How in vitro fertilization (IVF) works - Nassim Assefi and Brian A. Levine

Laboratuvarda nasıl bebek yapılır? - Nassim Assefi and Brian A. Levine

Çeviri: Efser Özer Gözden geçirme: Utku Ertugral

In 1978, Louise Brown became

1978'de Louise Brown,

the world's first baby to be born by in vitro fertilization, or IVF.

tüpte döllenme ile doğan ilk bebektir.

Her birth revolutionized the field of reproductive medicine.

Onun doğumu üreme alanındaki bir devrimdir.

Given that approximately one in eight heterosexual couples

Yaklaşık sekiz çiftten birinde görülen bu durum

has difficulty conceiving,

tasarıda zordur.

and that homosexual couples and single parents

Bu çiftlerin ve yalnız anne veya babanın

often need clinical help to make a baby,

bebek sahibi olabilmek için yöntemlere ihtiyacı vardır.

the demand for IVF has been growing.

Tüp bebeğe olan rağbet gitgide büyümektedir.

IVF is so common, that more than 5 million babies have been born through this technology.

Bu teknoloji sayesinde doğan 5 milyondan fazla bebek bulunmaktadır.

IVF works by mimicking the brilliant design of sexual reproduction.

Tüp bebek yöntemi, cinsel üremenin mükemmel bir taklidi ile işe yarar.

In order to understand IVF,

Tüp bebek yöntemini anlamak için

we first need to take a look at the natural process of baby making.

bebek yapımının doğal yöntemlerine bir göz atmalıyız.

Believe it or not, it all starts in the brain.

İster inanın ister inanmayın, herşey beyinde başlıyor.

Roughly fifteen days before fertilization can happen,

Aşılamadan önceki 15 gün zorlu olabilir.

the anterior pituitary gland secretes follicle stimulating hormone, FSH,

Hipofiz bezi, folikül stimule edici hormon (FSH) salgılar.

which ripens a handful of follicles of the ovary

Bu hormon bir avuç yumurtalık folikülünü olgunlaştırır

that then release estrogen.

ve böylece östrojen hormonu açığa çıkar.

Each follicle contains one egg,

Her folikül bir yumurta içerir.

and on average, only one follicle becomes fully mature.

Ortalama olarak sadece bir folikül tamamıyla olgunlaşabilir.

As it grows and continues to release estrogen,

Büyürken ve bir yandan östrojen salgılarken

this hormone not only helps coordinate growth and preparation of the uterus,

sadece büyümeyi koordine edip döl yatağını hazırlamaz.

it also communicates to the brain how well the follicle is developing.

Ayrıca folikül gelişimini iyi hale getirmek için beyin ile iletişim kurar.

When the estrogen level is high enough,

Östrojen seviyesi en yüksek seviyeye geldiği zaman

the anterior pituitary releases a surge of luteinizing hormone, LH,

hipofiz bezi fazlaca luteinizan hormon (LH) salgılar.

which triggers ovulation

Bu hormon, yumurtlamayı tetikler.

and causes the follicle to rupture and release the egg.

Ayrıca folikülün patlamasına ve yumurtanın salınmasına neden olur.

Once the egg leaves the ovary,

Yumurta yumurtalığı terkettiği zaman

it is directed into the Fallopian tube by the finger-like fimbriae.

döl yatağı borusuna doğru yol alır.

If the egg is not fertilized by sperm within 24 hours,

Eğer yumurta sperm tarafından 24 saat içinde döllenmezse

the unfertilized egg will die,

döllenmeyen yumurta ölür

and the entire system will reset itself,

ve tüm sistem kendini resetler.

preparing to create a new egg and uterine lining the following month.

Yeni bir yumurta ve gelecek aylarda devam edecek döl yatağı oluşumu başlar.

The egg is the largest cell in the body

Yumurta vücuttaki en büyük hücredir

and is protected by a thick, extracellular shell of sugar

ve hücre dışı kalın şeker kabuğu ve

and protein called the zona pellucida.

zona pellusuda adındaki bir protein tarafından korunur.

The zona thwarts the entry and fusion of more than one sperm,

Zona pellusuda tüm girişlere ve birden fazla spermin girişine engel olur.

the smallest cell in the body.

Sperm, vücuttaki en küçük hücredir.

It takes a man two to three months to make sperm,

Bir insanda sperm üretimi iki ile üç ay sürer

and the process constantly renews.

ve bu işlem durmaksızın yenilenir.

Each ejaculation during sexual intercourse releases more than 100 million sperm.

Cinsel ilişki sırasındaki her boşalmada 100 milyondan fazla sperm salınır.

But only 100 or so will ultimately make it to the proximity of the egg,

Fakat sadece yaklaşık 100 tanesi en sonunda yumurtayla yakınlık kurabilir

and only one will successfully penetrate through the armor of the zona pellucida.

ve sadece bir tanesi zona pellusudanın zırhından içeri nüfuz edebilir.

Upon successful fertilization,

Başarılı bir döllenme sırasında

the zygote immediately begins developing into an embryo,

zigot hızlıca embriyoya dönüşmeye başlar

and takes about three days to reach the uterus.

ve uterusa ulaşması üç günü bulur.

There, it requires another three or so days

Burada dölyataği iç zarına (endometriyum)

to implant firmly into the endometrium, the inner lining of the uterus.

sıkıca tutunması için yaklaşık üç güne ihtiyacı var.

Once implanted, the cells that are to become the placenta

İlk tutunmada plesantayı oluşturacak hücreler

secrete a hormone that signals to the ovulated follicle

hamileliğin olduğunu yumurtlanan foliküle uyarı maksatlı

that there is a pregnancy in the uterus.

hormon salgılamaya başlar.

This helps rescue that follicle, now called the corpus luteum,

Bu durum folikülün normal menstural döngüde olması gereken

from degenerating as it normally would do in that stage of the menstrual cycle.

bozulmasına yardım eder.

The corpus luteum is responsible for producing the progesterone

Korpus luteum hamileliğin sürmesi için gerekli projesteronu

required to maintain the pregnancy until six to seven weeks of gestation,

gebeliğin altıncı haftasından yedinci haftasına kadar üretmekle sorumludur.

when the placenta develops and takes over,

Plesenta, bebeğin doğumuna -yaklaşık 40 hafta sonraya-

until the baby is born approximately 40 weeks later.

kadar gelişir ve yerini devralır.

Now, how do you make a baby in a lab?

Şimdi, laboratuvarda nasıl bebek yapıldığına bakalım?

In patients undergoing IVF,

Tüp bebek yöntemi olan hastada

FSH is administered at levels that are higher than naturally occuring

normalden daha yüksek olan FSH seviyesi, yumurtalığın aşırı

to cause a controlled overstimulation of the ovaries

uyarılmasının kontrolünü sağlama amaçlı idare edilir.

so that they ultimately produce multiple eggs.

Böylece sonunda birçok yumurta üretilebilir.

The eggs are then retrieved just before ovulation would occur,

Yumurtalar yumurtlama gerçekleşmeden hemen önce anestezi halindeki

while the woman is under anesthesia,

bayandan ultrason eşliğinde

through an aspirating needle that is guided by ultrasound.

iğne sokularak geri alınır.

Most sperm samples are produced by masturbation.

Çoğu sperm örnekleri mastürbasyon ile üretilir.

In the laboratory, the identified eggs are stripped of surrounding cells

Laboratuvarda tanımlanan yumurtalar çevredeki hücrelerden sadeleştirilir

and prepared for fertilization in a petri dish.

ve petri kabında döllenme için hazırlanır.

Fertilization can occur by one of two techniques.

Döllenme, iki teknolojiden birisi ile meydana gelebilir.

In the first, the eggs are incubated with thousands of sperm

İlkinde yumurtalar binlerce spermle kuluçkalanır

and fertilization occurs naturally over a few hours.

ve döllenme normal olarak birkaç saatte meydana gelir.

The second technique maximizes certainty of fertilization

İkinci teknoloji de iğne kullanılarak bir spermin yumurta içine

by using a needle to place a single sperm inside the egg.

yerleştirilmesidir.Bu yöntemle döllenme daha yüksektir.

This is particularly useful when there is a problem with the quality of the sperm.

Özellikle spermin kalitesi ile ilgili bir problemde en kullanışlı yöntemdir.

After fertilization, embryos can be further screened for genetic suitability,

Döllenmeden sonra embriyo, hamileliği daha sonra olsun

frozen for later attempted pregnancies,

diye donmuş bir şekilde bırakılabilir

or delivered into the woman's uterus via catheter.

ya da sonda yardımıyla bayan uterusuna konulur.

Common convention is to transfer the embryo three days after fertilization,

Embriyoyu döllenmeden üç gün sonra yani 8 hücreye sahipken

when the embryo has eight cells,

aktarmak yaygın bir gelenektir.

or on day five, when the embryo is called a blastocyst,

Ya da beşinci gündeyken aktarılır. Bu dönemde embriyoya blastokist adı verilir

and has hundreds of cells.

ve yüzlerce hücreye sahiptir.

If the woman's eggs are of poor quality due to age or toxic exposures,

Eğer bayanın yumurtaları yaşından ya da toksitlere maruz kaldığından dolayı

or have been removed due to cancer,

kalitesiz ise veya kanserden dolayı çıkarıldıysa

donor eggs may be used.

donör yumurtalar belki işe yarayabilir.

In the case that the intended mother has a problematic uterus, or lacks one,

Müstakbel annenin problemli bir uterusa sahip olması ya da

another woman, called the gestational carrier or surrogate,

uterusunun olmaması halinde taşıyıcı başka bir anne bebeği

can use her uterus to carry the pregnancy.

taşımak için kendi uterusunu kullanabilir.

To increase the odds of success,

35 yaşından genç bayanlarda

which are as high as 40% for a woman younger than 35,

başarı olasılığını %40 arttırmak için

doctors sometimes transfer multiple embryos at once,

doktorlar bazen birden fazla embriyo aktarabiliyor.

which is why IVF results in twins and triplets

Bu da tüp bebek yönteminde ikiz, üçüz ya da daha fazla bebek

more often than natural pregnancies.

olmasını kanıtlar niteliktedir.

However, most clinics seek to minimize the chances of multiple pregnancies,

Fakat, çoğu klinik çoğul hamileliği aza indirmek için çalışıyor.

as they are riskier for mothers and babies.

Çünkü böyle bir durumda hem anne hem de bebek risk altında olur.

Millions of babies, like Louise Brown, have been born from IVF

Louise Brown gibi milyonlarca bebek tüp bebek sayesinde doğdular

and have had normal, healthy lives.

ve normal, sağlıklı bir hayata sahipler.

The long-term health consequences of ovarian stimulation

Tüp bebek ile yumurtayı harekete geçirmenin bayanlar için güvenli

with IVF medicines are less clear,

gözükmesine rağmen uzun vadeli sağlıklı

though so far, IVF seems safe for women.

sonuçlarının olması çok kesin değil.

Because of better genetic testing,

Daha iyi bir genetik test,

delayed childbearing,

doğumu geciktirme,

increased accessibility and diminishing cost,

erişilebilirliğin artması ve azalan ücretlerden dolayı

it's not inconceivable that artificial baby making via IVF and related techniques

tüp bebek ve ilişkili teknolojiler ile yapay bebek yapımının gelecek

could outpace natural reproduction in years to come.

yıllarda doğal üremeyi geride bırakabilir hale gelmesi hayal edilemez değil.