Can you outsmart the slippery slope fallacy? - Elizabeth Cox

Çeviri: Gözden geçirme: Ramazan Şen

On the plains of the Serengeti, a dung beetle

Serengeti düzlüklerinde bir gübre böceği,

rolls his perfectly sculpted ball of dung away from competitors.

mükemmelce yontulmuş gübre topunu rakiplerinden yuvarlayarak uzaklaştırıyor.

In this Canadian river, a beaver rushes to reinforce her dam

Bu Kanada nehrinde bir kunduz, patlama tehlikesine karşı

as it threatens to burst.

barajını sağlamlaştırmaya çalışıyor.

As the snowball thunders down the mountainside,

Kartopu dağın yamacından hızlanarak düşerken

gaining momentum, the arctic foxes run for cover—

kutup tilkileri canlarını kurtarmak için kaçıyorlar.

I can't stand these nature programs.

Bu doğa programlarından nefret ediyorum.

Always the same story, and not a rational actor in sight. What else is on?

Her zaman aynı hikaye ve hiç mantıklı bir oyuncu olmuyor. Başka ne var?

It’s April 1954, and Vietnamese nationalists are on the verge of victory

Vakit Nisan 1954 ve Vietnamlı milliyetçiler Fransız güçlerine karşı

against French forces fighting for control of Vietnam.

Vietnam’ın kontrolünü ele geçirmek için zafer kazanmanın eşiğinde.

Their victory could lead to an independent Vietnam

Zaferleri, komünist lider Ho Chi Minh’in yönetiminde

under communist leader Ho Chi Minh.

bağımsız bir Vietnam elde etmelerini sağlayacak.

The United States President, Dwight D. Eisenhower,

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Dwight D. Eisenhower,

is holding a press conference to comment on these developments.

bu gelişmeleri yorumlamak için bir basın toplantısı düzenliyor.

Well, if you really must.

Peki, madem öyle istiyorsan.

Eisenhower claims that by virtue of what he calls the “falling domino principle,”

Eisenhower, Vietnam’ın komünizmle yönetilmesinin ″domino teorisi″ yüzünden

communist control of Vietnam would be the “beginning of a disintegration”

″bir dağılmanın başlangıcı″ olacağını

that would be certain to cause “incalculable loss.”

ve ″büyük bir zarara″ yol açacağını iddia ediyor.

The beetles and beavers may be beyond my reach,

Böcekler ve kunduzlar beni aşabilir

but surely here's someone I can reason with.

fakat burada mutlaka ikna edebileceğim birisi var.

Now, Mr. President, let’s take a deep breath, shall we?

Peki Sayın Başkan, derin bir nefes alalım mı?

It’s a big leap—or, one might say, a long slide—

Vietnam’ın komünizmle yönetilmesi yüzünden

from communist governance of Vietnam

otoriter komünist rejimlerin küresel olarak yayılması

to the global spread of authoritarian communist regimes.

büyük bir sıçrama, hatta kocaman bir sıçrama.

It’s as if we were to say you were clothed,

Sanki az önce kıyafetlerin varmış fakat şimdi iç çamaşırınlasın

now you’re in your underwear,

so soon everyone in the world will be completely naked.

bu yüzden yakında tüm dünya çıplak olacak demişiz gibi.

Don’t worry, I may have that power, but I promise not to use it.

Endişelenme, böyle bir gücüm olabilir fakat kullanmayacağıma dair söz veriyorum.

Now, as I was saying, this kind of argument,

Şimdi dediğime dönelim,

A diye adlandırdığımız bir adımın bir olaylar dizisini tetiklediği

where one step, let’s call it A, kicks off a string of events

that inevitably culminates in an extreme scenario,

ve böylelikle Z diye adlandırdığımız kötü bir senaryonun

let’s call it Z, is known as a slippery slope.

kaçınılmaz olarak yaşanacağı duruma kaygan yokuş denir.

Many such arguments focus on catastrophe,

Bu tarz iddialar facialara odaklıdır

but the slope to an extreme positive outcome can be just as slippery.

fakat olumlu bir sonuca giden yokuş da en az diğerleri kadar kaygandır.

The trouble with this kind of argument is that,

Bu tarz bir iddiadaki sorun

in presenting Z is the inevitable outcome of A,

A’nın kaçınılmaz sonucu olarak Z’yi sunmaktır,

it almost always overstates the likelihood that Z will happen

sanki A yaşanırsa Z’nin yaşanacağı ihtimalini hep abartırmış gibi.

if A happens.

Why?

Neden?

Allow me to trouble you with some math.

Biraz matematikle sizi rahatsız edeyim.

Let’s assume for the sake of argument that, taken individually,

Bu iddia için farz edelim ki,

A ve Z arasındaki her adım diğerlerinden bağımsız

each step between A and Z is independent from the others

and very likely— 99%.

ve yaşanma ihtimali %99.

So the probability that A causes B, that B causes C,

A’nın B’ye sebep olduğu, B’nin C’ye sebep olduğu

that C causes D, and so on, is each 99%.

ve C’nin D’ye sebep olduğu ihtimali hep %99 olsun.

Even so, each additional step adds an opportunity to alter the outcome,

Böyle olsa bile, her bir adım sonucu değiştirecek bir fırsat yaratır.

and A is only 78% likely to lead to Z—

A’nın Z’ye sebep olacağı ihtimali sadece %78 olsa bile

far from an inevitability.

kaçınılmaz bir sonuç olmaktan uzaktır.

If there’s a 95% likelihood of each step,

Her adımın ihtimali %95 olsa bile,

the chance that A leads to Z plummets to about 28%.

A’nın Z’ye yol açacağı ihtimali %28′e düşer.

If there’s a 90% likelihood at each step—

Eğer her adımın ihtimali %90 ise,

still very likely by most standards—

yine çoğu standarda göre yaşanması yüksek,

the chance that A leads to Z is only 7%.

A’nın Z’ye yol açma ihtimali sadece %7′dir.

And if 24 of the 25 steps between A and Z are 99% likely,

Eğer A ve Z arasındaki 25 adımdan 24′ün yaşanma ihtimali %99 ise

and one is 50% likely,

ve sadece birinin ihtimali %50 ise,

the chance that A leads to Z

A’nın Z’ye yol açacağı ihtimali

goes down from 78% to 39%.

%78′den %39′a düşer.

Back to your situation.

Şimdi senin durumuna dönelim.

I won’t deny you have reason to be concerned.

Endişelenmenin normal olduğunu inkar etmeyeceğim.

You’re warily watching as powerful authoritarian communist regimes

Sovyetler Birliği ve Çin’deki güçlü otoriter komünist rejimlerin

in the Soviet Union and China try to spread their form of governance.

kendi yönetim biçimlerini yaymalarını dikkatle izliyorsun.

But let’s take a look at the chain of events you suggest:

Fakat ortaya attığın olaylar dizisini gel de bir inceleyelim:

You say that the countries surrounding Vietnam

Vietnam’ı çevreleyen tüm ülkelerin

would all soon fall under communist rule;

yakında komünizmle yönetileceğini söylüyorsun.

that this would result in a loss of essential trade

Ayrıca diğer ülkelerin bu ülkelerle ticaret yapmakta büyük zarara uğrayacağını

with these countries for others;

that with no non-communist nations left to trade with,

ve ticaret yapacak komünizmle yönetilmeyen bir ülke kalmayacağını,

Japan would be pressured towards communism

Japonya’nın komünizme yönelmek zorunda kalacağını

and that this, in turn, would threaten Australia and New Zealand.

ve bu yüzden Avustralya ve Yeni Zelanda için de bir tehdit oluşacağını diyorsun.

Your ultimate fear, if I may presume,

Sizin en büyük korkunuz,

is that this will in turn threaten the United States.

bunun Amerika Birleşik Devletleri için bir tehdit oluşturabilecek olması.

Is this a possibility? Sure.

Gerçekleşme ihtimali var mı? Tabii ki.

Where I take issue is with your comparison to dominos.

Benim sorunum, sizin dominolarla karşılaştırma yapmanız.

These complex real-world events are not, in fact, like dominoes,

Gerçek hayattaki olaylar aslında domino taşları gibi değildir,

where when the first one falls,

ilki düştüğünde sonuncusunun da düşeceği kesin değildir.

it becomes a certainty that the last will fall.

For any one of these events, a number of possible outcomes could result,

Bu olaylardan herhangi biri, her bir diğerini farklı yollarla etkileyen

each affecting the other events in different ways.

birçok çeşitli sonuca varablir.

The possibilities are not a chain, they’re a web.

Bu ihtimaller zincir halinde değildir, ağ halindedir.

It’s 1975, and after 20 years of conflict, and several million lives lost,

Yıl 1975. 20 yıl süren savaştan ve birkaç milyon kişi öldükten sonra,

North Vietnamese forces have taken control of the capital of South Vietnam.

Kuzey Vietnamlı güçler Güney Vietnam’ı kontrolleri altına aldı.

The war is over, and all of Vietnam is under communist control.

Savaş bitti ve Vietnam’ın tamamı komünizm kontrolünün altında.

Communist regimes have come to power in neighboring Laos and Cambodia,

Komünist rejimler komşu Laos ve Kamboçya’da yönetime geldi

where the regime will be responsible

ve bu rejim Kamboçya nüfusunun çeyreğini öldürmekten sorumlu olacaktı.

for the deaths of an estimated quarter of all Cambodians.

Wait, there's more.

Bekleyin, dahası var.

That first step you were trying to avoid happened,

Kaçınmaya çalıştığın ilk adım gerçekleşti

but the end result you predicted did not.

fakat tahmin ettiğin sonuç gerçekleşmedi.

As for the steps between, a few happened; many did not.

Aradaki bazı adımlarda birkaçı yaşandı fakat çoğu gerçekleşmedi.

Decades afterward, your fellow humans are still debating

On yıllar sonra bile,

insanlar hâlâ olayların neden bu şekilde yaşandığını tartışıyor.

why events unfolded the way they did.

And this is the trouble with slippery slope arguments.

İşte bu da kaygan yokuş iddialarındaki sorundur.

They focus exclusively on extreme outcomes,

Aşırı uç sonuçlara odaklanırlar

assigning those outcomes a degree of certainty or inevitability

ve gerçekleşme ihtimali çok az olan bu sonuçların

that rarely corresponds to reality.

kesinlikle ve kaçınılmaz olarak yaşanacağını düşünürler.

They divert attention from other, more likely possibilities,

Yaşanma ihtimali daha yüksek olan

foreclosing discussions that might be more productive.

ve belki de tartışması daha yararlı olacak diğer ihtimalleri düşünmezler.

And that’s when they’re made in good faith.

Bu da iyi niyetle yapıldığı zaman yaşanır.

Slippery slope arguments can also be intentionally structured

Kaygan yokuş iddiaları aynı zamanda insanların korkularından yararlanmak için

to take advantage of people’s fears—

özel olarak oluşturulabilir.

whatever your position on an issue,

Bir konuda hangi fikirde olursanız olun,

it’s easy to come up with an extreme outcome that suits your aims.

hedeflerinize uyacak aşırı uç bir sonuç yaratmak kolaydır.

Best to avoid them entirely, eh?

En iyisi tamamen görmezden gelmek, değil mi?