The Romans flooded the Colosseum for sea battles - Janelle Peters

Çeviri: Berna Partal Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

The cry of the crowd. The roar of a lion. The clash of metal.

Kalabalığın gözyaşları. Aslanın kükremesi. Metallerin çarpışması.

Starting in 80 CE these sounds rang through the stands of the Colosseum.

MS. 80'de başlayan bu sesler Kolezyum'un tribünlerinde yankılandı.

On hundreds of days a year,

Yılda yüzlerce gün

over 50,000 residents of Rome and visitors from across the Roman Empire

50.000'den fazla Roma sakini ve Roma İmparatorluğu'nun ziyaretçileri

would fill the stadiums’ four stories to see gladiators duel, animals fight,

gladyatörlerin düellolarını, hayvanların dövüşlerini ve at arabalarının yarışlarını

and chariots race around the arena.

görmek için stadyumun dört katını doldururdu.

And for the grand finale, water poured into the arena basin,

Büyük final için arena bölgesine su dökülürdü,

submerging the stage for the greatest spectacle of all:

sahneyi en büyük gösteri için suya batırırlardı:

staged naval battles.

sahnelenmiş deniz savaşları.

The Romans’ epic, mock maritime encounters, called naumachiae,

Romalıların naumachia adındaki destansı deniz karşılaşmaları

started during Julius Caesar’s reign in the first century BC,

Jül Sezar'ın MÖ 1. yüzyıldaki hükümdarlığında

over a hundred years before the Colosseum was built.

Kolezyum'un inşasından yüz yıldan fazla önce başladı.

They were held alongside other aquatic spectacles

Diğer suyla ilgili gösterilerle birlikte

on natural and artificial bodies of water around Rome

MS. 70’de eski bir gölün yerinde Kolezyum’u inşa etmeye başlayan

up through Emperor Flavius Vespasian,

Hükümdar Flavius Vespasian’dan doğruca yukarı doğru

who began building the Colosseum in 70 CE on the site of a former lake.

Roma çevresindeki doğal ve yapay su kaynaklarında düzenleniyorlardı.

The Colosseum was intended to be a symbol of Rome’s power in the ancient world,

Kolezyum'un antik çağda Roma'nın güç simgesi olması gerekiyordu

and what better way to display that power

ve hükümdarın emriyle dolup boşalan

than a body of water that could drain and refill at the Emperor’s command?

bir su kaynağından daha iyi nasıl bir yol olabilirdi?

Vespasian’s son Flavius Titus fulfilled his father’s dream in 80 CE

Vespasian'ın oğlu Flavius Titus,

MS. 80'de savaş ganimetlerini harcayarak Kolezyum'u,

when he used war spoils to finish the Colosseum–

yani Flavian Amfitiyatrosu'nu, bitirerek babasının hayalini gerçekleştirdi.

or as it was known at the time, the Flavian Amphitheater.

The grand opening was celebrated with 100 days of pageantry and gladiatorial games,

Büyük açılış 100 gün süren tören ve gladyatör oyunlarıyla kutlandı,

setting the precedent for programming that included parades,

geçit törenleri, müzik performansları, halka açık idamlar

musical performances, public executions, and of course, gladiatorial combat.

ve tabii ki gladyatör karşılaşmaları dahilinde olan gelenekleri belirledi.

Unlike the games in smaller amphitheaters funded by wealthy Romans,

Zengin Romalılar tarafından kurulan küçük amfi tiyatrolardaki oyunların aksine

these lavish displays of Imperial power were financed by the Emperor.

bu müsrif, görkemli güç gösterileri hükümdar tarafından karşılanıyordu.

Parades of exotic animals, theatrical performances,

Egzotik hayvan geçitleri, dramatik performanslar,

and the awe-inspiring naumachiae were all designed

ve büyüleyici naumachialar

ölümünden sonra tanrı ilan edilecek olan

to bolster faith in the god-like Emperor,

who would be declared a god after his own death.

tanrısal hükümdara olan inancı desteklemek için tasarlanmıştı.

It’s still a mystery how engineers flooded the arena to create this aquatic effect.

Mühendislerin bu su etkisi için arenayı nasıl doldurduğu hala bir gizem.

Some historians believe a giant aqueduct was diverted into the arena.

Bazı tarihçiler, koca bir su kemerinin arenaya çevrildiğine inanıyorlar.

Others think the system of chambers and sluice gates used to drain the arena,

Diğerleri ise arenayı kurutan oda sisteminin ve set kapaklarının

ayrıca arenayı doldurmak için kullanıldığını düşünüyor.

were also used to fill it.

These chambers could’ve been filled with water prior to the event

Bu odalar etkinlikten önce suyla doldurulmuş

and then opened to submerge the stage

ve daha sonrasında beş fit derinlik yaratmak için

under more than a million gallons of water, to create a depth of five feet.

bir milyon galondan çok su ile arenayı batırmak için açılmış olabilir.

But even with all that water,

Ama tüm o kadar suyla bile

the Romans had to construct miniature boats with special flat bottoms

Romalılar Kolezyum yerlerini kazımayacak, özel düz tabanlı minyatür tekneler

that wouldn’t scrape the Colosseum floor.

inşa etmek zorunda kaldılar.

These boats ranged from 7 to 15 meters long,

Bu tekneler 7 ile 15 metre arasında değişmekteydi

and were built to look like vessels from famous encounters.

ve ünlü karşılaşmalardaki gemiler gibi gözükmeleri için inşa edildiler.

During a battle, dozens of these ships would float around the arena,

Savaş sırasında gemilerin düzinelercesi karşı saftakiler gibi giyinen

crewed by gladiators dressed as the opposing sides of the recreated battle.

gladyatör mürettabatıyla arenanın etrafında yüzerdi.

These warriors would duel across ships;

Bu savaşçılar, gemiler boyunca

boarding them, fighting, drowning, and incapacitating their foes

sadece bir grup ayakta kalana kadar onlara binip, savaşıp, boğulup,

until only one faction was left standing.

düşmanlarını saf dışı bırakarak çekişirlerdi.

Fortunately, not every watery display told such a gruesome story.

Neyse ki her sulu gösteri böyle ürkütücü bir hikaye anlatmazdı.

In some of these floodings,

Bazı tufanlarda

a submerged stage allowed chariot drivers to glide across the water

batırılmış sahne sanki Tritonlarmış gibi onun arabasını denizde kullandığı şekilde

as though they were Triton, making waves as he piloted his chariot on the sea.

savaş arabası sürücülerinin suda kaymalarına izin verirdi.

Animals walked on water, myths were re-enacted by condemned prisoners,

Hayvanlar suda yürürdü, mitler mahkumlar tarafından tekrarlanırdı

and at night, nude synchronized swimmers would perform by torchlight.

ve geceleri senkronize edilmiş çıplak yüzücüler meşaleyle gösteri yaparlardı.

But the Colosseum’s aquatic age didn’t last forever.

Ama Kolezyum'un su dönemi sonsuza kadar sürmedi.

The naval battles proved so popular they were given their own nearby lake

Deniz savaşları o kadar popüler oldu ki İmparator Domitian tarafından

by Emperor Domitian in the early 90s CE.

MS. 90'ların başlarında kendilerine özel gölleri verildi.

The larger lake proved even better for naumachiae,

Daha geniş göller naumachiae için daha iyiydi

and the Colosseum soon gained a series of underground animal cages

ve Kolezyum bir dizi yeraltı hayvan kafesi

and trap doors that didn’t allow for further flooding.

ve ileri düzey taşmalara izin vermeyen tuzak kapıları elde etti.

But for a brief time,

Ama kısa bir süre için

the Flavian Emperors controlled the tides of war and water

Flavian İmparatorları savaş ve su akışlarını

in a spectacular show of power.

görkemli bir güç gösterisinde kontrol ettiler.