What is dust made of? - Michael Marder

Çeviri: Beril Marhan Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Meet Dermatophagoides farinae.

Ev tozu akarı ile tanışın.

Crawling around on eight legs,

Sekiz ayağı üzerinde emekleyen bu yaratığın

this creature has no eyes to appreciate the kaleidoscope of colors around her.

etrafındaki renk manzarasını değerlendirebileceği gözleri yok.

She relies on her extraordinary sense of smell

Yiyeceğini ve yumurtalarını koyabileceği

to lead her to food and safe places to lay eggs.

güvenli yerleri bulmak için, sıra dışı koku alma duyusuna güveniyor.

And she’s smaller than a pinhead.

Toplu iğnenin başından daha küçük.

Dermatophagoides farinae is a dust mite.

Ev tozu akarı, bir toz zerresi.

Less than a tenth the size of an ant,

Bir karıncanın onda birinden daha küçük olan bu toz zerresinin

a dust mite’s whole world is contained in the dusty film under a bed

tüm yaşamı, bir yatağın altındaki tozlu bir filmde

or in a forgotten corner.

veya unutulmuş bir köşede geçiyor.

This realm is right under our noses, but from our perspective,

Bu dünya gözümüzün önünde, ama bizim açımızdan,

the tiny specks of brilliant color blend together into a nondescript grey.

minik parlak renk noktaları, sıradan bir gri renge dönüşüyor.

What are these colorful microscopic particles?

Bu renkli mikroskobik tanecikler nedir?

What distinguishes the dust in your house from, say, sand on a beach

Evimizdeki tozu, sahildeki kumdan farklı kılan şey,

is that it is a mixture of many different ingredients.

birçok farklı içeriğin karışımı olması mı?

It can contain grains of sand,

Evimizdeki toz kum tanecikleri,

dead skin cells,

ölü deri hücreleri,

tiny hairs and threads,

ufak saç ve iplikler,

animal dander,

hayvan kepeği,

pollen,

polen,

manmade pollutants,

doğal olmayan kirleticiler,

minerals from outer space,

uzay boşluğundan mineraller

and, of course, dust mites.

ve elbette, ev tozu akarı içerir.

Dust mites eat animal dander,

Ev tozu akarları hayvan kepeği,

human skin,

insan derisi

and some fungi.

ve bazı mantarları yerler.

We shed dead skin cells constantly,

Bizler sürekli ölü deri hücreleri dökeriz

and wherever we live, they mix into the household dust.

ve bu hücreler nerede yaşarsak yaşayalım, ev tozuna karışırlar.

The same goes for our pets:

Aynısı hayvanlarımız için de geçerli:

their dander and hairs enter the mix,

kepekleri ve kılları karışıma girer,

as do tiny pieces of thread and cotton fibers from our clothes.

tıpkı kıyafetlerimizin küçük iplikleri ve pamuklarının da girdiği gibi.

These components make every household’s dust

Bu bileşenler her ev tozunu

a unique blend of bits from its particular inhabitants.

o ev sakinlerinden gelen eşsiz karışımlara dönüştürür.

Household dust also contains substances that blow in from the wider world.

Ev tozu ayrıca dış dünyadan maddeler de içerir.

Depending on the local geology,

Yerel jeolojiye bağlı olarak,

finely ground quartz, coal, or volcanic ash

ince toprak kuvartzı, kömür ve volkanik küller de

might enter the air as atmospheric dust,

polen ve mantar sporları ile beraber atmosferik toz olarak

along with pollen and fungal spores.

havaya karışabilir.

Industrial activities also contribute cement powder,

Endüstriyel aktiviteler de havada bulunan karışıma çimento tozunun

particles from car tires,

araba lastiğinde bulunan

and other chemicals to the airborne mix.

taneciklerin ve diğer kimyasalların karışmasına katkıda bulunur.

The combination of these elements can be as unique as a fingerprint.

Bu maddelerin karışımı parmak izi kadar eşsiz olabilir.

In Spain, where the land is rich in carbonate materials,

Karbonat bakımından zengin topraklara sahip olan İspanya'da toz,

dust contains 20 times as much calcium as dust in Nigeria,

jeolojik yapısı tamamen farklı olan Nijerya'ya göre

where the geology is quite different.

yirmi kat fazla kalsiyum içerir.

After a particularly violent storm,

Çok sert bir fırtına sonrası,

scientists identified dust from the Sahara Desert

bilim insanları kendine has yapısından ötürü

thousands of miles away in London,

binlerce mil ötede olan Londra'da

based on its specific composition.

Sahara Çölünden gelen tozu tanımladılar.

In the future,

Gelecekte,

we may be able to pinpoint the origins of dust samples even more specifically,

toz örneklerinin kökenlerini belli bir mahalleye hatta

down to a particular neighborhood or even house -

belli bir eve bile indirgeyebiliriz.

something that may be of great help for forensic specialists.

Ve adli tıp uzmanlarına büyük bir katkıda bulunmuş oluruz.

In addition to markers of humans, animals, and landscapes,

Toz insanlardan, hayvanlardan ve araziden özellikler taşımasının yanında

dust also contains particles from further afield.

aynı zamanda çok uzaklardan gelen tanecikler taşır.

When a star explodes in a distant galaxy,

Uzak bir galakside bir yıldız patladığında,

super hot gases vaporize everything nearby.

sıcak gazlar yakınlardaki her şeyi buharlaştırır.

Then, the dust settles; minerals condense out of the gas.

Ardından, toz yerleşir ve gazlardaki mineraller yoğunlaşır.

Floating out there between planets and galaxies,

Gezegenler ve galaksiler arası dalganan

this extraterrestrial dust contains tiny pieces of extinguished stars

dünya dışından gelen bu toz, sönmüş yıldızlardan parçalar

and the building blocks of future celestial bodies.

ve gelecek gök cisimlerinin temel taşlarını içerir.

Every year, tens of thousands of tons of cosmic dust

Her yıl, on binlerce ton toz

lands on Earth and mingles with terrestrial minerals.

dünyaya iner ve karasal minerallerle karışır.

This blend of chemicals, minerals, and intergalactic particles

Bu kimyasal, mineral ve galaksiler arası tanecikler içeren karışım

settles out of the air onto surfaces in our homes,

havadan evimizdeki yüzeylere yerleşir

mixing with the detritus of each house’s occupants.

ve her evdeki sakinlerin döküntüleri arasına karışır.

Stars explode,

Yıldızlar patlar,

mountains erode,

dağlar erozyona uğrar

and buildings, plants, and animals

ve binalar, bitkiler ve hayvanlar

are all slowly but surely pulverized into fine grey powder.

yavaşça ama kesin bir biçimde gri toz zerreciklerine dönüşür.

We’re all destined to become dust,

Her birimizin kaderinde toza dönüşmek vardır,

but it’s also possible that we came from it.

fakat tozdan gelmiş olmamız da mümkün.

Interstellar dust has been found to carry organic compounds through space.

Yıldızlar arası tozun uzay boyunca organik bileşikler taşıdığı keşfedildi.

It’s possible that billions of years ago,

Milyarlarca yıl önce, bu kozmik taneciklerden bazılarının

some of these cosmic particles were the seed of life

küçük mavi gezegenimizde yaşamın yeşermesini sağlayan

on our little blue planet.

tohumlar olması mümkün.