Can you outsmart the slippery slope fallacy? - Elizabeth Cox

Tłumaczenie: Paulina Kaniewska Korekta: Ola Królikowska

On the plains of the Serengeti, a dung beetle

Na równinach Parku Narodowego Serengeti żuk gnojowy

rolls his perfectly sculpted ball of dung away from competitors.

toczy idealną kulę gnoju jak najdalej od konkurentów.

In this Canadian river, a beaver rushes to reinforce her dam

W tej kanadyjskiej rzece bobrzyca umacnia swoją tamę,

as it threatens to burst.

której grozi zawalenie.

As the snowball thunders down the mountainside,

W miarę jak kula śnieżna mknie w dół zbocza,

gaining momentum, the arctic foxes run for cover—

nabierając tempa, lisy polarne uciekają w popłochu...

I can't stand these nature programs.

Nie znoszę programów przyrodniczych.

Always the same story, and not a rational actor in sight. What else is on?

Ciągle to samo, żadnej racjonalności u tych zwierząt. Co my tu jeszcze mamy?

It’s April 1954, and Vietnamese nationalists are on the verge of victory

Jest kwiecień 1954 roku. Wietnamscy nacjonaliści są bliscy zwycięstwa

against French forces fighting for control of Vietnam.

nad siłami francuskimi, z którymi walczą o kontrolę nad Wietnamem.

Their victory could lead to an independent Vietnam

Ich wygrana mogłaby oznaczać powstanie niezależnego Wietnamu

under communist leader Ho Chi Minh.

rządzonego przez komunistę Ho Chi Minha.

The United States President, Dwight D. Eisenhower,

Prezydent USA, Dwight D. Eisenhower,

is holding a press conference to comment on these developments.

zwołuje konferencję prasową, żeby skomentować rozwój wypadków.

Well, if you really must.

Jeśli już musi...

Eisenhower claims that by virtue of what he calls the “falling domino principle,”

Eisenhower twierdzi, że zgodnie z “efektem domina”

communist control of Vietnam would be the “beginning of a disintegration”

zajęcie Wietnamu przez komunistów byłoby “początkiem procesu rozpadu”,

that would be certain to cause “incalculable loss.”

który z całą pewnością doprowadziłby do “niewyobrażalnych strat”.

The beetles and beavers may be beyond my reach,

Z żukami i bobrami dyskutować nie będę,

but surely here's someone I can reason with.

ale jest tu ktoś, komu mogę przemówić do rozsądku.

Now, Mr. President, let’s take a deep breath, shall we?

Panie prezydencie, proszę wziąć głęboki oddech.

It’s a big leap—or, one might say, a long slide—

Jest duży przeskok, można powiedzieć przepaść,

from communist governance of Vietnam

między rządami komunistów w Wietnamie

to the global spread of authoritarian communist regimes.

a upowszechnieniem się komunistycznych dyktatur na całym świecie.

It’s as if we were to say you were clothed,

To tak, jakby twierdzić, że jest się ubranym,

now you’re in your underwear,

mając na sobie tylko bieliznę,

so soon everyone in the world will be completely naked.

dlatego wszyscy inni na świecie wkrótce będą całkiem nadzy.

Don’t worry, I may have that power, but I promise not to use it.

Bez obaw, co prawda mam tę moc, ale nie ośmielę się jej użyć.

Now, as I was saying, this kind of argument,

Wracając do tematu: argument, który pan stosuje,

where one step, let’s call it A, kicks off a string of events

że jeden krok A uruchamia lawinę zdarzeń,

that inevitably culminates in an extreme scenario,

która nieuchronnie prowadzi do skrajności Z,

let’s call it Z, is known as a slippery slope.

jest znany jako argument równi pochyłej.

Many such arguments focus on catastrophe,

Wiele podobnych argumentów koncentruje się na katastrofie,

but the slope to an extreme positive outcome can be just as slippery.

ale równia prowadząca do korzystnego rezultatu może być równie pochyła.

The trouble with this kind of argument is that,

Problem z tym argumentem jest taki,

in presenting Z is the inevitable outcome of A,

że przedstawiając Z jako nieuchronny skutek A,

it almost always overstates the likelihood that Z will happen

niemal zawsze zawyża się prawdopodobieństwo, że Z nastąpi,

if A happens.

jeśli tylko zdarzy się A.

Why?

Dlaczego?

Allow me to trouble you with some math.

Pozwoli pan, że pozanudzam pana matematyką.

Let’s assume for the sake of argument that, taken individually,

Załóżmy na potrzeby dyskusji, że wzięty osobno

each step between A and Z is independent from the others

każdy krok między A i Z jest niezależny od pozostałych,

and very likely— 99%.

a jego prawdopodobieństwo jest bardzo wysokie i wynosi 99%.

So the probability that A causes B, that B causes C,

Zatem prawdopodobieństwo, że A powoduje B, B powoduje C,

that C causes D, and so on, is each 99%.

a C powoduje D, wynosi 99%.

Even so, each additional step adds an opportunity to alter the outcome,

Tylko że każdy dodatkowy krok daje możliwość wpłynięcia na końcowy rezultat.

and A is only 78% likely to lead to Z—

I tak A prowadzi do Z z prawdopodobieństwem 78%,

far from an inevitability.

co trudno nazwać nieuchronnością.

If there’s a 95% likelihood of each step,

Jeśli każdy krok będzie miał 95% prawdopodobieństwa,

the chance that A leads to Z plummets to about 28%.

szanse, że A doprowadzi do Z, spadną do 28%.

If there’s a 90% likelihood at each step—

A jeśli każdy krok będzie miał 90% prawdopodobieństwa,

still very likely by most standards—

a to i tak bardzo dużo według większości standardów,

the chance that A leads to Z is only 7%.

szanse, że A doprowadzi do Z, wyniosą tylko 7%.

And if 24 of the 25 steps between A and Z are 99% likely,

Jeśli zaś 24 z 25 kroków między A i Z mają prawdopodobieństwo 99%,

and one is 50% likely,

a ten pozostały jeden ma 50%,

the chance that A leads to Z

szanse, że A doprowadzi do Z,

goes down from 78% to 39%.

zmniejszają się z 78 do 39%.

Back to your situation.

Wróćmy jednak do pańskiej sytuacji.

I won’t deny you have reason to be concerned.

Nie przeczę, że ma pan powody do obaw.

You’re warily watching as powerful authoritarian communist regimes

Z niepokojem obserwuje pan, jak potężne komunistyczne dyktatury

in the Soviet Union and China try to spread their form of governance.

w ZSRR i Chinach usiłują doprowadzić do upowszechnienia tej formy rządów.

But let’s take a look at the chain of events you suggest:

Przyjrzyjmy się jednak, jaki łańcuch zdarzeń pan proponuje.

You say that the countries surrounding Vietnam

Mówi Pan, że kraje sąsiadujące z Wietnamem

would all soon fall under communist rule;

dostaną się niebawem pod panowanie komunistów,

that this would result in a loss of essential trade

że kluczowych partnerów handlowych

with these countries for others;

stracą przez to pozostałe kraje świata,

that with no non-communist nations left to trade with,

że gdy zabraknie demokratycznych krajów, z którymi można by handlować,

Japan would be pressured towards communism

Japonia będzie zmuszona wprowadzić komunizm,

and that this, in turn, would threaten Australia and New Zealand.

a to z kolei zagrozi demokracji w Australii i Nowej Zelandii.

Your ultimate fear, if I may presume,

Pańską największą obawą jest to,

is that this will in turn threaten the United States.

że to z kolei zagrozi USA.

Is this a possibility? Sure.

Czy to możliwe? Oczywiście.

Where I take issue is with your comparison to dominos.

Mam problem z pańskim porównaniem do upadających kostek domina.

These complex real-world events are not, in fact, like dominoes,

Złożone zdarzenia w świecie rzeczywistym ich nie przypominają.

where when the first one falls,

W dominie, gdy upada pierwsza kostka,

it becomes a certainty that the last will fall.

jest pewne, że upadnie też ostatnia.

For any one of these events, a number of possible outcomes could result,

Każde z tych zdarzeń może doprowadzić do wielu możliwych rezultatów,

each affecting the other events in different ways.

a każdy z nich wpłynąć na pozostałe wydarzenia na wiele różnych sposobów.

The possibilities are not a chain, they’re a web.

Prawdopodobieństwo zdarzeń układa się nie w łańcuch, a w sieć.

It’s 1975, and after 20 years of conflict, and several million lives lost,

Jest 1975 rok. Od konfliktu minęło 20 lat. W jego wyniku zginęły miliony ludzi.

North Vietnamese forces have taken control of the capital of South Vietnam.

Siły Wietnamu Północnego przejęły kontrolę nad stolicą Wietnamu Południowego.

The war is over, and all of Vietnam is under communist control.

Wojna się skończyła, a cały Wietnam znalazł się pod rządami komunistów.

Communist regimes have come to power in neighboring Laos and Cambodia,

Reżimy komunistyczne doszły do władzy także w sąsiednich Laosie i Kambodży.

where the regime will be responsible

W Kambodży reżim ponosi odpowiedzialność

for the deaths of an estimated quarter of all Cambodians.

za śmierć około 25% ludności kraju.

Wait, there's more.

To nie wszystko.

That first step you were trying to avoid happened,

Pierwszy krok, który próbuje pan powstrzymać, się wydarzył,

but the end result you predicted did not.

ale przewidywane przez pana konsekwencje nie nastąpiły.

As for the steps between, a few happened; many did not.

Z kroków pośrednich część się zdarzyła, większość nie.

Decades afterward, your fellow humans are still debating

Dekady później ludzie wciąż się spierają,

why events unfolded the way they did.

dlaczego wydarzenia potoczyły się tak, a nie inaczej.

And this is the trouble with slippery slope arguments.

W tym tkwi cały problem z argumentami równi pochyłej.

They focus exclusively on extreme outcomes,

Wysuwając je, skupiamy się wyłącznie na ekstremalnych konsekwencjach,

assigning those outcomes a degree of certainty or inevitability

przypisując im wysoki stopień prawdopodobieństwa, a nawet pewność,

that rarely corresponds to reality.

co rzadko odpowiada rzeczywistości.

They divert attention from other, more likely possibilities,

To odwraca naszą uwagę od innych, bardziej prawdopodobnych możliwości,

foreclosing discussions that might be more productive.

zamykając dyskusje, które mogłyby okazać się bardziej owocne.

And that’s when they’re made in good faith.

A i to wtedy, gdy działamy w dobrej wierze.

Slippery slope arguments can also be intentionally structured

Argumenty równi pochyłej mogą być też wysuwane w złych intencjach,

to take advantage of people’s fears—

żeby wykorzystać ludzkie lęki.

whatever your position on an issue,

Niezależnie od stanowiska w sprawie

it’s easy to come up with an extreme outcome that suits your aims.

łatwo wymyślić straszliwe konsekwencje, które będą służyły naszym celom.

Best to avoid them entirely, eh?

Chyba najlepiej w ogóle ich nie używać.