From pacifist to spy: WWII’s surprising secret agent - Shrabani Basu

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Noor Inayat Khan was in the midst of a desperate escape.

Noor Inayat Khan, tehlikeli bir kaçışın tam ortasındaydı.

She had been imprisoned for her activities as an Allied spy,

Bir müteffik ajanı olarak eylemlerinden dolayı hapsedilmişti

but with the help of a screwdriver and two other prisoners,

ancak bir tornavida ve diğer iki mahkumun yardımıyla

she was back under the Parisian stars.

tekrar Paris yıldızlarının altındaydı.

As she began to run,

Koşmaya başlayınca

her thoughts leapt to the whirlwind of events that had brought her here…

düşünceleri onu bu noktaya getiren olaylara kaydı...

Born in Moscow in 1914 to an Indian Muslim father and an American mother,

Hintli Müslüman bir babanın ve Amerikalı bir annenin çocuğu olarak

Noor was raised in a profoundly peaceful home.

1914'te Moskova'da doğan Noor, oldukça huzurlu bir evde yetişmişti.

Her parents were Sufi pacifists,

Ebeveynleri, müziğin ve merhametin gücüne inanan tasavvufi barış yanlılarıydı.

who put their faith in the power of music and compassion.

They moved to Paris,

Paris'e taşındılar;

where Noor studied child psychology and published children’s books.

Noor orada gelişim psikolojisi okudu ve çocuk kitapları yayımladı.

But all this changed with the advent of the Second World War.

Fakat tüm bunlar, İkinci Dünya Savaşı'nın gelişiyle değişti.

In May 1940, with the German army ready to occupy Paris,

1940 yılının Mayıs ayında Alman ordusunun Paris'i işgal etmeye hazır olmasıyla

Noor and her brother were faced with a difficult choice.

Noor ve erkek kardeşi zor bir kararla karşı karşıydılar.

Barışseverler olarak tüm anlaşmazlıkların

As pacifists, they believed that all disputes should be settled non-violently.

şiddete başvurmadan halledilmesine inanıyorlardı.

But witnessing the devastation across Europe,

Ancak tüm Avrupa'daki yıkıma şahit olunca

they decided that standing on the sidelines was not an option.

karışmadan izlemenin bir seçenek olmadığına karar verdiler.

Traveling to England,

İngiltere'ye gittiklerinde

Noor volunteered for the Women’s Auxiliary Air Force

Noor Kadınlar Yardımcı Hava Kuvvetleri'ne gönüllü olarak katıldı

and trained as a radio operator.

ve bir telsiz operatörü olarak eğitim gördü.

She immersed herself in wireless operations and Morse code–

Mors alfabesi ve telsiz kullanımına kendini kaptırdı–

unaware that she was being monitored by a secret organization.

ama gizli bir örgüt tarafından izlendiğinden habersizdi.

The British Special Operations Executive was established

İngiliz Özel Operasyon Yürütücüsü, Nazi işgali altındaki ülkelerdeki

to sabotage the Germans in Nazi-occupied countries.

Almanları sabote etmek için kurulmuştu.

As a trained radio operator who knew Paris well and spoke fluent French,

Paris'i iyi bilen ve akıcı bir şekilde Fransızca konuşan

eğitimli bir telsiz operatörü olarak Noor cazip bir üyeydi.

Noor was an attractive recruit.

In her interview, she was warned that wireless operation

Mülakatında telsiz kullanımının alan istihbaratında

was some of the most dangerous work in the intelligence field.

en tehlikeli işlerden biri olduğu hakkında uyarılmıştı.

Operators had to lug a conspicuous transmitter through enemy territory,

Operatörler, düşman topraklarına göze çarpan bir verici koymak zorundaydı

and the clandestine agency couldn’t protect her if she was caught.

ve Operasyonlar Direktörlüğü yakalanırsa onu koruyamazdı.

Noor accepted her assignment immediately.

Noor, görevi hemen kabul etti.

While she was determined to take her pacifist principles as far as possible,

Barışçı ilkelerini mümkün olabildiğince devam ettirmeye kararlı olsa da

Noor had to learn the art of espionage.

casusluk sanatını öğrenmek zorundaydı.

She learned how to contact intelligence networks, pick a lock,

Akıllı şebekelerle irtibat kurmayı,

kilit açmayı, sorguya direnmeyi ve silah ateşlemeyi öğrendi.

resist interrogation and fire a gun.

In June 1943 she landed in Angers, south of Paris,

1943 yılının Haziran ayında Angers'a, Paris'in güneyine, indi

and made her way to the city armed with a false passport,

ve sahte bir pasaport, bir tabanca ve biraz Fransız frankıyla

a pistol and a few French francs.

silahlanmış bir şekilde şehre doğru yola koyuldu.

But her network was compromised.

Fakat şebekesi ifşa oldu.

Within a week of her deployment,

İntikalinin bir hafta içinde

all her fellow agents were arrested, and Noor was called home.

tüm ajan dostları tutuklanmış ve Noor eve çağrılmıştı.

She convinced her supervisors to let her stay–

Denetmenlerini kalmasına izin vermeleri için ikna etti–

which meant doing the work of six radio operators singlehandedly.

ki bu altı telsiz operatörün işini tek başına yapması anlamına geliyordu.

Over the following months,

İlerleyen aylar boyunca iz sürdü

she tracked and transported supplies to the French resistance,

ve Fransız direnişçilere erzak tedarik etti,

sent reports of Nazi activity back to London

Nazi etkinliğinin raporlarını Londra'ya yolladı

and arranged safe passage for allied soldiers.

ve müteffik askerler için güvenli geçiş sağladı.

This work was essential to building the French resistance

Bu iş, Fransız direnişini ve müteffik akıllı şebekelerini kurmak için–

and Allied intelligence networks–

and, ultimately, ending the war.

ve nihayetinde savaşı sonlandırmak için gerekliydi.

Protected only by her quick thinking and charisma,

Sadece hızlı düşünmesi ve karizmasıyla birlikte

she frequently talked her way out of questioning.

sık sık sorgudan kurtuldu.

When the Gestapo searched her on the train,

Gestapo onu trende aradığında

she gave them a casual tour of her “film projector.”

onlara bir "film projektörü" turu yaptı.

When an officer spotted her hanging her aerial,

Bir subay onun antenini astığını fark ettiğinde

she chatted about her passion for listening to music on the radio–

radyoda müzik dinleme tutkusundan bahsetti

and charmed him into helping her set up the cable.

ve kabloyu bağlamasında yardım etmesi için onu cezbetti.

In her entire four month tenure,

Tüm dört aylık görev süresinde pratik zekası ve dikkat çekmeden yapma becerisi

her sharp wits and stealth never failed her.

onu hiçbir zaman başarısızlığa uğratmadı.

But her charm had inspired lethal jealousy.

Ancak cazibesi, ölümcül bir kıskançlığı canlandırdı.

In October 1943, the sister of a colleague,

1943 yılının Ekim ayında

Noor'u seven bir ajana aşık olan bir iş arkadaşının kız kardeşi

in love with an agent that loved Noor,

sold her address to the Gestapo.

adresini Gestapo'ya sattı.

Noor refused to give away any information,

Noor, herhangi bir bilgi vermeyi reddetti,

focusing instead on her escape.

yerine kaçışına odaklandı.

Secreting a screwdriver away from the guards,

Muhafızlardan gizlice bir tornavida alarak

they were able to loosen a skylight and slip out into the night.

bir tavan penceresini gevşetebilmiş ve geceye sıvışabilmişlerdi.

But just as the prisoners began to run for their lives,

Ancak tam mahkumlar kaçıp kurtulmaya başlamıştı ki

an air raid siren alerted her captors.

bir hava saldırısı sireni alarm verdi.

Noor was caught once again and sent to a German prison.

Noor tekrardan yakalanmış ve bir Alman hapishanesine gönderilmişti.

Then, on to Dachau concentration camp.

Daha sonrasında ise Dachau Toplama Kampı'na.

Despite being tortured, deprived and isolated,

İşkence edilmesine, mahrum edilmesine ve soyutlanmasına rağmen

Noor gave nothing away.

Noor, hiçbir şeyi ele vermedi.

In the moments before her execution

İdamından önce "Özgürlük!" diyerek bağırdığı düşünülüyor.

she is thought to have shouted “Liberté!”

Since her heroic sacrifice,

Destansı fedakarlığından beri Noor, düşman hatlarının arkasından

Noor has been honoured as a hero who waged secret battles behind enemy lines–

gizli savaşlar yürüten bir kahraman olarak onurlandırılıyor–

paving the way for freedom without ever taking a life.

asla birinin canını almadan özgürlüğün yolunu açarak.