüyorsun.
01:49
But how?
28
109012
2354
Ama nasıl?
01:51
Pause the video now if you want to figure it out for yourself!
29
111366
2966
Bulmacayı kendin çözmek için videoyu şimdi durdur!
01:54
Answer in: 3
30
114332
1089
Cevaba: 3
01:55
Answer in: 2
31
115421
1156
Cevaba: 2
01:56
Answer in: 1
32
116577
1671
Cevaba: 1
01:58
The key is realizing that the number of times a locker is touched
33
118248
3903
Bir dolabın durumunun kaç kere değiştiğini bulabilmek için
02:02
is the same as the number of factors in the locker number.
34
122151
4276
dolap numarasının bölen sayısını bulmalıyız.
02:06
For example, in locker #6,
35
126427
2637
Örneğin, 6. dolabı
02:09
Person 1 will open it,
36
129064
1644
1. varis açacak,
02:10
Person 2 will close it,
37
130708
1894
2. varis kapatacak,
02:12
Person 3 will open it,
38
132602
1714
3. varis açacak,
02:14
and Person 6 will close it.
39
134316
2896
son olarak 6. varis kapatacak.
02:17
The numbers 1, 2, 3, and 6 are the factors of 6.
40
137212
5120
1, 2, 3 ve 6 sayıları 6'nın bölenleri.
02:22
So when a locker has an even number of factors
41
142332
2833
Yani dolap numarasının çift sayıda böleni varsa,
02:25
it will remain closed,
42
145165
1647
kapalı kalacak,
02:26
and when it has an odd number of factors,
43
146812
2021
tek sayıda böleni varsa da
02:28
it will remain open.
44
148833
2129
açık kalacak.
02:30
Most of the lockers have an even number of factors,
45
150962
2991
Dolapların çoğunun çift sayıda böleni var,
02:33
which makes sense because factors naturally pair up.
46
153953
3760
ki düşününce mantıklı çünkü bölenler çiftler hâlinde gelirler.
02:37
In fact, the only lockers that have an odd number of factors
47
157713
3762
Hatta, tek sayıda bölene sahip dolaplar
02:41
are perfect squares
48
161475
2299
tam kareler,
02:43
because those have one factor that when multiplied by itself equals the number.
49
163774
5178
çünkü bir bölenleri, kendisiyle çarpıldığında sayıyı veriyor.
02:48
For Locker 9, 1 will open it,
50
168952
2382
Misal 9. dolabı, 1. varis açacak,
02:51
3 will close,
51
171334
1484
3. varis kapatacak,
02:52
and 9 will open it.
52
172818
2116
ve 9. varis yeniden açacak.
02:54
3 x 3 = 9,
53
174934
2160
3 kere 3, 9 eder
ama 3 bölen olarak yalnızca bir kez sayılabilir.
02:57
but the 3 can only be counted once.
54
177094
2285
02:59
Therefore, every locker that is a perfect square will remain open.
55
179379
5150
Sonuç olarak, dolap numarası tam kare olan dolaplar açık kalacak.
03:04
You know that these ten lockers are the solution,
56
184529
2897
Bu on dolabın çözüm olduğunu bildiğinden dolayı,
03:07
so you open them immediately and read the words inside:
57
187426
3859
hemen onları açıyor ve içlerindeki kelimeleri okuyorsun:
03:11
"The code is the first five lockers touched only twice."
58
191285
5758
"Dolabın şifresi yalnızca iki kere ellenmiş ilk beş dolapta bulunmakta."
03:17
You realize that the only lockers touched twice have to be prime numbers
59
197043
4838
Yalnızca iki kere ellenmiş dolapların numaralarının,
asal olması gerektiğini fark ediyorsun.
03:21
since each only has two factors:
60
201881
2573
Çünkü hepsinin sadece iki böleni var:
03:24
1 and itself.
61
204454
2054
1 ve kendisi.
03:26
So the code is 2-3-5-7-11.
62
206508
4327
Yani kasanın şifresi 2-3-5-7-11.
03:30
The lawyer brings you to the safe,
63
210835
2374
Avukat sana kasayı getiriyor,
03:33
and you claim your inheritance.
64
213209
1836
sen de mirasını elde ediyorsun.
03:35
Too bad your relatives were always too busy being nasty to each other
65
215045
3482
Akrabalarının didişmekten amcanızın bilmecelerini dinlememeleri de,
03:38
to pay attention to your eccentric uncle's riddles.
66
218527
2817
artık onların kabahati.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7