Who owns the "wilderness"? - Elyse Cox

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Nihal Aksakal

In 1903, the President of the United States

1903'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı

took a three-day camping trip in California’s Yosemite Valley.

Kaliforniya'daki Yosemite Vadisi'ne üç günlük kamp yolculuğu yaptı.

President Theodore Roosevelt slept in a grove of towering Sequoia trees,

Başkan Theodore Roosevelt göğe yükselen sekoya ağaçları ormanında uyudu,

camped in a snowstorm, and spent hours talking around the campfire

kar tipisinde kamp yaptı ve ev sahibesi ve rehberi olan çevreci John Muir'le

with his host and guide, conservationist John Muir.

saatlerce kamp ateşinde konuştu.

Roosevelt famously loved the outdoors,

Roosevelt'in doğayı sevdiği ünlüydü

but Muir had invited him there for more than just camping:

fakat Muir onu oraya kamp yapmaktan fazlası için davet etmişti:

Yosemite was in danger.

Yosemite tehlikedeydi.

Though Yosemite became protected land in 1864,

Yosemite 1864'te korunan alan ilan edilse de,

the valley was still at risk for overdevelopment in 1903.

1903'te fazla gelişmeden ötürü hâlâ tehlikedeydi.

It was at the heart of a decades-old struggle to set aside land

Onlarca yıllık tartışma olan hem korumak, hem de halkın kullanımı için

for both preservation and public use—

arazi ayarlama çabasının tam ortasındaydı -

two goals that were much easier said than done.

söylemesi yapmasından kolay iki amaç.

The battle over Yosemite began with the 1849 gold rush,

Yosemite'de mücadele 1849 altına hücum ile başladı,

when miners surged west, seeking gold in the Sierra Nevada foothills.

o sırada madenciler Sierra Nevada eteklerinde

altın arayarak batıya akın ediyorlardı.

In 1851, a state-sanctioned militia,

1851'de devlet onaylı askerler

drove the Ahwahneechee tribe from Yosemite Valley.

Ahwahneechee kabilesini Yosemite Vadisi'nden çıkarttı.

Those who managed to return witnessed white settlers claiming the land,

Dönmeyi başaranlar beyaz yerleşimcilerin arazide hak iddia etmelerine,

felling giant sequoias, and building hotels and saloons.

koca sekoyaları devirmelerine ve otel ve salonlar inşa etmelerine tanık oldu.

In response, a small group of concerned Californians

Yanıt olarak, küçük bir Kaliforniyalı grup

lobbied senator John Conness to protect the valley from private interests.

senatör John Conness'i vadiyi özel amaçlardan koruması için lobi yaptı.

In 1864, Congress passed Conness’ bill,

1864'te Kongre Conness'in tasarısını geçirerek

granting the Yosemite Valley to the State of California,

Yosemite Vadisi'ni Kaliforniya Eyaleti'ne bağışladı,

marking the first time the U.S. government brought land under public protection.

böylece ilk defa ABD hükûmeti araziyi halk korumasına almış oldu.

But the management of that land remained an open question,

Ancak arazinin yönetimi açık bir soru olarak kaldı,

one that would only become more complicated

benzer korumaya tabi daha fazla alan

as more lands came under similar protection.

oldukça daha karmaşık hâle gelen bir soru.

Seven years later, geologist Ferdinand Hayden

Yedi sene sonra jeolog Ferdinand Hayden

led an expedition to the Yellowstone Plateau,

Yellowstone platosuna bir gezi yaptı

ki burası pek çok Amerikan yerli kabilesi tarafından

which many Native American tribes used for ceremonies, hunting, and trade.

seromoniler, avcılık ve ticaret amaçlı kullanılıyordu.

The expedition’s scientists and artists brought back news

Gezideki bilim insanları ve sanatçılar muhteşem gayzerler

of spectacular geysers and hot springs,

ve kaplıcaların olduğu haberlerini getirdiler,

inspiring widespread support to bring Yellowstone under government protection—

Yellowstone'u devlet korumasına almak üzere

geniş çaplı desteği sağladılar

and restrict native people’s access to the land.

ve yerlilerin araziye girişi kısıtlanacaktı.

However, unlike Yosemite, Yellowstone couldn’t be granted to a state—

Ancak Yosemite'den farklı olarak Yellowstone bir eyalete bağışlanamadı-

it was part of three U.S. territories that hadn’t become states yet.

daha eyalet olmamış üç ABD alanından birinin parçasıydı.

Instead, Congress brought Yellowstone under federal stewardship in 1872,

Onun yerine Kongre 1872'de Yellowstone'u devlet idaresine aldı,

creating the world’s first true National Park.

böylece dünyanın ilk gerçek millî parkı kuruldu.

During his presidency, Teddy Roosevelt was instrumental

Başkanlığı sırasında Teddy Roosevelt halk korumasındaki arazileri

in expanding the lands under public protection.

genişletmekte etkindi.

By 1916, there were fifteen national parks.

1916'da on beş millî park vardı.

But the problem of management remained unsolved,

Ancak yönetim sorunu çözümlenmedi

and maintenance of the park was handled haphazardly

ve park bakımı birden fazla devlet departmanı

over multiple government departments.

tarafından gelişigüzel idare edildi.

Straightforward tasks like building roads and hiring personnel

Yol yapımı ve personel alımı gibi direkt işler

required inefficient bureaucratic maneuvering.

etkin olmayan bürokratik manevralar gerektirdi.

None of the departments had set rules for conduct in the park,

Park idamesi için hiçbir departman kural belirlemediği için

so hunters killed park wildlife, cattle overgrazed fields,

avcılar yabani hayatı öldürdü, sürüler alanlarda aşırı otladı

and visitors vandalized landmarks.

ve ziyaretçiler kent simgelerini tahrip etti.

The solution came from Canada,

Çözüm Kanada'dan geldi

which had a highly effective centralized park service.

ki son derece etkin merkezi park hizmetleri bulunuyordu.

In 1916, the United States established the National Park Service

1916'da Birleşik Devletler bu modele uygun olarak

based on this model.

Millî Park Hizmetleri'ni kurdu.

To this day, the mission for the park service is comprised of two goals

Bugüne kadar park hizmetlerinin misyonu bazen karşı karşıya gelen

that sometimes conflict:

iki amaçtan oluşur:

to conserve the parks for the future

Parkları geleceğe taşımak

and to allow the public to enjoy them.

ve halkın ondan istifade etmesini sağlamak.

That’s a delicate balancing act: roads, trails, and other infrastructure

Bu narin bir denge hareketi: Yollar, patikalar ve diğer altyapılar

make the parks accessible to visitors, but also alter the landscape,

parkı ziyaretçilere erişilebilir yapar, ama aynı zamanda yeryüzünü değiştirir,

while visitors themselves can contribute to pollution, erosion,

ziyaretçiler de kirlenme, erozyon ve narin ekosistemlerin tahribine

and damage of delicate ecosystems.

yol açabilirler.

The very history of preservation can also be at odds with this mission.

Korumanın tarihçesi bu misyonla uyuşmayabilir.

Many parks were not, at the time of their founding,

Pek çok park kurulurken öyle değildi,

the uninhabited wilderness that’s become the standard for their preservation.

yerleşim olmayan yabani alanlar koruma için standart oldu.

Instead, many were homes or places of worship for native peoples,

Bunun yerine, çoğu yerliler için ev veya tapınaktı

who lost access to these lands in the name of public use.

ki halkın kullanımı adı altında bu yerlere ulaşımı kaybettiler.

Only recently has the National Park Service

Sadece yakın zamanda Millî Park Hizmetleri

begun to reckon with this legacy and engage Native Americans

bu geleneği hesaba katarak Amerikan yerlilerini

in park management.

park yönetimine kattı.

Around the world, indigenous communities play crucial roles

Dünya çapında yerli topluluklar alan yönetimi ve korumada

in land management and preservation.

hayati rol oynar.

Today, there are thousands of national parks worldwide,

Bugün dünyada binlerce millî park vardır

and each must balance public use with historical and ecological preservation.

ve herbiri halk kullanımı ile tarihi

ve ekolojik korumayı dengelemek zorundadır.

Parks in New Zealand, Iceland, Australia, and South Africa

Yeni Zelanda, İzlanda, Avustralya ve Güney Afrika'daki parklar

have experienced severe erosion as visitor numbers have skyrocketed.

ziyaretçi sayıları fırladıkça şiddetli erozyonu deneyimledi.

Some, like Mu Ko Similan National Park in Thailand,

Tayland'daki Mu Ko Similan Millî Parkı gibi bazıları

have closed sections to tourists entirely to allow the ecosystem to recover.

ekosistemin iyileşmesi için bölümlerini turistlere tamamen kapattılar.

National Parks have preserved irreplaceable landscapes

Millî parklar gelecek nesiller için

for future generations.

eşsiz alanları korudu.

They also force us to reckon with hard questions:

Aynı zamanda bizi zor sorularla başbaşa bıraktılar:

what are our responsibilities to this planet, and to each other?

Bu gezegene ve birbirimize karşı sorumluluklarımız nelerdir?