A day in the life of a Peruvian shaman - Gabriel Prieto

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

At the temple of the fisherman, Quexo, the village shaman,

Köy şamanı Quexo balıkçı tapınağından okyanusa bakar

looks out over the ocean and frowns.

ve kaşlarını çatar.

It’s a still morning– unusually still,

Durgun bir sabahtır, alışılmadık bir şekilde durgun olması

and the lack of wind is the latest in a series of troubling signs.

ve rüzgar eksikliği bir dizi rahatsız edici işaretin en sonuncusudur.

The year is 1400 BCE.

Yıl MÖ 1400'dür.

Quexo’s village sits in the dusty, treeless desert

Quexo’nun köyü, yükselen And Dağları ile

Pasifik Okyanusu arasındaki tozlu, ağaçsız çölde bulunuyor.

between the towering Andes and Pacific Ocean.

The villagers live off the sea, harvesting reeds,

Köylüler hayatlarını denizden kazanır, sazlıkları toplar,

drying them in the sun, and using them to build fishing boats.

güneşte kurutur ve balıkçı tekneleri yapmak için kullanırlar.

Every day in the summer,

Yaz aylarında her gün erkekler

the men set out on these boats to hunt shark and other fish

köpekbalığı ve diğerlerini avlamak için bu teknelerle yola çıkarken,

while the women harvest shellfish and sea urchins.

kadınlar kabuklu deniz ürünleri ve deniz kestanelerini topluyorlar.

In winter, storms bring powerful waves, which cross the vast ocean unobstructed

Kışın fırtınalar, bu kıyılarda patlamak için engelsiz büyük okyanusu geçen

to detonate on these shores.

güçlü dalgalar getirir.

Most years, Quexo’s village catches more than enough fish.

Çoğu yıl, Quexo’nun köyü yeterince balık avlıyor.

But this year, the winds have died and the fish have dwindled.

Ancak bu yıl rüzgarlar ölü ve balıklar azaldı.

Quexo has seen this pattern before:

Quexo bunu daha önce görmüştü;

the fish disappear, then the violent rains arrive,

balıklar kaybolur, sonra şiddetli yağmurlar gelir,

causing flash floods that dissolve mud bricks and wash away settlements.

çamur tuğlaları çözen ve yerleşimleri basan ani sellere neden olur.

He needs to stop the bad weather before the storms come—

Fırtınalar gelmeden önce kötü havayı durdurması gerekiyor,

his only hope is a special ritual he’s been planning.

tek umudu planladığı özel bir ritüel.

Quexo spends much less time in the ocean than the other villagers.

Quexo okyanusta diğer köylülerden daha az zaman geçiriyor.

He became a shaman after seeing a sign in the sea one morning—

Bir sabah denizde bir işaret gördükten sonra şaman oldu,

like his father and grandfather before him.

tıpkı babası ve dedesi gibi.

This morning,

Bu sabah

he walks to the nearby sacred mountain as the sun rises.

güneş doğarken yakındaki kutsal dağa yürüdü.

There, he gathers ceremonial cactus and herbs like “horse tail,”

Orada mineral hematit ile birlikte, "at kuyruğu",

“stonebreaker," and valerian, along with the mineral hematite.

"taş kıran", kediotu gibi törensel kaktüs ve otlar toplar.

Back in the village, everyone is preparing to leave

Köyde, herkes iç kısımdaki büyük bir tapınakta

for a religious festival at a large temple inland.

dini bir festivale gitmeye hazırlanıyor.

The festival marks the beginning of what is usually the season of abundance,

Festival, genellikle bolluk mevsiminin başlangıcını işaret eder

but with the signs pointing to storms, Quexo isn’t feeling too celebratory.

ancak işaretler fırtınaları gösterirken, Quexo çok kutlama havasında hissetmez.

Whole families travel to the festival, where they camp for a few days.

Bütün aileler birkaç gün kamp yaptıkları festivale giderler.

They’ve packed seaweed, carved bones, gourd bowls, reed mats,

Tapınak çevresindeki pazarda ticaret yapmak için deniz yosunu,

and other goods to trade in the market around the temple.

oyma kemikler, kabak kaseler, kamış hasırları ve diğer eşyaları paketlediler.

Quexo inspects the goods to make sure everything is of the finest quality.

Quexo, her şeyin kalitelisinden emin olmak için malları inceler.

He brings the herbs he gathered to trade for cinnabar,

Topladığı bitkileri And Dağları'ndaki dağlık bölgelerden gelen

a mineral that comes from the highlands in the Andes.

bir mineral olan zincifre ticareti için getiriyor.

He needs cinnabar for his ritual to ward off the storms.

Ritüelinin fırtınaları savuşturması için zincifreye ihtiyacı var.

Around lunchtime, the sprawling temple rises out of the desert ahead.

Öğle vakti büyüyen tapınak önündeki çölden yükselir.

People have come from all along the coast and the foothills.

Sahil boyunca ve dağın eteklerinden insanlar gelir.

The women handle trade transactions— they’re looking for cotton and ceramics.

Kadınlar ticaretle uğraşıyorlar, pamuk ve seramik arıyorlar.

Men aren’t usually allowed to do the trading,

Erkeklerin genellikle ticaret yapmasına izin verilmez

but shamans are an exception.

ancak şamanlar bir istisnadır.

Though Quexo is a man, during rituals he becomes half man, half woman,

Quexo bir erkek olmasına rağmen, ritüeller sırasında yarı erkek, yarı kadın olur

and this ambiguity makes his role more flexible outside ceremonies too.

ve bu belirsizlik rolünü dış törenlerde de daha esnek hale getirir.

Quexo can’t find any cinnabar in the market,

Quexo piyasada hiç zincifre bulamıyor,

so he heads to the main temple,

bu yüzden çarşı yerinde oynayan çocuklardan kaçarak

dodging children playing in the plaza.

ana tapınağa gidiyor.

He puts on his ceremonial garb: red face paint, earrings,

Tören kıyafetini giyiyor: Kırmızı yüz boyası, küpeler,

and a necklace of shark’s teeth and vertebrae.

köpek balığı dişleri ve omurlardan oluşan kolyesi.

Inside, the ceremonies are already underway,

İçeride törenler çoktan yapılmaya başlanmış

and the shamans have drunk the sacred cactus drink.

ve şamanlar kutsal kaktüs içkisini içiyorlar.

Many of them are Quexo’s friends from festivals over the years,

Birçoğu Quexo’nun yıllar boyunca şenliklerden edindiği arkadaşları

but he doesn’t see the mountain shamans who would have cinnabar.

ancak zincifreleri olan dağ şamanlarını görmüyor.

He begins to panic.

Paniklemeye başlıyor.

If the highland shamans don’t show up,

Yayla şamanları ortaya çıkmazsa,

his only option will be to make the long walk into the mountains.

tek seçeneği dağlara doğru uzun bir yürüyüş yapmak olacak.

It’s a dangerous journey that takes five days,

Bu, beş gün süren tehlikeli bir yolculuk,

precious time he doesn’t have to waste.

harcamak zorunda olmadığı değerli bir zaman demek.

But perhaps he has no choice.

Ama büyük ihtimalle başka seçeneği yok.

He refuses the sacred cactus and sets off toward the mountains.

Kutsal kaktüsü reddediyor ve dağlara doğru yola koyuluyor.

As he leaves the settlement behind, he sees a group approaching.

Yerleşimi geride bırakırken yaklaşan bir grup görüyor.

He recognizes them as highlanders by their llamas.

Lamalarını görünce onların dağlı olduğunu anlıyor.

He dashes toward their shaman.

Şamanlarına doğru atılıyor.

Barely pausing to say hello, he offers him hematite, dried seaweed,

Merhaba demek için çok az durarak koka yaprakları ile çiğnemek

and empty shells to grind up for lime and chew with coca leaves.

ve limon öğütmek için hematit, kuru yosun, boş kabuklar sunuyor.

In return, the other shaman gives him the precious cinnabar.

Buna karşılık, diğer şaman ona değerli zincifreden veriyor.

With the key to his ritual in hand,

Quexo elinde ritüelinin anahtarı ile

Quexo heads home to the temple of the fisherman

gelgiti döndürme umuduyla

in hopes of turning the tide.

balıkçı tapınağına gider.