Which sunscreen should you choose? - Mary Poffenroth

Hangi güneş kremini seçmelisiniz? - Mary Poffenroth

533,708 views

2016-08-01 ・ TED-Ed


New videos

Which sunscreen should you choose? - Mary Poffenroth

Hangi güneş kremini seçmelisiniz? - Mary Poffenroth

533,708 views ・ 2016-08-01

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ece Ünalan Gözden geçirme: Yunus ASIK
00:07
Sunscreen comes in many forms,
0
7364
2236
Güneş kremi pek çok şekilde bulunur.
00:09
each with its own impacts on your body and the environment.
1
9600
3710
Her birinin vücuduna ve çevreye etkisi kendine özgüdür.
00:13
With so many options,
2
13310
1420
Bu kadar çok seçenek varken,
00:14
how do you choose which sunscreen is best for you?
3
14730
3399
sizin için en iyi güneş kremini nasıl seçersiniz?
00:18
To answer that question,
4
18129
1322
Bu soruyu cevaplamak için
00:19
we first have to understand how sunscreens work.
5
19451
2878
önce güneş kreminin etki mekanizmasını anlamamız gerekir.
00:22
Sunlight is composed of electromagnetic waves
6
22329
3258
Güneş ışığı elektromanyetik dalgalardan oluşur
00:25
and is our primary source of ultraviolet radiation,
7
25587
3082
ve mor ötesi radyasyon için temel kaynağımızdır.
00:28
which has a shorter wavelength than visible light and carries more energy.
8
28669
4950
Bu ışığın dalga boyu görünür ışıktan daha kısadır ve daha fazla enerji taşır.
00:33
UVA,
9
33619
1001
UVA,
00:34
UVB,
10
34620
970
UVB
00:35
and UVC are classified according to their wavelengths.
11
35590
4240
ve UVC dalga boylarına göre sınıflandırılır.
00:39
Short wavelength UVC never reaches the Earth's surface,
12
39830
4768
Kısa dalga boylu UVC dünya yüzeyine hiçbir zaman ulaşmaz,
00:44
but UVB and UVA do.
13
44598
3492
ama UVB ve UVA ulaşır.
Orta dalga boyuna sahip UVB ışınları derinin yüzeysel tabakalarına girebilir
00:48
Medium wavelength UVB rays can enter the skin's superficial layers
14
48090
3954
00:52
and long length UVA rays can penetrate into the deeper layers.
15
52044
4977
ve uzun dalga boylu UVA ışınları cildin daha derin katmanlarına geçebilir.
Ufak miktarda UVB aslında D vitamini üretmemize yardım eder.
00:57
UVB in small amounts actually helps us make vitamin D,
16
57021
3940
01:00
which enables our bodies to build and maintain strong bones.
17
60961
3550
Bu vitamin vücudumuzun güçlü kemikler oluşturmasını sağlar.
01:04
However, prolonged exposure to UVA and UVB can damage DNA,
18
64511
4551
Ancak uzun süreli UVA ve UVB maruziyeti, DNA'ya zarar verebilir,
01:09
age your skin,
19
69062
1490
cildi yaşlandırabilir
01:10
and promote the development of potentially deadly skin cancer.
20
70552
3750
ve ölümcül potansiyeli olan deri kanserinin gelişimini destekleyebilir.
01:14
Sunscreen protects your skin either physically by deflecting UV rays
21
74302
4449
Güneş kremleri, deriyi ya UV ışınlarının yönünü saptırıp fiziksel olarak
01:18
with an inorganic blocker like zinc oxide or titanium dioxide,
22
78751
3940
-- çinko oksit ya da titanyum dioksit gibi inorganik bir blokörle --
01:22
or chemically by using carbon-based compounds to absorb UV photons
23
82691
4921
ya da UV fotonları emen karbon-bazlı bileşenlerle kimyasal olarak korur.
01:27
that are then harmlessly dissipated as heat.
24
87612
3111
Emilen fotonlar sonrasında ısı olarak zararsızca dağılır.
01:30
So, what differentiates one sunscreen from another?
25
90723
3839
Peki bir güneş kremini diğerinden ayıran nedir?
01:34
When we choose a sunscreen,
26
94562
1410
Bir güneş kremi seçtiğimizde,
01:35
we can compare application method,
27
95972
2550
uygulama metodunu,
01:38
the SPF,
28
98522
1281
SPF'sini (koruma faktörü)
01:39
and the active ingredients.
29
99803
1459
ve aktif bileşenlerini kıyaslayabiliriz.
01:41
Sprays can be convenient to put on, especially when you're wet,
30
101262
2960
Spreyleri kullanmak özellikle ıslakken kullanışlı olabilir,
01:44
but a recent study found that most people don't apply a thick enough layer
31
104222
3472
ama güncel bir çalışma, çoğu insanın
tam korumaya yetecek kadar kalın bir tabaka sürmediğini bulmuştur.
01:47
to get full protection.
32
107694
1747
01:49
And the possible health risks of inhaling sunscreen compounds from a spray cloud
33
109441
3810
Bir sprey bulutundan güneş kremi bileşenleri solumanın
olası sağlık riskleri,
01:53
might make you consider reaching for that bottle of lotion instead.
34
113251
3801
size sprey yerine o losyon şişesine uzanmayı düşündürebilir.
01:57
Opt for a sunscreen with an SPF of at least 15, although 30 is better.
35
117052
5239
SPF'si en az 15 olan bir güneş kremini tercih edin, ama 30 daha da iyidir.
02:02
SPF is a nonlinear scale of how much UVB radiation is needed
36
122291
4411
SPF, korunan derinin yanması için ne kadar UVB radyasyon gerektiğinin
02:06
to give protected skin a sunburn.
37
126702
2472
doğrusal olmayan bir ölçeğidir.
02:09
SPF 15 does a pretty good job by blocking 93% of UVB rays.
38
129174
5168
SPF 15, UVB ışınlarının %93'ünü engelleyerek oldukça iyi iş çıkarır.
02:14
You get a slight increase as SPF goes up,
39
134342
2521
SPF arttıkça bu yüzdede az bir artış olur,
02:16
with SPF 30 blocking 97%,
40
136863
2390
SPF 30, ışınların %97'sini
02:19
and 50 blocking 98%.
41
139253
2951
ve SPF 50, ışınların %98'ini engeller.
02:22
SPF is based on the quantity of solar exposure.
42
142204
2950
SPF, güneş maruziyetinin miktarına dayalı bir ölçektir.
02:25
So how much time you have before you start to burn
43
145154
2336
Yanmaya başlamadan önce, ne kadar zamanınızın olduğu
02:27
really depends on a long list of factors,
44
147490
2325
uzun bir faktörler listesine bağlıdır.
02:29
including your genetics,
45
149815
1379
Bu liste genetiğinizi, ne zaman, nerede olduğunuzu
02:31
and when, where, and how you spend your time in the sun.
46
151194
3689
ve güneşte vaktinizi nasıl geçirdiğinizi içerir.
02:34
Even though US marketed sunscreens have been deemed safe by the FDA,
47
154883
3789
ABD'de pazarlanan güneş kremlerinin güvenli olduğu
FDA tarafından onaylansa da,
02:38
scientists are still researching the effects of many active ingredients
48
158672
3581
bilim adamları hâlâ pek çok aktif bileşenin
insan vücuduna etkilerini araştırmakta.
02:42
on the human body.
49
162253
1873
02:44
So if you're worried about potential irritants,
50
164126
2282
Olası tahriş edici maddelerden endişeleniyorsanız,
02:46
look for mineral-based formulas with zinc oxide or titanium dioxide.
51
166408
4841
çinko oksit ya da titanyum dioksit içeren mineral bazlı formüller tercih edin.
02:51
Even though they may go on a bit thick at first,
52
171249
2395
İlk başta dokusu daha yoğun gelse de,
02:53
they're less irritating than carbon-based chemical sunscreens.
53
173644
3931
bunlar karbon bazlı kimyasal güneş kremlerinden daha az tahriş edicidir.
02:57
These mineral-based sunscreens are preferential for the environment, too.
54
177575
4198
Bu mineral bazlı güneş kremleri, çevre açısından da tercih edilmelidir.
03:01
If you plan on catching rays while splashing in a river or the ocean,
55
181773
3341
Nehir ya da okyanusta su sıçratırken güneş ışınlarını yakalayacaksanız,
03:05
keep in mind that carbon-based chemical sunscreens
56
185114
2371
karbon bazlı kimyasal güneş kremlerinin
03:07
can harm marine life.
57
187485
2649
deniz yaşamına zarar verebileceği aklınızda bulunsun.
03:10
Take coral reefs, for example.
58
190134
1973
Örneğin, mercan resiflerini ele alalım.
03:12
Although they cover less than 1% of the Earth's underwater surface,
59
192107
4191
Bunlar, dünyanın su altı yüzeyinin %1'inden azını kaplamalarına rağmen,
03:16
they're home to nearly 25% of all fish species,
60
196298
3888
tüm balık türlerinin yaklaşık %25'ine ev sahipliği yaparlar.
03:20
making them the most diverse and productive marine ecosystems.
61
200186
3860
Bu da mercan resiflerini en çeşitli ve üretken deniz ekosistemi yapar.
03:24
Research shows that carbon-based chemical sunscreen ingredients,
62
204046
3118
Araştırmalar, karbon-bazlı kimyasal güneş kremi bileşenlerinin,
03:27
like oxybenzone, butylparaben, octinoxate, and 4MBC
63
207164
5730
-- oksibenzon, bütilparaben, oktinoksat ve 4MBC gibi --
03:32
contribute to a stress condition called coral bleaching in corals,
64
212894
3762
mercan resiflerinde ağarma denilen bir stres durumuna yol açtığını gösteriyor,
03:36
which are living creatures.
65
216656
2667
ki mercanlar aslında yaşayan varlıklar.
03:39
Exposure to these organic compounds
66
219323
1874
Bu organik bileşiklere maruz kalmaları,
03:41
results in the death of the coral's symbiotic algae.
67
221197
4059
mercanın simbiyotik yaşayan alglerinin ölmesiyle sonuçlanıyor.
03:45
In addition to providing a reliable food source,
68
225256
2520
Mercana güvenilir besin kaynağı sağlamanın yanı sıra,
03:47
these algae give coral their brilliant rainbow of colors.
69
227776
3240
bu algler mercana muhteşem gökkuşağı renkleri de verir.
Onlar olmadan mercanlar ağarmış beyaz bir renge döner,
03:51
Without them, corals turn a bleached white
70
231016
2690
03:53
and are susceptible to disease and possibly death.
71
233706
3187
hastalık ve muhtemel ölüme yatkın hâle gelir.
03:56
And once the coral dies,
72
236893
1444
Mercan öldüğünde,
03:58
the entire reef ecosystem is not far behind.
73
238337
3409
tüm resif ekosistemi de takiben ölür.
04:01
So you're now ready to make an informed choice when picking out your next sunscreen.
74
241746
4280
Artık bir sonraki güneş kreminizi alırken bilgilendirilmiş seçim yapmaya hazırsınız.
04:06
SPF is clearly labeled on the front.
75
246026
2722
SPF ön yüzde açıkça belirtilmiştir.
04:08
On the back under "active ingredients,"
76
248748
2584
Arkada aktif bileşenler adı altında
04:11
you can find whether zinc oxide,
77
251332
1853
çinko oksit,
04:13
titanium dioxide,
78
253185
1521
titanyum dioksit
04:14
and those coral-harming components are present.
79
254706
3630
veya mercanlara zarar veren bileşenlerin olup olmadığını görebilirsin.
04:18
Taking a bit more time to check can be well worth it
80
258336
2551
Bunu kontrol etmek için biraz zaman ayırman,
04:20
for both you and the environment.
81
260887
2290
hem kendin hem de çevre için çok değerli olabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7