How does asthma work? - Christopher E. Gaw

Astım hastalığının işleyişi nasıldır? - Christopher E.Gaw

Çeviri: ibrahim öztürk Gözden geçirme: Sevkan Uzel

It starts with a cough,

Bir öksürük ya da bir hırıltı ile başlar.

or a wheeze.

Kısa süre içinde göğsünüz sıkışır.

Soon, your chest feels tight.

Your breathing speeds up and gets shallower,

Nefes alıp vermeniz hızlanıp, daha sığ bir hal alarak,

making you feel short of breath.

nefes darlığı hissetmenize yol açar.

These are common symptoms of an asthma attack.

Bunlar astım ataklarının yaygın görünen örnekleridir.

Around the world, more than 300 million people suffer from asthma,

Dünya çapında, 300 milyondan fazla insan astımla savaşmaktadır

and around 250,000 people die from it each year.

ve yılda yaklaşık 250.000 insan hayatını kaybetmektedir.

But why do people get asthma and how can this disease be deadly?

Peki ama insanlar niçin astıma yakalanır ve bu hastalığı ölümcül yapan şey nedir?

Asthma affects the respiratory system,

Astım solunum sistemini etkiler,

particularly the smaller airways,

özellikle de bronş ve bronşiol gibi

such as the bronchi and bronchioles.

küçük hava kanallarını.

These airways have an inner lining called the mucosa

Bu hava kanalları mukoza adı verilen bir tabakayla kaplıdır

that's surrounded by a layer of smooth muscle.

ve bu katman düz kas tabakasıyla çevrelenmiştir.

In people with asthma, the airways are chronically inflamed,

Astım olan insanlarda, belirli tetikleyicilere karşı

aşırı tepkili hale getiren kronik bir iltihaplanma mevcuttur.

which can make them hyper-responsive to certain triggers.

Some of the many asthma triggers include tobacco smoke,

Astımı tetikleyen şeylerden bazıları: sigara dumanı,

pollen,

polen,

dust,

toz,

fragrances,

parfüm kokusu,

exercise,

egzersiz yapmak,

cold weather,

soğuk hava,

stress,

stres

and even the common cold.

ve hatta soğuk algınlığı.

When people with asthma are exposed to these triggers,

Astım hastaları bu tetikleyicilere maruz kaldıklarında,

an asthma attack, or exacerbation, can occur.

astım atakları ya da ateşlenme görülebilir.

But how exactly do such everyday factors lead to an asthma attack?

Peki bu gündelik etmenler nasıl olur da astım ataklarına yol açar?

If an asthmatic is exposed to a trigger,

Astımlı kişi bir tetikleyiciye maruz kalırsa,

the smooth rings of muscle that circle the small airways in their lungs

ciğerlerindeki hava kanallarını çevreleyen düz kas halkaları kasılır ve daralır.

contract and become narrow.

Simultaneously, the trigger worsens inflammation,

Aynı zamanda, tetikleyici madde, iltihabı arttırarak

causing the mucosal lining to become more swollen

mukozal tabakanın şişmesine

ve daha fazla mukoza salgılanmasına neden olur.

and secrete more mucus.

Under normal conditions,

Normal koşullar altında vücut,

the body uses this mucus to trap and clear particles, like pollen or dust,

mukozayı, polen ve toz gibi parçacıkları yakalamak ve temizlemek için kullanır.

but during an asthma attack,

Ancak astım atağı geçirilirken,

it blocks the narrowed airways, making it even harder to breathe.

bu parçalar daralmış hava kanallarını tıkar ve nefes almayı güçleştirir.

These effects lead to this symptoms of asthma.

Bu etkiler astım belirtilerine yol açar.

Smooth muscle constriction results in the feeling of chest tightness.

Bu kasılmalar göğüs sıkışması gibi etkilerle sonuçlanır.

Excess mucus and increased inflammation can cause coughing.

Mukoza ve enfeksiyon artışı öksürüğe sebep olabilir.

And the wheezing noise?

Ya göğsümüzdeki hırıltı?

That happens because as the airways constrict,

Bunun nedeni de; aldığımız havanın

air whistles as it passes through the narrowed space.

daralmış hava kanallarından geçerken çıkardığı ıslık sesidir.

These symptoms may make a person feel like they're running out of air.

Bu belirtiler kişinin havasız kalmış gibi hissetmesine neden olabilir.

Yet counterintuitively, during an asthma attack,

Mantıksız olsa bile, astım atağı sırasında

the inflammation can make it harder to exhale than inhale.

enfeksiyon, nefes almaktan ziyade nefes vermeyi zorlaştırabilir.

Over time, this leads to an excess of air in the lungs,

Zamanla bu, aşırı havalanma (hiperinflasyon) olarak bilinen,

a phenomenon known as hyperinflation.

ciğerlere aşırı hava dolmasına neden olur.

The trapping of air inside the lungs forces the body to work harder

Ciğerlerin içine dolan bu hava vücudu zorlayarak,

to move air in and out of them.

nefes alıp vermeyi zorlaştırır.

Over time, this can lead to reduced oxygen delivery to the body's organs and tissues.

Zamanla, organlara ve dokulara dağılan oksijenin azalmasına neden olabilir.

Sometimes, in untreated severe asthma attacks,

Bazen tedavi edilmeyen ağır astım ataklarında

the body can't keep up,

vücut kendini toparlayamaz

which can lead to death from lack of oxygen.

ve oksijen eksikliğinden kaynaklı ölümler meydana gelebilir.

So how do we prevent these uncomfortable and potentially fatal attacks

Öyleyse astım hastalarındaki bu rahatsız edici

in people who have asthma?

ve ölümcül olabilen atakları nasıl önleyebiliriz?

Bunun bir yolu, tetikleyicilerin varlığını azaltmaktır.

One way is to reduce the presence of triggers.

Unfortunately, the world is an unpredictable place

Ne yazık ki dünyamız tahmin edilemez bir yerdir

and exposure to triggers can't always be controlled.

ve tetikleyicilere maruz kalma her zaman kontrol altına alınamaz.

This is where inhalers, the primary treatment for asthma, come in.

Astımın en önemli tedavi yöntemi olan solunum spreyleri burada devreye girer.

These medications help asthmatics both control and prevent their asthma symptoms.

Bu spreyler, astım belirtilerini önleyip kontrol altına alır.

Inhalers transport medication along the affected airways

Solunum spreyi, sorunu kaynağında tedavi etmek için,

using a liquid mist or fine powder to treat the problem at its source.

etkilenen hava kanalları boyunca sıvı bir buhar ya da ince bir toz gönderir.

Bu ilacın iki farklı formu vardır.

They come in two forms.

There are reliever medications,

Bunlardan biri, beta-agonist içeren

which treat symptoms immediately and contain beta-agonists.

semptomları anında tedavi eden ağrı kesici ilaçlardır.

Beta-agonists relax constricted muslces,

Beta-agonist sıkışmış kasları rahatlatıp,

allowing the airways to widen so more air can travel into and out of the lungs.

hava kanallarını açarak daha fazla havanın ciğerlere girip çıkmasını sağlar.

The other form of inhalers serve as preventive medications,

Diğer bir formu ise, kortikosteroid içeren,

which treat asthma symptoms over the long term,

astım semptomlarının uzun süreli tedavisinde kullanılan

and contain corticosteroids.

önleyici ilaçlardır.

Corticosteroids reduce airway sensitivity and inflammation,

Kortikosteroidler hava kanallarının hassasiyetini ve iltihabını azaltarak

so asthma can be kept under control.

hastalığı kontrol altında tutabilir.

They're also crucial in preventing long-term damage

Bu ilaçlar, hava kanallarında kalıcı yaralara neden olacak

from chronic inflammation,

kronik iltihaplanmaların,

which can cause scarring of the airways.

uzun vadeli hasarlarını önlerler.

Inhalers are known to be very effective,

Astım spreyinin çok etkili olduğu bilinir

and have helped many people live better lives.

ve birçok insanın daha iyi bir hayat yaşamasını sağlar.

Although we've come a long way in improving how we treat

Astımı tanımlamada ve nasıl tedavi edileceği konusunda

and diagnose asthma,

uzun bir yol almamıza rağmen

we still don't know its exact causes.

kesin nedenlerini hala bilmiyoruz.

We currently believe that a combination of genetic and environmental factors

Genetik ve çevresel faktörlerin astım hastalığı üzerinde

bir rol oynadığını ve

play a role,

potentially acting during early childhood.

bu etkinin çocukluk döneminde başladığını sanıyoruz.

Recent research has even linked poverty to asthma incidents.

Son zamanlarda yapılan çalışmalar yoksulluğu astımla ilişkilendiriyor.

This may be due to reasons ranging

Bunun nedeni,

from exposure to additional pollutants and environmental irritants

ek kirleticilere ve çevresel etkilere maruz kalmaktan tutun da,

to difficulties in obtaining medical care or treatment.

tıbbi bakım veya tedavideki zorluklara kadar her şey olabilir.

As our understanding of asthma improves,

Astım hakkındaki bilgimiz arttıkça,

we can continue to find better ways to keep people's airways happy and healthy.

insanların solunum yollarını mutlu ve sağlıklı tutmak için

daha iyi yollar bulabiliriz.